|
[[پەڕگە:Friedrich schillerFriedrich_Schiller_by_Ludovike_Simanowiz.jpg|230px|وێنۆکthumb|چەپ|فرێدریشفریدریش شیلێرشیلەر]]
'''یوهانیۆھان کریستۆف فریدریش فۆن شیلێرشیلەر''' یان '''فرێدریشفریدریش شیلێرشیلەر''' ([[١٠ی نۆڤەمبریتشرینی دووەم]]ی [[١٧٥٩]] لە [[مارباخ ئام نێکا]] - [[٩ی ئایاریئایار]]ی [[١٨٠٥]]) شانۆنووسی گەورەی [[ئاڵمانیا|ئاڵمانی]]یە. ئەو لە شارۆچکەیسەردەمی [[مارباخژیانی ئامخۆی نێکا]] لە دایک بووە. شیلێر وھاوەڵی [[یۆهانیۆھان ڤوڵفگانگ گۆتە|گۆتە]] ئەوبووە کەسانەن کەو ئەدەبی ئاڵمانی بەبەم ئەوان،دوو کەسایەتییە پێناسە دەکرێت. ئەو لە سەردەمی ژیانی خۆی هاوەڵی گۆتە بوو.
== پەڕاوێزژیان ==
یۆھان کریستۆف فریدریش فۆن شیلەر، شاعیر و فەیلەسوف و مێژوونووسێکی ئەڵمانی بووە و، لە ١٠ نۆڤەمبەری ساڵی ١٧٥٩ لە ئەڵمانیا لەدایک بووە. کوڕە تاقانە بووە، باوکی پزیشکی سەربازی بووە و، دایکیشی ئافرەتێکی ئایینپەروەر بووە ھەر بۆیە خۆشەویستیی ئایین و ڕەوشت و نمونەی بەرزی لە ناخی شیلەر چەسپاندووە. شیلەر وانەی لە قوتابخانەی لادێکەیان خوێندووە و دواتر چۆتە قوتابخانەی زمانی لاتینی. ساڵی ١٧٧٣ یاسای خوێندووە، بەڵام ساڵی ١٧٧٥ چۆتە بەشی پزیشکییەوە و لەم کاتانەدا دەستی کردووە بەنووسینی شیعر و شانۆگەری.
* [http://en.wikipedia.org/wiki/Friedrich_Schiller ویکیپیدیای ئینگلیزی]
شیلەر لە ساڵی ١٧٧٧ دەستی کردووە بە نووسینی شانۆگەریی دزەکان کە ڕەتکردنەوەی دەسەڵاتی ڕەھا بەرجەستە دەکات و داوای پەنابردن دەکات بۆ ئازادی بە مەبەستی ڕزگاربوون لە [[چەوساندنەوە]] و زوڵم و زۆری کۆمەڵگا. ئەم شانۆگەرییە لەساڵی ١٧٨٢ لە مانھایم نمایش کراوە و سەرکەوتنێکی ئەفسانەییی بەدەست ھێناوە و لەنێوان شەو و ڕۆژێکدا کردوویەتی بە یەکێک پڕشنگدارترین کەسایەتییە ئەدەبییەکانی ئەڵمانیا.
{{Link FA|als}}
{{Link FA|be-x-old}}
{{Link GA|es}}
لەساڵی ١٧٨٤، شیلەر لە فایمار جێگیر بووە و لەوێ گۆتەی ناسیوە و بوون بە دوو ھاوڕێی گیانیبەگیانی. ھەر لەم ماوەیەدا، یەکێک لە نایابترین شیعرەکانی خۆی نوسیوە و، دواتر بیتھۆڤنی ھونەرمەند ئاوازی بۆ داناوە. ھەروەھا، گرنگیی بە مێژوو داوە و لە ساڵی ١٧٨٧ بۆتە مامۆستای مێژوو لە زانکۆی یینا؛ بەھەمان شێوە گرنگیی بە فەلسەفە داوە و چەندین نووسینی فەلسەفیی لە سەر ھونەر و ئەدەب بڵاوکردۆتەوە.
[[پۆل:شانۆنووسەکان]]
[[پۆل:ئاڵمانیا]]
[[پۆل:لەدایکبووانی ١٧٥٩]]
فریدریش شیلەر لە ساڵی ١٧٩٠ ھاوسەرگیریی کردووە و دوو کوڕ و دوو کچیان بووە. لە ساڵی ١٨٠٥ دوای ململانێیەکی زۆر لەگەڵ نەخۆشیدا و دەستبەردارنەبوونی لە نووسین، لەتەمەنی ٤٥ ساڵیدا کۆچی دواییی کردووە.
[[af:Friedrich Schiller]]
[[als:{{پۆلی کۆمنز|Friedrich Schiller]]}}
{{تووڵی دەروازە|وێژە|ژیاننامە|ئەڵمانیا|شیعر|فەلسەفە|ھونەرەکان|شانۆ}}
[[an:Friedrich von Schiller]]
[[ar:فريدريش شيلر]]
[[پۆل:لەدایکبووانی ١٧٥٩]]
[[ast:Friedrich Schiller]]
[[پۆل:مردووانی ١٨٠٥]]
[[az:Fridrix Şiller]]
[[پۆل:ڕۆماننووسانی ئاڵمانی]]
[[bar:Friedrich Schiller]]
[[پۆل:وەرگێڕەکانی سەدەی ١٩یەم]]
[[be-x-old:Фрыдрых Шылер]]
[[پۆل:جوانیناسی]]
[[be:Фрыдрых Шылер]]
[[پۆل:وەرگێڕەکانی فەڕەنسی–ئاڵمانی]]
[[bg:Фридрих Шилер]]
[[پۆل:فریدریش شیلەر]]
[[br:Friedrich von Schiller]]
[[پۆل:فەیلەسووفانی ئاڵمانی]]
[[bs:Friedrich Schiller]]
[[پۆل:مێژووی وێژە]]
[[ca:Friedrich von Schiller]]
[[پۆل:مێژووی بیرۆکەکان]]
[[cs:Friedrich Schiller]]
[[پۆل:یۆھان ڤوڵفگانگ فۆن گۆتێ]]
[[cy:Friedrich Schiller]]
[[پۆل:فەیلەسووفانی کلتوور]]
[[da:Friedrich Schiller]]
[[پۆل:فەیلەسووفانی پەروەردە]]
[[de:Friedrich Schiller]]
[[پۆل:ڕۆمانتیزم]]
[[el:Φρίντριχ Σίλερ]]
[[پۆل:وەرگێڕەکانی ویلیام شێکسپیر]]
[[en:Friedrich Schiller]]
[[پۆل:نووسەرە ناخەیاڵییەکانی ئەڵمانیا]]
[[eo:Friedrich Schiller]]
[[پۆل:مێژووی شیعر]]
[[es:Friedrich Schiller]]
[[et:Friedrich Schiller]]
[[eu:Friedrich Schiller]]
[[fi:Friedrich Schiller]]
[[fr:Friedrich von Schiller]]
[[fy:Friedrich von Schiller]]
[[ga:Friedrich Schiller]]
[[gl:Friedrich Schiller]]
[[haw:Friedrich Schiller]]
[[he:פרידריך שילר]]
[[hr:Friedrich Schiller]]
[[hu:Friedrich Schiller]]
[[hy:Ֆրիդրիխ Շիլլեր]]
[[id:Friedrich Schiller]]
[[ie:Friedrich Schiller]]
[[io:Friedrich Schiller]]
[[is:Friedrich Schiller]]
[[it:Friedrich Schiller]]
[[ja:フリードリヒ・フォン・シラー]]
[[ka:ფრიდრიხ შილერი]]
[[kk:Фридрих Шиллер]]
[[ko:프리드리히 실러]]
[[la:Fridericus Schiller]]
[[lb:Friedrich Schiller]]
[[lt:Frydrichas Šileris]]
[[lv:Frīdrihs Šillers]]
[[mk:Фридрих Шилер]]
[[mrj:Шиллер, Фридрих]]
[[my:ရှီးလား၊ ဂျေအက်(ဖ)]]
[[nds:Friedrich von Schiller]]
[[nl:Friedrich von Schiller]]
[[no:Friedrich Schiller]]
[[pfl:Friedrich Schiller]]
[[pl:Friedrich Schiller]]
[[pnt:Φρίντριχ Σίλερ]]
[[pt:Friedrich Schiller]]
[[ro:Friedrich von Schiller]]
[[ru:Шиллер, Фридрих]]
[[scn:Friedrich Schiller]]
[[sh:Friedrich Schiller]]
[[simple:Friedrich Schiller]]
[[sk:Friedrich Schiller]]
[[sl:Friedrich Schiller]]
[[sq:Friedrich Schiller]]
[[sr:Фридрих Шилер]]
[[stq:Friedrich Schiller]]
[[sv:Friedrich Schiller]]
[[tr:Friedrich Schiller]]
[[uk:Йоганн-Фрідріх Шиллер]]
[[vi:Friedrich Schiller]]
[[war:Friedrich Schiller]]
[[yo:Friedrich Schiller]]
[[zh:弗里德里希·席勒]]
| 