Song-dinastie
Die Song-dinastie (Chinees: 宋朝, Sòng Cháo; ou Afrikaanse spelling: Soeng) was ’n era in die Chinese geskiedenis wat in 960 begin en tot 1279 geduur het. Dit het gevolg op die tydperk bekend as Vyf Dinastieë en Tien Koninkryke en is gevolg deur die Mongoolse Yuan-dinastie. Dit was die eerste regering in die wêreld wat landwyd banknote, of ware papiergeld, uitgereik het en die eerste regering wat ’n permanente vloot op die been gebring het. Buskruit is vir die heel eerste keer sover bekend in dié ryk gebruik, asook die vasstelling van ware noord met ’n kompas.
| ||||
 | ||||
| Hoofstad | Bianjing (汴京) (960–1127) Lin'an (臨安) (1127–1276) | |||
| Taal/Tale | Middel-Chinees | |||
| Godsdiens | Boeddhisme Taoïsme Chinese volksreligie | |||
| Regering | Monargie | |||
| Keiser | ||||
| - 960–976 | Taizoe | |||
| - 1126–1127 | Qinzong | |||
| - 1127–1162 | Gaozong | |||
| Historiese tydperk | Antieke tydperk | |||
| - Stigting deur Taizoe | 960 | |||
| - Slag van Jamen beëindig Song-heerskappy | 1279 | |||
| Oppervlakte | ||||
| - 962 | 1 050 000 km2 405 407 sq mi | |||
| - 1111 | 2 800 000 km2 1 081 086 sq mi | |||
| - 1142 | 2 000 000 km2 772 204 sq mi | |||
| Bevolking | ||||
| - 1120 skatting | 118 800 000 | |||
| Geldeenheid | Jiaozi, huizi, Chinese munte en banknote, kopermunte | |||
Geskiedenis
wysig
Die Song-dinastie word in twee tydperke verdeel: die Noordelike en die Suidelike Song. Tydens die tydperk van die Noordelike Song (北宋, 960–1127) was die noordelike stad Bianjing (nou Kaifeng) die hoofstad, en die dinastie het die grootste deel van Binne-Sjina beheer. Suidelike Song (南宋, 1127–1279) verwys na die tydperk nadat die Song beheer oor Noord-China aan die Jin-dinastie afgestaan het. In dié tyd het die Song-hof na suid van die Yangtzerivier geskuif en Lin'an (nou Hangzhou) hul hoofstad gemaak.
Hoewel die dinastie beheer verloor het oor die tradisionele geboorteplek van die Chinese beskawing, was die ekonomie nie in duie nie, aangesien die Suidelike Song-ryk 60 persent van China se bevolking en die grootste deel van die vrugbaarste landbougrond bevat het.[1] Die Suidelike Song-dinastie het sy vloot aansienlik versterk om sy water- en landsgrense te verdedig en vir sendings oorsee.
Om die Jin, en later die Mongole, af te weer het die Song rewolusionêre nuwe militêre tegnologie, soos buskruit, ontwikkel. In 1234 is die Jin-dinastie deur die Mongole verower en hulle het beheer oor Noord-China oorgeneem. Hulle het ongemaklike betrekkinge met die Suidelike Song gehad. Möngke Khan, die vierde Groot Khan van die Mongoolse Ryk, is in 1259 dood tydens ’n beleg van die stad Chongqing. Sy jonger broer Koeblai Khan is tot nuwe Groot Khan verkies en in 1271 verklaar tot keiser van Sjina.[2] Ná ’n twee dekade lange sporadiese oorlog het Koeblai Khan se leërs die Song-dinastie in 1279 verower. China was toe weer eens verenig, maar onder die Mongoolse Yuan-dinastie (1271–1368).[3]
Eienskappe
wysig_001.jpg)
Die Song-dinastie het die eenheid in China herstel ná die val van die Tang-dinastie. Hulle het China in ’n enorme ryk omskep – sover bekend die rykste, vaardigste en digsbevolkte land op aarde.[4] Die Chinese bevolking het in die 10de en 11de eeu verdubbel. Dit was danksy ’n toename in die verbouing van rys in Sentraal- en Suid-China, die gebruik van rys wat vroeg ryp geword het uit Suidoos- en Suid-Asië en die vervaardiging van groot kossurplusse.[5][6] Volgens ’n sensus in die Noordelike Song was die bevolking rofweg 50 miljoen, byna dieselfde as tydens die Han- en die Tang-dinastie. Dié data kom uit die Standaardgeskiedenis; daar word egter geraam die Noordelike Song het ’n bevolking van 100 miljoen gehad, en 200 miljoen teen die tyd van die Ming-dinastie.[7]
Hierdie drastiese bevolkingstoename het ’n ekonomiese rewolusie in voormoderne China teweeggebring. Dit was ook deels die rede daarvoor dat die sentrale regering hom geleidelik onttrek het aan ’n groot betrokkenheid by ekonomiese sake. ’n Baie groter bevolking het ook die belangrikheid van die gewone burgers in die grondvlak-administrasie en plaaslike sake verhoog. Amptenare wat in lands- en provinsiale sentrums aangestel is, het in ’n groot mate op die geskoolde burgers staatgemaak vir hul dienste en raad.
Die sosiale lewe was lewendig tydens die Song-dinastie. Mense het byeengekom om waardevolle kunswerke te besigtig en te koop of verkoop, daar was feestelike byeenkomste en privaatklubs, en stede het lewendige vermaakplekke gehad. Die verspreiding van letterkunde en kennis is aangehelp deur die vroeë uitvinding van houtblokdrukwerk en die 11de-eeuse uitvinding van roldrukwerk. Voormoderne tegnologie, wetenskap, filosofie, wiskunde, ingenieurswerk en ander intellektuele bedrywighede het gedurende die Song floreer.
Filosowe soos Cheng Yi en Zhu Xi het Konfusianisme laat herlewe met nuwe idees, aangevuur deur Boeddhistiese ideale, en het ’n nuwe organisasie van klassieke tekste daargestel wat die kernleerstelling van Neo-Konfusianisme was. Hoewel die gebruik van keiserlike eksamens (om nuwe kandidate vir die staatsburokrasie te kies) reeds sedert die Sui-dinastie bestaan het, het dit in die Song-tydperk belangriker geword. Dit was ’n groot rede vir die verskuiwing van ’n aristokratiese elite na ’n burokratiese elite.
Verwysings
wysig
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
- ↑ Ebrey, Patricia Buckley; Walthall, Anne; Palais, James B. (2006), East Asia: A Cultural, Social, and Political History, bl. 167. Boston: Houghton Mifflin, ISBN 0-618-13384-4
- ↑ Rossabi, Morris (1988), Khubilai Khan: His Life and Times, bl. 115. Berkeley: University of California Press, ISBN 0-520-05913-1
- ↑ Rossabi, Morris (1988), Khubilai Khan: His Life and Times, bl. 76. Berkeley: University of California Press, ISBN 0-520-05913-1
- ↑ "bcs.bedfordstmartins.com". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 Desember 2014. Besoek op 29 Desember 2014.
- ↑ Ebrey, Patricia Buckley; Walthall, Anne; Palais, James B. (2006), East Asia: A Cultural, Social, and Political History, bl. 156. Boston: Houghton Mifflin, ISBN 0-618-13384-4
- ↑ Brook, Timothy (1998), The Confusions of Pleasure: Commerce and Culture in Ming China, Berkeley: University of California Press, ISBN 978-0-520-22154-3
- ↑ Veeck, Gregory; Pannell, Clifton W.; Smith, Christopher J.; Huang, Youqin (2007), China's Geography: Globalization and the Dynamics of Political, Economic, and Social Change, Lanham: Rowman & Littlefield Publishers, ISBN 0-7425-5402-3
Eksterne skakels
wysig- Song-dinastie by "China Heritage Quarterly"
- Song-dinastie by "bcps.org"
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Song-dinastie.
