Brasil

Brasil (opisyal: Pederatibong Republika sa Brasil) mao ang kinadak-ang nasod sa Habagatang Amerika ug ikalima sa tibuok kalibotan. Ang kaulohan sa Brasil maoy Brasilia ang kinadak-ang dakbayan sa nasod Brasil ug uban pa. Ang Pinortuges usa ka romantikong pinulongan nga adunay celtic substrate.

Kagamhanan

Ang Brasil maoy usa ka republika naay 26 ka lalawigan ug 1 ka distrito tinipon-tipon. Ang kongreso ana ka tulo ka mga sanga sa imong kausbihaan. Ang imong kagugmahon sa kongreso maoy pangulo lamang ug kaabihon ang mga mayor sa Brasil nahimong republika niadtong 1964.

Talaan sa mga Dakbayan

Talaan sa mga Lalawigan

Pagdaginot

Ang nasod usa ka punoan nga tigdaligwas sa mga soya, puthaw nga mineral, pulp (selulosa), mais, baka, karne sa manok, toyo nga harina, kalamay, kape, tabako, gapas, duga sa kahel, tsinelas, eroplano, utanon, piraso sa salakyanan, bulawan, ang etanol, semi-tapos nga iron, ug uban pa nga mga produkto.

Ang Brazil mao ang kinadak-ang tibuok nga tibuok sa kalibotan, toyo, kape, kahel, guarana, açaí ug mga lubi sa Brazil; usa sa nag-una nga 5 nga naghimo sa mais, papaya, tabako, pinya, saging, gapas, mga batong, lubi, pakwan ug limon; usa sa mga nanguna nga 10 nga naghimo sa kalibotan nga kakaw, kasoy, abokado, tangherina, persimon, mangga, bayabas, humay, sorghum ug kamatis; ug usa sa nag-una nga 15 nga naghimo og mga ubas, mansanas, melon, mani, igos, melokoton, sibuyas, palm oil ug natural gum. Naghimo usab ang nasud daghang kadaghan nga patatas, carrot, strawberry, yerba mate, trigo, ug uban pa. Ang bahin sa pamuhat gidaligwas, ug ang uban pa nga bahin moadto sa merkado sa nasod.

Sa paghimo sa protina sa mananap, ang Brazil karon usa sa labing kadaghan nga mga nasod sa kalibotan. Kaniadtong 2019, ang nasod mao ang labing kadaghan nga tigdaligwas og unod sa manok sa tibuok kalibotan. Kini usab ang ikaduha nga labing kadaghan nga naghimo sa karne sa baka, ang ikatulo nga labing kadaghan nga naghimo sa gatas, ang ikaupat nga kinadak-an nga tighimo sa baboy ug ikapito sa labing daghang naghimo sa mga itlog sa tibuok kalibotan.

Sa sektor sa pagmina, maayo ang Brazil sa pagkuha sa iron ore (diin kini ang ikaduhang kinadak-an nga tigdaligwas sa kalibotan), tanso, bulawan, bauxite (usa sa 5 labing kadaghan nga prodyuser sa kalibutan), manganese (usa sa 5 nga labing kadaghan nga naghimo sa ang kalibotan), lata (usa sa labing kadaghan nga naghimo sa kalibotan), niobium (nagkonsentra sa 98% sa mga nailhan nga reserba sa kalibotan) ug nickel. Sa mga termino sa mga mahal nga bato, ang Brazil mao ang labing kadaghan nga naghimo sa amethyst, topaz, agata ug usa sa mga punoan nga naghimo sa tourmaline, esmeralda, aquamarine ug garnet.

Sa industriya sa pagkaon, kaniadtong 2019, ang Brazil mao ang ikaduha nga labing daghan nga tiggawas sa mga giproseso nga pagkaon sa tibuok kalibotan. Kaniadtong 2016, ang nasod ang ika-2 sa labing kadaghan nga naghimo sa pulp sa tibuok kalibotan ug ikawalo nga labing kadako nga naghimo sa papel. Sa industriya sa sapin sa tiil, sa 2019, ang Brazil naa sa ikaupat sa mga naghimo sa kalibotan. Sa 2019, ang nasod ang ikawalo nga labing kadako nga naghimo sa mga salakyanan ug ang ika-9 nga labing kadako nga naghimo sa asero sa tibuok kalibotan Sa 2018, ang industriya sa kemikal sa Brazil mao ang ikawalo sa kalibotan. Bisan kon kini kauban sa 5 nga labing kadaghan nga mga naghimo sa kalibotan kaniadtong 2013, ang industriya sa panapton sa Brazil dili kaayo naapil sa komersyo sa kalibotan.

Kusog

Ang Brazil mao ang ikanapulo nga kinadak-ang konsumo sa enerhiya sa kalibotan nga adunay daghang bahin sa enerhiya nga gikan sa mga nabag-o nga mga gigikanan, labi na ang hydroelectricity ug ethanol; ang Itaipu Dam mao ang kinadak-ang hydroelectric power plant sa kalibotan alang sa paghimo sa dagitab, ug ang nasud adunay uban pang mga dagkong tanom sama sa Belo Monte ug Tucuruí. Ang una nga awto nga adunay usa ka makina nga etanol gihimo kaniadtong 1978 ug ang una nga makina sa ayroplano nga ningdagan sa ethanol kaniadtong 2005. Sa kinatibuk-ang henerasyon sa elektrisidad, sa 2019 ang Brazil miabot sa 170,000 megawatts nga naka-install nga kapasidad, labaw sa 75% gikan sa mga nabag-o nga gigikanan (kadaghanan, mga hydroelectric plant). Ang Brazil usa sa 5 nga labing kadaghan nga naghimo sa gahom nga hydroelectric sa kalibotan (ika-2 nga lugar sa 2017).

Ingon sa Septyembre 2020, pinauyon sa ONS, ang kinatibuk-ang naka-install nga kapasidad sa dagitab sa hangin mao ang 16.3 GW, nga adunay usa ka average nga factor factor nga 58%. Samtang ang kasagaran nga mga hinungdan sa kapasidad sa paghimo sa hangin nga 24.7%, adunay mga lugar sa North of Brazil, labi na sa State of Bahia, diin ang pipila nga mga farms sa hangin nagparehistro nga adunay average nga mga factor sa kapasidad nga labaw sa 60%; ang kasagaran nga hinungdan sa kapasidad sa Rehiyon sa Sidlangan nga 45% sa baybayon ug 49% sa sulud. Sa 2019, ang enerhiya sa hangin mao ang hinungdan sa 9% sa enerhiya nga nugna sa nasod. Sa 2019, gibanabana nga ang nasod adunay gibanabana nga potensyal sa paghimo og kuryente sa hangin sa palibot sa 522 GW (sa ato pa, sa yuta ra), igo nga kusog aron matubag ang tulo ka beses nga karon nga gipangayo sa nasod. Ang Brazil usa sa 10 nga labing kadaghan nga naghimo sa enerhiya sa hangin sa kalibotan (ika-8 nga lugar sa 2019, nga adunay 2.4% nga paghimo sa kalibotan).

Ingon sa Septyembre 2020, pinauyon sa ONS, ang kinatibuk-ang naka-install nga kapasidad sa solar photovoltaics mao ang 6.9 GW, nga adunay average factor factor nga 23%. Ang pila sa mga labi nga gi-irradiate nga estado sa Brazil mao ang Minas Gerais, Bahia ug Goiás. Sa tuig 2019, ang enerhiya sa kuryente mikabat sa 1.27% nga enerhiya nga nugna sa nasod.

Ang mga bag-o lang nakit-an nga lana sa pre-salt layer nag-ukab sa ganghaan alang sa daghang pagtaas sa produksyon sa lana. Ang mga ahensya sa gobyerno nga responsable sa palisiya sa enerhiya mao ang Ministry of Mines and Energy, ang National Council for Energy Policy, ang National Agency for Petroleum, Natural Gas ug Biofuels, ug ang National Agency for Energy. 'Elektrisidad. Sa pagsugod sa 2020, sa produksyon sa langis ug natural gas, ang nasud milapas sa 4 milyon nga baril sa katumbas sa lana matag adlaw, sa unang higayon. Kaniadtong Enero ning tuiga, 3.168 milyon nga baril sa lana matag adlaw ug 138.753 milyon nga cubic meter nga natural gas ang nakuha.

Panakyanan

Network sa motorway: 12,000 km.
Network sa dalan: 1,700,000 km.
Network sa riles: 31,379 km.
Mga sulud nga agianan sa tubig: 50,000 km.

Ang panakyanan sa Brazil gihimo pinaagi sa highway, ang labing naugmad sa bungto. Adunay usab daghang mga imprastraktura sa mga pantalan ug tugpahanan. Ang sektor sa riles ug ilog, bisan kon adunay potensyal kini, sagad nga gitambal ikaduha.

Ang Brazil adunay labaw sa 1.7 milyon nga mga kilometro nga mga kalsada, diin 215,000 km ang aspaltado ug mga 14,000 km nga highway. Ang duha nga labing hinungdanon nga mga highway sa nasod mao ang BR-101 ug BR-116. Ang Brazil mao ang nasod sa Amihanang Amerika nga adunay daghang mga gitanom, sementado ug doble nga mga highway.

Tungod sa Andes Mountains, sa Amazon River ug sa rainforest sa Amazon, kanunay adunay mga kalisod sa pagpatuman sa mga transcontinental o bioceanic nga dalan. Sa praktikal nga agianan lamang nga adunay mao ang usa nga nagkonektar sa Brazil sa Buenos Aires, Argentina ug pagkahuman sa Santiago, sa Chile. Bisan pa, sa mga ning-agi nga katuigan, sa hiniusang paningkamot sa mga nasod, nagsugod ang paggawas sa mga bag-ong ruta, sama sa Brazil-Peru (Interoceanic Highway), ug usa ka bag-ong highway sa taliwala sa Brazil, Paraguay, amihanang Argentina ug amihanang Chile (Bioceanic Corridor). Ang kini nga mga dalan nagpadali sa pagdaligwas gikan sa mga pantalan sa Pasipiko hangtod sa mga nasod sa Asya.

Adunay labaw pa sa 2000 nga mga tugpahanan sa Brazil. Ang nasod adunay ikaduha nga labing kadaghan nga mga tugpahanan sa tibuok kalibotan, sa luyo ra sa Tinipong Bansa. Ang Sao Paulo-Guarulhos Airport, nga naa sa metropolitan nga bungto sa Sao Paulo, mao ang labing kadaghan ug labing kadaghan sa nasod: ang tugpahanan nagsumpay sa Sao Paulo sa hapit tanan nga mga punoan nga lungsod sa kalibotan. Ang Brazil adunay 44 nga internasyonal nga mga tugpahanan, sama sa Rio de Janeiro, Brasilia, Belo Horizonte, Porto Alegre, Florianópolis, Cuiabá, Salvador, Recife, Fortaleza, Belém ug Manaus, ug uban pa. Ang 10 ka labing ka busy sa mga tugpahanan sa South America kaniadtong 2017 mao ang: São Paulo-Guarulhos (Brazil), Bogotá (Colombia), São Paulo-Congonhas (Brazil), Santiago (Chile), Lima (Peru), Brasilia (Brazil), Rio of Janeiro (Brazil), Buenos Aires-Aeroparque (Argentina), Buenos Aires-Ezeiza (Argentina) ug Minas Gerais (Brazil).

Bahin sa mga pantalan, ang Brazil adunay pipila ka mga labing kadaghan nga pantalan sa South America, sama sa Port of Santos, the Port of Rio de Janeiro, the Port of Paranaguá, the Port of Itajaí, the Port of Rio Grande ug the Port of Suape . Ang 15 ka labing aktibo nga pantalan sa South America mao ang: Port of Santos (Brazil), Port of Bahía de Cartagena (Colombia), Callao (Peru), Guayaquil (Ecuador), Buenos Aires (Argentina), San Antonio (Chile), Buenaventura ( Colombia), Itajaí (Brazil), Valparaíso (Chile), Montevideo (Uruguay), Paranaguá (Brazil), Rio Grande (Brazil), São Francisco do Sul (Brazil), Manaus (Brazil) ug Coronel (Chile).

Ang network sa riles sa Brazil adunay extension nga mga 30,000 kilometros. Kasagaran gigamit kini alang sa pagdala mga mineral.

Lakip sa mga punoan nga ruta sa nabigasyon sa Brazil, duha ang nagpahingawas: Paraná-Tieté watercourse (nga 2,400 km ang gitas-on, 1,600 km sa Paraná River ug 800 km sa Tieté River), nga nahurot ang produksyon sa agrikultura gikan sa mga estado sa Mato Grosso., Mato Grosso do Sul, Goiás ug bahin sa Rondônia, Tocantins ug Minas Gerais) ug Solimões-Amazonas watercourse (adunay kini duha nga mga seksyon: Solimões, nga gikan sa Tabatinga hangtod sa Manaus, nga adunay mga 1600 km, ug Amazonas, nga gikan sa Manaus hangtod, nga adunay 1650 km Halos tanan nga panakyanan sa mga mananakay gikan sa Amazon kapatagan gihimo pinaagi sa agianan sa tubig nga kini, ug hapit ang tanan nga panakyanan sa kargamento nga moadto sa punoan nga mga rehiyonal nga sentro sa Belém ug Manaus). Sa Brazil, kini nga panakyanan wala gihapon magamit: ang labing kahinungdan nga mga seksyon sa mga agianan sa tubig sa sulud, gikan sa usa ka panan-aw sa pagdaginot, naa sa habagatan ug habagatan sa nasod. Ang kompleto nga paggamit niini kanunay nga nagsalig sa pagtukod sa mga kandado, dagko nga mga dredging nga buhat ug, panguna, sa mga pantalan nga nagtugot sa intermodal nga panagsama.

Tawo

Kugihan ang mga Brasileyro ug uban pa, ang mga taga-Brasil nga mokaon og sili ug pagkaon naay gata. Ang mga OFW nga moari sa Brasil nga mo-inom og Kape sila.

Klima

Tropikal ang klima niini tungod kay Amazon sa Tropical Rain Forest. Ang moari nga Bagyo kay gamay kaayo parehas ang Bagyong Amang sa Pilipinas.

Kinìng maong pangnasodnong artikulo mao usa ka Saha. Makatábang ka sa Wikipedya pinaági sa pag-uswág ug pag-punô niini.