Miir

Miir ee län Apirïka nɔŋ käär ë dhiëth mïth ku ye cök ŋuan, yen ee län bäär arëëtic ku ke län dïït arëëtic ye wal bɛ̈ɛ̈r (bë wal ŋɔk ku beer keek nyieei) në läi tɔ̈ në tiɔnhom.

Ku në aköl thɛɛr (aköl cïwan), ke kee nɔŋ läi kɔ̈k kee dhorou cït miir, ku keek ëmɛɛn aa cï dim/dum/cök määr/ ciɛ̈n ke nyïïn.

Go yaa wuɔ̈ɔ̈c de miir yennë yen nyic, anɔŋ yenh bäär arëët ku ka bäär diir, ku jɔl ya nhïm cï röth waak në ciɛ̈n malek/madiiŋ. Län dɛ̈ thiääk ke yen ee Okapi/Ɣokapia. Ee ländït arëët de kuan de maguar tɔ̈ roŋ ye dëŋ tuɛny thïn tɔ̈ paan de Koŋo (Democratic Republic de Koŋo.)

Yen ɣänken acït jɔɔk në Cad tɔ̈ parut agut cï Paguot Apirïka tɔ̈ paguot, ku në Niger pacuɔl agut cï cam de Thomälia tɔ̈ pabak.

Mir aa ye pïïr në yuiɛ̈ɛ̈uic-liilic ([savannah]) ku ruup (roŋ tiim).

Të de miɛ̈thden ee apäm de tim nyïïn ke tiim ku gaak de tiim ku kër ke tiim.

Keek aalëu bïk ya miɛ̈th de köör, kuac, aŋu-malek ku Apirïka baŋbaar roor/baŋbaar acï wäth.

Mir aa ye cieŋ në kuɛɛt thöŋ ke ŋut ku mïthken, ka kuɛɛt cï thöŋ ke thöndït.

Thön aa ye määth gɔl bïk rɔ̈m në ke yëth, man ye keek thɔ̈ɔ̈r në ke yëth ke ye kë den de thɔ̈ɔ̈r.

Thön rir, keek kaa ye ŋut yiɛ̈th, man ye keek nɔŋ nhuɔɔm/piɔ̈ɔ̈th bïk keek mïth muk/gël.

Miir anɔŋ cieeŋ juiëc nhiɛɛrëke kedhia, wäärthɛɛr (ɣɔnthɛɛr) ku ëmɛɛn (jöt), në ye guɔ̈p alei ku në nyooth në jit, buɔ̈k/athöör ku apärïït/kartuun.

Yen acï juiir në akutnhom ye ka ke pinynhom ëbɛ̈n kony ke ye rɔ̈ɔ̈c bïk keek dum, ku bïk jäl në ɣän ëkee ceŋkï keek thɛɛr yiic.

Mir aa ŋuɔt/dhac ke kee ye keek yök në ŋuëŋdït ku ɣän juïc cï keek week yen keek tɔ̈ thïn, ku thööŋ yennë keek thɔ̈ɔ̈ŋ cï man ë ruɔ̈n 2016 ënyoothke në ye 97,500 ke mir roor, në kee cït 1,144 de ka cï mac.