χέζω

Νέα ελληνικά (el)

Ετυμολογία

χέζω < (κληρονομημένο) αρχαία ελληνική χέζω

Προφορά

ΔΦΑ : /ˈçe.zo/

τυπογραφικός συλλαβισμός : χέ‐ζω

Ρήμα

χέζω, αόρ.: έχεσα, παθ.φωνή: χέζομαι, π.αόρ.: χέστηκα, μτχ.π.π.: χεσμένος

1. (χυδαίο) αφοδεύω
2. (οικείο) μιλάω πολύ άσχημα σε κάποιον για να τον επαναφέρω στην τάξη

   ≈ συνώνυμα: ξεχέζω

3. (οικείο) παύω να ενδιαφέρομαι ή να ασχολούμαι με κάτι ή κάποιον (για να δοθεί έμφαση)

   ≈ συνώνυμα: κλάνω, αφήνω

4. → δείτε και χέζομαι

Εκφράσεις

• μη χέσω: για να δείξουμε ότι απορρίπτουμε κάτι, έκφραση θυμού ή διαφωνίας
• χέζομαι στο τάλιρο: γίνομαι πλούσιος
• χέσε μέσα: σε έκφραση απογοήτευσης ή απαισιοδοξίας, επειδή τα πράγματα πήγαν ή θα πάνε στραβά (σκωπτικότερα: χέσ' μέσ' )
• χέσε ψηλά κι αγνάντευε: για μάταιη κατάσταση, ανίκανο άνθρωπο ή χειρισμό, παλιοκατάσταση
• χέστηκα: δε με νοιάζει
• χέστηκ' η Φατμέ στο Γενί Τζαμί
• χέστηκ' η φοράδα στ' αλώνι

Συγγενικά

 ετυμολογικό πεδίο 
χεζ- χεσ- 

• άχεστος
• καταχέζω, καταχέζομαι
• καταχεσμένος
• μυγόχεσμα
• ξεχέζω, ξεχέζομαι
• ξεχέσιμο
• ξέχεσμα
• ξεχεσμένος
• ξεχεστήριος
• χεζάς
• χεζής
• χεζοκόλα
• χεζόκολος
• χεζού
• χεσάς
• χεσιάρης
• χεσίδι
• χεσιματάκι
• χέσιμο
• χέσμα
• χεσμένος
• χεσού
• χέστα!
• χέστηκα!
• χέστης
• χέστρα

Κλίση

    Ενεργητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	χέζω	έχεζα	θα χέζω	να χέζω		χέζοντας
β' ενικ.	χέζεις	έχεζες	θα χέζεις	να χέζεις	χέζε
γ' ενικ.	χέζει	έχεζε	θα χέζει	να χέζει
α' πληθ.	χέζουμε	χέζαμε	θα χέζουμε	να χέζουμε
β' πληθ.	χέζετε	χέζατε	θα χέζετε	να χέζετε	χέζετε
γ' πληθ.	χέζουν(ε)	έχεζαν χέζαν(ε)	θα χέζουν(ε)	να χέζουν(ε)
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		έχεσα	θα χέσω	να χέσω		χέσει
β' ενικ.		έχεσες	θα χέσεις	να χέσεις	χέσε
γ' ενικ.		έχεσε	θα χέσει	να χέσει
α' πληθ.		χέσαμε	θα χέσουμε	να χέσουμε
β' πληθ.		χέσατε	θα χέσετε	να χέσετε	χέστε
γ' πληθ.		έχεσαν χέσαν(ε)	θα χέσουν(ε)	να χέσουν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική
α' ενικ.	έχω χέσει	είχα χέσει	θα έχω χέσει	να έχω χέσει
β' ενικ.	έχεις χέσει	είχες χέσει	θα έχεις χέσει	να έχεις χέσει	έχε χεσμένο
γ' ενικ.	έχει χέσει	είχε χέσει	θα έχει χέσει	να έχει χέσει
α' πληθ.	έχουμε χέσει	είχαμε χέσει	θα έχουμε χέσει	να έχουμε χέσει
β' πληθ.	έχετε χέσει	είχατε χέσει	θα έχετε χέσει	να έχετε χέσει	έχετε χεσμένο
γ' πληθ.	έχουν χέσει	είχαν χέσει	θα έχουν χέσει	να έχουν χέσει
Συντελεσμένοι χρόνοι β΄ (μεταβατικοί)
Παρακείμενος	έχω (έχεις, έχει, έχουμε, έχετε, έχουν) χεσμένο
Υπερσυντέλικος	είχα (είχες, είχε , είχαμε, είχατε, είχαν) χεσμένο
Συντελ. Μέλλ.	θα έχω (θα έχεις, θα έχει, θα έχουμε, θα έχετε, θα έχουν) χεσμένο
Υποτακτική	να έχω (να έχεις, να έχει, να έχουμε, να έχετε, να έχουν) χεσμένο

    Παθητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	χέζομαι	χεζόμουν(α)	θα χέζομαι	να χέζομαι
β' ενικ.	χέζεσαι	χεζόσουν(α)	θα χέζεσαι	να χέζεσαι
γ' ενικ.	χέζεται	χεζόταν(ε)	θα χέζεται	να χέζεται
α' πληθ.	χεζόμαστε	χεζόμαστε χεζόμασταν	θα χεζόμαστε	να χεζόμαστε
β' πληθ.	χέζεστε	χεζόσαστε χεζόσασταν	θα χέζεστε	να χέζεστε	(χέζεστε)
γ' πληθ.	χέζονται	χέζονταν χεζόντουσαν	θα χέζονται	να χέζονται
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		χέστηκα	θα χεστώ	να χεστώ		χεστεί
β' ενικ.		χέστηκες	θα χεστείς	να χεστείς	χέσου
γ' ενικ.		χέστηκε	θα χεστεί	να χεστεί
α' πληθ.		χεστήκαμε	θα χεστούμε	να χεστούμε
β' πληθ.		χεστήκατε	θα χεστείτε	να χεστείτε	χεστείτε
γ' πληθ.		χέστηκαν χεστήκαν(ε)	θα χεστούν(ε)	να χεστούν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	έχω χεστεί	είχα χεστεί	θα έχω χεστεί	να έχω χεστεί		χεσμένος
β' ενικ.	έχεις χεστεί	είχες χεστεί	θα έχεις χεστεί	να έχεις χεστεί
γ' ενικ.	έχει χεστεί	είχε χεστεί	θα έχει χεστεί	να έχει χεστεί
α' πληθ.	έχουμε χεστεί	είχαμε χεστεί	θα έχουμε χεστεί	να έχουμε χεστεί
β' πληθ.	έχετε χεστεί	είχατε χεστεί	θα έχετε χεστεί	να έχετε χεστεί
γ' πληθ.	έχουν χεστεί	είχαν χεστεί	θα έχουν χεστεί	να έχουν χεστεί
Συντελεσμένοι χρόνοι (β΄ τύποι)
Παρακείμενος	είμαι, είσαι, είναι χεσμένος - είμαστε, είστε, είναι χεσμένοι
Υπερσυντέλικος	ήμουν, ήσουν, ήταν χεσμένος - ήμαστε, ήσαστε, ήταν χεσμένοι
Συντελ. Μέλλ.	θα είμαι, θα είσαι, θα είναι χεσμένος - θα είμαστε, θα είστε, θα είναι χεσμένοι
Υποτακτική	να είμαι, να είσαι, να είναι χεσμένος - να είμαστε, να είστε, να είναι χεσμένοι

Μεταφράσεις

    χέζω

αγγλικά : shit (en), crap (en) γαλλικά : chier (fr) γερμανικά : scheißen (de) ισπανικά : cagar (es) λατινικά : caco (la) πολωνικά : srać (pl) πορτογαλικά : cagar (pt) ρουμανικά : căca (ro) ρωσικά : срать (ru) (srat') τουρκικά : sıçmak (tr)

---

Αρχαία ελληνικά (grc)

Ετυμολογία

χέζω < *χέδ-jω < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *ǵʰéd-

Ρήμα

χέζω

• (χυδαίο) χέζω, αποπατώ

Σημειώσεις

• Απαντά κυρίως στον Αριστοφάνη και φαίνεται ότι δεν είχε χρήση γενικά στο γραπτό λόγο παρά μόνον αργότερα, στα ελληνιστικά χρόνια και στο μεσαίωνα.

Εκφράσεις

• ἐλευθέρα Κόρκυρα, χέζ᾽ ὅπου θέλεις : προσβλητική έκφραση των Ρωμαίων για τον ξεπεσμό της Κέρκυρας (Στράβωνας, 7ο β. 1.8)

Συγγενικά

 ετυμολογικό πεδίο 
χεζ- χεσ- 

θέμα χεζ-

• ἐγχέζω
• ἐκχέζω
• ἐπιχέζω
• καταχέζω
• χεζανάγκη
• χεζητιάω & χεσείω: χέζομαι, αισθάνομαι επιτακτική την ανάγκη να πάω στην τουαλέτα, επιθυμώ έντονα να ...
• χεζητιῶν

θέμα χεσ-

• μεσσηγυδορποχέστης
• πολύχεσος
• χεσᾶς, ᾶντος
• χεσείω
• χεσιφωνέω
• χέσμα

Πηγές

• χέζω - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• χέζω - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.