Laredo (Hispanio)

Ĝemelurboj
	Cenon (1988–); Laredo vd

Laredo
urbo
municipality of Cantabria (en) vd
Flago	Blazono
Administrado
Lando	Hispanio
Ŝtato	Hispanio
Regiono	Kantabrio
Distrikto	Costa Oriental
Ĝemelurboj
	Cenon (1988–); Laredo vd
Poŝtkodo	39770
Retpaĝaro	Municipa retejo
Politiko
Urbestro	Miguel González (PP)
Demografio
Loĝantaro	10 849 (2023)
Loĝdenso	759,64 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	43° 23′ N, 3° 35′ U (mapo)43.386944444444-3.5863888888889Koordinatoj: 43° 23′ N, 3° 35′ U (mapo)
Alto	73 m
Areo	15,71 km² (1 571 ha)
Horzono	UTC+01:00 [+]
	Laredo (Hispanio)
	Situo de Laredo
Alia projekto
	Vikimedia Komunejo Laredo (Cantabria) [+]
	v • d • r

Ĉi tiu artikolo temas pri municipo de Hispanio. Por aliaj signifoj vidu la artikolon Laredo.

Laredo estas hispana municipo en la aŭtonoma komunumo Kantabrio, en kies orienta parto ĝi situas, ĉe la Kantabra Maro, inter la urboj Santandero kaj Bilbao. Laredo funkcias kiel ĉefurbo de la malalta parto de la valo de la rivero Asón, t.e. ĝi koncentrigas servojn por la proksimaj municipoj (Colindres, Limpias, Bárcena de Cicero, Liendo aŭ Ampuero).

Loknomo

Panoramo de Laredo.

Oni ankoraŭ ne estas certaj pri la deveno de la loknomo Laredo kaj do ekzistas diversaj tezoj. Laŭ tiu plej konata, la loknomo devenas de la latina glaretum, kiu signifikas sablejon aŭ rokejon. Laŭ alia hipotezo, deveno estas en larida, kiu en latindevene indikas birdon laredo aŭ laŭro, ĉar en Romia epoko ekzistis laŭraroj en la regiono. Krome, oni ankaŭ hipotezas, ke la loknomo havas eŭskan originon: larre on, kiu signifas bonan praton.^[1]^[2]^[3]^[4]

Geografio

Laredo situas en la orienta marbordo de Kantabrio, ĉe la Kantabra Maro. Ĉirkaŭ ĝi estas pluraj montoj. La strandoj havas bonkvalitan sablaron, kiu allogas multajn turistojn. Ĉe la urba kerno situas la plej granda strando de Kantabrio (pli ol 4 km) kaj parto de la municipo situas ene de la naturparko Marĉoj de Santoña, Victoria kaj Joyel.

Vilaĝoj

La municipo konsistas el ĉi tiuj vilaĝoj, ofte nomitaj nur barrios (kvartaloj):

Apudaj municipoj

La samlimaj municipoj estas Liendo (oriente kaj sude) kaj Limpias kaj Colindres, sude. Norde estas la Golfo de Santoña.

Historio

Laredo estis en la teritorio de la kantabra tribo koniskoj, kiuj vivis en ambaŭ bordoj de la rivero Asón. Ties najbaroj estis: oriente, aŭtrigonoj (romiiĝinta kelta gento vivanta inter la orienta flanko de la rivero Agüera kaj la rivero Nervión); kaj okcidente ekde la rivero Miera, la ankaŭ kantabraj triboj konkanoj, salaenoj kaj blendioj.

La unue registrita mencio pri la ekzisto de Laredo datiĝas je 968, kiu indikas ties ekziston jam en la jaro 757 kiel fiŝkaptistan vilaĝon. Tio menciiĝas en la verko Antigüedades de España, de la monaĥo Francisco de Berganza.

En 1200, Laredo ricevis privilegion iĝi reĝa vilaĝo kun propra jurisdikcio, kaj la 25-an de januaro de tiu jaro, la reĝo Alfonso la 8-a subskribis dokumenton koncesiantan tiun rajton en Belorado (provinco Burgoso).

En Mezepoko ĝi apartenis al la Ligo de la Kvar Urbetoj, kune de Santandero, Castro Urdiales kaj San Vicente de la Barquera. La havenon de Laredo ankaŭ uzis Kastilio por enŝipigi lanon por komerci en Anglio kaj Nederlando. Ekzistas en la urbo-kerno granda mezepoka kvartalo, kie ankaŭ situas la gotika kirko Santa María de la Asunción, konstruita en la 14-a jarcento.

Laredo rivale rilatas al apuda Santoña pro polemiko pri manĝado de baleno aperinta en la Golfo de Santoña en la 1940-aj jaroj (vidu: Kiu manĝis la balenon?).

Naturo

Ĝi estas ĉe la orienta flanko de la rivero Asón, kuŝante sur larĝa lango-forma plaĝo, nome Salvé. La plejparto de ties areo estas okupita de konstruaĵoj, sed tamen ankaŭ estas malgrandaj arbaroj kun eŭkaliptoj kaj pinoj. Ankaŭ ekzistas diversaj dunaj vegetaĵoj. Parto de la municipo apartenas al la rezervejo Marĉoj de Santoña, Victoria kaj Joyel.

Ekonomio

La ekonomia bazo de Laredo draste ŝanĝiĝis dum la fino de la 20-a jarcento. Ekonomio transiris de fiŝkaptado al servoj, konstruo, kaj speciale, turismo, kiu donas laboron al grandega nombro da laredanoj. Laredon vizitas la turistoj precipe somere pro ties longa plaĝo Salvé (4 Km) kaj ĝi estas unu el plej konataj feriejoj de la Biskaja Golfo. La loka industrio estas la transformigo de maraj produktaĵoj, tre speciale anĉovoj. Kvankam la nombro da fiŝkaptistoj ege malmultiĝis, ankoraŭ multaj homoj okupiĝas pri tia laboro.