Idioma bengalín
El bengalín ye l'idioma oficial de Bangladex y de los estaos indios de Bengala Occidental y Tripura. Tien un sistema silábicu d'escritura que tien los sos empiezos escontra'l 1100 e.C. (proto-bengalín). El sentíu d'escritura ye d'esquierda a derecha.
 বাংলা / Baṅla' | |
|---|---|
| Faláu en |  Bangladex India
|
| Rexón | Asia meridional oriental |
| Falantes | 230 millones |
| Puestu | 7º (Ethnologue 1996) |
| Familia | Indoeuropéu Indoiranio |
| Alfabetu | Bengalín |
| Estatus oficial | |
| Oficial en | Bangladex Bengala Occidental Tripura(Estaos de la India) |
| Reguláu por | Bangladex: Bangla Academy Bengala Occidental: |
| Códigos | |
| ISO 639-1 | bn
|
| ISO 639-2 | ben
|
| ISO 639-3 | ben
|
 Estensión del bengalín | |
Dende fines del sieglu XI e.C. delles inscripciones sánscrites feches n'escritura devanágari de la India oriental, amuesen una evolución qu'anuncia la moderna escritura bengalina. Puede falase d'una escritura protobengalina, carauterizada en particular pola presencia de pequeños triángulos a la izquierda de delles lletres.
Debíu a la renacencia de Bengala nos sieglos XIX y XX, la lliteratura en bengalín remaneció ente lo más selecto del sur d'Asia, y inclusive surdieron personalidaes como Rabindranath Tagore, el primer asiáticu nomáu a un premiu Nobel.
Aspeutos históricos, sociales y culturales
editarHistoria
editarComo la mayoría de los otros idiomes indoarios orientales, el bengalín surde del prácrito apabhraṃśa que se clasifica cronológicamente dientro del indoario mediu. Dalgunos alderiquen enforma sobre esti puntu - allugándolo inclusive pel añu 500 e.C. , destacar que la llingua nun yera estática, y presentaba munches variantes o dialeutos.
En particular, na rexón del este, onde se desenvolvió'l Abahatta (con considerable semeyanza al Purvi y Magadhi Apabhrangsha), surdiendo esto alredor del sieglu VII e.C. Hiuen Tsang mentar como'l llinguaxe más faláu nel este de la India.
Distribución xeográfica
editar
La llingua bengalina ye orixinaria de la rexón de Bengala, qu'entiende l'actual nación de Bangladex y los estaos indios de Bengala Occidental, Tripura y el sur d'Assam.
Amás de la so rexón nativa tamién ye faláu pola mayoría de la población nel territoriu de la unión india de les islles Andaman y Nicobar. Tamién hai comunidaes de fala bengalina significatives n'Oriente Mediu, Xapón, Estaos Xuníos, Singapur,[1] Malasia, Maldives, Australia, Canadá y el Reinu Xuníu.
Estatus oficial
editarEl bengalín ye la llingua nacional y oficial de Bangladex, y una de les 23 llingües oficiales reconocíes pola República de la India.[2] Ye l'idioma oficial de los estaos indios de Bengala Occidental, Tripura y Assam.[3] Tamién ye una llingua importante nel territoriu de la unión india d'Andaman y Nicobar.
El bengalín ye un segundu idioma oficial del estáu indiu de Jharkhand dende setiembre de 2011. Tamién ye un idioma secundariu reconocíu na ciudá de Karachi en Paquistán.[4] El Departamentu de bengalín na Universidá de Karachi tamién ufierta programes regulares d'estudios nel Bachilleratu y nos niveles de maestría pa la lliteratura en bengalín.[5]
Los himnos nacionales de Bangladex y la India fueron escritos en bengalín pol gallardoniáu premiu Nobel bengalín Rabindranath Tagore.[6] En 2009, los representantes electos, tantu en Bangladex como en Bengala Occidental solicitaron que'l bengalín fáigase un idioma oficial de les Naciones Xuníes.[7]
Descripción llingüística
editarFonoloxía
editarL'inventariu fonéticu del bengalín estándar consta de 29 consonantes y 7 vocales, incluyendo 6 vocales nasalizadas. El bengalín ye conocíu pola so amplia variedá de diptongos, combinaciones de vocales qu'asoceden dientro de la mesma sílaba.
Sistema d'escritura
editar
L'escritu bengalín ye un sistema abugida d'escritura que pertenez a la familia bráhmica d'alfabetos que son acomuñaos colos idiomes bangla, asamés, bishnupriya manipuri, manipuri y sylheto. Derivó del antiguu alfabetu nagari.
Anque ye bien similar al devanágari, ye menos estructurado en bloques y presenta formes más tropezoses. L'alfabetu bengalín modernu foi formalizáu en 1778 cuando Charles Wilkins per primer vegada creó una composición tipográfica.
Testu bengalín de Jôno Gôno Môno:
জনগণমন-অধিনায়ক জয় হে ভারতভাগ্যবিধাতা!
পঞ্জাব সিন্ধু গুজরাট মরাঠা দ্রাবিড় উত্কল বঙ্গ
বিন্ধ্য হিমাচল যমুনা গঙ্গা উচ্ছলজলধিতরঙ্গ
তব শুভ নামে জাগে, তব শুভ আশিস মাগে,
গাহে তব জয়গাথা।
জনগণমঙ্গলদায়ক জয় হে ভারতভাগ্যবিধাতা!
জয় হে, জয় হে, জয় হে, জয় জয় জয়, জয় হে॥
জনগণমন-অধিনায়ক জয় হে ভারতভাগ্যবিধাতা!
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ «Archived copy». Bangla Language and Literary Society, Singapore. Archiváu dende l'orixinal, el 2013-05-05.
- ↑ «Languages of India». Ethnologue Report.
- ↑ «Language». Gobiernu d'Assam.
- ↑ Syed Yasir Kazmi. «Pakistani Bengalis». DEMOTIX. Archiváu dende l'orixinal, el 2013-03-04.
- ↑ «Karachi Department of Bengali». Consultáu'l 7 de mayu de 2014.
- ↑ «Statement by Hon'ble Foreign Minister on Second Bangladex-India Track II dialogue at BRAC Centre on 07 August, 2005». Ministry of Foreign Affairs, Government of Bangladex. Archiváu dende l'orixinal, el 25 de payares de 2015.
- ↑ Xubir Bhaumik (22 December 2009).. «Bengali 'should be UN language'». BBC News.
Bibliografía
editar- Alam, M. (2000). Bhasha Shourôbh: Bêkorôn O Rôchona (The Fragrance of Language: Grammar and Rhetoric). S. N. Printers, Dhaka.
- Ali, Shaheen Sardar; Rehman, Javaid (2001). Indigenous Peoples and Ethnic Minorities of Pakistan: Constitutional and Legal Perspectives. Routledge.
- Asiatic Society of Bangladesh (2003). Banglapedia, the national encyclopedia of Bangladesh. Asiatic Society of Bangladesh, Dhaka.
- Baxter, C. (1997). Bangladesh, From a Nation to a State. Westview Press.
Enllaces esternos
editar
Consulta la edición de Wikipedia n'idioma bengalín.
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Idioma bengalín.- Alfabetu bengalín en PROEL
- Llingua bengalina en PROEL
- Términos en bengalín cola so traducción al español y llocuciones
Datos: Q9610- Multimedia: Bengali language