1533 шо — Версийн башхалла
| [талланза верси] | [талланза верси] |
Чулацам дӀабаьккхина Чулацам тӀетоьхна
Simba16 (дийцар | къинхьегам) Нисдарх лаьцна йаздина дац |
ж clean up, replaced: {{Навигаци → {{Гергара проекташ using AWB |
||
| (ца гайтина йуккъера версеш 5 декъашхочун) | |||
МогӀа 1:
{{Шеран навигаци|1533}}
{{БӀешеран навигаци|16}}
== Хиламаш ==
* [[23 апрель]] — [[Ингалсан килс]]о [[ингалс]]ан паччахьан [[Генрих VIII]]-гӀачун зуда [[Екатерина Арагонан]] юьту.
* [[23 июль]] — [[Австри]]с а, [[Ӏусманан импери]]с а [[Истмала]]ехь барт бина, оцу бертаца Австрис тӀелецира туркойн султанан хӀора шарахь ясакх такха<ref>[[Советская историческая энциклопедия|СИЭ]] т.1 — С.127.</ref>.
* [[Генрих VIII]]-гӀачо [[Болейн, Анна|Болейн Анна]] (1507-1536) ялийна. Папас иза къобал ца дина.
* 1533—1536 — [[Дани|Данехь]] шайна йукъахь Ӏарш къуьйсуш дов доладелла («графийн дов») [[Кристиан II (Данин паччахь)|Кристиан II-гӀачун]] а, [[Кристиан III (Данин паччахь)|Кристианом III-гӀачун]] а йукъахь. Коьртехь [[Копенгаген]]ан а, [[Мальмё]]н бургомистраш болу ахархойн а, гӀалахойн а реформацин лозунгашца болчу гӀаттам. Коьртехь епископ Энгельбректсон Олаф волу Норвегин бевзаш болчу наха агӀо лаьцна Кристиан III-гӀачуьнгахьа.
* [[Мюнстер]]ехь туьйлира [[Реформаци]]н агӀончаш. Епископ эккхийра. Цига оьхура дукхаха болу анабаптисташ.
* 1533—1535 — [[Датун]]ехь а, [[Ляодун]]ехь а салтий карзахбевлла.
* Испанхоша [[Атауальпа]] суьде вела, виеран кхелйина, вийна. [[Куско]] дӀалаьцна [[Писарро, Франсиско|Писаррон]] эскарша. Лакхара урхалчин Ӏарш тӀе хаийна испанхошна муьтӀахь волу Атахуальпин вешийн берех цхьаъ. Кускохь испанхоша талораш дира Мелхан кашкевнна, [[Потоси|Потосехь]] ([[Боливи]]) дӀалецира детин рудникаш.
* [[26 июль]] — [[Инкийн импери]]н урхалчин [[Атауальпа|Атауальпин]] испанхойн конкистадораша кхел кхочушйина.
* [[15 ноябрь]] — [[Куско]] кхочу [[Писарро, Франсиско|Писарро Франсискон]] экспедици.
* Португалхоша йолийна [[Бразили]]н колонизаци, берд бийкъира 15 капитаналлин.
* [[Сулейман Гоьваьлла]]чун воккхаха волу кӀентан [[Шехзаде Мустафа]]н [[Маниса|Манисера]] губернатораллин юьхьиг (1533-[[1541 шо|1541 шераш]]).
== '''Росси''' ==
* 1533—1584 — [[Оьрсийн паччахьалла]]. [[Иван Грозни]]н урхалла (1547—1584). 1533—1547 шераш — Боярийн урхалла.
* Пачхьалкхан урхалла деш фактехь яра [[Глинская Елена]], иза йолуш дина пачхьалкхан централизаци еш а, кхерамазалла ойуш а цхьа мог\а белхаш (1533-1538).
== Бина ==
[[Файл:Darnley stage 3.jpg|thumb|100px|[[Елизавета I]]-чун сурт]]
''Хьажа кхин а: [[:Категори:Бинарш 1533 шарахь]]''
* [[28 февраль]] — [[Монтень, Мишель Эйкем де|Монтень Мишель]], [[Франци|французийн]] философ (велла [[1592 шо|1592]]).
* [[24 апрель]]— [[Вильгельм I Оранан]], [[Нидерландаш|Голландин]] хьалхара [[штатгальтер]], [[граф (титул)|граф]] Нассаун а, [[принц]] Оранан а.
* [[7 сентябрь]] — [[Ингалс]]ан паччахь-аьзни [[Елизавета I (Ингалсан паччахь-аьзни)|Елизавета I]].
* [[27 сентября]] — [[Стефан Баторий]], [[Трансильвани]]н эла ([[1571 шо|1571]]—[[1576 шо|1576]]), [[Польша|Польшин паччахь, Литван сийлахь эла]] ([[1576 шо|1576]]—[[1586 шо|1586]]).
* [[Габриели, Андреа]] — италин композитор а, органист а тӀаьхьарчу [[Ренессанс]]ан.
* [[Делла Порта, Джакомо]] — италин архитектор.
* [[Эрик XIV]] — [[Швеци]]н [[Васа (некъий)|Васа]] некъех волу паччахь.
== Белла ==
[[Файл:Man with Blue Sleeve 2.jpg|thumb|100px|[[Ариосто, Лудовико|Ариосто Лудовикон]] сурт]]
''Хьажа кхин а: [[:Категори:Белларш 1533 шарахь]]''
* [[30 август]] — [[Александр Свирский]], православин сийлахь стаг.
* [[4 декабрь]] — [[Василий III]]-гӀа, москохан сийлахь эла.
* [[Ариосто, Лудовико|Лудовико Ариосто]] — италин поэт а, драматург а.
* [[Атауальпа]] — [[Инкийн импери]]н законера урхалча [[Уаскар]]ан дуьхьала гӀаьттина [[Кито]] регионан урхалча.
* [[Лукас ван Лейден]] — [[Нидерландаш|нидерландийн]] суртдиллархо а, [[Огана|агархо]] а.
* [[Мария Тюдор (Францин паччахь-аьзни)|Мария Тюдор]] — ингалсан паччахьан [[Генрих VII (Ингалсан паччахь)|Генриха VII-гӀачун]] а, [[Елизавета Йоркан]] а жимаха йолу йоӀ. Французийн паччахьан [[Людовик XII]]-гӀачун зуда, [[Джейн Грей]]н денана.
* [[Фредерик I (Данин паччахь)|Фредерик I]] — Данин паччахь 1523 шеран 26 мартехь дуьйна (паччахь кхайкхийна махках ваьккхина а волуш, вохийна Кристиан II-гӀа), Норвегин паччахь 1524 шеран 23 августехь дуьйна, [[Шлезвиг-Гольштейн]]ан герцог. [[ОльденбурггӀар|ОльденбурггӀеран]] некъех ву.
* [[Штос, Фейт]] — немцойн скульптор, [[Краков]]ера [[Сийлахь ЙоьӀан Марьеман Успенин килс (Краков)|Мариацан килс]]ехь йина аьгна [[Вит Ствошан алтарь|алтарь]].
== Хьажа кхин а ==
{{Гергара проекташ}}
{{АгӀонийн дитт|1533 шо}}
== Билгалдахарш ==
{{Билгалдахарш}}
{{rq|sources|wikify}}
| |||