Editando Nueva York (seición)

=== De la fundación de la ciudá a la independencia d'Estaos Xuníos (sieglos [[sieglu XVI|XVI]]-[[sieglu XVIII|XVIII]]) ===
L'esplorador italianu [[Giovanni da Verrazano]] foi'l primer européu n'aportar a la rexón; desembarcó en Staten Island en [[1524]], y cartografió la zona. El primer européu en llegar a Manhattan, por embargu, foi l'inglés [[Henry Hudson]], que tamién remontó'l ríu que dempués diba llevar el so nome nun intentu d'atopar el pasu que se suponía d'aquella que permitía arrodiar [[América]] pel noroeste pa llegar a les Indies. Hudson trabayaba pa la [[Compañía Holandesa de les Indies Orientales]], que foi la qu'instaló los primeros pobladores permanentes na islla. El fuerte, nomáu Fort Amsterdam, convirtióse, cola llegada de más colonos, na ciudá de New Amsterdam. En [[1626]] el gobernador de la nueva ciudá mercó Manhattan (que'l so nome significaba "la islla les colines" nel idioma nativu) a la tribu Canarsie por delles caxigalines que teníen un valor de 24 dólares. 

La población de la ciudá medró hasta algamar los 1.000 habitantes na década de 1650, pero tamién aumentaron les engarradielles colos nativos, que se resistíen a pagar impuestos a los nuevos amos. La Compañía Holandesa de les Indies Orientales, medranosa de qu'eses pelees perxudicaran los sos intereses económicos, encargó a [[Peter Stuyvesant]] que punxera fin a los problemes. Esti algamó'l so oxetivu, pero demientres el so mandatu, de 17 años, la flota británica y la holandesa llibraron trés guerres. Inglaterra yera consciente de la importancia estratéxica del asentamientu pal comerciu, y nun paró hasta consiguir conquistalu. En [[1664]] una flota inglesa consiguió rendir la ciudá, que renomó Nueva York n'honor del duque de York. Col dominiu inglés la ciudá prosperó enforma, y pa [[1700]] yá tenía 7.000 habitantes. El primer periódicu, ''The New York Gazzette'', entamó a espublizase en [[1725]] y la primer universidá (''King's College'', anguaño ''Columbia University'') abrió en [[1754]].
[[Imaxe:GezichtOpNieuwAmsterdam.jpg|right|thumb|250px|New Amsterdam en 1664]]
Nes revueltes pola independencia de les colonies Nueva York tuvo un papel destacáu. Nella reuniose, en [[1765]], el primer congresu de les colonies americanes (''The Stamp Act Congress''), qu'aconceyaron pa protestar contra los nuevos impuestos qu'impuxeron los británicos, y cinco años dempués hubo la primer batalla colos ingleses na ciudá. Al entamu de la [[guerra d'independencia de los Estaos Xuníos|guerra d'independencia]] la ciudá tuvo en manes de les tropes independentistes, pero los ingleses recuperáronla tres de la batalla de Brooklyn ([[1776]]) y caltuvieron el so control hasta la fin de la guerra en [[1783]]. Dos años dempués la ciudá foi nomada capital provisional del país, y foi la sede del Congresu hasta [[1790]]. Nella tuvo llugar tamién la primer toma de posesión d'un presidente d'Estaos Xuníos al xurar el cargo nella George Washington en [[1789]].