Editando Mara Salvatrucha (seición)

== Crímenes conocíos ==

=== Asesinatos ===

El [[13 de xunetu]] de [[2003]], Brenda Paz, una moza de 17 años d'edá, que yera miembru de la mara Salvatrucha ya informante del [[FBI]], foi atopada apuñalada nes veres del ríu [[Shenandoah]] nel [[estáu de Virginia]] (Estaos Xuníos). Paz foi asesinada por informar al FBI sobre les actividaes delictives de la mara Salvatrucha. Dos de los sos antiguos amigos fueron darréu condergaos pol asesinatu.<ref>Frieden, Terry (2005): [https://www.cnn.com/2005/LAW/05/17/ms13.trial.verdicts/index.html «Dos condergaos, dos absueltos nel xuiciu de peada de los suburbios de Virginia»], artículu del 17 de marzu de 2005 nel sitiu web ''CNN'' (Atlanta).</ref>

En 2004, el [[FBI]] creó la Fuercia Nacional contra Peaes. En 2005, el FBI ayudó a crear un Centru d'Información Nacional de Peaes y esbozó una Estratexa Nacional de Peaes pal [[Congresu d'Estaos Xuníos|Congresu]].<ref>{{cita web|url=http://www.zimbio.com/Mara+Salvatrucha/articles/2/Mara+Salvatrucha+MS+13|títulu=Sobre la mara Salvatrucha MS-13|obra=source|fechaaccesu=24 de setiembre de 2009}}</ref>

El [[23 d'avientu]] de 2004, producióse unu de los crímenes más conocíos de la mara Salvatrucha en [[Chamelecón]] ([[Hondures]]) cuando un autobús interurbanu foi deteníu y tirotiáu, matando a 28 pasaxeros civiles, la mayoría de los cualos yeren muyeres y neños.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/4124133.stm «Peada amestada a la masacre d'Hondures»], artículu del 24 d'avientu de 2004 nel sitiu web ''BBC'' (Londres).</ref>
Seis homes armaos empezaron el tirotéu a los autobuses con armes de fueu y otru xubió a bordu y metódicamente executó a los pasaxeros.<ref>[http://seattletimes.nwsource.com/html/nationworld/2002283961_gangslaying22.html «Gang slaying»], artículu n'inglés nel diariu ''Seattle Times'' (Seattle).</ref>
La mara Salvatrucha entamó la masacre como una protesta contra'l Gobiernu d'Hondures por proponer el reestablecimientu de la pena de muerte nel país. En febreru de 2007, Juan Carlos Miranda Bueso y Darwin Alexis Ramírez fueron topaos culpables de dellos delitos como asesinatu ya intentu d'asesinatu. Ebert Aníbal Rivera foi culpáu pol ataque y deteníu dempués de fuxir a [[Texas]].<ref name="bbc">[http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/4293041.stm «Detienen al "líder" de la masacre d'Hondures»], artículu del 24 de febreru de 2005 nel sitiu web ''BBC'' (Londres).</ref>
Juan Bautista Jiménez, acusáu d'entamar la masacre, foi asesináu na cárcel. Según les autoridaes, foi [[forca|aforcáu]] polos sos compañeru recluyíos pertenecientes a la mara Salvatrucha.<ref>[http://www.freedomhouse.org/template.cfm?page=140&edition=8&ccrcountry=157&section=86&ccrpage=37 «Países na encruciada 2007»], artículu nel sitiu web Freedom House.org.</ref>
Nun hubo pruebes abondes pa condergar a Óscar Fernando Mendoza y Wilson Geovany Gómez.<ref name="bbc"/>

[[Ficheru:Marasalvatrucha13arrest.png|miniatura|Un sospechosu de la mara Salvatrucha con tatuaxes de peaes ye esposado.]]

El 13 de mayu de 2006, Ernesto ''Smokey'' Miranda, un exsoldado d'altu rangu y unu de los fundadores de la Mara Salvatrucha, foi asesináu na so casa en [[El&nbsp;Salvador]] unes hores dempués de negase a asistir a una fiesta pa un miembru de la banda qu'acababa de ser lliberada de la prisión. Empezara a estudiar [[Derechu]] y a trabayar pa caltener a los neños fora de les peaes.<ref>Del Barcu, Mandalit (2006): [http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=5409128 «Asesinen a líder de peada en víes de reforma»], artículu del 16 de mayu de 2006 nel sitiu web ''NPR News''.</ref>

El 6 de xunu de 2006,<ref>Rogers, Brian (2009): [http://www.chron.com/neighborhood/heights-news/article/3-years-after-gang-killing-teen-wants-to-move-1725360.php «3 years after gang killing, teen wants to "move on"»](), artículu del 17 de setiembre de 2009 nel sitiu web ''[[Houston Chronicle]]''.</ref>
un miembru adolescente de MS-13, Gabriel Granillo, foi apuñaláu hasta la muerte nel parque Ervan Chew, nel distritu Neartown de la ciudá de [[Houston]] (estáu de Texas).<ref>Hollandsworth, Skip (2008): [http://www.texasmonthly.com/articles/girl-interrupted/ Girl «, Interrupted»](), artículu de mayu de 2008 nel sitiu web ''Texas Monthly''.<br />[http://business.highbeam.com/410545/article-1G1-178793575/girl-interrupted-almost-two-years-after-brutally-stabbing «Girl Interrupted, almost two years after brutally stabbing»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151117183820/https://business.highbeam.com/410545/article-1G1-178793575/girl-interrupted-almost-two-years-after-brutally-stabbing |date=2015-11-17 }}, artículu nel sitiu web Business Highbeam.</ref>

El 4 de xunu de 2008, en [[Toronto]] (Canadá), la policía executó 22 órdenes de rexistru, fixo 17 arrestos y estableció 63&nbsp;cargos arriendes de una investigación que duró cinco&nbsp;meses.<ref>[https://web.archive.org/web/20080606142959/http://www.cbc.ca/canada/toronto/story/2008/06/05/ms-13.html «Según la policía una peada de Centroamérica entamaben asesinatos en Toronto»], artículu del 5 de xunu de 2008 nel sitiu web ''CBC''.</ref>

El 22 de xunu de 2008, en [[San Francisco (California)|San Francisco]] (California), Edwin Ramos (21), un nuevu miembru de la peada, mató a tiros a un padre, Anthony Bologna (48) y a los sos dos fíos, Michael (20) y Matthew (16), cuando'l so automóvil bloquió de volao a Ramos torgar completar una vuelta a la izquierda por una cai estrecha cuando tornaben a casa d'una barbacoa familiar.<ref>Derbeken, Jaxon Van (2008): [http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?file=/c/a/2008/06/27/MNV711FT7I.DTL «La vilba pide pena de muerte»], artículu del 27 de xunu de 2008 nel diariu ''San Francisco Chronicle''.</ref>

El 26 de payares de 2008, Jonathan Retana foi condergáu pol asesinatu de Miguel Ángel Deras, fechu que les autoridaes venceyen a una «[[ritu de camín|iniciación]]» de la mara Salvatrucha.<ref>{{cita web|títulu=Home de 18 recibe cadena perpetua por asesinatu|url=http://www.dispatch.com/live/content/local_news/stories/2008/11/26/ce_bar_killing_1126.ART_ART_11-26-08_B5_DLC0O89.html|autor=Sharon Coolidge|editorial=Columbus Dispatch|fechaaccesu=26 de payares de 2008}}</ref>

En 2008, llevar a cabu una serie d'arrestos n'EE.XX. y América Central na que participaron más de 6.000 axentes de policía en cinco países. Setenta y tres sospechosos fueron [[deteníu|deteníos]] nos EE.XX.; y más de 650 en total.<ref>{{cita web|url=http://www.zimbio.com/Mara+Salvatrucha/articles/2/Mara+Salvatrucha+MS+13|títulu=Portal de la comunidá alrodiu de la mara Salvatrucha|obra=source|fechaaccesu=24 de setiembre de 2009}}</ref>

En febreru de 2009, les autoridaes de [[Colorado]] y [[California]] arrestaron a 20 miembros de la mara Salvatrucha y apoderáronse de 10 llibres de [[metanfetaminas]], 2.3 kilogramos (5 llibres) de [[cocaína]], una pequeña cantidá de [[heroína]], 12 armes de fueu y 3.300 dólares n'efectivu.<ref>{{cita noticia| url=https://www.cnn.com/2009/CRIME/02/24/coloráu.gang.indictments/index.html | obra=CNN | títulu=20 presuntos miembros de peaes hispanes acusáu en Coloráu - CNN.com | fecha=24 de febreru de 2009 | fechaaccesu=12 de mayu de 2010}}</ref>

En xunu de 2009, Edwin Ortiz, José Gómez Amaya y Alexander Aguilar, miembros de la mara Salvatrucha de [[Long Island]] confundieron transeúntes con miembros d'una peada rival. Como resultancia, trés civiles inocentes fueron asesinaos.<ref>[http://www.newsday.com/long-island/suffolk/three-suffolk-victims-linked-by-ongoing-gang-violence-1.1327241 Tres víctimes inocentes amestaes a violencia de peaes].</ref>

=== Armes ===
Los pandilleros o mareros, tienden a usar armes de gran calibre pa los sos fechos delictivos yá qu'en munchos de los sos asesinatos usaron [[armes de fueu]] como [[pistola|pistoles]], [[escopeta|escopetes]] ya inclusive fusiles d'asaltu [[AK-47]] y [[M-16]]. En dellos casos utilicen arma blanques ([[cuchiellu|cuchiellos]], [[machete]]s, etc).

Nos sos ataques, xeneralmente asegúrense de nun dexar a la so víctima con vida, disparando asina delles vegaes al cuerpu y cabeza, si usen armes de fueu. Nel casu d'armes blanques, tienden a mancar de muerte, inclusive desmembrando a la persona atacada. Escasamente los pandilleros lleguen a recurrir a combate cuerpu a cuerpu. Amás d'usar armes pa fechos delictivos de violencia usar de contrabandu pa vendeles y/o distribuyiles ente los sos mesmos miembros.

=== Estorsión ===

La estorsión, tamién llamada la "renta" o "impuestu de guerra" (n'Hondures) ye un métodu por aciu el cual cóbrase una cantidá de dineru a les persones, especialmente a los trabayadores del tresporte coleutivu y a los vendedores comerciantes.<ref name="Aguilandu">[http://noticias.com.gt/internacionales/20091223-el-salvador-extorsionistas-esixeron-un aguilandu-navideno-a-tresportistes.html «Extorsionistas esixeron un aguilandu navidiegu a tresportistes»], artículu del 23 d'avientu de 2009 nel sitiu web Noticies.com (Guatemala). Consultáu'l 21 de setiembre de 2010</ref>
Polo xeneral unvien a pandilleros novatos (nuevos miembros) o muyeres (munchos de los cualos son usaos pa despistar a les autoridaes llocales nel momentu del cobru d'esta estorsión) a recoyer el dineru, que ye recoyíu mensual o selmanalmente.<ref>[http://noticias.com.gt/internacionales/20090928-salvador-policía-detecta-peaes-35-escueles.html «Policía detecta peaes en 35 escueles d'El Salvador»], artículu del 28 de setiembre de 2009 nel sitiu web Noticies.com (Guatemala). Consultáu'l 21 de setiembre de 2010.</ref><ref>[http://noticias.com.gt/nacionales/20090729-escuches-telefonicas-extorsionistas-torguen-modificara-pena-muyeres.html «Escuches telefóniques a extorsionistas torguen modificar pena a muyeres»], artículu del 29 de xunetu de 2009 nel sitiu web Noticies.com (Guatemala). Consultáu'l 21 de setiembre de 2010</ref>
Si nun se paga la renta, el bus ye amburáu o la persona ye asesinada. Calcúlase que'l dineru de les estorsiones puede xubir a 18&nbsp;millones de dólares añales.<ref name="Aguilandu"/>

=== La inmigración illegal y el tráficu humanu ===

Acordies con ''Washington Times'', créese que la mara Salvatrucha estableció un centru de contrabandu en [[Méxicu]].<ref>[http://www.washtimes.com/news/2004/sep/28/20040928-123346-3928r/ «Al Qaeda tien venceyos con peada local»], artículu del 28 de setiembre de 2004 nel periódicu ''Washington Times''.</ref>
Recibiéronse informes del [[Proyeutu Minuteman]], citando que miembros de la mara Salvatrucha fueron unviaos a [[Arizona]] pa lluchar contra los axentes de la [[Patrulla Fronteriza d'Estaos Xuníos]] y los voluntarios del Proyeutu Minuteman.<ref>[http://www.washtimes.com/news/2005/mar/28/20050328-125306-7868r/ «Peaes van centrar na vixilia de Minuteman na frontera con Méxicu»], artículu del 28 de marzu de 2005 nel periódicu ''Washington Times''.</ref><ref>Carter, Sara A.; y Stockstill, Mason (2006): [https://web.archive.org/web/20121128001415/http://www.dailybulletin.com/news/ci_3386933 «Peada de la mara Salvatrucha contratada p'asesinar a Patrullar Fronteriza»], artículu del 9 de xineru de 2006 nel diariu ''Daily Bulletin''.</ref>

En 2005, el ministru de seguridá hondureñu [[Óscar Álvarez]] y el presidente d'El Salvador crearon alarma al afirmar que la organización terrorista musulmana [[Al-Qaeda]] taba axuntada cola mara Salvatrucha y otres peaes d'América Central p'ayudar a infiltrarse nos Estaos Xuníos. Los axentes del FBI dixeron que los [[Axencia Central d'Inteligencia|servicio d'intelixencia d'Estaos Xuníos]] y dellos países centroamericanos nun atoparon nenguna base pa creer que la mara Salvatrucha tuviera coneutada a Al-Qaeda y otros estremistes islámicos, anque Álvarez visitó Centroamérica p'aldericar la tema.<ref>Harman, Danna (2005): [http://www.usatoday.com/news/world/2005-02-23-gang-salvador_x.htm «Estaos Xuníos intensifica llucha contra les peaes salvadoreñes Mara Salvatrucha»], artículu del 23 de febreru de 2005 nel diariu ''USA Today''.</ref>

Robert Morales, fiscal de Guatemala, indicó a ''The Globe and Mail'' que dellos miembros de peaes d'América Central busquen la condición de refuxaos en [[Canadá]]. John Robin (superintendente de la [[Real Policía Montada del Canadá]] qu'integra la Fuercia Nacional contra Peaes) dixo nuna entrevista que cree que «los pandilleros tienen la sensación de que la policía equí nun los trata cola mesma durez qu'ellí».<ref name="refugee">{{cita web
|url=http://www.theglobeandmail.com/servlet/story/LAC.20080107.MASONSIDE07/TPStory/TPInternational/America/|títulu=Canadá ye'l paraísu pa los pandilleros que fuxen|apellíu=Mason|nome=Gary|editorial=The Globe and Mail|fecha=7 de xineru de 2008|fechaaccesu=7 de xineru de 2008}}</ref>
Robin señaló que les autoridaes canadienses quieren «evitar terminar como los Estaos Xuníos, que ta tratando col problema de los delincuentes centroamericanos nuna escala enforma mayor».<ref name="refugee"/>

Na frontera sur de Méxicu, la banda desamarró la violencia contra los emigrantes.<ref>{{cita noticia | url=http://www.dallasobserver.com/2007-07-26/news/el tren-de-la muerte/2 | títulu=El Tren de la Muerte editorial=Dallas Observer | fecha=26 de xunetu de 2007 }}</ref>