Editando Clima (seición)

=== Corrientes oceániques ===
Les [[Corriente marina|corrientes marines]] o, con mayor propiedá, les corrientes oceániques, encargar de treslladar una enorme cantidá d'agua y, poro, d'enerxía térmica (calor). La influencia bien poderosa de la [[corriente del Golfu]], que trai agües templaes dende les llatitúes intertropicales fai más templada la mariña atlántica d'[[Europa]] que lo que-y correspondería según la so llatitú. Sicasí, otres zones de la mariña este d'América del Norte, asitiaes a la mesma llatitú que les d'Europa presenten unes temperatures muncho más baxes, especialmente pel hibiernu. El casu de [[Washington D. C.]], por casu, puede comparase con [[Sevilla]], que ta a la mesma llatitú, pero que tien unos iviernos muncho más templaos. Y esta diferencia acentúase más escontra'l norte, porque al alloñamientu de la corriente del Golfu hai que sumar la influencia de les agües fríes de la [[corriente del Llabrador]]: [[Oslu]], [[Estocolmu]], [[Ḥélsinki]] y [[San Petersburgu]], capitales de países europeos, atopar a la mesma llatitú que la península del Llabrador y la badea de Hudson, territorios práuticamente despoblaos pol clima desaxeradamente fríu. Otru interesante exemplu de que les temperatures nun guarden una correspondencia estricta cola llatitú, cuando se traten de corrientes oceániques fríes o templaes atopar nel fechu de que les agües oceániques n'España y Portugal son más templaes que nes costes de Canaries y Mauritania, a pesar de la menor llatitú de les costes africanes, pol fechu de qu'en dambos casos tán incidiendo los efeutos de dos corrientes distintes: la [[corriente del Golfu]] nes costes europees y la de [[Corriente de les Islles Canaries|les Canaries]] nes costes africanes.

Les corrientes fríes tamién exercen una poderosa influyencia sobre'l clima. Na zona intertropical producen un clima bien grebu nes costes occidentales d'África y d'América, tantu del norte como del sur. Estes corrientes fríes nun se deben a un orixe polar de les agües (daqué que se señala en dellos testos dende hai enforma tiempu), que nun s'esplicaría nel casu de les corrientes fríes de [[California]] y de [[Canaries]] una y bones dambes tán allugaes ente corrientes templaes a mayor y a menor llatitú. La frialdá de les corrientes deber al ascensu d'agües fondes en diches costes occidentales de la Zona Intertropical. Esi ascensu de les agües, lentu pero constante, ye bien evidente nel casu de la Corriente de Humboldt o de Perú, una zona bien rica en [[plancton]] y en pesca, precisamente, pol ascensu d'agües fondes, que traen a la superficie una gran cantidá de materia orgánico. Como les agües fríes producen alta presión atmosférica, como s'esplica nos artículos sobre la [[Guayana Venezolana]] y sobre la [[diatermancia]], el mugor relativo nes árees d'agües fríes ye bien baxa y les agües son bien escases o nules: el [[desiertu d'Atacama]] ye'l más grebu del mundu.

Los motivos de la surgencia de les agües fríes deber a dos razones rellacionaes col movimientu de rotación de la Tierra:
* De primeres, a la direición de los vientos planetarios na zona intertropical y a la mesma direición de les corrientes ecuatoriales. En dambos casos, esto ye, nel casu de los vientos y de les corrientes marines, el desplazamientu producir d'este a oeste (en sentíu contrariu a la rotación terrestre) y alloñar de la mariña. De la mesma, esti alloñamientu de la mariña de los vientos y de les agües superficiales, crea les condiciones qu'espliquen en parte l'ascensu de les agües más fondes, que vienen reemplazar a les agües superficiales que s'alloñar. A lo último, na zona intertropical, los vientos son de componente Este, debíu al movimientu de rotación de la Tierra, polo que nes costes occidentales de los continentes na zona intertropical soplen del continente escontra l'océanu, polo que'l so mugor ye bien escasa. N'otra escala muncho más amenorgada, esti fenómenu puede comprobase nes sableres llevantines españoles: cuando sopla'l vientu de [[Puntu cardinal|Poniente]], el Mediterraneu atopar ensin foles (rizáu, cuando enforma) pero les agües na sablera nótense muncho más fríes de lo normal. Y nel casu de la [[isla de Margarita]] ye muncho más evidente, porque nella soplen los vientos del Este mientres tol añu y a cualquier hora: la temperatura de la sablera de La Galera en [[Juan Griego]] ye muncho más fría, anque ensin nengún aguaxe perceptible, que la de Sablera L'Agua o la Sablera d'[[Lope de Aguirre|El Tiranu]], nes costes orientales de la isla, allugaes apenes a unos 15&nbsp;[[quilómetru|km]] escontra l'Este.
* De segundes, el mesmu movimientu de rotación ye'l responsable direutu del ascensu de les agües fríes nes costes occidentales de los continentes nes llatitúes subtropicales. El procesu ye relativamente senciellu: debíu al movimientu de rotación terrestre, d'oeste a este, les agües del fondu oceánicu, que se mueven conxuntamente cola parte sólida de les cuenques oceániques, vense forzaes a xubir cuando la turria continental actúa como una especie de pala (inmóvil con rellación al restu de la litosfera) que les obliga a xubir. En realidá, esti segundu motivu ye'l más importante, ente que la direición de los vientos d'este a oeste coles corrientes marines fríes nun ye una causa d'éstes sinón que tamién se debe al movimientu de rotación terrestre. Entá más, nel casu de la Corriente de Humboldt, los vientos d'este a oeste nun coinciden cola corriente yá que ésta va de sur a norte y cuando s'avera al ecuador terrestre esviar escontra'l noroeste. Precisamente, la falta de coincidencia ente les direiciones de los vientos y de les corrientes ye una demostración de que nun se trata esautamente de les mesmes causes. L'artículu [[corrientes oceániques fríes]] esplica estes idees con mayor amplitú.