Sidra
La sidra (del llatín tardíu sicĕra 'bebida embriagadora', ésta del gr. σίκερα síkera, y ésta del exipciu ṯkr.) ye una bebida alcohólica de baxa graduación (4~8º) fecha cola fermentación del zume de la mazana.
| Sidra | ||
|---|---|---|
 | ||
| Nome | Sidra | |
| Procedencia | España, Francia y Alemaña | |
| Procedencia | España, Francia y Alemaña | |
| Detalles | ||
| Materiales usaos |
mazana lleldu mazana sidrera | |
| Colores | mariellu | |
| Más información | ||
| [editar datos en Wikidata] | ||
Ye una bebida perespardío per tol mundiu. N'Europa alcuéntrase en dellos llugares como: Alemaña, Normandía, Bretaña y País Vascu (Francia), Asturies y País Vascu (España), El Piamonte (Italia), Escocia ya Inglaterra (Reinu Xuníu). N'América, tópase en zones de dellos países, probablemente por influyencia d'inmigración asturiano del sieglu XIX. En Huejotzingo y Zacatlán, nel estáu de Puebla (Méxicu). N'Arxentina nes provincies de Río Negro, San Juan y Santa Fe.
Nel departamentu normandu de Calvados (Francia) fabrícase un brandy de mazana, nesti casu ye por destilación.
Hai dos tipos de sidra bien estremaos, la sidra natural y l'axampanao. Demientres que n'Asturies y País Vascu'l mayor consumu ye de sidra natural, nel restu del mundu prefierse la sidra axampanao.
Historia
editarDalgunos autores camienten que la sidra yera conocida polos hebreos, los exipcios y los griegos, pero nun pudo probase documentalmente esta circunstancia sacante por escritures posteriores d'autores llatinos como Pliniu'l Vieyu (23-79 d. C.), que mentaba bébores feches con peres y mazanes "e piris malorunque omnibus generibus", y afirma que'l vinu de mazana «ye la bébora típico del territoriu»; Estrabón (64 o 63 e.d.C.-c. 19 o 24 d.C.), afirmó que los ástures tamién usen sidra, pos teníen poco vinu "zytho etiam utuntur, vini parum habent"; o l'agrónomu romanu Paladiu (sieglu IV)[1].
Acordies con Carmen Fernández Ochoa, catedrática d'Arqueoloxía de la Universidá Autónoma de Madrid, «yá enantes de los romanos, la sidra constituyía bebida común ente los habitantes d'Asturies. Nun hai datos seguros al respeutu, pero la escasez de vinu, emplegáu namái en llacuaes familiares al dicir d'Estrabón, y la escasez de la cebada, según la referencia de Pliniu de mazanes, seríen argumentos a favor de la ellaboración ancestral d'esta bébora típico de la rexón que llega hasta los nuesos díes»[1].
Magar qu'hai referencies específiques anteriores a los pomares d'Asturies, ye nel 904 cuando se menta per primer vegada nuna compraventa entre Sismundo y Mactito onde un "medro de sicera" forma parte del preciu n'especie que se paga por una heredá en Ḷḷena (Asturies). Con posterioridá méntase constantemente en documentos del 908, 931, 949 y 950[2][3]
Ente los pueblos atlánticos, yera venerada por venir de la mazana, como lo prueba'l fechu de que na mítica isla d'Ávalon (qu'en celta significa «manzanal») yera la bébora de los héroes, esto ye, de los semidioses.
Ellaboración de la sidra natural
editarTres aportar al llagar les mazanes, máyense nel duernu y sácase'l mostu, que garra'l nome de "sidra'l duernu" o "sidra dulce". Dempués de formentar un tiempu na pipa, espíchase, y embotéllase, bien pa guardar pal añu o bien pa vendela si'l llagar ye industrial. L'actu la espicha da llugar a una de les mas vieyes costumes asturianes, que ye axuntase tolos collacios alrodiu d'una pipa sidra con delles coses pa xintar (chorizu, tortiella, empanaes, güevos cocíos…) y tar d'alderique y de cancios dica bien tarde.
Consumu
editarAsturies ye l'únicu sitiu del mundu au la sidra natural bébese y sírvise per aciu del arte d'escanciar. L'escanciáu consiste en char la sidra dende la botella col brazu estiráu dafechu p'arriba nel vasu na mano aviesa espurrida pa baxo algamando la máxima distancia ente la botella y el vasu. El filu de llíquidu tien que frañar cerca'l berbesu del vasu espalmando. L'escanciáu ye relativamente recién. Antaño sirvíase en vasu d'una xarra los dos de madera. El culín o culete bébese d'un tragu ensin dexalu morrer tres l'escanciáu.
Nes espiches nos llagares la sidra espichase dende les pipes de sidra. Los demás tipos de sidra bébense en vasu nos tiempos que a caún-y preste
Denominación d'Orixe
editarLa sidra de D.O. Asturies ellabórase con mazanes del llugar, inscrites arriendes nel Conseyu Regulador de la Denominación d'Orixe. Esisten 22 variedaes de mazanes[4] d'Asturies pa la ellaboración de sidra: Blanquina, Carrió, Clara, Collaos, Cloradona, De la Riega, Durona de Tresali, Ernestina, Fuentes, Limón Montes, Meana, Panquerina, Perezosa, Perico, Prieta, Raxao, Regona, San Roqueña, Solarina, Teórica, Verdialona y Xuanina. Dempués d'abondos años ensin regulación dala, en 2002[5][6] algamóse la Denominación d'Orixe Protexida Sidra d'Asturies, que va facer que la calidá del productu seya muncho mayor, al dixebralo d'otra sidra fecho con mazana d'otres tierres, que nun ye quien a tener el cuerpu y el tastu tradicional.[ensin referencies]
Menes de sidra
editarOtros productos
editarPublicaciones asturianes
editarEn setiembre de 2003 asoleyábase la revista mensual "La Sidra" la primer espublización asturiana sobre la sidra y editada pol Ensame Sidreru. Yá en 2006, en xunu, l'Asociación de Llagareros d'Asturies (ALA) asoleyaba "Sicera" convirtiéndose na segunda revista sidrera d'Asturies. A fines de 2006 Editora del Norte asoleya Vivir la Sidra tamién a fines d'esti añu apaez el primer periodicu mensual de baldre sobre la sidra col nome Sabor de Sidra y tamién proyeutu empresarial.
Referencies
editar- ↑ 1,0 1,1 La sidra, bebida milenaria
- ↑ La historia de la sidra asturiana
- ↑ Perfecto RODRIGUEZ FERNANDEZ 1983 "El léxico de la sidra y el vino en la diplomática medieval asturiana en latín (siglos VIII-XIII)". Boletín del Real Instituto de Estudios Asturianos n.º 109-110
- ↑ La sidra, líquido de oro
- ↑ ORDE APA/224/2003, de 28 de xineru, pola que se ratifica'l Reglamentu de la Denominación d'Orixe Protexíu "Sidra d'Asturies" (castellán)
- ↑ Variedaes de mazana con D.O.P. Sidra d'Asturies
