Tver: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e robota aldono de: eu:Tver |
Dominik (diskuto | kontribuoj) |
||
| (44 mezaj versioj de 15 uzantoj ne montriĝas) | |||
Linio 1:
{{Aliaj signifoj|Tver (stacidomo)}}
{{Geokesto | Urbo
<!-- *** Kapo *** -->
| nomo = Tver
| alia_nomo = {{lang-ru|Тверь}}
| kategorio = provinca ĉefurbo
<!-- *** Dosiero *** -->
| dosiero = Кинотеатр Звезда утром (2).jpg
| dosiero_priskribo = Riverbordo de Stepan Razin en Tver
<!-- *** Simboloj *** -->
| flago = Flag of Tver.png
| blazono = Coat of Arms of Tver (Tver oblast).png
<!-- *** Nomo *** -->
| etimologio =
| oficiala_nomo = Тверь
| moto =
| kromnomo =
<!-- *** Lando ktp. *** -->
| ŝtato = {{Rusia Federacio}}
| regiono = Centra federacia regiono
| distrikto = {{Tvera provinco}}
| distrikto_tipo = Provinco
| municipo = distrikto Tver
| municipo_tipo = <!-- Distrikto -->
| histregiono = Supra Volgio
<!-- *** Familio *** -->
| parto =
| rivero = [[Volgo]], [[Tverca]]
<!-- *** Situo *** -->
| situo = Tvera provinco
| koordinatoj_ne_en_titolo =
| leviĝo = 146
| lat_d = 56
| lat_m = 51
| lat_s =
| lat_NS = N
| long_d = 35
| long_m = 55
| long_s =
| long_EW = E
| koordinatoj_tipo =
| plej_alta =
| plej_alta_leviĝo =
| plej_alta_lat_d =
| plej_alta_lat_m =
| plej_alta_lat_s =
| plej_alta_lat_NS =
| plej_alta_long_d =
| plej_alta_long_m =
| plej_alta_long_s =
| plej_alta_long_EW =
| plej_malalta =
| plej_malalta_leviĝo =
| plej_malalta_lat_d =
| plej_malalta_lat_m =
| plej_malalta_lat_s =
| plej_malalta_lat_NS =
| plej_malalta_long_d =
| plej_malalta_long_m =
| plej_malalta_long_s =
| plej_malalta_long_EW =
<!-- *** Dimensioj *** -->
| areo = 155.22
<!-- *** Loĝantaro *** -->
| loĝantaro = {{WikidataLoĝantaro}}
| loĝantaro_dato = {{WikidataLoĝantaroDato}}
| loĝantaro_denseco = auto
<!-- *** Historio & gvidantaro *** -->
| establita = [[1135]]
| establita_tipo = Unua skriba mencio
| ĉefulo = {{#invoke:Wikidata|claim|P6}}
| ĉefulo_tipo = Urbestro
| ĉefulo_partio =
<!-- *** Kodoj *** -->
| horzono = [[Moskva tempo|MT]] ([[UTC+4]])
| horzono_DST =
| poŝtkodo =
| areo_kodo =
| areo_kodo_tipo =
| kodo = 28 401
| kodo1 =
| kodo1_tipo =
<!-- *** Liberaj kampoj *** -->
| libera =
<!-- *** Mapoj *** -->
| mapo =
| mapo_fono =
| mapo_priskribo =
| mapo_lokumilo =
| mapo1 =
| mapo1_fono =
| mapo1_priskribo =
| mapo1_lokumilo =
| mapo2 =
| mapo2_priskribo =
| freemap_zoom =
<!-- *** Retpaĝoj *** -->
| commons =
| statistiko =
| retpaĝo = [http://www.tver.ru/]
<!-- *** Notoj *** -->
| notoj = {{mapligilo urbo|zomo=10}}
}}
'''Tver''',<ref>[http://eo.mondediplo.com/article1732.html Rusujo survoje al malkresko de sia loĝantaro] [[Le Monde diplomatique]]</ref><ref>[[Esperantigo de vortoj el rusa kaj ukraina fontoj]]</ref> laŭ la gvidilo [[Esperantigo de vortoj el rusa kaj ukraina fontoj]] preferinda al alternativa formo '''Tverj'''<ref>[http://www.esperanto.mv.ru/Varankin/antauparolo.html Vladimir Varankin kaj lia libro]</ref><ref>[https://reu.ru/prenu/rego46k.pdf REGo N 3 (46), junio 2008] [[Rusia Esperanto-Gazeto]]</ref> (ankaŭ imageblas esperantigo je la nomo '''Tvero'''<ref>KATO Iĉiro "La antikva kaj mezepoka historio de Rusio (2) La Mongola regado", publikigita de la (japana) Ŝtata Informadika Instituto, 国立情報学研究所, ''Kokuritsu Jōhōgaku Kenkyūjo''<!--Q4346622--></ref> aŭ alternative eventuale '''Tverjo'''<ref>[https://ural-sib.org/eo/la-120a-naskigxdatreveno-de-vladimir-valentinovicx-varankin artikolo de 2022 el rettaglibro de la Ural-Siberia Esperantista Movado]</ref>), {{lang-ru|Тверь}}, estas [[urbo]] en [[Rusio]], ĉefurbo de [[Tvera provinco]] kaj administra centro de samnoma distrikto Tver. La urbo estas ĉe rivero [[Volgo]] kaj ĝia maldekstra alfluanto [[Tverca]]. Laŭ la stato de {{WikidataLoĝantaroDato}} en la urbo vivis {{unuo|{{WikidataLoĝantaro}}|loĝantoj}} sur areo de {{unuo|{{#expr:({{#invoke:Wikidata|claim|P2046}}) round 2}}}} kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de {{unuo|{{#expr:({{WikidataLoĝantaro}}/{{#invoke:Wikidata|claim|P2046}}) round 0}}}} loĝantoj/km².
La interurba telefona kodo estas 0822 (ĝis [[2005]]), 4822 (ekde [[2006]]), la enurbaj telefonnumeroj estas sesciferaj (en [[2005]]).
== Nomo ==
Dum [[1931]] - [[1990]] la urbo estis nomata Kalinin ({{lang-ru|Калинин}}). Ĝia historio ankaŭ rilatas al [[Ostaŝkov#Historio|Katin]] (tiutempe Kalinin)''.''
== Loĝantaro ==
Loĝantaro de la urbo laŭ jaroj:<ref>[http://www.mojgorod.ru/tversk_obl/tver/index.html Enciklopedio "Moj gorod"] (ruse)</ref>
{| class="wikitable"
|-
! Jaro !! Loĝantaro (miloj)
|-
| 1811 || 17,5
|-
| 1840 || 17,1
|-
| 1856 || 12,9
|-
| 1863 || 28,5
|-
| 1897 || 53,5
|-
| 1913 || 63,0
|-
| 1923 || 83,2
|-
| 1931 || 133,1
|-
| 1939 || 216,1
|-
| 1956 || 240
|-
| 1959 || 261,0
|-
| 1970 || 345,1
|-
| 1979 || 411,5
|-
| 1989 || 450,9
|-
| 2000 || 454,9
|-
| 2010 || 410,4
|-
| 2021 || 424,9
|}
'''Etnoj''': rusoj (93%), ukrainoj (1,5%), armenoj (0,8%), azeroj (0,8%).
[[dosiero:Tver Cathedral 015 6722.jpg|260ra|eta|maldekstra|{{centre|la urba katedralo}}]]
[[dosiero:On the Volga river.jpg|260ra|eta|maldekstra|{{centre|la rivero [[Volgo]] en Tver, maldekstre la [[Katarina de Aleksandrio|katarina]] kirko, kaj sur la akvo iuj velŝipoj, interalie la katakterizaj infanaj velŝipoj [[optimisto (velŝipo)|"optimisto"]]}}]]
[[dosiero:Tver. Travel Palace P7221294 2350.jpg|260ra|eta|maldekstra|{{centre|vojaĝa palaco konstruita por la carino [[Katerino la Granda]]}}]]
[[dosiero:Tver nunnery.JPG|260ra|eta|maldekstra|{{centre|la monaĥinejo "[[Naskiĝo de Jesuo]]"}}]]
== Historio ==
Laŭ arkeologiaj faktoj loĝloko sur loko de Tver estis jam en 9-a kaj 10-a jarcentoj. En kompilfonto unua nerekta mencio de Tverj rilatas al [[1135]]-a jaro. En [[1181]]-a jaro en Tverj oni konstruis lignan kremlon. En [[1247]]-a jaro Tver iĝis centro de dukejo. Unua duko de Tverja dukejo estis fama duko [[Aleksandro Nevskij]]. Profita geografia situo kaj alfluo de loĝantaro, kiun mongolaj-tataraj konkerantoj elpremis el aliaj regionoj, kontribuis impetan evoluon de Tverj. En 13-a, 14-a kaj 15-a jarcentoj Tverja dukejo iĝis unu el la plej fortaj dukejoj de Nordorienta Rusio. Dum 2 jarcentoj Tver konkurencis kun [[Moskvo]], ĝis kiam Tverja dukejo eniris en Moskvan ŝtaton en [[1485]]-a jaro. Tverj en 15-a kaj 16-a jarcentoj estis la plej granda venda kaj metia centro. En [[1466]]-a jaro fama tverja komercisto [[Afanasij Nikitin]] komencis sian faman vojaĝon en [[Barato]]n, kiun li priskribis en sia fama libro "Iro trans tri marojn". En [[17-a jarcento]] Tver kelkfoje estis atakita per polaj-litovaj feŭdestroj.
En [[1763]]-a jaro incendio detruis tutan centron de la urbo, forbrulis ligna kremlo. Laŭ ukazo de imperiestrino [[Katerina la 2-a]] komenciĝis regula konstruo de la urbo. La urbo ricevis regulan planon, stratoj konstruiĝis per ŝtonaj konstruaĵoj kun unueca fasado.
En dua duono de [[19-a jarcento]] en Tver okazis sufiĉe granda industria kresko. Por tio kontribuis konstruo de Nikolaa fervojo inter [[Moskvo]] kaj [[Sankt-Peterburgo]] en [[1851]]-a jaro.
En [[1901]]-a jaro en Tver establiĝis unua trama vojo. Establo de la trama vojo okazis je 4 jaroj pli frue ol en [[Moskvo]], kaj je 6 jaroj pli frue ol en [[Sankt-Peterburgo]].
Oni establis sovetan potencon en Tver sensange la 10-an de novembro de [[1917]]-a jaro.
En [[1931]]-a jaro oni ŝanĝis nomon de la urbo. La urbo ricevis novan nomon Kalinin. En [[1990]]-a jaro oni redonis antikvan nomon al la urbo.
Dum [[Granda patriota milito]] bataloj en
Nun
== Transporto ==
En la urbo estas [[Tver (stacidomo)|fervoja stacio]] en linio [[Moskvo]] - [[Sankt-Peterburgo]].
[[Tramtransporto en Tver]] funkciis de la {{Dato|28|08|1901}} ĝis la {{Dato|14|11|2018}}.
== Famuloj ==
* [[Nikolao Demjanov]]
* [[Afanasij Nikitin]]
== Partneraj urboj ==
Tver havas la sekvajn partnerajn urbojn:<ref>{{cite web|title=Межмуниципальное сотрудничество|url=https://www.tver.ru/administration/mezhmunitsipalnoe-sotrudnichestvo/|website=tver.ru|publisher=Tver|language=ru|access-date=2020-02-03|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220107101651/https://www.tver.ru/administration/mezhmunitsipalnoe-sotrudnichestvo/|archivedate=2022-01-07}}</ref>
{{div col|colwidth=15em}}
*{{flago|ITA}} [[Bergamo]], Italio
*{{flago|FRA}} [[Besançon]], Francio
*{{flago|RUS}} [[Budjonnovsko]], Rusio
*{{flago|USA}} [[Buffalo (Novjorkio)|Buffalo]], Usono (partnereco paŭzita)<ref>{{cite web|url=https://spectrumlocalnews.com/nys/buffalo/news/2022/04/06/buffalo-ends-relationship-with-russian-sister-city|title=Buffalo suspends relationship with Russian sister city (Buffalo ekpaŭzas la rulaton kun rusa partnera urbo)|accessdate=2023-10-20}} ({{en}})</ref>
*{{flago|IND}} [[Kalikuto]], Barato
*{{flago|UKR}} [[Teodozio]], Ukrainio (disputita teritorio ekde 2014)
*{{flago|ARM}} [[Gjumri]], Armenio
*{{flago|FIN}} [[Hämeenlinna]], Finnlando
*{{flago|HUN}} [[Kaposvár]], Hungario
<!--Lublin - partnereco finiĝis -->
*{{flago|ITA}} [[Montemurlo]], Italio
*{{flago|BLR}} [[Orŝa]], Belorusio
*{{flago|Germanio}} [[Osnabrück]], Germanio
*{{flago|Bulgario}} [[Veliko Tarnovo]], Bulgario
*{{flago|Ĉinio}} [[Inkou]], Ĉinio
{{div col end}}
Krome Tver membras en la internacia asocio [[Nova Hanso]].
== Referencoj ==
{{Referencoj}}
{{Projektoj}}
== Vidu ankaŭ ==
* [[Katin]]
* [[Katin-Muzeo en Varsovio|Katin-muzeo]]
* [[Tramtransporto en Tver]]
* [[Trolebusa transporto en Tver]]
* [[Tver (stacidomo)]]
== Eksteraj ligiloj ==
* {{oficiala retejo}} ({{ru}})
{{Bibliotekoj}}
{{Unua}}
[[
[[Kategorio:Urboj de Tvera provinco]]
[[
| |||