Türk Kültürü Araştırmaları Prof.Dr. Ahmet TEMİR'e ARMAĞAN, 1992
Sthiramati'nin Vasubandhu'nun Abhidharmakosasastra adlı eserine yazdığı tefsirin ETü. tercümesi A... more Sthiramati'nin Vasubandhu'nun Abhidharmakosasastra adlı eserine yazdığı tefsirin ETü. tercümesi Abidarim Kıınlıg Koşavarti Şastitakı Çınkityü Yörüglerning Kingürüsi adlı eserdeki metin parçası Türkçede gidermeli (elliptique) şekillerin bir bölümünün kuruluş yollarını örneklerle açıklayarak bu dil olayına Türk dilinin yazılı en eski kesitinden ışık tutmaktadır.
Modern Türklük Araştırmaları Dergisi / Journal of Modern Turkish Studies, 2022
Kutadgu Bilig'in Yûsuf tarafından hazırlanan bir taslak veya temiz kopyası elimizde yoktur. Eser... more Kutadgu Bilig'in Yûsuf tarafından hazırlanan bir taslak veya temiz kopyası elimizde yoktur. Eserin bugüne ulaşan üç nüshası vardır. Bunlar literatürde Kahire nüshası (C), Fergana nüshası (B), Viyana veya Herat nüshası (A) olarak bilinmektedirler. Kahire KB'nin ilk mâliki/sahibi cİzzeɔd-dīn Aydemürüɔd- Devādārüɔn-Nāṣırī olup, ayrıca vakfedilmiş elyazma kitaptır. Fergana nüshasının unvan sayfası yanında son kısımları da eksiktir, ancak özellikleri Kahire nüshası gibi bir geçmişi olduğu izlenimini vermektedir. KB Herat Nüshası Fatih Sultan Mehmed Han'ın bitikçisi cAbduɔr-rezzāḳ Baḫşı tarafından İstanbul'a getirtilerek satın alınmıştır.
We don't have neither a draft copy (musawwada) nor a fair copy (mubayyada) of Kutadgu Bilig written in Yûsuf's hand. There are three copies of the Kutadgu Bilig. They are known as the Cairo copy (C), the Fergana copy (B), and the Herat (or the Vienna) copy (A). The first owner of the Cairo copy of the Kutadgu Bilig is cİzzeɔd-dīn Aydamuruɔd-Davādāruɔn-Nāṣirī, and this manuscript is also an endowment book. In Fergana copy, there is no title page and the last folios. However the pecularities of the Fergana manuscript give the impression that it has been a similar story to the Cairo copy. The Herat manuscript was brought to Istanbul by Chancery Secretary cAbduɔr-rezzāḳ Baḫşı of Fatih Sultan Mehmed Khan and purchased.
Modern Türklük Araştırmaları Dergisi/Journal of Modern Turkish Studies, 19(3): 281-322,, 2022
Yûsuf'un Kutadgu Bilig (H. 462 / M. 1069/1070) elyazma kitabının müellif nüshası olmadığından, es... more Yûsuf'un Kutadgu Bilig (H. 462 / M. 1069/1070) elyazma kitabının müellif nüshası olmadığından, eserin daha geç tarihli üç nüshasına bakmaktayız: A/Herat nüshası, B/Fergana nüshası, C/Kahire nüshası. Her üç nüshada da ara ara nüshalar arası uyuşmazlıklara yol açan eksik ya da fazla beyitler vardır. Kutadgu Bilig nüshalarının yalnızca birinde olup diğerlerinde olmayan tek veya en çok art arda 2 veya 3 beyitlik eksikler, yine yalnızca B'de olup A ve C'de olmayan üçten çok art arda beyitler metin bütünlüğünü bozmazlar. Bu tür eksik beyitler veya tek nüshaya ait beyitler Yûsuf'un orijinal nüshasında da olup olmadığı sorusunu doğurur. Ancak Kutadgu Bilig'in özellikle üç yerinde, metnin içerik akışını keserek bütünlüğünü bozan, metinde işlenen konuyla ilişkisi kurulduğunda sıradan, alelade kayıplar olmadığına işaret eden eksikler de vardır. Bu eksiklerin sebebi nüshaların ilerleyen zamanda bir sansüre uğrayıp uğramadığı ile ilgili olmalıdır. Since the original manuscript of Kutadgu Bilig by Yûsuf dated 462 (1069/1070) is not at hand, we need to look at its later three manuscripts: A/Herat MS, B/Fergana MS, C/Cairo MS. There are occasionally missing or added couplets that cause variation and difference in all copies of the work. One or successionally two or three missing couplets in only one ms. and, more than three successionally missing couplets in only B/Fergana copy of Kutadgu Bilig generally do not break up the integrity of the text. This raises the question of whether the missing couplets or couplets existing only in one ms. were indeed present in Yûsuf's original text. However, there are also missing parts in especially three places of Kutadgu Bilig’s text which dismantle the text’s integrity by interrupting the flow of its content. And when the relationship between the subject of the text and the missing parts is established, it becomes evident that they are not ordinary missing parts. These missings/omissions in the MSS might be due to later implementation of censorship to the copies of the work.
KÖK Araştırmalar, KÖK Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, Cilt III, Sayı 2, (Güz 2001), ss. 75-86., 2001
In Kök Turkish grammars, it has been stated oq/ök, kök, ärinç, ɣu/gü, mu/mü and a/ä as Turkish en... more In Kök Turkish grammars, it has been stated oq/ök, kök, ärinç, ɣu/gü, mu/mü and a/ä as Turkish enclitics. It is not possible to say that there have been sufficient studies on their role and semantics and syntactic positions in the Old Turkish texts and on their historical stages and their situations in Modern Turkish. This study analyses the enclitics çI/çU, which has also been stated in Kaşgarli Mahmud’s Dictionary, and asserts to necessity of including it among the other enclitics. Key Words: Kök Turkish, Old Turkish, enclitics, grammar
Uygur harfli Ulaangom yazıtı Eski Türkçe külliyatın tarihsiz yazıtlarındandır. Yazılı taş üzerind... more Uygur harfli Ulaangom yazıtı Eski Türkçe külliyatın tarihsiz yazıtlarındandır. Yazılı taş üzerinde her hangi bir damga veya işaret de yoktur. Bununla beraber taş yazıtın tarihlendirmesine dair çeşitli denemeler yapılmıştır. Yazıtın bir mezar yazıtı olduğu tam belli olmasa da, bir anıt-yazıt olduğu kesindir. Yazıtın bir kağanlık sülâlesi yazıtı olduğu da faaliyetlerini birinci kişi ağzından anlatan yazıt sahibinin tegin "prens" unvanını taşımasından anlaşılmaktadır.
KÖK Araştırmalar, Cilt: I, Sayı: 2, (Güz 1999), 65-92., 1999
The present study has focused on the theme the ethnic origin myths act in formation and building ... more The present study has focused on the theme the ethnic origin myths act in formation and building of ethnic groups and nations, and on the basis of this theme the contributor has attempted to investigate the Turkish genealogical legends in the Chinese sources and the other arguments in the ancient Turkish linguistic and archeological materials. Also the work has tried to discuss the contributions on the subject.
Modern Türklük Araştırmaları Dergisi Cilt 18, Sayı 4 (Aralık 2021), ss. 495-534, 2021
Müslüman muhitin dinî ve lâdinî ilimler kadar şiir türünden edebî eserlerinin de nasıl "kitap"laş... more Müslüman muhitin dinî ve lâdinî ilimler kadar şiir türünden edebî eserlerinin de nasıl "kitap"laştırıldıkları ile ilgili bilgilerimiz yeterince vardır. İç Asya'nın kitap üreten farklı din muhitleri ile ilişkisini de dikkate alarak, Müslüman Türk Hakanlığı muhitinin bu kitaplaştırma işinden bağımsız olduğunu düşünmek için bir sebep yoktur. Öyle ki, H. 462/M. 1069/1070 tarihli Kutadgu Bilig'in hem bizzat şairi hem de her iki mukaddime yazarı tarafından verilen bilgiler, Müslüman Türk muhitinin kitap üretimi usûlü hakkında konuşmamıza imkân verir.
ANAHTAR SÖZCÜKLER Kutadgu Bilig / Balasagunlu Yûsuf Hâs Hâcib, elyazma kitap, kitap yapımı, kitap üretimi, Erken Orta Türkçe.
Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, Cilt 2, Sayı 2 (Aralık), 12-63, 2017
Balasagunlu Yûsuf, Kutadgu Bilig'de dilinin bütün sosyal ve kültürel iletişim kodlarını yetkinlik... more Balasagunlu Yûsuf, Kutadgu Bilig'de dilinin bütün sosyal ve kültürel iletişim kodlarını yetkinlikle kullanarak, 11. yüzyıl Türk hükümdarlık kutunun öğretisini, Türk devlet erkânı, âdâbı ve usûlünü bütün incelikleriyle edebî-bediî bir mesaj hâlinde ilk dili Türkçe olanlar ile artık Türk kılığına girmiş olanlara vermiştir. Yûsuf ve eseri tarihsel diyalektolojinin zaman - mekân - konuşur bilgisini dakik olarak sunması bakımından bir yandan Türkçenin standartlaşma süreçlerinin daha iyi anlaşılması bir yandan da bize ulaşan nüshaları ile Türk dilinin hem Erken Orta hem de izleyen aşamalarındaki diyalektal türlenme akışının tanımlanabilmesi için birinci el kaynak değerindedir. Bütün Kutadgu Bilig yazmaları, ne yazıcıların kendi diyalektlerine bir tercüme ne de metnin dili ile yazıcının dilinin uzlaştırıldığı kısmî uyarlamalar değildirler. Her üç Kutadgu Bilig yazması da yazıcılarının metni hiç değiştirmeden olduğu gibi bir ayna kopyasını yapmaya çalıştıkları ayna kopyalardır. Ancak her üç metin arasında yazıcı müdahalelerinin sonuçları olarak görülen farklılıkların birleştikleri özellikler, yazmaların yazıcılarının diyalekti ile metnin kaynak diyalektinin aynı, fakat devamı olduğuna götürmektedir. Elbette Kutadgu Bilig yazmalarındaki yazıcı müdahalelerinin neler ve nerelerde olduğunu belirlemek, hem şecerevî hem de tarihsel diyalektoloji açısından bize aydınlatıcı bilgiler verecek, değişme süreçlerinin istikametlerini ve niteliklerini anlamamıza yardımcı olacaktır. Bu itibarla, eldeki yazı bu sorulara cevap arayacak bundan sonraki "Kutadgu Bilig II: Kutadgu Bilig'in metin türü ve tarihsel diyalektoloji için değeri" başlıklı incelemeye dair, eserin zaman - mekân - konuşur bilgilerini anlamak için yapılmış bir giriş olarak değerlendirilmelidir.
KÖK Araştırmalar V/1 (Bahar 2003), s. 13-31., 2003
İThis paper aims to approach the interaction of Inner Asian languages and cultures under the scop... more İThis paper aims to approach the interaction of Inner Asian languages and cultures under the scope of language-religion relations of Buddhist and Muslim Türks.
Türk Kültürü Araştırmaları Prof.Dr. Ahmet TEMİR'e ARMAĞAN, 1992
Sthiramati'nin Vasubandhu'nun Abhidharmakosasastra adlı eserine yazdığı tefsirin ETü. tercümesi A... more Sthiramati'nin Vasubandhu'nun Abhidharmakosasastra adlı eserine yazdığı tefsirin ETü. tercümesi Abidarim Kıınlıg Koşavarti Şastitakı Çınkityü Yörüglerning Kingürüsi adlı eserdeki metin parçası Türkçede gidermeli (elliptique) şekillerin bir bölümünün kuruluş yollarını örneklerle açıklayarak bu dil olayına Türk dilinin yazılı en eski kesitinden ışık tutmaktadır.
Modern Türklük Araştırmaları Dergisi / Journal of Modern Turkish Studies, 2022
Kutadgu Bilig'in Yûsuf tarafından hazırlanan bir taslak veya temiz kopyası elimizde yoktur. Eser... more Kutadgu Bilig'in Yûsuf tarafından hazırlanan bir taslak veya temiz kopyası elimizde yoktur. Eserin bugüne ulaşan üç nüshası vardır. Bunlar literatürde Kahire nüshası (C), Fergana nüshası (B), Viyana veya Herat nüshası (A) olarak bilinmektedirler. Kahire KB'nin ilk mâliki/sahibi cİzzeɔd-dīn Aydemürüɔd- Devādārüɔn-Nāṣırī olup, ayrıca vakfedilmiş elyazma kitaptır. Fergana nüshasının unvan sayfası yanında son kısımları da eksiktir, ancak özellikleri Kahire nüshası gibi bir geçmişi olduğu izlenimini vermektedir. KB Herat Nüshası Fatih Sultan Mehmed Han'ın bitikçisi cAbduɔr-rezzāḳ Baḫşı tarafından İstanbul'a getirtilerek satın alınmıştır.
We don't have neither a draft copy (musawwada) nor a fair copy (mubayyada) of Kutadgu Bilig written in Yûsuf's hand. There are three copies of the Kutadgu Bilig. They are known as the Cairo copy (C), the Fergana copy (B), and the Herat (or the Vienna) copy (A). The first owner of the Cairo copy of the Kutadgu Bilig is cİzzeɔd-dīn Aydamuruɔd-Davādāruɔn-Nāṣirī, and this manuscript is also an endowment book. In Fergana copy, there is no title page and the last folios. However the pecularities of the Fergana manuscript give the impression that it has been a similar story to the Cairo copy. The Herat manuscript was brought to Istanbul by Chancery Secretary cAbduɔr-rezzāḳ Baḫşı of Fatih Sultan Mehmed Khan and purchased.
Modern Türklük Araştırmaları Dergisi/Journal of Modern Turkish Studies, 19(3): 281-322,, 2022
Yûsuf'un Kutadgu Bilig (H. 462 / M. 1069/1070) elyazma kitabının müellif nüshası olmadığından, es... more Yûsuf'un Kutadgu Bilig (H. 462 / M. 1069/1070) elyazma kitabının müellif nüshası olmadığından, eserin daha geç tarihli üç nüshasına bakmaktayız: A/Herat nüshası, B/Fergana nüshası, C/Kahire nüshası. Her üç nüshada da ara ara nüshalar arası uyuşmazlıklara yol açan eksik ya da fazla beyitler vardır. Kutadgu Bilig nüshalarının yalnızca birinde olup diğerlerinde olmayan tek veya en çok art arda 2 veya 3 beyitlik eksikler, yine yalnızca B'de olup A ve C'de olmayan üçten çok art arda beyitler metin bütünlüğünü bozmazlar. Bu tür eksik beyitler veya tek nüshaya ait beyitler Yûsuf'un orijinal nüshasında da olup olmadığı sorusunu doğurur. Ancak Kutadgu Bilig'in özellikle üç yerinde, metnin içerik akışını keserek bütünlüğünü bozan, metinde işlenen konuyla ilişkisi kurulduğunda sıradan, alelade kayıplar olmadığına işaret eden eksikler de vardır. Bu eksiklerin sebebi nüshaların ilerleyen zamanda bir sansüre uğrayıp uğramadığı ile ilgili olmalıdır. Since the original manuscript of Kutadgu Bilig by Yûsuf dated 462 (1069/1070) is not at hand, we need to look at its later three manuscripts: A/Herat MS, B/Fergana MS, C/Cairo MS. There are occasionally missing or added couplets that cause variation and difference in all copies of the work. One or successionally two or three missing couplets in only one ms. and, more than three successionally missing couplets in only B/Fergana copy of Kutadgu Bilig generally do not break up the integrity of the text. This raises the question of whether the missing couplets or couplets existing only in one ms. were indeed present in Yûsuf's original text. However, there are also missing parts in especially three places of Kutadgu Bilig’s text which dismantle the text’s integrity by interrupting the flow of its content. And when the relationship between the subject of the text and the missing parts is established, it becomes evident that they are not ordinary missing parts. These missings/omissions in the MSS might be due to later implementation of censorship to the copies of the work.
KÖK Araştırmalar, KÖK Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, Cilt III, Sayı 2, (Güz 2001), ss. 75-86., 2001
In Kök Turkish grammars, it has been stated oq/ök, kök, ärinç, ɣu/gü, mu/mü and a/ä as Turkish en... more In Kök Turkish grammars, it has been stated oq/ök, kök, ärinç, ɣu/gü, mu/mü and a/ä as Turkish enclitics. It is not possible to say that there have been sufficient studies on their role and semantics and syntactic positions in the Old Turkish texts and on their historical stages and their situations in Modern Turkish. This study analyses the enclitics çI/çU, which has also been stated in Kaşgarli Mahmud’s Dictionary, and asserts to necessity of including it among the other enclitics. Key Words: Kök Turkish, Old Turkish, enclitics, grammar
Uygur harfli Ulaangom yazıtı Eski Türkçe külliyatın tarihsiz yazıtlarındandır. Yazılı taş üzerind... more Uygur harfli Ulaangom yazıtı Eski Türkçe külliyatın tarihsiz yazıtlarındandır. Yazılı taş üzerinde her hangi bir damga veya işaret de yoktur. Bununla beraber taş yazıtın tarihlendirmesine dair çeşitli denemeler yapılmıştır. Yazıtın bir mezar yazıtı olduğu tam belli olmasa da, bir anıt-yazıt olduğu kesindir. Yazıtın bir kağanlık sülâlesi yazıtı olduğu da faaliyetlerini birinci kişi ağzından anlatan yazıt sahibinin tegin "prens" unvanını taşımasından anlaşılmaktadır.
KÖK Araştırmalar, Cilt: I, Sayı: 2, (Güz 1999), 65-92., 1999
The present study has focused on the theme the ethnic origin myths act in formation and building ... more The present study has focused on the theme the ethnic origin myths act in formation and building of ethnic groups and nations, and on the basis of this theme the contributor has attempted to investigate the Turkish genealogical legends in the Chinese sources and the other arguments in the ancient Turkish linguistic and archeological materials. Also the work has tried to discuss the contributions on the subject.
Modern Türklük Araştırmaları Dergisi Cilt 18, Sayı 4 (Aralık 2021), ss. 495-534, 2021
Müslüman muhitin dinî ve lâdinî ilimler kadar şiir türünden edebî eserlerinin de nasıl "kitap"laş... more Müslüman muhitin dinî ve lâdinî ilimler kadar şiir türünden edebî eserlerinin de nasıl "kitap"laştırıldıkları ile ilgili bilgilerimiz yeterince vardır. İç Asya'nın kitap üreten farklı din muhitleri ile ilişkisini de dikkate alarak, Müslüman Türk Hakanlığı muhitinin bu kitaplaştırma işinden bağımsız olduğunu düşünmek için bir sebep yoktur. Öyle ki, H. 462/M. 1069/1070 tarihli Kutadgu Bilig'in hem bizzat şairi hem de her iki mukaddime yazarı tarafından verilen bilgiler, Müslüman Türk muhitinin kitap üretimi usûlü hakkında konuşmamıza imkân verir.
ANAHTAR SÖZCÜKLER Kutadgu Bilig / Balasagunlu Yûsuf Hâs Hâcib, elyazma kitap, kitap yapımı, kitap üretimi, Erken Orta Türkçe.
Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, Cilt 2, Sayı 2 (Aralık), 12-63, 2017
Balasagunlu Yûsuf, Kutadgu Bilig'de dilinin bütün sosyal ve kültürel iletişim kodlarını yetkinlik... more Balasagunlu Yûsuf, Kutadgu Bilig'de dilinin bütün sosyal ve kültürel iletişim kodlarını yetkinlikle kullanarak, 11. yüzyıl Türk hükümdarlık kutunun öğretisini, Türk devlet erkânı, âdâbı ve usûlünü bütün incelikleriyle edebî-bediî bir mesaj hâlinde ilk dili Türkçe olanlar ile artık Türk kılığına girmiş olanlara vermiştir. Yûsuf ve eseri tarihsel diyalektolojinin zaman - mekân - konuşur bilgisini dakik olarak sunması bakımından bir yandan Türkçenin standartlaşma süreçlerinin daha iyi anlaşılması bir yandan da bize ulaşan nüshaları ile Türk dilinin hem Erken Orta hem de izleyen aşamalarındaki diyalektal türlenme akışının tanımlanabilmesi için birinci el kaynak değerindedir. Bütün Kutadgu Bilig yazmaları, ne yazıcıların kendi diyalektlerine bir tercüme ne de metnin dili ile yazıcının dilinin uzlaştırıldığı kısmî uyarlamalar değildirler. Her üç Kutadgu Bilig yazması da yazıcılarının metni hiç değiştirmeden olduğu gibi bir ayna kopyasını yapmaya çalıştıkları ayna kopyalardır. Ancak her üç metin arasında yazıcı müdahalelerinin sonuçları olarak görülen farklılıkların birleştikleri özellikler, yazmaların yazıcılarının diyalekti ile metnin kaynak diyalektinin aynı, fakat devamı olduğuna götürmektedir. Elbette Kutadgu Bilig yazmalarındaki yazıcı müdahalelerinin neler ve nerelerde olduğunu belirlemek, hem şecerevî hem de tarihsel diyalektoloji açısından bize aydınlatıcı bilgiler verecek, değişme süreçlerinin istikametlerini ve niteliklerini anlamamıza yardımcı olacaktır. Bu itibarla, eldeki yazı bu sorulara cevap arayacak bundan sonraki "Kutadgu Bilig II: Kutadgu Bilig'in metin türü ve tarihsel diyalektoloji için değeri" başlıklı incelemeye dair, eserin zaman - mekân - konuşur bilgilerini anlamak için yapılmış bir giriş olarak değerlendirilmelidir.
KÖK Araştırmalar V/1 (Bahar 2003), s. 13-31., 2003
İThis paper aims to approach the interaction of Inner Asian languages and cultures under the scop... more İThis paper aims to approach the interaction of Inner Asian languages and cultures under the scope of language-religion relations of Buddhist and Muslim Türks.
Uploads
Papers by F. Sema Barutcu Özönder
We don't have neither a draft copy (musawwada) nor a fair copy (mubayyada) of Kutadgu Bilig written in Yûsuf's hand. There are three copies of the Kutadgu Bilig. They are known as the Cairo copy (C), the Fergana copy (B), and the Herat (or the Vienna) copy (A). The first owner of the Cairo copy of the Kutadgu Bilig is cİzzeɔd-dīn Aydamuruɔd-Davādāruɔn-Nāṣirī, and this manuscript is also an endowment book. In Fergana copy, there is no title page and the last folios. However the pecularities of the Fergana manuscript give the impression that it has been a similar story to the Cairo copy. The Herat manuscript was brought to Istanbul by Chancery Secretary cAbduɔr-rezzāḳ Baḫşı of Fatih Sultan Mehmed Khan and purchased.
Since the original manuscript of Kutadgu Bilig by Yûsuf dated 462 (1069/1070) is not at hand, we need to look at its later three manuscripts: A/Herat MS, B/Fergana MS, C/Cairo MS. There are occasionally missing or added couplets that cause variation and difference in all copies of the work. One or successionally two or three missing couplets in only one ms. and, more than three successionally missing couplets in only B/Fergana copy of Kutadgu Bilig generally do not break up the integrity of the text. This raises the question of whether the missing couplets or couplets existing only in one ms. were indeed present in Yûsuf's original text. However, there are also missing parts in especially three places of Kutadgu Bilig’s text which dismantle the text’s integrity by interrupting the flow of its content. And when the relationship between the subject of the text and the missing parts is established, it becomes evident that they are not ordinary missing parts. These missings/omissions in the MSS might be due to later implementation of censorship to the copies of the work.
This study analyses the enclitics çI/çU, which has also been stated in Kaşgarli Mahmud’s Dictionary, and asserts to necessity of including it among the other enclitics.
Key Words: Kök Turkish, Old Turkish, enclitics, grammar
ANAHTAR SÖZCÜKLER Kutadgu Bilig / Balasagunlu Yûsuf Hâs Hâcib, elyazma kitap, kitap yapımı, kitap üretimi, Erken Orta Türkçe.
We don't have neither a draft copy (musawwada) nor a fair copy (mubayyada) of Kutadgu Bilig written in Yûsuf's hand. There are three copies of the Kutadgu Bilig. They are known as the Cairo copy (C), the Fergana copy (B), and the Herat (or the Vienna) copy (A). The first owner of the Cairo copy of the Kutadgu Bilig is cİzzeɔd-dīn Aydamuruɔd-Davādāruɔn-Nāṣirī, and this manuscript is also an endowment book. In Fergana copy, there is no title page and the last folios. However the pecularities of the Fergana manuscript give the impression that it has been a similar story to the Cairo copy. The Herat manuscript was brought to Istanbul by Chancery Secretary cAbduɔr-rezzāḳ Baḫşı of Fatih Sultan Mehmed Khan and purchased.
Since the original manuscript of Kutadgu Bilig by Yûsuf dated 462 (1069/1070) is not at hand, we need to look at its later three manuscripts: A/Herat MS, B/Fergana MS, C/Cairo MS. There are occasionally missing or added couplets that cause variation and difference in all copies of the work. One or successionally two or three missing couplets in only one ms. and, more than three successionally missing couplets in only B/Fergana copy of Kutadgu Bilig generally do not break up the integrity of the text. This raises the question of whether the missing couplets or couplets existing only in one ms. were indeed present in Yûsuf's original text. However, there are also missing parts in especially three places of Kutadgu Bilig’s text which dismantle the text’s integrity by interrupting the flow of its content. And when the relationship between the subject of the text and the missing parts is established, it becomes evident that they are not ordinary missing parts. These missings/omissions in the MSS might be due to later implementation of censorship to the copies of the work.
This study analyses the enclitics çI/çU, which has also been stated in Kaşgarli Mahmud’s Dictionary, and asserts to necessity of including it among the other enclitics.
Key Words: Kök Turkish, Old Turkish, enclitics, grammar
ANAHTAR SÖZCÜKLER Kutadgu Bilig / Balasagunlu Yûsuf Hâs Hâcib, elyazma kitap, kitap yapımı, kitap üretimi, Erken Orta Türkçe.