Adolf HOLZHAUS (naskiĝis 1892 - mortis la 9-an de junio1982 en Columbus, Usono) estis esperantisto, zamenhofologo kaj historiisto de la Esperanto-movado. Dum ĉ. 25 jaroj, inter 1959 kaj ĉ. 1985 li elstaris per studoj pri la vivo de L.L. Zamenhof kaj lia familio, kaj pri la biografioj de fruaj Esperanto-pioniroj, ekzemple de Wilhelm Heinrich Trompeter k.a. Surbaze de siaj vastaj lingvo-konoj de la rusa, hebrea, jida, germana kaj aliaj lingvoj li preparis fruajn dokumentojn el la historio de Esperanto por publikigo aŭ redaktoris ilin, ekzemple pri la Zamenhofa hilelismo, lia "Provo de gramatiko de novjuda lingvo kaj alvoko al la juda intelektularo" k.a.
Cele al aktualigo kaj kompletigo de Enciklopedio de Esperanto (1934) Holzhaus verkis Vivokuroj de esperantistoj, kiu restis neeldonita, sed estas konsultebla en la Internacia Esperanto-Muzeo en Vieno (IEMW).
Granda Galerio Zamenhofa 1 (1973). Helsinki, Fondumo Esperanto-säätiö 1973 (kolekto de 952 fotoj pri L.L. Zamenhof kaj ties familio kun klarigoj). Boris Kolker juĝis je 2004-04-16: "Valorega kolekto, kiun eldonigis la kompilinto per sia modesta pensio. Alte rekomendinda.".
„ ĉi tiu aspekte impona libro estas la efektivigo de giganta laboro plenumita de s-ro Holzhaus, ĉar, laŭ la antaŭparolo de s-ro Vilho Setala, “la vivlaboro de eminenta homo (ĉi-kaze Zamenhof) devus esti reprezentata kiel bildogalerio en unu libro". Sed s-ro Holzhaus pli o l elĉerpas la temon, se konsideri, ke apud granda nombro da fotoj de Zamenhof kaj ties familianoj en diversaj aĝoj kaj situacioj, la aŭtoro inkluzivigas multege da bildoj apenaŭ interesaj aŭ absolute senvaloraj de ajna vidpunkto: titolpaĝoj de malnovaj libroj, reproduktoj de gazetoj, leteroj, poŝtkartoj, muzikaĵoj, anoncoj ĵurnalaj, moneroj, bildoj de domoj, stratoj, monumentoj, strato-tabuloj, poŝtmarkoj ktp. kun tre dubinda valoro historia, kvankam mi komprenas, ke ĉio ĉi povas feliĉigi homon posedatan de akuta kolekto-manio. En la sekcio de la libro "Diversaĵoj”, paĝo 469, troviĝas foto de la aŭtoro staranta apud blanka urso en la jaro 1958. La foto estas ne malmulte amuza kaj per si mem valoras preskaŭ la duonon de la prezo de la libro, sed mi tute ne povas kapti, kion komunan ĝi havas kun Zamenhof... eĉ se la urso parolus esperanton! Mi ne povas ne admiri la paciencon, la sin dediĉon kaj la entuziasmon de la aŭtoro em ties serĉado kaj lokalizo de tiom da grafikaĵoj kaj reproduktoj aperantaj en lia libro, kvankam destini paĝegon 29 x 21 cm., de eksterordinara bon- kvalita papero por la reprodukto, por ekzemplo, de unu sola eta poŝtmarko, ŝajnas al mi, interalie, financa frenezaĵo. Sed, kompreneble, ĉiu faras per sia mono kion li volas. Aliflanke mi ne povas ne bedaŭri, ke s-ro Holzhaus elspezis tiel grandegan monsumon en la kompilo kaj eldono de grafika kolekto de dubinda valoro dum verkoj geniaj, kiel Tutmonda Sonoro de Kalocsay ŝimas em tirkesto pro manko de mecenato. ”
