T. Maccius Plautus, Mostellaria
F. Leo, Ed.

Theopropides

Habeo, Neptune, gratiam magnam tibi,

quom med amisisti abs te vix vivom domum.

verum si posthac me pedem latum modo

scies ímposisse in undam, hau causast, ilico

5quod nunc voluisti facere quin facias mihi.

apage, apage te a me nunciam post hunc diem:

quod crediturus tibi fui, omne credidi.

Tr.

Edepol, Neptune, peccavisti largiter,

qui occasionem hanc amisisti tam bonam.

Th.

10Triennio post Aegypto advenio domum;

credo exspectatus veniam familiaribus.

Tr.

Nimio edepol ille potuit exspectatior

venire, qui te nuntiaret mortuom.

Th.

Sed quid hoc? occlusa ianua est interdius.

15pultabo. heus, ecquis intust? aperitin fores?

Tr.

Quis homo est, qui nostras aedes accessit prope?

Th.

Meus sérvos hic quidem est Tranio.

Tr.
O Theopropides,

ere, salve, salvom te advenisse gaudeo.

usquin valuisti?

Th.
Vsque ut vides.

Tr.
Factum optime.

Th.

20Quid vos? insanin estis?

Tr.
Quidum?

Th.
Sic, quia

foris ámbulatis, natus nemo in aedibus

servat, neque qui recludat neque † quis respondeat.

pultando pedibus paene confregi hasce ambas foris.

Tr.

Eho an tú tetigisti has aedis?

Th.
Cur non tangerem?

25quin pultando, inquam, paene confregi foris.

Tr.

Tetigistin?

Th.
Tetigi, inquam, et pultavi.

Tr.
Vah.

Th.
Quid est?

Tr.

Male hercle factum.

Th.
Quid est negoti?

Tr.
Non potest

dici, quam indignum facinus fecisti et malum.

Th.

Quid iam?

Tr.
Fuge, obsecro, atque abscede ab aedibus.

30fuge huc, fuge ad me propius. tetigistin foris?

Th.

Quo modo pultare potui, si non tangerem?

Tr.

Occidisti hercle—

Th.
Quem mortalem?

Tr.
Omnis tuos.

Th.

Di te deaeque ómnes faxint cum istoc omine—

Tr.

Metuo, te atque istos expiare ut possies.

Th.

35Quam ob rem? aut quam subito rem mihi adportas novam?

...

Tr.

Et heus, iube illos illinc ambo abscedere.

Th.

Apscedite.

Tr.
Aedes ne attigatis. tangite

vos quoque terram.

Th.
Obsecro hercle, quin eloquere ...

40 ...

Tr.

Quia septem menses sunt, quom in hasce aedis pedem

nemo intro tetulit, semel ut emigravimus.

Th.

Eloquere, quid ita?

Tr.
Circumspicedum, numquis est,

sermonem nostrum qui aucupet?

Th.
Tutum probest.

Tr.

45Circumspice etiam.

Th.
Nemo est. loquere nunciam.

Tr.

Capitale scelus est.

Th.
Quid est? non satis intellego.

Tr.

Scelus, inquam, factum est iam diu, antiquom et vetus.

Th.

Antiquom?

Tr.
Id adeo nos nunc factum invenimus.

Th.

Quid istúc est sceleris? aut quis id fecit? cedo.

Tr.

50Hospes necavit hospitem captum manu;

iste, ut ego opinor, qui has tibi aedis vendidit.

Th.

Necavit?

Tr.
Aurumque ei ademit hospiti

eumque híc defodit hospitem íbidem in aedibus.

Th.

Quapropter id vos factum suspicamini?

Tr.

55Ego dicam, ausculta. út foris cenaverat

tuos gnátus, postquam rediit a cena domum,

abimus omnes cubitum; condormivimus:

lucernam forte oblitus fueram exstinguere;

atque ille exclamat derepente maximum.

Th.

60Quis homo? án gnatus meus?

Tr.
St, tace, ausculta modo.

ait vénisse illum in somnis ad se mortuom.

Th.

Nempe ergo in somnis?

Tr.
Ita. sed ausculta modo.

ait illum hoc pacto sibi dixisse mortuom.

Th.

In somnis?

Tr.
Mirum quin vigilanti diceret,

65qui abhinc sexaginta annos occisus foret.

interdum inepte stultus es, Theopropides.

Th.

Taceo.

Tr.
Sed ecce quae illi in ...

“ego transmarinus hospes sum Diapontius.

hic habito, haéc mihi dedita est habitatio.

70nam me Acheruntem recipere Orcus noluit,

quia praemature vita careo. per fidem

deceptus sum: hospes hic me necavit isque me

defodit insepultum clám ibidem in hisce aedibus,

scelestus, auri causa. nunc tu hinc emigra.

75scelestae haé sunt aedes, impia est habitatio”.

quae hic monstra fiunt, anno vix possum eloqui.

Th.

St, st.

Tr.

Quid, obsecro hercle, factum est?

Th.
Concrepuit foris.

Tr.

Hicin percussit!

Th.
Guttam haud habeo sanguinis,

80vivom me accersunt Acheruntem mortui.

Tr.

Perii, illisce hodie hanc conturbabunt fabulam.

nimis quám formido, ne manifesto hic me opprimat.

Th.

Quid tute tecum loquere?

Tr.
Abscede ab ianua.

fuge, obsecro hercle.

Th.
Quo fugiam? etiam tu fuge.

Tr.

85Nihil ego formido, pax mihi est cum mortuis.

Intvs.

Heus, Tranio.

Tr.
Non me appellabis, si sapis.

nihil ego commerui, neque istas percussi fores.

Intvs.

Quaeso—>

Tr.
Cave verbum faxis.

Th.
Dic quid segreges

sermonem.

Tr.
Apage hinc te.

Th.
Quae res te agitat, Tranio?

90quicum istaec loquere?

Tr.
An quaeso tu appellaveras?

ita me di amabunt, mortuom illum credidi

expostulare quia percussisses fores.

sed tu, etiamne astas nec quae dico optemperas?

Th.

Quid faciam?

Tr.
Cave respexis, fuge, atque operi caput.

Th.

95Cur non fugis tu?

Tr.
Pax mihi est cum mortuis.

Th.

Scio. quíd modo igitur? cur tanto opere extimueras?

Tr.

Nil me curassis, inquam, ego mihi providero:

tu, ut occepisti, tantum quantum quis fuge,

atque Herculem invoca.

Th.
Hercules, ted invoco.—

Tr.

100Et ego—tibi hodie ut det, senex, magnum malum.

pro di immortales, obsecro vestram fidem,

quid ego hodie negoti confeci mali.