Rajhrad

Rajhrad (germane Groß Raigern) estas urbo en Ĉeĥio, en Sudmoravia regiono, en distrikto Brno-provinco. Ĝi etendiĝas en Dija-svratka valego sur la dekstra bordo de rivero Svratka, proksimume 12 km sude de la centrejo de Brno. Vivas ĉi tie 4 070 loĝantoj (2024). Temas pri vinkultivada municipo en vinkultivada subregiono Znojmo.

Rajhrad
germane Groß Raigern
urbo
Rajhrad - vojkruciĝo Městečko kaj Masarykova
Flago Blazono
Oficiala nomo: Rajhrad
Ŝtato	Ĉeĥio
Regiono	Sudmoravia regiono
Distrikto	Distrikto Brno-provinco
Administra municipo	Židlochovice
Historiaj regionoj	Grandmoravia regno, Moravio
Memorindaĵoj	Benediktana monaĥejo
Rivero	Svratka
Situo	Rajhrad
- alteco	190 m s. m.
- koordinatoj	49° 05′ 25″ N 16° 36′ 14″ O (mapo)
Katastro	9,49 km² (949 ha) Rajhrad
Loĝantaro	4 070 (2024)
Denseco	428,87 loĝ./km²
Valego	Dija-svratka valego
Unua skribmencio	13-a jarcento
Horzono	MET (UTC+1)
- somera tempo	MET (UTC+2)
Poŝtkodo	664 61
NUTS 3	CZ064
NUTS 4	CZ0643
NUTS 5	CZ0643 583758
Katastraj teritorioj	1
Partoj de urbo	1
Bazaj setlejunuoj	1
Situo enkadre de Ĉeĥio Situo enkadre de Ĉeĥio
Vikimedia Komunejo: Rajhrad
Retpaĝo: www.rajhrad.cz
Portalo pri Ĉeĥio

La najbaraj municipoj de la setlejo estas Popovice, Želešice, Rebešovice, Rajhradice, Syrovice, Blučina, Holasice kaj Opatovice.

Historio

Vido al rajhrada monaĥejo el monteto Nové hory ĉe Blučina

Sur la loko de la hodiaŭa monaĥeja areo antaŭe ekzistis ampleksa fortikigita grandmoravia burgejo de la sama nomo (fondita ĉirkaŭ 950, ĝi pereis plej malfrue je 100 jaroj pli poste). En la jaro 1045 (laŭ la tradicio) ĉi tie estiĝis benediktana monaĥejo. La unuaj mencioj pri la nova Rajhrad aperas en dokumentoj el la 13-a jarcento. La 2-an de novembro 1234 Rajhrad akiris foiran rajton kaj ĝi fariĝis tiel urbeto. Al la urbo ĝi estis avancita la 27-an de oktobro 2000.

En la 13-a jarcento estiĝis sudoriente de Rajhrad inter la devena fluo de Svratka kaj Vojkovický náhon vilaĝo Čeladice, kiu estis en la jaro 1830 neniigita pro inundo. La loĝantoj pli poste konstruis por si la novan municipon sude de Rajhrad, kaj tiu pli poste fariĝis ties konsisto.

En la urbo ekzistas funkcianta vira monaĥejo kreanta centron de benediktana abatejo Rajhrad kaj virina monaĥejo de fratinoj Konsolantinoj, apud kiu funkcias Domo de kuracado de sankta Jozefo (hospico).

Loĝantaro

Evoluo de nombro de loĝantoj

La datoj devenas el datumbazo de Vikidatumoj

Jaro	Loĝantoj
1869	1 496
1880	1 651
1890	1 522
1900	1 629
1910	1 874
1921	1 987

Jaro	Loĝantoj
1930	2 400
1950	2 376
1961	2 597
1970	2 716
1980	3 058
1991	2 763

Jaro	Loĝantoj
2001	2 713
2011	3 277
2014	3 428
2016	3 609
2017	3 721
2018	3 833

Jaro	Loĝantoj
2019	3 852
2020	3 928
2021	4 181
2022	3 956
2023	4 092
2024	4 070

Memorindaĵoj

• Benediktana monaĥejo kun Monumento de skribarto en Moravio
• Preĝejo de Avanco de sankta Kruco el la jaroj 1765–1766
• Ponto de Piter – ŝtona ponto el la jaro 1760 en la orienta rando de la urbo

Personecoj

• Štěpán Adler (1896–1942), soldato kaj rezistmovadano
• Beda Dudík (1815–1890), historiisto, benediktana monaĥo
• Maurus Haberhauer (1746–1799), komponisto, muzika pedagogo, benediktana monaĥo
• Karel Horálek (1908–1992), lingvisto, slavisto, literatura historiisto
• František Jedlička (1920–1984), teologo kaj altlerneja pedagogo
• Metoděj Antonín Jedlička (1918–1981), katolika pastro
• Alois Kotyza (1869–1947), abato de la rajhrada monaĥejo
• Jan Lang (1919–2007), katolika pastro, jezuito
• Josef Bonaventura Piter (1708–1764), historiisto, benediktana monaĥo
• Matouš Ferdinand Sobek z Bílenberka (1618–1675), praga ĉefepiskopo
• Gregor Wolný (1793–1871), historiisto, verkisto kaj benediktana monaĥo
• Josef Zelený (1824–1886), pentristo
• Vojtěch Žampach (1929–2019), historiisto

Pluaj fotoj

• 
  Benediktana monaĥejo
• 
  monaĥeja preĝejo
• 
  Ponto de Piter el la jaro 1760 en orienta rando de la urbo
• 
  Urba ofico
• 
  placo en Rajhrad
• 
  fontano el la jaro 1868 en la placo
• 
  Monumento al falintoj en la unua mondmilito