Siriano (filozofo)
Siriano (en la greka: Συριανός, kaj latina: Syrianus]) estis greka novplatona filozofo de la 5-a jarcento. Li estis disĉiplo de Plutarko de Ateno fondinto de la novplatonisma skolo en Ateno ĉirkaŭ la jaroj 380-400, kiesfariĝis reganto post la morto de la stariginto, kaj havis kiel kundisciplo Proklo.
Siriano mortis en 437 aŭ 438: tiam Proklo posteulis en la regado de la skolo.
| Σῠρίανος ὁ Ἀλεξάνδρειος (378 - 437) | ||
|---|---|---|
 Simbola interpretado de la sinofero de la dekdu trojaj soldatoj de Aĥilo dum la entombiga fajro de Patroklo en la Iliado de Homero.
| ||
| Persona informo | ||
| Συριανός | ||
| Naskiĝo | 378 en Aleksandrio, Egiptio | |
| Morto | 437 en Ateno, Grekio | |
| Lingvoj | mezepoka greka vd | |
| Ŝtataneco | Bizanca imperio  vd
| |
| Profesio | ||
| Okupo | filozofo vd
| |
| Laborkampo | Filozofio vd
| |
| vd | Fonto: Vikidatumoj | |
Filozofio de Siriano
redaktiSiriano provis akordigi ĉiujn teologiojn en verko celanta sinkretismo, kiu pritraktis pri Akordigo inter Orfeo, Pitagoro, Platono kaj ĥaldeaj orakoloj, verko finita de Proklo. Laŭ, ĝuste, Proklo, lia ekzegezo distanciĝas el tiu de Porfirio kaj uzas siajn apartajn kriteriojn.[1]
Krome Siriano, kiu sekvas novplatonismon ĝin plielleborante, allasas ke la realo konstituiĝas per tri noveloj: 1) intelegebla, nome la mondo de l intelegeblaj Formoj; 2) diskursiva, kiu limigas la intelegeblajn Formojn, kiuj agadas kiel demiurgaj principoj; 3) perceptebla.
Verkoj de Siriano
redaktiDe iliaj verkoj malmulte transdoniĝis al nia epoko. Oni listigas interalie:
- Komentario pri la Metafiziko de Aristotelo
- Komentarioj pri du verkoj de Hermogeno de Tarso
- Lecionioj pri Fedro de Platono.
Referencoj
redakti- ↑ Tiu verko, celanta religian sinkretismon kaj aludanta foje kristanajn elementojn, komplete malsukcesis, laŭ historiistoj de Filozofia penso.
Literaturo
redakti- John Dillon, « Syrianus polémiste : Métaphysique M et N », dans Martin Achard et François Renaud (éds.), Le commentaire philosophique (II), Laval théologique et philosophique, 64.3, 2008, p. 641-649.
- Dominic J. O'Meara, Pythagoras revived, Oxford, Clarendon Paperbacks, 1989, p. 119-141.
- K. Praechter, "Syrianos", in Pauly-Wissowa, Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft, Stuttgart-Munich, 1893-1972, t. II, 8, p. 1728-1775.
- Henri-Dominique Saffrey, "Comment Syrianus, le maître de l'École néoplatonicienne d'Athènes, considérait-il Aristote ?", Aristoteles Werk and Wirkung Paul Moraŭ gewidmet, 2. Bd., hrsg. v. Jürgen Wiesner, Berlin, éd. Walter de Gruyter, 1987, pp. 205–214.
- A. Sheppard, Monad and Dyad as Cosmic Principles in Syrianus, in H. Blumenthal et A. Lloyd (édi.), Soul and the Structure of Being in Late Neoplatonism, Liverpool, 1982, p. 1-14.
- R. L. Cardullo, Siriano. Esegeta di Aristotele, t. I, Florenco, 1995.