Vegvliegtuig

Die Wright-broers.

'n Vegvliegtuig is 'n spesiale vliegtuig wat ten doel het om lugoorheersing (of lugsuperioriteit) te behaal in 'n gewapende konflik. Vegvliegtuie kan beide aanvallend en verdedigend ontplooi word.

Geskiedenis

In 1903 het die Wright-broers die eerste suksesvolle vlugte met vliegtuie in die VSA onderneem.

Sewe jaar later het die Britse Minister van Oorlog gesê: "Ons glo nie dat vliegtuie enige nut vir oorlogsdoeleindes sal hê nie". Dié mening is wêreldwyd deur owerhede gehuldig, onder meer in Frankryk, wat vinnig besig was om die middelpunt van lugvaartkundige ontwikkeling te word. In 1912 is die Royal Flying Corps (RFC) egter in Brittanje gestig met die doel om verkenningsvlugte oor vyandelike linies uit te voer. Bloot vir die pret het die vlieëniers begin om met gewere en rewolwers na vlieërs te skiet. Teen 1913 is 'n militêre vliegtuig deur die Vickers-maatskappy tentoongestel. Dit was die sogenaamde "Experimental Fighting Biplane" en is spesiaal ontwerp sodat 'n masjiengeweer in sy neus gemonteer kon word.

Luggevegte

By luggevegte (Eng. "dogfights") tussen twee vliegtuie probeer die aanvallende vlieënier sy vliegtuig op die regte plek plaas om sy wapens af te vuur. Die verdediger probeer natuurlik om alles te ontduik.

'n Vegvlieënier het dikwels las van sterk gravitasiekragte (algemeen bekend as g-kragte). Die vlieënier se bloed kan deur die versterking of verswakking van die swaartekrageffek uit die kop wegvloei of instroom.

Positiewe g-kragte trek bloed weg uit die hoof, wat 'n akute bewussynsverlies (Eng. "black-out") kan veroorsaak. By 'n "black-out" verloor die vlieënier tydelik bewustheid totdat die g-kragte afgeneem. Om dit te kan teenwerk, is daar 'n spesiale uitrustingpak ontwikkel. Die G-pak word met lug opgeblaas, waardeur die bloedvloei beter verdeeld in die liggaam bly, deur 'n konstante druk van buite op die vlieënier se liggaam toe te pas.

Bewapening

Jagters en aanvalsvliegtuie is deesdae bewapen met vyf soorte wapens:

• masjiengewere,
• geleide missiele,
• ongeleide projektiele,
• bomme en
• torpedo's.

Bomme en missiele word gewoonlik onder die vliegtuig se vlerke aangeheg. Sommige missiele gelei met 'n infrarooisensor op 'n hittebron soos die uitlaat van die straalmotor, en bomme val net deur swaartekrag na benede. Die masjiengewere is gewoonlik in die neus van die vliegtuig of daar naby geplaas. Missiele word gewoonlik gebruik as lug-tot-lugafweer in luggevegte, maar ook as lug-tot-grondmissiele om radar, tenks of skepe aan te val. Bomme word gewoonlik gebruik vir lug-tot-grondgevegte. Militêre vliegtuie met die hooftaak om bomme af te gooi, staan bekend as bomwerpers. Torpedo's word onderwater teen skepe gerig.

Sien ook

• Lys van vegvliegtuie