IUBN-rooilys
inventaris van die globale bewaringstatus van biologiese spesies
(Aangestuur vanaf IUBN Rooi Lys)
Die IUBN-rooilys van bedreigde spesies wat in 1963 geskep is, is die wêreld se mees omvattende inligtingsbron van die wêreldwye bewaringstatus van plant- en dierspesies. Die Internasionale Unie vir die Bewaring van die Natuur (IUBN) is die wêreldgesag aangaande bewaringstatus.[1]
| Bewaringstatus |
|---|
| Risiko om uit sterf |
| Uitgestorwe |
| Bedreig |
| Laer risiko |
| Sien ook |
Die lys is opgestel met presiese kriteria om die uitsterwingsrisiko van duisende spesies en subspesies te evalueer. Hierdie kriteria is relevant tot alle spesies en alle gebiede van die wêreld. Die mikpunt is om die dringendheid van bewaring oor te dra aan die publiek en beleidskeppers, so wel as die internasionale gemeenskap, om die uitwissing van spesies te probeer verhoed.
Kategorieë
wysig
- Uitgestorwe (EX) - 'n Takson is uitgestorwe as daar geen redelike twyfel bestaan dat die laaste lede gesterf het nie.
- Uitgestorwe in die wildernis (EW) - 'n Takson is uitgestorwe in die wildernis as alle oorblywende lede sover bekend in aanhouding is of buite hul historiese habitat aangetref word.
- Kritiek bedreig (CR) - 'n Takson is kritiek bedreig as die beste beskikbare getuienis daarop dui dat hul oorlewing kwaai deur sekere faktore bedreig word en dat hulle 'n baie hoë risiko loop om in die natuur uit te sterf.
- Bedreig (EN) - 'n Takson is bedreig as die beste beskikbare getuienis daarop dui dat dit aan enige van die kriteria vir bedreiging voldoen en daarom 'n hoë risiko loop om in die natuur uit te sterf.
- Kwesbaar (VU) - 'n Takson is kwesbaar as die beste beskikbare getuienis daarop dui dat dit aan enige van die kriteria vir kwesbaarheid voldoen en daarom 'n risiko loop om in die natuur uit te sterf.
- Byna bedreig (NT) - 'n Takson is byna bedreig as dit gevaar loop om in die nabye toekoms uit te sterf, maar die gevaar nie groot genoeg is dat dit reeds as Kritiek bedreig, Bedreig of Kwesbaar geklassifiseer moet word nie.
- Van beskerming afhanklik is ’n ouer kategorie wat sedert 2001 nie meer bestaan nie. Spesies in dié kategorie val nou in die byna-bedreigde groep.
- Lae risiko/veilig (LC) - 'n Takson val in dié kategorie as sy omstandighede beoordeel is, maar dit nie kwalifiseer vir die groepe Kritiek bedreig, Bedreig of Kwesbaar nie. Dit is taksa wat algemeen en volop voorkom.
- Onseker/onbepaald (DD) - 'n Takson se data is gebrekkig en daar is nie voldoende data om 'n direkte of indirekte beoordeling van die spesie se oorlewingsrisiko te maak nie.
- Nie geëvalueer nie (NE) - 'n takson se status is nie geëvalueer nie as sy omstandighede nog nie vir bedreiging beoordeel is nie.
Sien ook
wysigVerwysings
wysigEksterne skakels
wysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie IUBN-rooilys.- Tuisblad van die IUBN-rooilys Geargiveer 10 November 2009 op Wayback Machine
