1 d'octubre

Escaicimientos

Aragón

• 1177 - escomienza a repoblación de Teruel con chens d'orichen aragonés y navarro, dando-se-li Fuero a la ciudat y esligando-la d'a localidat de Daroca, a on perteneixeba como lugar dica ista repoblación.
• 2009 - a Biquipedia en aragonés plega ta 17.000 articlos, con l'articlo Ṣād.

Atros países

Sieglo IV aC

• 331 aC - en a batalla de Gaugamela, en o norte de l'actual Iraq, as tropas d'Alexandre lo Gran redotan a os persas de Darío III de Persia.

Sieglo XVIII

• 1792 - publicación en Barcelona d'o primer numero d'o Diario de Barcelona, uno d'os diarios mas antigos d'Europa.
• 1795 - Francia s'anexiona os Países Baixos austriacos.

Sieglo XIX

• 1823 - o rei Ferrando VII restablix a Inquisición en Espanya.
• 1890 - en os Estaus Unius, o Congreso declara Yosemite y Yellowstone como parques nacionals.

Sieglo XX

Anyos 1900

• 1901 - s'estableix en Madrit (Espanya) a Sociedad General de Autores y Editores.

Anyos 1910

• 1918 - en a Primera Guerra Mundial, mientres d'a dita Rebelión arabe, as tropas de Thomas Edward Lawrence (Lawrence d'Arabia) dentran en Domás.
• 1919 - Iraq, independient de l'Imperio Otomán, encara que resta baixo o control d'o Reino Uniu como un mandato d'a Sociedat de Nacions.

Anyos 1920

• 1923 - Mustafa Kemal Atatürk treslada a capital de Turquía dende Istambul enta Ankara, ta trencar con l'antiga tradición otomana.

Anyos 1930

• 1936 - en a Guerra Civil espanyola, plega a Alicant o primer nuclio de voluntarios foranos ta formar as Brigadas Internacionals y esfender a Segunda Republica Espanyola.

Anyos 1940

• 1940 - o medico y politico panamenyo Arnulfo Arias Madrid se converte en o nuevo President de Panamá.
• 1946 - Veredicto d'os Chudicios de Nuremberg contra a cupula nazi d'o Tercer Reich.
• 1949 - proclamación en Pequín d'a Republica Popular China por Mao Zedong.

Anyos 1950

• 1958 - en Estaus Unius s'estableix a National Aeronautics and Space Administration (NASA) ta chestionar o programa espacial estausunidense.

Anyos 1960

• 1960 - Nicheria, una antiga colonia britanica, se converte en un estato independient.
• 1961 - en Estaus Unius s'estableix a Defense Intelligence Agency'.
• 1965 - en Indonesia, golpe d'estato d'o cheneral Suharto.
• 1968 - o medico y politico panamenyo Arnulfo Arias Madrid se converte por tercera vegata en President de Panamá.

Anyos 1970

• 1978 - Tuvalu, independient d'o Reino Uniu.

Anyos 1990

• 1994 - Palau se converte en un estato independient d'os Estaus Unius.
• 1999 - prencipia a Segunda Guerra Chechena en Chechenia entre Rusia y os independentistas chechens.

Sieglo XXI

• 2002 - s'estableix en Estaus Unius o United States Northern Command.

Naixencias

Atros países

Sieglo I aC

• 86 aC - naixencia en Amiternum d'o historiador y politico d'a Republica Romana Gayo Salustio Crispo (†34 aC).

Sieglo III

• 208 - naixencia en Arca Cesarea (en l'actual Siria) d'o emperador romano Aleixandre Severo (†235).

Sieglo XIII

• 1207 - naixencia en o castiello de Winchester (Hampshire, Anglaterra) d'o rei Henrique III d'Anglaterra.

Sieglo XVII

• 1685 - naixencia en Viena (Austria) de Carlos VI d'o Sacro Imperio Romano Chermanico, dito archiduque Carlos en a Guerra de Sucesión Espanyola (†1740).

Sieglo XVIII

O zar Pavlo I de Rusia, naixito l'1 d'octubre de 1784.

• 1784 - naixencia en Sant Petersburgo d'o Zar Pavlo I de Rusia (†1801.
• 1760 - naixencia en Londres d'o escritor britanico William Beckford (†1844).
• 1771 - naixencia en Passy (hué anexionato por París) o compositor y vriolinista francés Pierre Baillot (†1842).

Sieglo XIX

• 1865 - naixencia en París d'o compositor francés Paul Dukas (†1935).
• 1892 - naixencia en La Plata (provincia de Buenos Aires) d'o pintor archentino Emilio Pettoruti (†1971).

Sieglo XX

Anyos 1900

• 1904 - naixencia en Viena (Austria) d'o fisico austro-britanico Otto Robert Frisch (†1979).
• 1909 - naixencia en Barcelona (Barcelonés) d'o chesuita y historiador catalán Miquel Batllori i Munné (†2003).

Anyos 1920

• 1920 - naixencia en Nueva York (Nueva York) de l'actor estausunidense Walter Matthau (†2000).
• 1921 - naixencia en White Plains (Nueva York) de l'actor estausunidense James Whitmore (†2009).
• 1924 - naixencia en Plains (Cheorchia) d'o politico estausunidense Jimmy Carter, President d'os Estaus Unius en 1977-1981.
• 1928
  • - naixencia en Joniškis (Lituania) de l'actor britanico Laurence Harvey (†1973).
  • - naixencia en Detroit (Michigan) de l'actor estausunidense George Peppard (†1994).

Anyos 1930

• 1930
  • - naixencia en Limerick (condau de Limerick, Irlanda) de l'actor, guionista, director y productor cinematografico irlandés Richard Harris (†2002).
  • - naixencia en Lille (Norte, Norte-Paso de Calais) de l'actor francés Philippe Noiret (†2006).
• 1935 - naixencia en Walton-on-Thames (Surrey, Anglaterra) de l'actriz y cantaire britanica Julie Andrews.

Anyos 1940

• 1943 - naixencia en Juvisy-sur-Orge (Essonne, Isla de Francia) d'o director cinematografico francés Jean-Jacques Annaud.
• 1949 - naixencia en Zocca (Modena, Italia) d'o politico y economista italiano Giulio Santagata (†2024).

Anyos 1950

• 1953 - naixencia en Oslo de l'atleta noruega Grete Waitz (†2011).
• 1959 - naixencia en Thies (Rechión de Thies, Senegal) d'o cantaire senegalés Youssou N'Dour.

Defuncions

Atros países

O escritor, dramaturgo y poeta francés Pierre Corneille, muerto l'1 doctubre de 1684.

• 1198 - muere en Coimbra a reina consorte de Portugal Dulcía d'Aragón (n.1159).
• 1404 - muere en Roma o Papa Bonifacio IX (n.1359).
• 1572 - muere en Roma o chesuita y santo valenciano Francisco de Borcha (n.1510).
• 1578 - muere en Namur (Países Baixos espanyols) o militar espanyol Don Chuan d'Austria (n.1547).
• 1684 - muere en París o dramaturgo francés Pierre Corneille (n.1606).
• 1929 - muere en Le Vésinet (Yvelines, Isla de Francia) o escultor francés Antoine Bourdelle (n.1861).
• 1959 - muere en Torre del Greco (Campania) o politico italiano Enrico de Nicola, primer president d'Italia en 1948 (n.1877).
• 1972 - muere en Londres l'arqueologo, paleontologo y paleoantropologo britanico Louis Leakey (n.1903).
• 1990 - muere en una base aeria en California o militar y piloto estausunidense Curtis LeMay (n.1906).
• 2012 - muere en Londres o historiador marxista britanico Eric Hobsbawm (n.1917).

Vinclos externos

• Se veigan as imáchens de Commons sobre l'1 d'octubre.

Referencias

• Datos: Q2913
• Multimedia: 1 October / Q2913