Nettie Bredell

Stephanetta Johanna Paulina (Nettie) Bredell (Rustenburg, Transvaal, 10 Oktober 1877 – Rustenburg, Suid-Afrika, 3 Mei 1920) was ’n kleindogter van pres. Paul Kruger, wie se name sy gekry het in vroulike vorm, en die eerste eggenote van die president se lyfwag Manie Bredell.

Elsie (links) en haar suster Nettie Eloff, wat later mev. Manie Bredell geword het.

Nettie Eloff lees die oorlogsnuus voor aan haar ouma Gezina Kruger op die stoep van Krugerhuis, Pretoria.

Pres. Paul Kruger en familielede in Utrecht, 1902. Elsie Eloff staan tweede van links en haar moeder, Elsie Eloff-Kruger, sit links. Nettie staan agter haar vader, Ryk Freek Eloff.

Herkoms

Nettie Eloff was een van die nege kinders van Frederik Christoffel (Frikkie of Ryk Freek) Eloff (9 Februarie 1850 – 14 November 1924) en Elsje Francina Kruger (19 Maart 1853 – 21 Oktober 1924). Haar grootouers aan moederskant was pres. Kruger en sy tweede vrou, Gezina Susanna Wilhelmina du Plessis (5 Mei 1831 – 20 Julie 1901). Een van Elsie se broers was die beeldhouer Fanie Eloff. 'n Broer van haar, Sarel, was 'n onverskrokke Boere-kommandant tydens die Tweede Vryheidsoorlog. ’n Ander suster, Elsie, was getroud met dr. Herman van Broekhuizen, een van die vroegste spelers in ’n Suid-Afrikaanse nasionale rugbyspan (1896; die naam Springbokke is eers vanaf 1906 gebruik), ’n predikant in die Nederduitse Gereformeerde (1898–1917) sowel as die Nederduitsch Hervormde Kerk (1917–1925), Volksraadslid (1925–1933), Suid-Afrika se spesiale gesant in Nederland en België (1933–1941) en ’n Afrikaanse taalstryder wat hom onvermoeid beywer het vir ’n Afrikaanstalige universiteit in Pretoria. Hy was ook ’n adviseur van die Afrikaanse Bybelvertaling van 1933. Haar oom Jan Eloff was die tweede mynkommissaris van die Witwatersrand na wie Eloffstraat genoem. Twee kinders is uit Nettie en Manie Bredell se huwelik gebore, Elsie (Ella) Francina Eloff Bredell en Johannes Sarel Bredell. ’n Suster van Nettie Bredell se man, Anna Maria Elizabeth Bredell (1868–1953), was getroud met Pieter Gerhard Beyers (1862–1931), ’n broer van genl. Christiaan Frederik Beyers (1869–1914).

Tweede Vryheidsoorlog

Volgens oorlewering het pres. Kruger twee gunstelingkleindogters gehad: die susters Nettie en Elsie. Nettie is op haar oupa se verjaardag gebore en sy en haar suster het diep in hul oupa se hart gekruip. Die Eloff-kinders het op ’n plaas, wat toe net buite Pretoria geleë was, grootgeword. Ryk Freek het op die noordoostelike deel van die plaas Daspoort, wat hy in 1896 gekoop het, gewoon en dit na Eloffsdal herdoop.

Nettie en Elsie was, saam met Cornelia Reitz en ’n mev. Van Alphen, vrou van die posmeester-generaal, die beste skuts in die vroueskietklub aan die begin van die Tweede Vryheidsoorlog. Daar word vertel dat hul plan was om Pretoria vroualleen te verdedig terwyl die mans weg was. Aan die begin van die oorlog is baie huise in klerefabrieke omskep. Nettie en Elsie het die klereprojek in Pretoria bestuur. Hier het honderde vroue in die hooggeregshofgebou hemde, broeke en jasse gemaak en na die kommando’s gestuur. Hulle het aanhou werk tot die Britte Pretoria ingeneem het.

Toe Paul Kruger sy siek vrou in Pretoria moes agterlaat en as banneling in die vreemde moes bly, het Ryk Freek, sy vrou en kinders in die hoofstad agtergebly en is die president vergesel van sy lyfarts, dr. Willem Heymans, sy Nederlandse lyfbediende, Happé, predikante soos dr. Abraham Kuyper en dr. Herman van Broekhuizen, en die president se lyfwag, Manie Bredell. Uit dié geledere het Elsie sowel as Nettie se toekomstige huweliksmaats gekom. Die egpaar Eloff en van hul agt kinders het eers ná Gezina Kruger se dood in Julie 1901 ingewikkelde reëlings getref om met ompaaie uit Transvaal te ontsnap en die ou president in Europa te gaan bystaan. So het die Eloffs dit reggekry om sy 76ste verjaardag in 1901 saam met hom in Nederland te vier. Die geselskap het op 11 Desember 1901 van Hilversum na Utrecht verhuis waar hulle twee aangrensende villas betrek het. Kruger s'n het "Oranjelust" geheet. Hier sou hy eindelik 10 maande lank woon. Manie Bredell was dadelik verlief op Nettie Eloff, maar vir eers het sy 'n ander liefdesbelangstelling gehad.

Terugkeer in haar vaderland

Terug in Suid-Afrika ná die president se dood, is Elsie op 15 Januarie 1904 in die Groote Kerk in Kaapstad met Herman van Broekhuizen getroud nadat die Transvaalse koloniale owerheid toe reeds twee maal geweier het dat hulle in die bruid se geboortestad, Pretoria, trou, en Nettie op 12 Oktober 1905 in die Gereformeerde kerk Pretoria met Manie Bredell, wat ná pres. Kruger se dood in Switserland, in 1905 in Pretoria as prokureur begin praktiseer het.

Nettie en haar man het in 'n huis, wat hulle "Ouderliefde" genoem het omdat Ryk Freek dit aan hulle geskenk het, tussen Voortrekkersweg en Paul Krugerstraat, Eloffsdal, gewoon. In April 1908 het Manie betrokke geraak by die organisering van blanke arbeid in Transvaal en die Oranjerivierkolonie om oorlogsverarmdes weer op die been te help. Hy het op 1 Julie 1908 waarnemende inspekteur van die Transvaalse polisie geword en op 15 Oktober 1910 sekretaris. Met die herorganisasie van die Unie se polisiemag het hy op 1 April 1913 onderkommissaris sowel as sekretaris van die polisiediens geword. Hy was van 1 Mei 1913 tot 16 November 1920 hoof van die Transvaalse afdeling van die Uniepolisiediens met die rang van luitenant-kolonel.

Nettie is op 3 Mei 1920 aan malaria oorlede en is in die Rebeccastraat-begraafplaas begrawe. Manie het ’n tweede keer getrou, met die weduwee Hilda Henrietta Oelrich, gebore Barry. Dié huwelik was kinderloos.

Bronne

• (en) Nettie se genealogiese besonderhede op die webtuiste geni.com. URL besoek op 13 Oktober 2016.
• (af) Die lief en leed van oom Paul se kleindogters. URL besoek op 13 Oktober 2106.