Redaktado de Malta Ordeno

{{Informkesto organizaĵo
| nomo = {{lang-it|Sovrano Militare Ordine Ospedaliero di San Giovanni di Gerusalemme di Rodi e di Malta}}
| eonomo            = Suverena Milita/Kavalira Hospitala '''[[Ordeno]] de [[Sankta Johano]] de [[Jerusalemo]] de [[Rodoso]] kaj de [[Malto]]

| bildo             = Croix-de-Malte.svg
| bildo_priskribo   = Blazono de la Malta Ordeno - centre la [[malta kruco]]

| grandeco de bildo = 
| tipo              = 
| celo              = 
| moto              = ''Tuitio fidei<br> et obsequium pauperum''<br>Defendo de la kredo<br> kaj asistado al la senhavuloj
| agareo            = 
| agmetodo          = 
| fondodato         = antaŭ mil jaroj
| latitudo          = 
| longitudo         = 
| regiono-ISO       = IT-RM
| situo sur mapo    = 
| mapo              = 
| mteksto           = 
| sidejo            = [[Palestino]] - [[Kipro]] - [[Rodoso]] - [[Malto]]
| estro             = 
| estro1            = 
| estro1_tipo       = 
| fondintoj         = 
| elstaruloj        = 
| buĝeto            = 
| buĝetfonto        = 
| dungitaro         = 
| lingvoj           = 
| TTT-ejo           = 
| twitter           = 
| notoj             = 
| ĝisdatigo         = 
| Mapo en angulo    = 
| angula mapo       = 
| aldono            = 
| dosiero           = 
| stilo             = 
| angulo            = 
| angula stilo      = 
| angula larĝo      = 
}}
La '''Malta Ordeno''' aŭ '''Ordeno de Malto''' aŭ '''Suverena Ordeno de la Maltaj Kavaliroj''' estas kvazaŭ-ŝtata suverena subjekto de la [[internacia juro]], sen ŝtata teritorio.

Ĝia plena nomo estas en la [[itala lingvo]] '''Sovrano Militare Ordine Ospedaliero di San Giovanni di Gerusalemme di Rodi e di Malta''' (Suverena Milita/Kavalira Hospitala '''[[Ordeno]] de [[Sankta Johano]] de [[Jerusalemo]] de [[Rodoso]] kaj de [[Malto]]''').
La itala estas la oficiala lingvo de la ordeno.
Ĝia [[valuto]] estas la eskudo (1 ''Scudo'' = 12 ''Tari'' = 240 ''Grani'').
De [[1961]] ĝi (denove) stampas proprajn monerojn, de [[1966]] ĝi eldonas [[poŝtmarko]]jn.

== Historio ==
La kavalira ordeno estis fondita antaŭ mil jaroj en [[Jerusalemo]]. Kiam [[Krucmilitoj|krucmilitistoj]] estis forpelitaj el [[Palestino]], anoj de la ordeno translokiĝis al [[Kipro]], poste devis foriri denove al [[Rodoso]] kaj fine setliĝis en [[Malto]], kiu kromnomis la organizaĵon. Tie ili prosperis ĝis [[1798]] kiam [[Napoleono Bonaparte|Napoleono]] okupis la insulon kaj forpelis la kavalirojn<ref name="stano">{{citaĵo el la reto
| url = http://stanobelov.blogspot.com/2018/07/romantika-adiauo-al-vieno.html
| titolo = Romantika adiaŭo al Vieno
| titolo-aldono = 
| alirdato = 2019-03-22
| alirmonatotago = 
| alirjaro = 
| aŭtoro = [[Stanislavo Belov]]
| familia nomo = 
| persona nomo = 
| aŭtoroligilo = 
| kunaŭtoroj = 
| redaktinto = 
| dato = 2018-07-28
| jaro = 
| monato = 
| formato = 
| verko = 
| eldoninto = [[Blogger]]
| paĝoj = 
| lingvo = eo
| lingvo2 = 
| lingvo3 = 
| arkivurl = https://www.webcitation.org/7742pqEso?url=http://stanobelov.blogspot.com/2018/07/romantika-adiauo-al-vieno.html
| arkivdato = 2019-03-22
| citaĵo = 
}}</ref>.

Helpo venis subite kaj neatendite — el Rusio. Tie en novembro de [[1796]] surtroniĝis [[Paŭlo la 1-a (Rusio)|Paŭlo la 1-a]], malfeliĉa filo de [[Katerina la 2-a (Rusio)|Ekaterina la 2-a]]. Li okupis la tronon jam 42-jara, pasiginte jardekojn kiel neamata filo en la ombro de sia brila patrino. Paŭlo sentis ke li vane malŝparis preskaŭ la tutan vivon, do hastis plenumi ĉion, elpensitan dum kvar jardekoj. La persono inteligenta, erudicia kaj idealisma, li estis ege ambicia kaj konsideris sin savinto de [[Eŭropo]] kontraŭ la malnobla revolucia pesto. Kaj jen aperis unika ŝanco — la Malta ordeno pene serĉis subtenon. Paŭlo la 1-a donis ĝin kaj en decembro [[1798]] la ordeno elektis ĝin la granda magistro. Tio estis la unua kaj lasta fojo, kiam la [[Ortodoksismo|ortodoksa]] imperiestro iĝis reganto de la katolika ordeno. La malta kruco aperis eĉ sur la [[Blazono de Rusio|rusia blazono]]<ref name="stano"/>.

Paŭlo invitis la kavalirojn en la [[Rusia imperio|Rusian imperion]] kaj ili venis amase kaj alportis kun si ordenajn relikvaĵojn. Ili setliĝis en la ''Prioritata palaco'', konstruita por ili en [[Gatĉino]] apud [[Sankt-Peterburgo]], ne malproksime de la imperiestra Gatĉina palaco. Sed la revoj de la rusia imperiestro pri unuiĝo de katolikismo kaj ortodoksismo, Eŭropo kaj Azio, ne plenumiĝis. En marto [[1801]] Paŭlo la 1-a estis murdita en sia kastelo Miĥajlovskijs. Lia filo [[Aleksandro la 1-a (Rusio)|Aleksandro la 1-a]] nuligis multajn decidojn de la patro, inkluzive la kavaliran eksperimenton. La [[malta kruco]] malaperis de la rusia blazono, la kavaliroj foriris al Eŭropo, ĉesis revoj pri unuiĝo de la Okcidento kaj Oriento<ref name="stano"/>.

== Agado ==
Ĝi havas proksimume 13 500 membrojn kaj 80 000 volontulojn en 120 landoj, kiuj nomiĝas "damoj" kaj "kavaliroj", kiuj organizas bonfaran laboron en la propra lando kaj medicinan helpon en la tuta mondo<ref name=":0">(plurlingva) [https://www.orderofmalta.int/sovereign-order-of-malta/national-institutions/ Suverena Ordeno de Malto]</ref> kaze de naturaj katastrofoj aŭ konfliktoj. Ĝi havas 46 naciajn asociojn, sekciojn<ref name=":0" />.

Ambasadaj rilatoj estas kun 93 ŝtatoj, daŭraj reprezentejoj ĉe ses pliaj. Ĝia sidejo estas en du domoj en [[Romo]], ĉe adresoj ''Via Condotti 68'' kaj ''Piazza dei Cavalieri di Malta 4'', kiuj havas eksterteritorian statuson kaj ne apartenas al Italio.

Reganto estas la grandmajstro, elektata por tutviva oficado de la ŝtata konsilio.
La ([[Latina lingvo|latina]]) devizo de la ordeno estas ''Tuitio Fidei et Obsequium Pauperum'' (protekto de la fido kaj zorgo pri malriĉuloj).
La [[internacia aŭtosigno|aŭtomobilkodo]] de la ordeno estas SMOM.

La ordeno laŭvice rezidis en [[Palestino]], [[Kipro]], [[Rodoso]] kaj [[Malto]], kie ĝi regis ĝis [[1798]]. Tiam [[Napoléon Bonaparte|Napoleono]] senbatale konkeris la insulon, kies posedantoj laŭ siaj reguloj ne rajtis batali kontraŭ aliaj [[kristanismo|kristanoj]]. Plej multaj elmigris al [[Rusio]]. En la [[19-a jarcento]] la ordeno establis la nunan sidejon en Romo.

En la jaro [[1538]] dum la reformacio disiĝis de la Maltanoj la protestantaj membroj, kiuj ek de tiam laboras en la protestanta fratorganizaĵo sub la nomo [[Ordeno de Johanitoj]].
<gallery>
Dosiero:Krak des Chevaliers 01.jpg|<center>''[[Krak des Chevaliers]]'' </br> en [[Sirio]]
Dosiero:Flag of the Sovereign Military Order of Malta.svg|<center>Flago de la ordeno
</gallery>
{{-}}

== Vidu ankaŭ ==
* [[Ave Crux Alba]], himno
* [[Brandenburga Johanitordeno]]
* [[Kavalira ordeno]]
* [[Malta preĝejo (Vieno)]]

== Eksteraj ligiloj ==
* https://www.orderofmalta.int <!-- Oficiala retejo de la Suverena Ordeno de Malto -->
* https://www.orderofmalta.int/diplomatic-activities/bilateral-relations/ <!-- 108 ŝtatoj -->
* http://www.chivalricorders.org/orders/smom/maltasov.htm artikolo pri la jura situacio de la ordeno {{en}}
* http://www.guidetomalta.net/knights_of_malta.htm {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20070527065555/http://www.guidetomalta.net/knights_of_malta.htm |date=2007-05-27 }} The Knights of Malta - Article from KM Magazine {{en}}
* https://www.youtube.com/watch?v=6WQHtkN5mA4 Palazzo Malta {{en}}
* {{citaĵo el la reto
| url = http://stanobelov.blogspot.com/2018/07/romantika-adiauo-al-vieno.html
| titolo = Romantika adiaŭo al Vieno
| titolo-aldono = 
| alirdato = 2019-03-22
| alirmonatotago = 
| alirjaro = 
| aŭtoro = [[Stanislavo Belov]]
| familia nomo = 
| persona nomo = 
| aŭtoroligilo = 
| kunaŭtoroj = 
| redaktinto = 
| dato = 2018-07-28
| jaro = 
| monato = 
| formato = 
| verko = 
| eldoninto = [[Blogger]]
| paĝoj = 
| lingvo = eo
| lingvo2 = 
| lingvo3 = 
| arkivurl = https://www.webcitation.org/7742pqEso?url=http://stanobelov.blogspot.com/2018/07/romantika-adiauo-al-vieno.html
| arkivdato = 2019-03-22
| citaĵo = 
}} ''(inkluzivas historion de la ordeno kaj ĝia preĝejo en Vieno)''

== Referencoj ==
{{Referencoj}}

{{Projektoj}}

[[Kategorio:Malta Ordeno| ]]
[[Kategorio:Sankta Johano| ]]
[[Kategorio:Militordenoj]]
[[Kategorio:Katolikismo]]
[[Kategorio:Historio de Rodiso]]