دەروازە:کۆمپیوتەر

دەستکاری   کۆمپیوتەر چییە؟ زانست مێژوو وەرزش تۆپی پێ جوگرافیا شەڕ ھونەرەکان ژیاننامە تەکنۆلۆژیا فڕین ماتماتیک کۆمەڵگا بەخێربێن بۆ دەروازەی کۆمپیوتەر! کۆمپیوتەر یان پێژمێر یان بژمێر ئامێرێکە بۆ زۆر مەبەست بەکاردێت، دەکرێت پرۆگرام بکرێت تا ڕیزە کردارێکی ژمێرەیی یان ژیربێژی (بیرکاری) ئەنجام بدات. بەکارھێنەر دەتوانێت لە ڕێگای مشک (ماوس) و تەختەکلیلەوە داواکاریەکانی خۆی ئاڕاستەی کۆمپیوتەر بکات وە کارەکان لەڕێی شاشەی کۆمپیوتەرەکە پێشان دەدرێ. کۆمپیوتەر بە گشتی دەکرێتە دوو بەش: سەختامێر و نەرمامێر. زیاتر... ھەنووکە ٧٢٩ وتار لە دەروازەی کۆمپیوتەردا ھەیە. وتارێک لەوان بە ھەڵکەوت ببینە دەستکاری   وتاری ھەڵبژێردراو مەکینتۆش یان ماک (بە ئینگلیزی: Macintosh) زنجیرەیەکە پێک ھاتووە لە چەند ھێڵێک بۆ کۆمپیوتەرە کەسیەکان (PC) نەخشەسازی و پێشکەوتنی لەلایەن کۆمپانیای ئەپڵەوە بۆ کراوە یەکەم ماکینتۆش بەرھەم ھێنرا لە ٢٤.١.١٩٨٤ ئەمەش یەکەم ئەزموونی سەرکەوتوو بوو کە بۆ کۆمپیوتەرە کەسیەکان کرا جگە لە ماوس و ڕووتەختە ئەلیکترۆنییەکان کۆمپانیاکە بەردەوام بوو لە سەرکەوتنە یەک لە دوای یەکەکانی بۆ نیوەی دووەمی ساڵی ھەشتاکان لە ساڵی نەوەدەکانش وردە وردە بەرەو کاڵبوونەوە و نەمان ڕۆشت وەکو مارکێتی کۆمپیوتەرە کەسییەکان ، پاشان بەرەو ڕووی "Wintel"ی " IBM PC compatible" ڕۆشت ئامێرەکانیشی کارا و چالاک بوون لەگەڵ " MS-DOS" و "Microsoft Windows" (مایکرۆسۆفت ویندۆز). چەند ساڵێک دوای ئەوە کۆمپانیای ئەپڵ بە نموونەی جۆراوجۆر ھێنرایە بەردەستی کڕیاران لەلایەن ئای ماک لە ساڵی ١٩٩٨ لە پێشدا پارچەکان جیاواز و جوودا بوون بەڵام پێشکەوتنیان بەسەر ھێنا بە کۆکردنەوەیان بۆ ئامێرێک. ئەم بەرەو پێشچوونەش سەلمێنرا بە سەرکەوتنێکی تری ماکینتۆش. ئەم نموونە بەرچاوانە رووبەڕووی ماڵان و ناوەندی فێرکردن و کەسە پرۆفیشناڵەکان کرایەوە. ماک ئاسانە بۆ بەکارھێنان و جوانە لە دیزایندا و بەھێزە و ستایلێکی جوانی ھەیە، ھەموو ماکە تازەکان زۆر دابەزێنران لەگەڵ "Mac OS X"ی سیستەمی کارپێکردن کە دیزاین و درووستکردنی لەلایەن کۆمپانیای ئەپڵ ھاوکاری کراوە. زیاتر... دەستکاری   وێنەی ھەڵبژێردراو مادەربۆرد یان تەختەی سەرەکی یەکێکە لە گرینگترین بەشی کۆمپیوتەر دەستکاری   زانای ھەڵبژێردراو ڕیچارد ماتیۆ ستۆڵمەن (بە ئینگلیزی: Richard Matthew Stallman) لەدایکبووی ١٦ی ئازاری ١٩٥٣ لە نیویۆرک - ئەمریکا، زۆرتر بە کورتکراوەی ناوەکەی واتە RMS دەیناسن. کەسایەتییەکی چالاکە لە بانگەوازکردن بۆ پرۆژەکانی سەرچاوەکراوە و یەکێکە لە دامەزرێنەرانی کۆمەڵەی سەرچاوەکراوە. ڕیچارد ستۆڵمن بەرنامەداڕێژەرێکی بەناوبانگە و شارەزاییەکانی لە بەرنامەداڕشتندا دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی لاوێتی و کاتی خوێندنی دواناوەندی. شۆڕشی ستۆڵمەن بۆ نەرمەکالای ئازادە کە بەکارهێنەران بتوانن دەستی تێوەردەن، بیخوێنن و هاوبەشی بکەن. واتە هەر نەرمەکالایێک کە ئەم وەسفانەی تێدا بێ، پێی دەگوترێت نەرمەکالای ئازاد. ستۆڵمەن پرۆژەی گنوی درووستکرد، بونیاتی نەرمەکالای سەرچاوەکراوەی ڕێکخست، کۆی وەرگێڕانەکەی گنوی نەرمەکالای (GNU Emacs) پەرە پێدا و مۆڵەتی بڵاوکردنەوەی گشتی گنوی دروستکرد (GNU General Public License). ستۆڵمە لە ساڵی ۱۹۸۳ پرۆژەی گنو (GNU) دەستپێکرد تا کو سیستەمێکی کارپێکردن وەک یونیکس کە بە جۆرێک تەواوی لە نەرمەکالای ئازاد درووستبووە، بڵاو بکاتەوە. بەم کارە ئەو شۆڕشی نەرمەکالای ئازادی وەگڕ خست.ستۆڵمەن خولقێنەر و ڕێخەری نەرمەکالای ئازاد و پرۆژەی گنو بووە.نەرمەکالاکانی کە زۆر سوودی لێوەرگیراوە بەم جۆرەن وەرگێری کۆی نەرمەکالاکان گنو(GNU Compiler Collection)، هەڵەچینی گنو ( GNU Debugger)، دەستکاریکەری ئیمەکس (GNU Emacs text editor) لە ساڵێ ۱۹۸۵ بونیاتی نەرمەکالای سەرچاوەکراوەی بونیات نا. ریچارد ستۆڵمەن یەکەمین پێشرەوە لە خولقاندنی مانا یان وشەیکۆپی لێفت( copyleft) لە بەرامبەری کۆپی رایت بوو. زیاتر... دەستکاری   ئایا زانیوتە؟ کۆمپیوتەری ئینیاک ٢٧ تەن قورس و ١٦٧م دووجای داگیرکردبوو. دەستکاری   پۆلەکان کۆمپیوتەرەکان ئینتەرنێت بەرنامەسازی تۆڕە کۆمپیوتەرییەکان تەلارسازی کۆمپیوتەر ڕەقامێر مێژووی ھەژمارکاری دەستکاری   وتەی ھەڵبژێردراو « مەترسیی ئەوەی کۆمپیوتەرەکان وەکوو مرۆڤیان لێ بێت، ئەوەندەی ئەوە گەورە نییە کە مرۆڤەکان وەکوو کۆمپیوتەریان لێ بێت. » —کۆنراد زوسێ دەستکاری   دەروازە پەیوەندیدارەکان تەکنۆلۆژیا زانست ماتماتیک کۆمەڵگا چاند مێژوو کتێب دەستکاری   ئەو کارانەی دەتوانیت بیانکەیت پەرە بە وتاری سەرەکی بدە. پەرە بە وتارەکانی ناو پۆلی کۆمپیوتەر بدە. کۆلکە وتارەکانی کۆمپیوتەر فراوان بکە. دەستکاری   پڕۆژەکانی تری ویکیپیدیا ویکیپیدیا لەلایەن دەستکاریکەرانی خۆبەخشەوە نووسراوە و لەلایەن دامەزراوەی ویکیمیدیا ڕاژە کراوە، کە دامەزراوەیەکی قازانج نەویستە و پڕۆژەگەلێکی تری خۆبەخشانەش ڕاژە دەکات وەک: کۆمنز خەزێنەی ئازادی میدیا میدیاویکی پەرەپێدانی نەرمامێری ویکی مێتاویکی ڕێکخستنی پرۆژەکانی ویکیمیدیا ویکیکتێب کتێبی خوێندن و ڕێنمایینامەی ئازاد ویکیدراوە بنکەی زانیاریی ئازاد ویکیھەواڵ ھەواڵی ناوەڕۆک ئازاد ویکیوتە کۆکەرەوەی وتەکان ویکیسەرچاوە کتێبخانەی ناوەڕۆک ئازاد ویکیجۆر تۆماری جۆری ئاژەڵەکان ویکیزانکۆ سەرچاوەی ئازادی فێربوون ویکیگەشت ڕێنوێنی گەشتی ئازاد ویکیفەرھەنگ فەرھەنگ و زاراوەنامە دەستکاری   دەروازەکان دەروازەکان چین؟ پێرستی دەروازەکان دەروازە ھەڵبژێردراوەکان