Ξίφος

Το ξίφος των αξιωματικών ιππικού της Βρετανικής Αυτοκρατορίας το 1912

Το ξίφος ή στην καθομιλουμένη σπαθί είναι ένα μακρύ, αιχμηρό κομμάτι μέταλλο, το οποίο έχει χρησιμοποιηθεί από πολλούς πολιτισμούς σε όλο τον κόσμο, κυρίως ως όπλο τεμαχισμού ή ώσης. Ένα ξίφος αποτελείται κυρίως από μια λεπίδα και μια χειρολαβή, συνήθως με μία ή δύο κόψεις για χτύπημα ή τεμαχισμό, καθώς και μία αιχμή για ώση. Η βασική πρόθεση και φύση της τέχνης της ξιφοποιίας έχουν παραμείνει αρκετά σταθερές μέσω των αιώνων, ενώ οι ουσιαστικές τεχνικές διαφέρουν μεταξύ των πολιτισμών και των περιόδων, έχοντας ως συνέπεια τις διάφορες σε σχεδιασμό και σκοπό λεπίδες. Σε αντίθεση με το τόξο ή το δόρυ, το ξίφος είναι καθαρά στρατιωτικό όπλο και γι’ αυτό έχει καταστεί ως σύμβολο του πολέμου ή της κρατικής εξουσίας σε πολλούς πολιτισμούς. Υπάρχουν πολλά ονομαστά ξίφη στη μυθολογία, τη λογοτεχνία και την ιστορία, γεγονός που αντικατοπτρίζει τη μεγάλη αίγλη του συγκεκριμένου όπλου.

Βασικά στοιχεία

Το ξίφος ή σπαθί είναι όπλο που κρατιέται στο χέρι και αποτελείται από κοφτερό μεταλλικό έλασμα σε διάφορα μήκη, καθώς και χειρολαβή. Αποτελείται από μακριά και μυτερή λεπίδα και από λαβή που διαθέτει προφυλακτήρα για το χέρι. Φοριέται αριστερά, είτε κρεμασμένο από τη ζώνη είτε από ειδική ταινία είτε με ειδική ανάρτηση, όπως των αξιωματικών. Το ξίφος θεωρούνταν όπλο ευγενείας και ήταν ο απαραίτητος σύντροφος των ιπποτών του Μεσαίωνα. Γι' αυτό είναι ένδειξη ιπποτισμού και δίνεται συνήθως τιμητικά. Υπάρχουν διάφορα είδη ξίφους: για άσκηση, μονομαχία, ταυρομαχία κλπ.

Ιστορία

Εποχή του Χαλκού

Φαλκάτα, σπαθί χρησιμοποιούμενο από τους γηγενείς της Ιβηρικής Χερσονήσου, κατά την αρχαιότητα.

Οι προϊστορικοί άνθρωποι κατασκεύαζαν τα πρώτα όπλα τους με πέτρες: πέτρινα πελέκια, σπαθιά, τσεκούρια. Όταν ανακαλύφτηκαν τα μέταλλα, τα όπλα αυτού του είδους (ξίφη, μαχαίρια, λόγχες) άρχισαν να κατασκευάζονται από χαλκό, από σίδερο και τελικώς σήμερα από ατσάλι.

Οι άνθρωποι έχουν κατασκευάσει και χρησιμοποιήσει μεταλλικά όπλα με λεπίδα από την εποχή του χαλκού και μετά. Το ξίφος είναι η εξέλιξη του εγχειρίδιου ή στιλέτου ή μαχαιριού εφόσον έγινε δυνατή η κατασκευή μακρύτερων λεπίδων, από την 3η χιλιετία π.Χ. στην Γεωργία πρώτα από χαλκό και έπειτα από μπρούτζο.

Τα πιο παλιά όπλα όμοια με ξίφος έχουν βρεθεί στο Αρσλάντεπε, στη σημερινή Τουρκία και χρονολογούνται γύρω στο 3.300 π.Χ. Ωστόσο, αυτά πλέον πιστεύεται ότι είναι μακρύτερα μαχαίρια και όχι οι πρώτοι πρόγονοι του ξίφους. Ξίφη μακρύτερα από 60 εκατοστά ήταν σπάνια και μη πρακτικά κατά την εποχή του χαλκού, λόγω του ότι σε μεγαλύτερα μήκη η αντοχή του χαλκού αρχίζει να μειώνεται δραστικά, με αποτέλεσμα ότι ένα τόσο μακρύ χάλκινο ξίφος θα λύγιζε με ευκολία. Με την ανάπτυξη ισχυρότερων κραμάτων όπως του σιδήρου και του χάλυβα, καθώς και βελτιωμένες θερμικές επεξεργασίες, κατέστησαν δυνατή την κατασκευή αξιόπιστων μακρύτερων ξιφών.

Νεότερη ιστορία

Στη νεότερη ιστορία, λόγω της διάδοσης των πυροβόλων όπλων, το ξίφος θεωρήθηκε πρακτικώς ξεπερασμένο και τελικώς άρχισε να δίνεται μόνο τιμητικά, καθώς και για τις παρελάσεις. Σήμερα ξίφη δίνονται στο στρατό στους αξιωματικούς και παλαιότερα δίνονταν στους στρατιώτες του ιππικού.

Ξιφασκία

Η ξιφασκία είναι επίπονο άθλημα, αν και με τα σημερινά μέτρα ασφαλείας είναι από τα ασφαλέστερα αθλήματα και τα ατυχήματα είναι εξαιρετικά σπάνια. Γίνεται με βάση ειδικούς κανόνες που ρυθμίζουν τη στάση και τη συμπεριφορά του αθλητή αναλόγως με το είδος της ξιφασκίας.