Siberia
Siberia[1] (rusu: Сибирь) ye una estensa rexón xeográfica, qu'abarca tola fastera septentrional d'Asia, dende los montes Urales nel oeste hasta l'océanu Pacíficu nel este[2]. El territoriu tien sío parte de Rusia dende la segunda metá del sieglu XVI, cuando entamó la conquista rusa de les tierres asitiaes al este de los montes Urales. Siberia ye perestensa, pero ta perpoco poblada. Na so estensión, de 13,1 millones de km², vive namái el 20% de la población rusa (unos 37,3 millones d'habitantes)[3]. Novosibirsk y Omsk son les principales ciudaes de la rexón.
| Siberia | |
|---|---|
| Сибирь (ru) | |
.svg) | |
| Situación | |
| Tipu | rexón xeográfica |
| Parte de | Asia |
| Asitiáu en | Océanu Glacial Árticu |
| Coordenaes | 60°N 105°E / 60°N 105°E |
| Datos | |
| Superficie | 13 100 000 km² |
 | |
Una y bones el conceptu de Siberia ye xeográficu ya históricu, nun hai una definición única y precisa de les sos llendes territoriales. Tradicionalmente considérase que estiéndese dende los montes Urales al océanu Pacíficu, incluyendo la mayoría de la conca de drenaxe del océanu Glacial Árticu. El ríu Yeniséi divide'l territoriu en dos partes, la Siberia occidental ya la oriental. La llende meridional del territoriu asítiase nos montes de la fastera central y septentrional de Kazakstán y na fastera septentrional de Mongolia y China[2][4]. La parte central del territoriu (les rexones económiques siberiana occidental ya oriental) yeren consideraes el centru de la rexón na dómina de la Xunión Soviética. La fastera occidental de Siberia incluí dellos territorios de la rexón d'Ural, y la oriental recibió históricamente'l nome d'Estremu Oriente rusu[2].
Siberia tien sonadía mundial principalmente polos sos llargos y duros iviernos, con temperatures medies de −25 °C en xineru[5]. Magar que ta situada xeográficamente n'Asia, al ser colonizada por rusos ya incorporada a esti país ye política y culturalmente parte d'Europa[6]. Les influyencies culturales europees, y específicamente ruses, predominen pela rexón pola abondante emigración rusa de magar el sieglu XVI. El 85% de la so población actual ye descendiente d'europeos[7][8], y formen el grupu subétnicu rusu siberianu[6].
L'orixe del nome
editarDalgunes fontes apunten que'l términu remanez del turcu "tierra dormío". Otra versión ye qu'esti nome yera'l nome tribal de Sibirs, nómades eurasiáticos, más sero asimilaos a los tártaros siberianos. La Doctora Pamela Kyle Crossley, profesora d'Historia nel Colexu Dartmouth, afirma que los rusos denomaron Siberia dempués de los Sibe/Xibe. El significáu modernu del nome apaeció na llingua rusa dempués de la conquista del Kanatu de Siberia.
Referencies
editar- ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: siberianu, -a, -o
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Siberia», Encyclopædia Britannica Online, https://www.britannica.com/place/Siberia, consultáu'l 2021-09-22
- ↑ Población de Siberia Archiváu 2022-04-27 en Wayback Machine na web de la Oficina Estadística de Rusia (Rosstat).
- ↑ Siberia, na Gran Enciclopedia Soviética.
- ↑ «Arctic Oscillation and Polar Vortex Analysis and Forecasts». Atmospheric and Environmental Research, Verisk Analytics. Consultáu'l 20 May 2018.
- ↑ 6,0 6,1 Haywood, A. J.. Oxford University Press: Siberia: A Cultural History. ISBN 9780199754182.
- ↑ «ВПН-2010». Consultáu'l 2016-04-03.
- ↑ «ВПН-2010». Consultáu'l 2016-04-03.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Siberia.
