Perigòrd
Perigòrd pe Peiregòrd (hervez an okitaneg), Périgord (hervez ar galleg), zo ur vro istorel eus Bro-C’hall, a glot mui pe vui gant departamant Dordogne bremañ.
Brudet eo Perigòrd evel bro ar boued mat, an avu druz hag an trufennoù. Brudet eo ar gwiniegi ivez, evel hini Bergerac pe hini Monbazillac.
Periguers eo ar gêr-benn ha treuzet eo ar vro gant ar stêr Dordogna. Poblet a-gozh eo an tolead hag e-leizh a roudoù eus buhez an dud en Oadvezh ar Maen zo bet kavet ennañ, e traoñienn ar stêr Vesera dreist-holl, evel e Cro-Magnon pe e lec'hioù ken brudet all evel Mougev Las Caus.
An okitaneg eo yezh hengounel Perigòrd, gant rannyezh Lemojez en hanternoz ha rannyezh Lengadoc er c'hreisteiz.
Istor
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Annezet e oa ar vro gwechall gant pobl c’halian ar Petrocorii kent bezañ aloubet gant ar Romaned. Ur gontelezh e teuas da vezañ er Grennamzer, stag tro-ha-tro ouzh domanioù o amezeien, duged Akitania, konted pe duged Angoulême, konted Marche. Dre ma oa Perigòrd war an harzoù etre domanioù rouaned Bro-Saoz, a oa duged Akitania adalek 1152, ha rouaned Bro-C’hall, e voe un dachenn emgann e-pad ar Brezel Kant Vloaz, er XIVvet kantved ha XVvet kantved. Kalz kestell eus ar Grennamzer pe eus an Azginivelezh a weler eno, evel kastell Bainac, kastell Castelnòu pe kastell Puèi Martin. Goude dibenn ar XIVvet kantved en em gavas douaroù ar vro tamm-ha-tamm etre daouarn un nebeud tiegezhioù nobl evel tiegezh Orleañs, tiegezh Pentevr ha tiegezh Albret. Gant Herri IV e voe staget Perigòrd da vat ouzh rouantelezh Bro-C'hall (1607).
Da vare an Dispac'h gall, e 1790, ez eas an darn vrasañ eus Perigòrd da stummañ departamant Dordogne.