Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                

Скірмант, Скірмунт (Скірмунд) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Sciremunt
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Утворанае ад Scira + Munt
Іншыя формы
Варыянт(ы) Скірмунт, Скірмунд
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Скірмант»

Паходжаньне

рэдагаваць
Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Скірымунт або Скірмунд (Sciremunt, Skīrmund[1]) — імя германскага паходжаньня[2]. Іменная аснова скер- (скір-) (імёны ліцьвінаў Скерэль, Скірвін, Скірман; германскія імёны Skerilo, Scirwine, Scirman) паходзіць ад гоцкага skeirs 'ясны, чысты'[3], а аснова -мунд- (-мунт-, -монт-) (імёны ліцьвінаў Монтгерд, Валімонт, Жыгімонт; германскія імёны Mundgerd, Walmont, Sigimunt) — ад германскага *mundô 'рука, абарона, крэўнасьць'[4] або гоцкага munds 'моц розуму, імкненьне', mundrs 'гарлівы, палкі'[3]. Такім парадкам, імя Скірмунт азначае «чыстая гарлівасьць» або «ясны розум»[5].

Адпаведнасьць імя Скірмант германскаму імю Sciremunt сьцьвердзіў францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн, які на падставе шматгадовых дасьледаваньняў прыйшоў да высноваў пра германскае паходжаньне літоўскіх уласных імёнаў[6]. Германскі характар літоўскіх імёнаў з асновай -монт- (-мант-) — як і запазычаньне самой асновы з германскіх моваў — таксама сьцьвердзіў амэрыканскі лінгвіст Альфрэд Зэн[7].

У Польшчы адзначаюцца прозьвішчы Скермунд (Skermund), Скерманд (Skiermond), Скермант (Skiermont), Скермунт (Skiermunt) і Скірмунт (Skirmunt, Skirmuntt)[8].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Skirmontowu plemeniku (1422 год[9] паводле выпісу 1618 году)[10]; cum prato seu palude Skirmuntisski dicto (16 красавіка 1444 году)[11]; Скирмонъту Марковичи а Балбол (9 лістапада 1449 году)[12]; nobilibus dominis Mathia Skyrmunthowycz, Stanislao Skyrmunthowycz (9 жніўня 1474 году)[13]; Mathia Skyrmuntowycz (15 красавіка 1475 году)[14]; землицъ пустыхъ тяглыхъ в Моишакгольскои волости… Скирмонътовы (23 красавіка 1495 году)[15]; Skirmunt… Skirmont (Хроніка Быхаўца)[16]; бояринъ нашъ Пинский Богушъ Скиръмонтъ (25 чэрвеня 1551 году)[17]; на Крыштофе Богушевичи Скирмонтовичи (16 лістапада 1563 году)[18]; Крышътофъ Скирмонтъ (1565 год)[19]; Иванъ Скирмонтовъ… Тимошъ Скирмонтовъ… Янъ Скирмонтовъ… Трохимъ Скирмонтовъ… Тотъ же Скирмонтъ… Савка Скирмонтовъ… Янъ Скирмонтъ (1566 год)[20]; Войтехъ Якубовичъ Скирмонтъ[21], изъ Скирмунтишокъ съ подъ Мядела[22], Крыштофъ Скирмонтъ[23] (1567 год); Jan Skirmont (1 ліпеня 1569 году[24], 1673 год[25], 18 сьнежня 1732 году[26]); пана Яроша Скирмонта (22 лістапада 1595 году)[27]; возный воеводства Полоцкого Иванъ Скирмонтъ (12 красавіка 1621 году)[28]; woznego jenerala Połockiego Iwana Skirmunta (22 студзеня 1624 году)[29]; Generosus D.nus Valentinus Skirmont (1639 год)[30]; ia Tymofiey Skirmont (17 ліпеня 1652 году)[31]; пану Есифу Ивановичу Скирмонъту, пана Михала Федоровича Скирмонта (1657 год)[32]; ur. Mikołaja Skirmunta (20 лістапада 1658 году)[33]; po śmierci ur. Mikołaja Stefanowicza Skirmonta (20 траўня 1659 году)[34]; Joachimus Skirmund, Lituanus (1662 год)[35][36]; Jm. pan Hieronim Skirmont (1667 год)[37]; Kazimierz Skirmont… Adam Skirmont[38], Gabriel Skirmont[39] (1673 год); Joachimus Skirmont (1675—1677 гады)[40]; войтъ Пещацкій Янъ Скирмонтъ (18 жніўня 1676 году)[41]; przed nami Adamem Skirmuntem — prezyduiącym (12 кастрычніка 1689 году)[42]; Anna Skirmuntówna Władysławowa Kałusowska (1690 год)[43]; Jwan Skirmont Uszny, dym odin (29 студзеня 1730 году)[44]; panow Skirmuntow (20 лістапада 1737 году)[45]; Józef Skirmunt (18 жніўня 1744 году)[46]; przez Józefa Skirmunta (19 жніўня 1744 году)[47]; przed nami Adamem Skirmuntem prezesem (7 лютага 1781 году)[48]; Adam Skirmunt… Tomasz Skirmunt sędzia grodzki pow. pińskiego… Szymon Skirmunt m. pow. pińskiego (8 лютага 1790 году)[49]; Adam Skirmuntt sędzia ziemski piński (18 лістапада 1790 году)[50].

Носьбіты

рэдагаваць

З XVII ст. прыдомкам Скірмант або Скірмунт карыстаўся літоўскі шляхецкі род Стравінскіх гербу Прыяцель[57].

Скірмунты-Цянгілы — літоўскі шляхецкі род[58].

На гістарычнай Меншчыне існуе вёска Скірмантава, на гістарычнай АшмяншчынеСкірманцішкі.

Глядзіце таксама

рэдагаваць
  1. ^ Briggs K. An index to personal names in English place-names. — Nottingham, 2023. P. 239.
  2. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1308.
  3. ^ а б Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
  4. ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 180.
  5. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 23.
  6. ^ Schmittlein R. Toponymes finnois et germaniques en Lituanie // Revue internationale d’onomastique. Nr. 2, 1948. P. 102.
  7. ^ Senn A. Zur Bildung litauischer Gewässernamen // Annali. Sezione Slava. Istituto Universitario Orientale di Napoli. 2 (1959). P. 46.
  8. ^ Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 289—291.
  9. ^ Saviščevas E. Polityka nadań wielkich książąt litewskich na Żmudzi w pierwszej połowie XV wieku // Prace historyczne 141, z. 2 (2014). S. 506.
  10. ^ Jablonskis K. Nauji Vytauto laikotarpio aktai // Praeitis. T. 2. — Kaunas, 1933. P. 391.
  11. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 206.
  12. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 62.
  13. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 333.
  14. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 340.
  15. ^ Акты, отно­ся­щи­е­ся к исто­рии Запад­ной Рос­сии. Вып. 2. 18‑я и 32 кни­ги запи­сей Литовской мет­ри­ки: Мет­ри­ка коро­ле­вы Боны. — Москва, 2018. С. 170.
  16. ^ ПСРЛ. Т. 32. — М., 1975. С. 130—131.
  17. ^ Грушевский А. С. Пинское Полесье. Т. 2. — К., 1903. С. 96.
  18. ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 18. — Вильна, 1891. С. 13.
  19. ^ Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 231.
  20. ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 14. — Вильна, 1887. С. 89—90, 93, 97.
  21. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 571.
  22. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 582.
  23. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 1205.
  24. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 356.
  25. ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Województwo brzeskie litewskie 1667—1690 r. — Warszawa, 2000. S. 141, 155.
  26. ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 4. Акты Брестского гродского суда. — Вильна, 1870. С. 464.
  27. ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 30. — Вильна, 1904. С. 148.
  28. ^ Археографический сборник документов, относящийся к истории Северо-Западной Руси. Т. 1. — Вильна, 1867. С. 263.
  29. ^ Историко-юридические материалы, извлеченные из актовых книг губерний Витебской и Могилевской, хранящихся в Центральном архиве в Витебске. Вып. 30. — Витебск, 1903. С. 24.
  30. ^ Žemaičių vyskupijos vizitacijų aktai 1611—1651 m. // Fontes Historiae Lituaniae. Vol. XI, 2011. P. 422.
  31. ^ Историко-юридические материалы, извлеченные из актовых книг губерний Витебской и Могилевской, хранящихся в Центральном архиве в Витебске. Вып. 5. — Витебск, 1874. С. 264.
  32. ^ Полоцк. — Минск, 2012. С. 600.
  33. ^ Metryka Litewska. Księga wpisów Nr. 131. — Warszawa, 2001. S. 185.
  34. ^ Metryka Litewska. Księga wpisów Nr. 131. — Warszawa, 2001. S. 120, 236.
  35. ^ Die Matrikel des päpstlichen Seminars zu Braunsberg 1578—1798. — Braunsberg, 1925. S. 100.
  36. ^ Масальскі Д. Аб Ліцьвінох і Беларусах у Браўнсбэргскім сэмінары 1578—1798 // Родныя Гоні. Кн. 4, чэрвень 1927. С. 17—20.
  37. ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Województwo mścisławskie 1667 r. — Warszawa, 2008. S. 26.
  38. ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Województwo brzeskie litewskie 1667—1690 r. — Warszawa, 2000. S. 139.
  39. ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Województwo brzeskie litewskie 1667—1690 r. — Warszawa, 2000. S. 156.
  40. ^ Žemaičių vyskupijos vizitacija 1675—1677 m. // Fontes Historiae Lituaniae. Vol. X, 2011. P. 7, 26, 41, 399.
  41. ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 4. Акты Брестского гродского суда. — Вильна, 1870. С. 93, 95.
  42. ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 24. — Вильна, 1897. С. 31.
  43. ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Województwo nowogródzkie 1690 r. — Warszawa, 2002. S. 155.
  44. ^ Историко-юридические материалы, извлеченные из актовых книг губерний Витебской и Могилевской, хранящихся в Центральном архиве в Витебске. Вып. 2. — Витебск, 1871. С. 335.
  45. ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 31. — Вильна, 1906. С. 533.
  46. ^ Akta sejmiku kowieńskiego z lat 1733—1795. — Warszawa, 2019. S. 74.
  47. ^ Akta sejmiku kowieńskiego z lat 1733—1795. — Warszawa, 2019. S. 72.
  48. ^ Акты издаваемые Виленской комиссией для разбора древних актов. Т. 33. — Вильна, 1908. С. 248.
  49. ^ Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės seimelių instrukcijos (1788—1790). — Vilnius, 2015. P. 312.
  50. ^ Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės seimelių instrukcijos (1788—1790). — Vilnius, 2015. P. 318.
  51. ^ Описание документов и бумаг, хранящихся в Московском архиве Министерства юстиции. Кн. 21. — М., 1915. С. 267.
  52. ^ Яўген Анішчанка, Инвентарь 1618 г. полоцкой архепископии(недаступная спасылка), Архіў гісторыка Анішчанкі, 5 красавіка 2017 г.
  53. ^ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego: Spisy. T. 9. Województwo mścisławskie XVI—XVIII wiek. — Warszawa, 2019. S. 69.
  54. ^ Poplatek J. Wykaz alumnów Seminarium Papieskiego w Wilnie 1582—1773 // Ateneum Wileńskie. R. 11, 1936. S. 265.
  55. ^ Яўген Анішчанка, Чураки инвентарь 1727 г. Полоцкое воеводство, Архіў гісторыка Анішчанкі, 26 жніўня 2017 г.
  56. ^ Яўген Анішчанка, Слощеница инвентарь 1731 г. Полоцкое воеводство, Архіў гісторыка Анішчанкі, 7 ліпеня 2017 г.
  57. ^ Stekert A. Przydomki polskie, litewskie i rusińskie. — Kraków, 1897. S. 110.
  58. ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на Ц, Згуртаваньне беларускай шляхты

Літаратура

рэдагаваць