Каза
| Каза | |
 Вясковая каза | |
| Клясыфікацыя | |
|---|---|
| Царства | Жывёлы |
| Тып | Хордавыя |
| Кляса | Сысуны |
| Атрад | Парнакапытныя |
| Сямейства | Пустарогія |
| Падсямейства | Козьі |
| Род | Горныя казлы |
| Від | Безааравы казёл |
| Падвід | Каза |
Каза (па-лацінску: Capra aegagrus hircus) — свойская жывёліна з роду горныя казлы сямейства пустарогіх.
Каза — адна зь першых прыручаных жывёлаў. Прыручаная на Блізкім Усходзе прыкладна 9000 гадоў таму. Продкам казы быў дзікі барадаты безааравы казёл (па-лацінску: Capra aegagrus), які пасяляўся ад грэцкіх выспаў у Эгейскім моры праз Турэччыну, Ірак і Іран да Пакістану.
Большасьць самцоў і саміцаў маюць бароды, а цела пакрытае прамой поўсьцю, даўжыня і якасьць якой залежаць ад пароды. Напрыклад, ангорскія козы маюць доўгую і шаўкавістую поўсьць, а кашмірскія — тоўсты пуховы падшэрстак. Масьць вар’юецца ад чыста белай да чорнай і пярэстай. Рогі пры аснаваньні сьціснутыя з бакоў, закручаныя назад і сьпераду маюць папярочныя валікі.
Харчуюцца козы травой і маладымі парасткамі дрэваў і хмызьнякоў. Яны хутка паглынаюць вялікую колькасьць харчу, а ў прамежках між ежай перажоўваюць жуйку. Як і ў іншых жуйных, праглынутая ежа назапашваецца ў адным з аддзелаў страўніку — рубцы, дзе часткова пераварваецца і ўтварае камяк жуйкі, якая адрыгаецца і дажоўваецца ў роце.
Каза — вельмі непатрабавальная скаціна, часта здавольваецца даволі беднымі пашамі і здольная выжываць у мясьцінах, дзе іншая жывёла можа пакутаваць ад голаду. Яна здольная вытрымліваць моцныя марозы і сьпёку, але блага прыстасаваная да волкага клімату. Аптымальныя ўмовы для казы — паўзасушлівыя раёны. Козы выдатна караскаюцца па ўзгорках, могуць пасьвіцца ў месцах, недасяжных іншым жывёлам. Сярэдняя працягласьць жыцьця 9—10 гадоў, можа сягаць 17 гадоў.
Злучка звычайна праводзіцца раз у год, прычым адзін казёл можа пакрыць статак з 30—50 саміцаў. Пасьля цяжарнасьці, якая доўжыцца 21—23 тыдні, нараджаецца звычайна пара казьлянятаў, хоць зрэдку і большая колькасьць (да пяці). Зьяўляюцца відушчымі, з добра разьвітым поўсьцевым пакрыцьцём і празь некалькі гадзінаў ужо жвава скочуць.
Асноўная прадукцыя, якую атрымоўваюць ад казы, — мяса, малако, футра, поўсьць і скура. Па кірунках прадукцыйнасьці пароды козаў падзяляюцца на тыпы: малочныя, поўсьцевыя, пуховыя, малочна-мяса-поўсьцевыя.
Глядзіце таксама
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Вонкавыя спасылкі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Каза — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў