Ecce Homo
Ĉi tiu artikolo temas pri pri libro de la filozofo F. Nietzsche . Por informoj pri citaĵo de Poncio Pilato pri Jesuo de Nazareto , vidu la artikolon Jen homo.Ecce Homo: Kiel oni fariĝas, kio oni estas (germane Ecce homo: Wie man wird, was man ist) estas la titolo de la lasta originala libro skribita de la filozofo Friedrich Nietzsche antaŭ liaj lastaj jaraj jaroj de frenezo, okazinta ĝis lia morto en 1900. Ĝi estis skribita en 1888 kaj estis publikigita en 1908. La verko statas kiel provo de biografio. Ĝia titolo ("Jen homo") aludas al frazo de Poncio Pilato pri Jesuo de Nazareto.
| Ecce Homo | |
|---|---|
| |
| literatura verko • postmorta verko | |
| Aŭtoroj | |
| Aŭtoro | Friedrich Wilhelm Nietzsche |
| Lingvoj | |
| Lingvo | germana lingvo |
| Eldonado | |
| Eldondato | 1888 |
| Ĝenro | aŭtobiografio • eseo |
Laŭ unu el niĉeaj plej eminentaj anglen-tradukistoj, Walter Kaufmann, la libro oferas "propran interpreton de Nietzsche pri lia disvolvo." [1] La libro enhavas plurajn ĉapitrojn kun mem-laŭdaj titoloj, kiel ekzemple "Kial mi estas tiel saĝa", "Kial mi estas tiel lerta", "Kial mi skribas tiel bonajn librojn" kaj "Kial mi estas destino".
Enhavo
redaktiTitolo
redaktiPer la titolo, li ekskludas aliulojn. Ĝi aludas al du klasikaj frazoj: "Ecce Homo" (rigardu, jen la homo!), laŭ la Biblio, diraĵo de Pontio Pilato pri Jesuo Kristo. La subtitolo "Kiel oni fariĝas kio oni estas" temas pri la frazo de Pindaro "Fariĝu tiu, kiu vi estas" (el la "Pitianaj odoj"), de Nietzsche jam citita en antaŭaj verkoj.[2] La titolo Ecce homo li jam uzis en poemeto en La gaja scienco:[3]
- Ja, ich weiß, woher ich stamme,
- Ungesättigt gleich der Flamme
- Glühe und verzehr’ ich mich.
- Licht wird alles was ich fasse,
- Kohle alles, was ich lasse,
- Flamme bin ich sicherlich.
Superrigardo kaj kunteksto
redaktiEstas multeco en Ecce Homo: pri li, pri lia familio.
En la verko estas elvokita martelo kiel simbolo por mezuri muzikon. Filozofi per martelo signifas detrui. Tamen Nietzsche volas, ke ĉi tiu forto estu kreiva.
Li anstaŭigas sin mem. Li montras sin kiel esprimo de espero, kiel retorika forto. Estas flanko maska. Li rigardas sin mem kiel dinamito.
Li alnomas sin apolona. Nietzsche valorigas dekadencon, rekonante ĝin por ekrigardi arton malsame. Temas pri surabundeco pleniganta paĝon. Temas pri viva superabundeco.
Ironio en Ecce Homo
redaktiEstas malfacile trovi ion neironian en Ecce Homo. Li montras la malsamecon pri tio, kio estas dirita kaj farita, ĉar oni bezonas aŭdiencon. Ironio estas do situacia. Ĝi aludas al neegaleco. Estas alia formo de ironio, kiel en teatro aŭ opero, kie oni scias, ke la heroo mortos, sed li mem ne konscias pri tio, kio okazos al li. La sokrata ironio estas malsama, nemoderna. Male, en romantiko, ironio (kiel ĉe Friedrich Schlegel) fariĝas la lingvaĵo kaj kontraŭlingvaĵo de filozofio: senfina procezo de movado — senfina kreaĵo kiu estas pli granda projekto kaj ne tiu, je kiu oni devas montri klare, ke oni ironiumas. Hegel ankaŭ montras ironion pri homa deziro kaj tio, kio vere okazas aŭ kion li atingas.
Dum ĉi tiu tempo, li ekfariĝis freneza. Tiam li alnomis Cosima Wagner "sia edzino". Tamen se oni rigardas Ecce Homo-n en la tradicio de ironio kaj kiel parodio, oni vidas ke ĝi ne estas "freneza" niĉea verko.
Moralo
redaktiEn la lasta ĉapitro, Kial mi estas destino, Nietzsche priskribas sin kiel senmoralulo ("Immoralisten") kies kompreno kondukus al grandaj ŝanĝoj:
 |
|
Referencoj
redaktiLiteraturo
redakti- Kaufmann, Walter. "Editor's Introduction" in On the Genealogy of Morals (translated by Walter Kaufmann and R.J. Hollingdale) and Ecce Homo (translated by Walter Kaufmann), edited by Walter Kaufmann. New York: Vintage, 1967. pp.201-209.
Eksteraj ligiloj
redakti- Verkoj de Ecce Homo ĉe Projekto Gutenberg (originala en germana lingvo)
- mallongiga angla teksto ĉe arkive.org (Ludovici-traduko)