Tomo 3 PDF
Tomo 3 PDF
Tomo 3 PDF
HISTORIA
DEL
CONDADO DE CASTILLA
PREMIO FRANCISCO FRANCO
1944
TOMO III
í i
•III
III tu
E S C U E L A DE E S T U D I O S M E D I E V A L E S
MADRID
1 9 4 5
D I A N A . Artes Gráficas.—Larra, 12. Madrid.
APÉNDICES
APÉNDICE I
COLECCIÓN D E D O C U M E N T O S C A S T E L L A N O S
759-24-abril.
779-13-diciembre.
790-1-enero.
790-31-diciembre.
a
" E l abad Alexandro Quelino, en reverencia de S. Juan, de la S. Cruz,
de S. Pedro y S. Pablo y S. Martin, hace donación al monasterio de C i -
llaperlata, para limosnas, "vel ipsis fratribus ibidem habitantibus Deo-
que servientibus", de toda su heredad en los Montes de Retuerta hasta
Cabadillo; tres molinos en Touera; en Valle, l a iglesia de S. Salvador;
la de S. Millán, que nombra sobre Roxas; la iglesia de Santa María y
Santa Águeda y S. Quirce, y otras cosas. "Factum testamentum et
traditum vel confirmatum sub die II kalendas Jannuarias, discurrente
era D C C C X X V I I I , Deo fauente et gloriossissimo principe domino Ade-
fonso i n sede regis constituto/'
800-15-septiembre.
E l abad Vítulo y su hermano Ervigio fundan San Emeterio y San
Celedonio de Taranco, in territorio Maineme, así como "S. Martini, quem
sub subdicionem Mene manibus nostris fundavimus, ipsam baselicam i n
civitate de A r e Patriniani, i n territorio Castella", y San Esteban de
Burceña, in territorio Mainense. Los fundadores, "quem sub Dei tuicio-
nem sub presentibus parentes nostri Lebatus et Momadonna i n religio-
ne reliquerunt Dei, comunes et leti et de nostra infancia nihil formidan-
te»", señalan los límites de las presuras de cada iglesia, advirtiendo de
Área Patriniani: invenimus ipsa civitate ex ruina desolata. U n a vez se-
ñalados dichos iímites, sujetan las dos últimas iglesias a la de San Eme-
terio y San Celedonio de Taranco. "Facta... era octingentesima trigési-
ma octava, die décimo séptimo kalendas Octobris, regnante principe
Adefonso i n Obeto."
804-21-diciembre.
E l obispo Juan funda, con la aprobación del rey Alfonso II, l a dió-
cesis de Valpuesta y un monasterio anejo a la misma. E l fundador ad-
vierte que al llegar al territorio de Valpuesta hizo presuras en "termi-
num de Meuma", en el "collatu de Pineto" y en otros varios lugares,
así como que las mismas las había ampliado posteriormente a otras
partes, entre las que son de notar "Valle de Gaubea", "molinos i n i l u -
mine Flumenzello" y varios lugares del Valle de Losa. "Facta... X I I k a -
lendas ianuarias era D C C C X I I , regnante rex Adefonsus in Obetau."
En una redacción de hacia mediados del siglo XI, entre las presu-
ras, se lee que los fundadores, después de hacer las del valle de Losa,
"exibimus ad Potancre et in Potangre composuimos presuras". E n la
copia más antigua se lee "exibimus ad populatione ad Adtonne et pre-
simus itai presuaras". L a corrección de la fecha viene propuesta y acep-
tada desde los tiempos de Flórez (E. S. XXVII, pág. 85). No se con-
COLECCIÓN PF, DOCUMENTOS CASTELLANOS 1039
serva el original de este documento, sino una copia de fines del siglo X.
Hablando de esta documentación de Valpuesta, dice el P. G. Villada:
"Se trata en general de copias, pero de copias antiguas, algunas con-
temporáneas, como lo prueba el trazado de su escritura." Valpuesta:
una diócesis desaparecida, separata de Spanischen Forschungen der
Gorresgesellschaft t. V, págs. 190-218.
f
804-21-diciembre.
Alfonso II confirma la fundación de la sede episcopal de Valpuesta,
así como los términos y presuras que la misma recibe en el acto funda-
cional del obispo Juan. Se admite en l a relación de presuras la del lu-
gar de Potancre. (Entre los confirmantes) Comes Fredinandus ts., co-
mes Didaco Didaz ts., comes Pruela ts., comes Mitro ts., comes Nunno
Munniz ts., comes Ricamundo...
Barrau-Dihigo: Ch. de Valpuesta, d.° II, págs. 289 a 293, siguiendo al
Códice 1166-B. del A . H . N . , de Madrid, fols. 70 r-72 r.
Está demostrado que esta carta, si bien es preciso admitir >en ella
un fondo auténtico (la confirmación de la fundación de Juan y gran
número de confirmantes), en el modo en que hoy la conocemos refle-
ja una redacción muy posterior, de fines del siglo x i o principios
del xii. L a corrección de la data, que como en el documento primero es
DCCCXII, fué también propuesta por Flórez, y es generalmente ad-
mitida. L a paleografía nos muestra un tipo de letra redonda visigoda,
influida ya por la Carolina o francesa, es decir, que nos lleva tam-
bién a los últimos años del siglo XI o primeros del x n ; y otro tanto
hay que decir del fondo mismo del documento. "No creo aventurado,
dice Villada, afirmar que este documento fué redactado en el escrito-
rio de la iglesia de Valpuesta hacia mediados del siglo x i , y con más
precisión aún en tiempo del abad Oveco (1035-1055), cuando la sede
valpostana comenzó a darse cuenta del peligro que corría de ser ab-
sorbida por Nájera, Calahorra y Burgos." (L. c, págs 198-200.)
807-11-de noviembre.
Taranco y al abad Vítulo con sus iglesias de San Andrés y San Félix,,
que habían levantado " i n territorio de Área Patriniani, in loco qui dici-
tur inter Pando et Nozeto sicco, cum illo termino de roigo ad roio et
de via de radice usque ad summa serra... Facta traditionis scriptura i n
era octogentessima quadragessima quinta, secundo (bertio) idus no-
vembris".
811-1-julio.
10
816-30-noviembre.
817-22-abril.
11
817-22-abril.
12
818.
"(Chrismon). In Christi nomine; ecce nos omnes qui subter notati su-
mus, pactum facimus domino et tibi patri nostro Argilego ut secundum
editum apostolorum et regula monasterii sicuti sancta patrum preceden-
tium sunxit autoritas, uno in cenobio habitemus et quicquid pro salute
animarum nostrarum adnuntiaberis vel imperaberis, humili corde, pros-
trata mente, omnia adimplebimus. Quod si aliquis ex nobis contra regulam
vel tuum preceptum murmurans, susurrans, cont'umax, contentor, inobe-
diens vel calumniator extiterit, aut certe cum propinquis, amicis vel con-
saguineis, more seculare dilapsus a regula reprocaciter vindicare uoluerit,
i t a ut ad exemplum Judae cum gladiis et fustibus monasterio infestus
accerserit, tune abeas potestatem eum per regulam conprendere et pro-
pia veste exuere, et centum ictibus flagerum, extensus publice verbere-
tur. Quod si emendare per hoc nequiberit, deposita veste monasterii,
teemen raso indutus aut cilicio, missusque i n celia obscura, discalbatus
et discalciatus i n solo pane et aque sex mensibus sedendo opus monas-
terii exerceat excomunicatus. Quod si nec per hoc emendaberit, deposita,
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1045
bus + feci. Felmirus in hoc pacto manu mea + feci. Scs (Sancius) in hoc
pacto manu mea +feci. Gundibadus in hoc pacto manu mea + feci Flaci-
nus in oc pacto manu mea + feci. Ego Egeria, et me sibe et mea eredi-
tate quem trado et concedo et manu mea + feci, et coram testibus
confirmo. Ego Liliola in oc pacto manu mea + feci. Ego Ermoygia m
oc pacto manu mea + feci. Argilo in oc pacto manu mea + feci. Ego
Antonia in oc pacto manu mea + feci et coram testibus roborabi.
(Chrismon). Sub xpi nomine ego Arias, spontanea mea volúntate et
pronto animo, fació traditione vel confirmatio'ne ad eclesia santorum
apostolorum Petri et Pauli cum fratribus qui mecum comorantur vel qui
subter notati sunt, trado me et omnia mea ereditate quicquid visus sum
abere et ganare vel prcligare potui.vel potuero, tam in terris quam et in
vineis vel pomiferis, mobilem et inmobilem, tectis, vasilia et vestimenta,
omnia mea tradita sint ad ipsos sanctos et patronos nostros apostólos et
ómnibus hominibus ibidem semper seruientibus, ut iam de ipso quem su-
pra nominabimus, de terris, vineis et pomiferis vel omnia quod in-
tra Libana est etiam et foris monte. In primis cognomino locum
in Zerbaria; trado térras et pratis ad eclesia, et in Erbeliare, té-
rras et pratos, et in Rosauba térras et pratis, pascuis vel padulibus,
exitum et regressum, et traditio ista plenam abeat firmitatem; ego Arias
qui hanc scriptura testamenti vel traditionis fieri volui et relegente
cognobi, manu mea + feci, et coram testibus roborabi.
(Chrismon). Faenti in hoc pacto manu mea + feci. Karitus in hoc
pacto manu mea + feci. Audibertus in hac pacto manu mea + feci.
Froyla in oc pacto + +. Flabius de Cerbaria in hoc pacto manu
mea -\- feci. Trasicus de Cerbaria in oc pacto manu mea + feci. Leci-
nius in hoc pacto manu + feci.
(Chrismon). Joannes in hoc pacto manu mea + feci. Monnio in hoc
pacto manu mea + feci. Froyla in hoc pacto manu mea + feci. Vincen-
cius in hoc pacto manu mea + feci. Floresindus in hoc pacto manu
mea + feci. Vincencius subrescripsi et manu mea + feci. (Esta línea
está escrita con el mismo tipo de letra, pero con tinta diferente.)
(Chrismon). Ego Adefonsus trado memedipsum et omnia mea faculta-
te quidquid visus sum abere vel ganare tam mobile (Otra vez letra de co-
lor diferente hasta el fin) quam et inmobile, omnem mea ereditate tam
infra Libana quam etiam in foris monte, in quacumque loco inuenta fue-
nt ereditas mea, concessa sit ab omni integritate ad sanctorum Petri et
Pauli et ípsa ereditas mea et ego Adefonsus et tibi tio et abbati meo
Anan m hoc pacto manu mea + feci, et coram testibus roborabi. Cog-
nencus m hoc pacto manu mea + feci. Teodemirus in hoc pacto manu
mea + feci. Ego Asur in hoc pacto manu mea + feci. Ego Egila qui
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1047
in hoc testamento eglesie sancti Petri et Pauli manu mea + feci et coram
testibus robórala.
A . H . N . , Leg. 794. Copia del siglo x i en letra minúscula visigótica y
algunos elementos de la cursiva.
Copio aquí esta carta por ser un pacto inédito, y por tratarse en él
de los progresos de la repoblación en el norte de Palencia.
13
820-16-febrero.
E l obispo Quintila, "cum sorore mea Sabildi", hacen donación de sus
villas y monasterios al monasterio de San Vicente de Fistoles, con mo-
tivo de la profesión de una sobrina suya. "Facta... XIIII kalendas Mar-
tias, era D C C C L V I I I , regnante Adefonso principe."
Sota: Príncipes de Asturias, pág. 451, con referencia al A. de Ofia y
a un pergamino suelto "en el caxon de Liencres".
14
822-25-febrero.
scilicet certo tempore natus est de matre sine patre, et in hoc ex utraque
natura propius Filius Dei non adoptiuus non ali Deus alius homo sed
ipse est verus Deus et verus homo in unam persona hanc fidem Domini
nostri Ihesu Christi veram credendo et rectam predicando extremum ul-
timum diem iudicii pauendo et paradisi Dei gratia conquirendo de ipso
quod nobis dominus tributi in thesauro ecclesia sua concedimus. In nomi-
ne Domine Ego Opila abba, qui simul cum frater meo Alpidio eramus in
partibus orientis de castella ueggia, provincia loricana, uilla prenominata
Tabulata, in partibus Iberus fiuminis, in ipsis partibus ambo fratres
oriundi fuimus. Erat nampe frater meus Alpidio miles, qui militabat in
hoc seculo; quodam vero die aduenit illi volumtas ut egredetur ad vena-
tum et inueni vestigia aper magnus; et cum suos homines et suos ca-
nes sequendo ipsa vestigia deuenit usque in monten qui erat super ripam
fiuminis Pisorga. Et conculcantem ipsa vestigia, illuc atque illuc per
ipsum montem inuenit unam porcam cum suos filies latantem super
unam ecclesiam subtus unum arborem sabuci erat ipsa ecclesia fundata
latus unam penne (sic). Et subtus ipsa penna inuenit aliam ecclesia cum
tres títulos vidente vero ipsum lo cum dimisit venatum et cum suos
homines cucurrit et retuilit in omnia quecumque vidit. Ego Opila abba
audiente miratus sum et profectus sum ad videmdum ipsum locum et
inueni ipsas ecclesias sicut frater meos mei retulerat. E t ingresus in
ipsa eclesia prima, inueni in ipsa ara altaris reliquie sanctorum apos-
tolorum Petri et Pauli et in alia ecclesia subtus ipsa penna in medio
titulo inueni reliquie Sánete Marie semper Virginis et in titulo de dextra
parte inueni reliquie santi Pelagii martiris et sánete Engracia, et in
tercio titulo de sinistra parte inueni reliquie sancti Iohanis Baptiste et
sancti Martini confessoris. Et iterum regressus fuit in patria mea, in mea
patri cellula ubi natus fui et nutritus in ecclesia santi Michaelis de Ta-
bulata. Et cum consilio et absolucione de frater meo Alpidio de ipsas
res temporales, que mei Dominus dedit tuli inde XII libros Ínter maiores
et minores et quinqué vestimenta ecclesiasticos et sex frontales illos
dúos creciscos et illos alios bracillis et ciclatones et una corona argéntea
et duas alfagaras et uno cálice de argento et una crux de allatone et
¿7 ciriales de allatone dúos aquamaniles et uno incensario et duas cam-
panas et uno candelabro et una lucerna et XII ledos cum sua lictaria
íllo uno ledo ornato de pallio, et VI parelios de manteles illos dos
letratos et / / / parelios de fazalelias letratas et dúos vasos argénteos
et / / / culiares argénteas et uasilia multa ex lignis fada et fres cal-
deras et XXX vacas et X equas et / / / / cauallos et dúos asinos et
IIII iugos de boues et Ínter capras et oues LXX et XX porcos. E l cum
tota isto habere quod nunc superius resonat, et cum meos clericos et
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1049
meos homines profectus sum ad ipsum locum heremum ubi ipsas eccle-
sias iam prefactas inueni et quia preoeupatum erat locum ipsius mon-
tis concidi- omnes arbores de ipsa penna, ubi ipsa ecclesia prima fun-
data est a parte orientis usque in illum collatum de Penna Longa, et
subtus ipsum collatum per ipsa itine, que discurrit usque ad Congosto,
et per sumitatem montis ad illa ripa de Celia et usque in valle de sancta
Maria de inde per sumis montibus usque in val de Ferreros sicut aqua
diuertit per cacumen ipsius montis usque in ilumine Pisorga. Et Ego
Opila abba una cum colegio clericorum et fratrum meorum exercentem
et mandantem ipsum locum ecclesias restaurantem et domos construcn-
tem et ampliora hereditatem multiplicamtem in sernas in pratis in pu-
mares, in molinos in piscaria in ipso flumine Pisorga, de sumo vado ca-
rrero usque in fundus cálice antiquo et itineres discopantes et fontes
aperientes, ortos edificantes, lignos fructiferos et infructuosos plan-
tantes, et omnia edificia ipsius monasterii construentem, et die noctu
que in die laudibus permanente, et tam pro viuis quam pro defuntis
orantes, et hospitibus suscipientes et elemosinas pauperibus erogantes,
jam nos ab ómnibus opsribus fatigatione requiescentes, ut vidimus om-
nia loca bona ecclesia ad habitandum tradimus ad hunc locum ipsum
manasterium sancti Michaeli, quem reliquimus in patria nostra, unde
venimus in hunc locum cum tota sua hereditate, id est, térras capientes
semina LX modios de cibaria et multan vineas et multo ganato et lic-
taria et omnia tota beneficia ipsius monasterii et eligimus abbatem in
ipsum monasterium, nomen Soberino similis nominis mei Opila, que ser-
uiat cum ipso monasterio et fiat decania de sancti Petri et Pauli et
sante Marie quem nos populare venimus vel qui post nos ibidem habi-
tare voluerint, ut ex inde habeant seruis Dei temporale subsidium et nos
comuniter remissionem omnium peccaturum Amen.
Post triginta annos venit quidam comes Osorius et vidit omnia cune-
ta monasterii que fecimus, et gauisus est gaudio magno valde et dedit
laudem Deo. E t post inde tradidit semetipsum tam corpus quam anime
ad atrium sanctorum apostolorum Petri et Pauli et de sua hereditate de-
dit a parte huius regule, id est, in Penna de Aranda una porcione, que
illi quadrauit inter suos germanos et inter tota sua gente de ter-
minu usque in terminu de illa Penella usque ad sumo cerro et
usque in casa de Tedueca; et inde per casa de Sesmiro de ter-
mino in termino, sicut habuit illud confirmato cum illos senec-
tutos homines de Penna Aranda et roborauit cum manibus suis in
hanc regulam de sanctorum apostolorum Petri et Pauli et sánete Marie
semper virgines, et ad ipsas reliquias de ipsos sanctos qui in ipsos al-
tares recondite sunt, et confirmauit omnia hereditate quod nos primus
JQ5Q FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
15
822-18-noviembre.
A. H. N., Clero, San Salvador de Oña, Perg. Leg. 166, d.° núm. 1. Vid
la carta núm. 21 de esta Colección.
824-13-octubre.
17
836-18-enero.
In nomine Patris et Filii et Spiritus Sanctí. Ego Kardellus, presbi-
ter, qui suum filius cuodam patris mei Valeri, uobis ómnibus christianis,
episcopis, abbatibus, presbiteris, diaconibus, clero vel omni populo Dei.
Deum timentibus, ecclesie orantibus notesco et ut pro me orare iu-
beatis supplex expostulo. Is expktis, ego et patri meus nostre Vale-
rius, in Christi nomine edificabimus in propietate nostram monaste-
ria cum regula sancta in aletese, in locum quod dicitur Asia; consti-
tuimus ecclesias, domos et ortos, vineas et pomares, térras de iscalta
factum est calidum, et de monte fecimus campum in honore Dei omni-
potens et sanctorum apostolorum Petri et Pauli et sancti Andree, quos
patronos elegimus in ipsa loca; iam illi diu transierint, et omnia michi
sub uno relinquerunt in unionem regule, et ego cum iam in extremis
dies deuenio, et timens et tremens ero de die et ora illa quando ac luce
migrauero, set quod hic in pauperibus dipensaui et pro illis et me do-
mino conmendaui, et quod est iugo seruitutis liberaui mercedem quod
iam illic sustinent, et ego ab eri de misericordia Dei non confido, set
quod longa est ut per ordinem prosequamur, nunc vero de presentí na-
rremus; sit omnie concessum ad ecclesia domini et patroni mei sancti
Andree apostoli, in loco quod dicitur Asia quiquid obtienere ualuit,
secundum quod superius memini, et ipsa villa Asia, et summo linuinsia
uba et alia loca alletes leorga, et in Castella quod nominatur villa Kar-
delli, et nominis mei, et uillella; libros, vestitum, pomares, vineas, res
mobilem et inmobilem, térras, exitus cum omni ingressum et regresUm
suo. E t si quis aliquis venerit de quocumque partem aut regionis, Ín-
cola, vicini, vel propinqui veniet aud pupilli cuiusque regionis filii qui
in uniones regule voluerit et in agone Domini nostri Ihesu Christi per-
sistere sic ei concessa potestas et firma possesio et qui contra hunc fac-
tum meum venerit ad inrumpendam, germani, sobrini, vicini aud etiam
de alia partem descendat super eum ignis eternus et cum luda traditore
sit in infenum dimersurus ubi misericordia querita et non inueniat.
Facta scriptura sub die et tempore X V kalendas februarias. In era
DCCCLXXIIII, regnante dompno Aldefonso. Ego Kardellus presbiter,
qui hanc scriptura fieri volui manus meas (Signo) et testibus tradidi
roborandas. Ego Zezius abbas de Por et presbiter ts (Signo). Seruan-
dus pbr. hac si indignus rogitus pro inscribere manus meas (Signo).
A. H. N., Oña, Perg. Leg. 166, d.° 2. Argáiz: Sal. Laur,, VI, 587.
1 0 54 FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
18
844-1-enero.
E l obispo Fredulfo hace una extensa donación de bienes en Elzeto,
Santa María de Uallelio y Pobalias a l a sede de Valpuesta y a su obis-
po Juan... "Regnante principe Ranemiro i n Legione, sub era D C C C X X V ,
die III feria, kalendas Ianuarias."
Barrau-Dihigo: Ch. de Valpuesta, carta núm. III. L a data la corrigió
Flórez, y la admite Barrau-Dihigo, aun cuando en el cartulario no
se lee otra que la copiada.
19
850.
Vistrili, hija de Munio y Gulatruda dan a Liébana y al abad Opila
unos bienes. "Ego Vestili scelera meorum adepta et honera pregravata,
quia abundaverunt iniquitates mee super numerum multitudinis aque
maris et pre ingenua peccata iniquitatis mee nec sursum que aspicere
et ñeque luminibus meis ad olimpum adtollere, et qui per me non valeo
nec celos aspicere nec Deum flagitare, sanctarum ecclesiarum et servo-
rum ejus me conmendo serviré et abbati meo Hopita..." E n vista de esto,
Vestrilia, "filia Munionis et Gulatrudis", concede a San Martín de Lié-
bana muchas tierras, "que ñeque ex fraude, nec ingeir'o, sed ex proprio
sudore... E r a D C C C L X X X V I I I , regnante domino Ordonio in Legione.
Teodarius scripsit".
20
852-4- julio.
Hay error en la fecha, bien sea que aceptemos la del Cartulario im-
preso, bien sea que sigamos la del Becerro. Uno y otro indican la
era 890 y el 4 de julio; pero mientras uno añade que era feria III, el
otro pone feria VI. E l 4 de julio no fué ni martes ni viernes, sino lunes.
Habrá que aceptar la era, suponiendo un descuido en el copista al se-
ñalar el número de la feria o el de los idus.
21
852-18-noviembre.
22
853-22-abril.
ciar a la fecha del 817. L a del 853 podría indicar el momento en que
los dos obispos, Severo y Ariulfo, hacen a Serrano, obispo de Oviedo,
la donación de su monasterio. Esto, dando al documento una interpre-
tación benévola, pues la alusión al derecho de montático, la mención
de los reyes Ramiro y Ordoño, cuyos nombres se leen en el documen-
to, la firma del obispo de León Cixila, que vive hasta después de 930
y a quien se hace contemporáneo del obispo de Oviedo Serrano, que
empezó a gobernar su diócesis en 892, y, finalmente, el aparecer
Amaya, que no fué repoblada hasta 860; todo esto nos hace pensar
que nos hallamos aquí con un engendro del taller de falsificaciones
que hubo en Oviedo durante el siglo x n para defender supuestos lími-
tes jurisdiccionales.
23
853-4-julio.
24
855-5-julio.
25
857-20-abril.
26
PACTO D E T E J A D A
vino amore accensi, ecoe nos omnes qni subter notati sumus, pactum
fecimus Deo et tibi pater nostro Rodanio abbate, et fiüum, et secun-
dum edictum Apostolorum et regula monasterio sicut sancta patrum
precedentium sanxit auctoritas uno in cenobio, Christo nos precedente,
habitemus, et quid pro salute animarum nostrarum abluere docere, ar-
guere, increpare, imperare, excomunicare vel emendare volueris humili
corde, intenta mente, desiderio ardente, divina gratia opitulante, inex-
cusabiliter, Domino favente, omnia adimpleamus Quod si aliquis ex
nobis contra singula et tuo precepto murmurans, sussurrans contumax,
inobediens vel calumniatus fuerit, tune habeas potestatem omnes in unum
congregare, et lectam coram ómnibus regulam, culpa propia publicam
probare et flagella vel excomunicationem secundum meritum aut culpe
unusquisque nostrum reatum suo convictui suscipiat. Si quis sana ex
nobis quod valde execratur regula vel omnes scripturam, aut aliquis
oculte consilium cum parentibus, germanis filiis, cognatis vel propin-
quis adprehenderit, sine consilio abbatis vel sancta conmunis regula, ha-
beas potestatem in nos unoquaque, qui hoc tentaverit, per sex menses
indutum tegimen rasum, aut consilio discintus et discalceatus, in solo
pane et aqua, in celia obscura, opus exerceat excomunicatus. Quod si
aliquis ex nobis, prona sua volúntate, voluerit agere penitentiam, exten-
sus nudo corpore, 70 flagellas coram ómnibus suscipiat et dopositus
veste monasterii, indutus aliquid sissum laicale, captas densissimas te-
nebras, nocte cum confussione et nocturna cenobio excomunicatus evel-
latur. Promitimus etiam Deo et tibi patri nostro Rodanio abbas, ut si
ex nobis aliquis sine benedictione de fratres aut tuo imperio provectus
et, ad alia loca habitando transiré voluerit, abeas potestate qui hoc
temptaverit, et cum prensus ad regule censum reducere et si quis eum
defenderé voluerit aut presbiter aut monachus aut quislibet persona,
ex vestra monitione audita, ulterius eam apud se remanere voluerit, co-
municatio illius ins,ita sit, et diabolo et participatio illius cum luda sca-
rioth sit in infernum et in presentí seculum excomunicatus permaneat
et ab omni cetu chritianorum, qui hoc fecerit. Certe si quod credere fas
est, tu dompnus noster, si aUquem ex nobis injuste, aut superbe, aut
iracunde, aut certe unum diligere et alterum livoris adolantibus blandí
excussare, tune habeamus et nos potestatem non iracunde, per unum quem
decania prepósito nostro querimonia inferre, et prepossitus tibi domno
nostro inferet, pedes deosculare, et nostra humiliter querela surgere; et
tu nos patienter jubeas abscultare, et comunis regule cervices humiliare,
corripere, et emendare. Quod si te corripere nolueris tune habeamus et
nos potestatem de altera monasteria abbates de collationem nostram
invitare, et coram eos et corripere, et tu nos cepta regula proficias, et
J060 FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
27
860 (?)-l-agosto.
Archivo de Silos, Ms. 4., fols. 7-9. Entre paréntesis colocamos las lec-
ciones más notables de la copia -existente en la B. N , ms. 841, fo-
lio 421 y siguientes.
No solamente no existe escritura original, pero ni siquiera se con-
serva el texto latino primitivo, que se descubre claramente en estas
fórmulas. No obstante, en esta traducción, del siglo x n i al parecer, se
transparenta un formulismo que no tiene nada de anormal. Choca a
primera vista el nombre de Fernando Niger o Negro; pero ese califi-
cativo puede corresponder a una mala traducción del patronímico
Nunniz. Argáiz conoció también esta carta en una traducción distinta,
pues reproduce las frases siguientes: "Yo el abad don Roldan, en uno
con nuestros compañeros don Gustaco, preste e don Centurio con-
fesor e con los otros monjes e con los confesores por el amor de Dios
e por el alma de don Fernando, cuya es Castro Siero, tomamos los
lugares antiguos, do está asentada la iglesia de San Martín, obispo, e
de otros santos, cuyas reliquias hi son condesadas, entre los términos
aquellos, que llaman Escalada e los de Castro Siero, otorgándolo e
mandándolo nuestro señor don Fernando; Regnante Adefonso, era
DCOCI. Firman el documento los abades Roldan, Lucasio, abad de
Siero, Repano abad, Upiano abad, Arcadio abad, Ñuño Abad." (Argáiz:
Sol. LaMinmáa, VI, 422. Seguramente es la que nosotros hemos
encontrado en el ms. de la B. N., aunque ésta tiene los cf. de
Silos. También Sandoval alude a esta escritura, y lo mismo él que
Argáiz creen que el Adefonso de la fecha es Alfonso el Casto. Pero
es evidente que tanto la fecha de Silos, era 766, como la de A r -
gáiz y la B. N . era 801, están equivocadas. L a unión de los dos nombres
Alfonso y Rodrigo nos indica que se trata de Alfonso III, y que la
carta se escribió después de 866, Las suscripciones de la redacción de
Silos "... don Viatero de Nuceda, don Egila del Cuerno, don Audas de
Escalada, don Albaro de Escalada..." podrían dejarnos mal sabor de
boca, pero a l no encontrarlas en la copia de Argáiz nos indica que se
trata de firmas posteriormente añadidas. L a presencia de doña Godina
en esta carta nos confirma que es a este magnate a quien s refiere
e
28
862.
29
863-15-marzo.
E l abad Severo hace donación de unos libros y otros bienes "ad re-
gulam S. Felices" Didaco comité dona varias decanias, una super villa
de Asur, al monasterio de "S. Felicis et S. Johannis et S. Micaeli et
Sancta M a r i a i n manus Monnioni abbatis i n regula sancta (Poco des-
pués resume todo este título en 8. Felices Aulcensis) Facta... idus mar-
tias, era nongentésima prima, regnante principe rege nostro Adefonso in
Oveto. Ego igitur Didaco comité... manu mea signum + feci".
30
863-13-diciembre.
31
864-2-mayo.
32
864-17-septiembre.
33
865-22-octubre.
34
867-20-enero.
35
867-1-mayo.
E l abad Guisandus junto con sus sociis y bajo la bendición del obispo
Elmiro fabricó y fundó el monasterio de San Juan de Orbañanos, "in
era nongentésima quinta, notum die incotum est fundamentum kalendas
madias". E l fundador hizo presuras, que ahora agrega al monasterio,
"in Castella, in etiam in Ovarenes et in Roruevam".
L. Serrano, O. S. B.: Gl.° S. Millón Cogolla, pág. 14.
1 0 6 6 F R A Y JUSTO PÉREZ DE URBEL
36
869.
Fecha poco segura que hay que retrasar, por razones que doy en
el texto, hasta después de 873.
37
870-28-mayo.
38
871.
39
873-18-abril.
40
875-17-agos.
41
877-10-febrero.
42
878-25-mayo.
43
883.
44
885.
45
888.
46
894-19-noviembre.
E l obispo Fredulfo hace una donación al monasterio de San
o
R o m á n de V i l l a Merosa. "Facta... X I I I kalendas decembres, sub
era D C C C C X X X I I , regnante domino Adefonso".
Barrau-Dihigo: Ch. de Val'puesta, carta núm- VII,
47
897-30-junio.
48
897-18-noviembre.
49
898 (?)
Si algo auténtico hay en esta escritura, como parece, hay que fe-
charla después de 914.
50
899-1-marzo.
51
899-6-mayo.
52
Sin fecha.
53
900 (?)
54
900 (?)
Gugina hace una donación a Valpuesta y a su obispo Diego. Care-
ce de fecha. E n las propuestas por Barrau-Dihigo (900; 929-57; 975) se
cumple que fuera obispo de Valpuesta un Diego.
Barrau-Dihigo: Ch. de Valpuesta, carta núm. IX.
55
902-24-septiembre.
Gonzalo Téllez y su mujer Flámula al abad Damián de San Pedro
de Cárdena donan una serna en Petemales. "Facta... VIII kalendas oc-
tobris, sub E r a DCCCCXL, regnante Domino nostro Jesu Christo et
principe Adefonso in Legione." Entre los confirmantes, Beila Nuniz,
Gutterre y Assuri.
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, págs. 120 y 121; Berganza: An-
tigüedades, II, pág. 372.Los dos con relación al Becerro Gótico, fo-
lio 29, col. 3.
56
903-29-mayo.
Diego Obecoz y su mujer Guntroda donan al monasterio de San
Mames de Molino de Obarenes y al abad Guisando varias iglesias. "Fac-
1 0 ? 4 F R A Y J U S T O PÉREZ DE URBEL
ta... era nongentésima quadragesima prima, sub die notum quarto ka-
lendas Jimias, regnante Domino nostro Jhesu Christo, sub eius p r e s t o
principe glorioso Adefonso in Obeto et comité Roderico in Castella. (En-
tre los confirmantes) Vincius eps cf., Gundisalvus abba cf., Sarrazini
Alvariz cf., Gondissalvo Beilaz cf."
L. Serrano, O. S. B.: Cl.° S. Millán Cogollo,, pág. 19. La fecha es du-
dosa. Barrau-Dihigo propone el año 873: Rechertes suT le roy. as-
tur., pág. 341, y Argáiz leyó también este año.
Por lo demás, el contexto impone también esa lectura, pues las no-
ticias que tenemos del abad Wisando o Guisando, a quien se hace esta
donación, son de hacia 865, y, por otra parte, sabemos por otras car-
tas que en 903 el conde de Castilla era Gonzalo Téllez y no Rodrigo.
Berganza comenta también este documento, y señala como fecha el
año 873; Antigüedades, I, pág. 128.
57
903-1-septiembre.
Carta de venta de una tierra, "in loco que dicitur Gottel"; realiza-
da la venta entre particulares. "Facta... Kalendas sebtembres, era
DCCCCLI, regnante Domni Adefonsi rex in Obeto, et comité Gonde-
salbo Telluz in Castella... Gemelle Uictoriz, qui fui fideiussor, manu mea
signum ¡+ feci."
Barrau-Dihigo: Gh. de Valpuesta, carta X, siguiendo al Códice 1166 B
del A. H. N., fol. 8r y v.
58
906.
C UI a d t e C Í t a P r M a n S C a s t e l a e n l a H d e
LL. IV,
i ? CCp.
o 220,
0 y
v Tfirmada
^ por ^Fredulfo
° ° Auca.
de - a™**o,
E.S., XXVI, pág. 95.
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1075
59
909-1-febrero.
60
909-23-julio.
61
911-19-febrero.
61 bis
911-12-abril (?)
62
911-13-mayo.
63
912-12-enero (?)
64
912-12-enero (?)
65
912-1-septiembre.
66
912-20-septiembre.
67
912.
67 bis.
912.
68
913-1-marzo.
69
913-28-marzo.
de
de reconocer
reconocer como rey en León al hermano de Alfonso ni, Vermudo el
Ciego,
Ciego, que por esta época vivía con el título de rey en la Extremadura
que jx
portuguesa ?
70
913-25-octubre.
71
913.
72
914 (?)-18-junio.
73
914-1-agosto.
74
914.
75
915-29-enero.
75 bis.
915-29-enero.
76
915-30-enero.
76 bis
915-25-febrero.
77
915-1-mayo.
18
916-27-agosto.
79
917-13-noviembre.
80
918-6-enero.
Docwnus. Cat. de León, núm. 808. E l nú. 832, que es un traslado al cas-
tellano antiguo de esta carta, la da como del año 920.
81
918.
Ordoño II funda el monasterio de San Félix de Amaya.
Argáiz: Corona Real (1668), pág. 262; población eclesiástica de Es-
paña (1667), primera parte, I, pág. 121. Reproducimos aquí la no-
ticia, sin saber el fundamento en que se apoya la afirmación de
Argáiz.
82
919 (?)-8-mayo.
Donación de Ordoño a San Cosme de Abellar. (Entre los confirman-
tes) Sarracinus judex, Fernando Ansuriz comes, Ossorio Gutterriz comes,
Gutter Menendiz comes.
Tumbo de León, fol. 468.
83
919-18-mayo.
84
920.
85
920-12-abril.
86
921-3-febrero.
87
921-4-marzo.
88
921-8-agosto.
89
921-18-agosto.
89 bis.
921-1-diciembre.
90
922 (?)-21-fébrero.
Convenio entre don Recaredo, obispo de Lugo, y don Gundesindo,
obispo de Santiago, sobre los commissos de Pruzos y Besoucos. Con-
firman: Familia real; (6 obispos), Nunus Guter ts.; Ducídus Vimarani,
Didacus Fernandici, Gundisaluus Betonici; (2 obispos; 7 abades; un
magnate), Guincaluus Ferdinandiz ts.—Ferdernandus Ansuriz ts (3 con-
firmas m á s ) .
&
A. López Ferreiro: H. de la S. A. M. I. de Santiago, II, Apéndice X L V ,
página 101, con la fecha 922 (?) y la nota "Este documento se halla
a continuación del 29 de enero de 915. E l original en el Tumbo A
de la iglesia de Santiago, fol. 8 v. De él hablamos en el texto.
91
922-13-septiembre.
92
922-1-octubre.
(Tumbo de León.)
93
922.
94
923-20-octubre.
95
924-29-diciembre.
96
925-20-abril.
97
925-10-dicierribre.
98
926-25-febrero.
98 bis.
926-2-diciembre.
99
926.
100
927-26-marzo.
101
927-19-julio.
102
927.
103
927.
104
927.
105
929-28-enero.
"Moma Donna cometessa una pariter cum filiis meis, corum nomina
subtus exarata fiunt", emancipan de su patronato al monasterio de
Santa María de Lara—siendo su abadesa d o ñ a Acisclo—, y le enrique-
cen con varias donaciones. "Facta... V kalendas Frebruarias, E r a
D C C C C L X V I I , regnante principe Adefonso i n Legione, et comité Fredi-
nando Gundisalviz i n Lfara.—Ego Mama dona cometissa... testibus tra-
didi ad roborandum. Fredinando Gundesalviz cf.—Ramiro Gundisal-
viz cf.—Silvanus abba cf.—Julianus a^ba cf.—Aper abba cf.—Sesualdus
abba cf.—Gaudencius abba cf.—Sesegutus cf.—Munio Belasco cf.—San-
cio Ferrario cf.—Aper Gaubiano cf.—Johannes de Arreba cf...—Garsea
Fredinandiz cf.—Gomeci Didaci cf.—Nunnio Ovecoz cf.—Nepocianus D i -
daci cf.—Lope Sarracinez cf.—Ansuri Fredinandiz cf.—Gundesalvus
Vermudiz cf.—Régela Garciaz cf.—Nunno Nunniz cf...—^Gasseza Telliz cf.
Vermudus abba cf.—Stephanus abba cf.—Rapinatus pbr de Caradig-
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1095
106
929-1-febrero.
"Moma Donna cometissa una pariter cum filiis meis, quorum nomi-
na subter exarata fiunt", emancipan de su patronato al monasterio de
San Miguel de Belbimbre, siendo su abad Esteban, enriqueciéndole a la
par con algunas donaciones. "Facta... ipsas Kalendas Frebruarias, no-
tum die V I feria, Era DCCCCLXVLT, regnante principe Adefonso in Le-
gione, et comité Fredinando Gundesalviz in Castella.—Ego Moma Donna
cometissima... testibus tradidi ad roborandum.
Fredinando Gundesalviz cf.—Ramiro Gundesalviz cf.—Garsea Frede-
nandiz cf.—Gomizi Diazi cf.—Osorius Diazi cf.—Nunno Ovechez cf.—Ne-
pocianus Didaci cf.—Lope* Sarracinez cf.—Ansuri Frédinandiz cf.—
Gundesalvus Vermudiz cf.—Bela Garciaz cf.—Nunno Nunnez cf.—Gar-
sea Telliz cf.—Silvanus abba cf.—Julianus abba cf.—Aper abba cf.—•
Sesualdus abba cf.—Gaudencius abba cf.—Sesegutus abba cf.—Vermu-
dus abba cf.—Stephanus abba cf.—Rapinatus pbr. cf.—Munio Belasco cf.
Sanzo Ferrario hic roboro.—Aper Gaubiano hic robora.—Joannes de
Arreba hic.—Urracha regi cf.—Moma Donna cf.—Fronilde cf.—Eidon-
cia cf.—Félix pbr. titulabit.
L. Serrano, O. S. B.: Cat. San Pedno de Arlanza, págs. 21 y sigs., con
relación al d.° 5 del Becerro de Arlanza. E l primero de febrero del
929 fué domingo. Sonre los problemas que presenta este documento
véase el texto capítulo XI.
107
929-3-febrero.
E l presbítero Arianus hace donación al monasterio de San Pedro
de Arlanza y a su abad Julián de todo su haber, en iglesias y bienes
raíces, sito en Tardajos. "Facta... III Nonas Febroarii, E r a DCCCCLXVII,
regnante! domno et principe nostro Adefonso in Legione." Entre los
confirmantes: Ferruzus abba cf.—Sebastianus eps. cf.—Fredinando
Gundisalviz cf.—Sancia cf.—Didaco Nebociani cf.—Flámula cf.—Enne-
1096 F R A Y JUSTO PÉREZ DE URBEL
108
929-30-abril.
109
929-4-julio.
110
929-19-julio.
111
929-28-agosto.
112
929-1-octubre.
113
929-24-noviembre.
Doña Flámula, mujer de Gonzalo Téllez, dona a San Pedro de Cár-
dena, por el alma de su esposo, la villa de Peternáles, que en nombre del
monasterio recibe su abad Lázaro, "Facta... VIII kalendas Decembris,
a
Era D C C C C L X V n , regnante rex Adefonso in Legione, et comité Fredi-
nando Assuriz in Castella. Entre los confirmantes: Obeco, gratia Dei
pg. ts.—Munnio Obecoz ts.—Sancio Ennecoz ts.—Didaco Obecoz ts...
e
L. Serrano, O. S. B.: B.*> G.° Cárdena, págs. 114 y 115; Berganza: An-
tigüedades, II, pág. 378. Los dos con referencia la Becerro Gótico,
folio 28, col. 2.
114
929-931.
115
930-27-enero.
Li. Serrano, O. S. B . : Cat. San Pedro de Arlanza, pág. 26, con relación
al Becerro de Arlanza, d.° núm. 20. Según Argáiz, S. L . VI, pág. 282,
este pacto estaba firmado por 32 religiosas.
116
931-1-enero.
117
931-1-enero.
118
931-11-enero.
Venta de tierras, que hacen varios vecinos de Viguera al abad A u -
riolo, por cahíz y medio de seminatura. "Era DCCCCLXIX regnante Do-
mino nostro Ihesu Christo et principe Semeno Garseaniz in Pampilona,
comité Alvaro Herraméliz in Álava, Eximino Rex cof... Semenus Rex
serenisimus ts; Garsia Rex, filius Sancionis, ts., Fortuni Enneconis ts...
Benedictus Vivas,"
119
931-1-marzo.
Venta de una tierra en Peternales, hecha en favor de San Pe-
dro de Cárdena y de su abad Lázaro. "Facta... kalendas Martias, Era
DCCCCLXVIIII, rex Adefonso in Legione, et comité Guttier Nunniz in
Vurgos."
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, pág. 119; Berganza: Antigüe-
dades, II, pág. 378. Los dos con relación al Becerro Gótico, fol. 29,
coi. 2.
120
931-24-junio.
Pacto celebrado entre los monjes de San Juan de Tabladillo y su
abad Esteban. "Facta... in asciterio, iuxta ribulo Ura, quod vocitant
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1101
121
931-27-junio.
122
931-26-julio.
V i g i l a hace profesión en el monasterio de San Pedro y San Pa-
blo, bajo el abad Juliano, dando l a iglesia de San Román de Tobillas en
1102 FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
Silos, ms. 10, fols. 22-23. Copia del P. Liciniano Sáiz, que la sacó de
un pergamino gótico de Oña, reproduciendo en calco parte del ori-
ginal.
123
>
S. X .
124
932-18-marzo.
125
932-1-mayo.
126
932-23-mayo.
"Assuri Gundissalbiz, una cum filiis meis Gundissalbo et Munnio",
dona a San Pedro de Cárdena y a su abad Lázaro la iglesia que delimita
en sus posesiones de San Miguel. Los donantes reciben, en honor, "spo-
las heitas cum artarfes et VIIII pannos tirancures romesinos, invalen-
a
te quigentos solidos. Facta... X kalendas Junias, Era DCCCCLXX ,
regnante rex Ranimiro in Legione, et comité Fredinando Gundissalbiz in
Castella. Confirman Ranemirus gratia Dei rex cf.—Comité Fredinan-
do cf.—Didaco Rodriz cf...-—Flaginus Zitiz cf...—Gustremidus eps cf. y
los abades Martinus, Ordonius y Meme".
L. Serrano, O, S. B.: B.° G.° Cárdena, págs. 333 y 334; Berganza: An-
tigüedades, II, pág. 379. Los dos relación al Becerro Gótico, fol. 87,
col. 1.
127
932-28-mayo.
Carta de propia oblación y donación de bienes, hecha en favor del
monasterio de Sancti Martini epi; por "Enneco Sangoz et uxor mea
Scemena... Factum V . kalendas Junias, Era DCCCCLXX", regnante rex
Ranimirus in Obieto, et comité Fredinando in Castella".
L. Serrano, O. S. B.: J5.° G.° Cárdena, pág. 49, con referencia al Bece-
rro Gótico, fol. 12, col. 4.
128
932-22-junio.
129
932-26-julio.
129 bis.
932-25-agosto.
tates et cum suis terminis. Et in lerones ecclesia in illa villa cum suas
hereditates. E t in navargo ecclesie sánete- cecilie cum suas hereditates
et cum suas abiacenciis. E t in valde prado ecclesia sánete marie cum suas
hereditates et cum suas prestantias. E t in territorium petras nigras.
In carrazedo ecclesia sánete leocadie cum suas hereditates. E t in alfoz
de sancti iohannis in loco que dicitur vidrieros ecclesia sánete marie
cum suas hereditates. Et in alv acelesia sancti iusti cum suas heredi-
a
130
932-10-diciembre.
131
932.
132
932.
133
933-1-marzo.
Hermilda vende a N i m i a los bienes que tenía en Evas, Lores, "vel
i n alios locares", por "II ceramenes kabrane, sirgu acata, quartario de
cebaría, emina de bino, i n sub unum i n sette modios. Regnante domino
Rademiro in Legione, Fredenando Gontesalbes in Kastelee".
Vignau: índice de documentos de Sdhagún, núm. 474. Cart. de Piasca
número 7.
Aunque puede admitirse la fecha que se indica-, tal vez habría que
retrasar esta carta a los últimos años de Fernán González, es decir, a
la época de Ramiro III, que empezó a reinar en 966. Es por esta épo-
ca cuando observamos la tendencia a mencionar el nombre de Fernán
González en los documentos de Piasca y de Liébana.
134
933-7-julio.
Josué, E . : Libro de Regla, pág. 16, con referencia al códice del mismo
nombre, fol. 8.
135
933.
136
934-17-enero.
Fernán González da fueros a Canales de la Sierra, legislando prin-
cipalmente sobre los derechos del yantar y sobre causas criminales.
"Era DCCCCLXXII, X V I kalendas fegruarias." Confirman Pero obis-
po, Baguisi, Gonzalo Fernández, Sancho Fernández, Gonzalo Ruiz, Ral-
bo Gagagel, Oveco Osoriz, Diego Fernández, Alvaro Surra, Ñuño Lá-
quez... Gutier Gomiz, Boixo Beraldo, Ñuño Gudistioz...
F. Fita: B. A. H.. LIV, págs. 194-199.
137
934-21-febrero,
138
934-28 de junio.
139
935-18-febrero.
140
935-13-abril.
141
935-5-agosto.
142
936-12-febrero.
143
936-1 de noviembre.
144
936.
145
937-15-enero.
146
937-9-febrero.
147
937-1-marzo.
148
937-1-marzo.
149
937-1-agosto.
Ramiro II da al monasterio de San Andrés la villa de Ornilla. Con-
firman: Veremudus Nunniz... Albaro Veremudiz, Assuri dominans Men-
dunie.
B. N. ms. 712, fol. 92, con referencia al Archivo de San Isidoro de León.
150
937-30-noviembre.
151
937.
152
937.
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, págs. 300 y 301, con relación
al Becerro, fol. 78, col. 3.
153
938-30-mayo.
154
938.
155
939-1-mayo.
156
939-1-mayo.
157
939-5-mayo.
158
939-5-mayo.
159
939-28-julio.
Venta de una viña en favor del obispo Diego de Valpuesta y de sus
"Gasalianes". "Facta... V kalendas augustas, era DCCCCLXXVII, reg-
nante Domno Ranemiri et comité Fredenando Gundesalbiz in Castella."
160
939-1-septiembre.
161
939,
Di. 939 son los fabulosos votos hechos por el conde Fernán Gonzá-
lez a San Millán de la Cogolla con motivo, según se dice, de la batalla
de Simancas. Escritos dichos votos hacia 1200, el objeto que se persi-
guió no fué otro que el sancionar documentalmente la costumbre, de los
pueblos castellanos y riojanos, de ofrendar a su patrono San Millán por
cada año una parte de sus cosechas o del trabajo de sus industrias,
como reconocimiento de filial devoción, costumbre que, por otra parte,
parece que por esa época comienza a perder gran parte' de su primitivo
fervor.
La edición de estos votos puede verse en Yepes: Coronica, I, escritu-
ra XX.
1 1 2 () FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
162
939.
163
940-1-septiembre.
164
940.
165
940.
166
941-15-febrero.
167
941 -23-diciembrev
Juan, su mujer Cixilo y varios hijos que se nombran, "ut i n provi-
dencia domni Fredinandi comitis et omnium iudicum et seniorum tur-
bam ex concilio de Vurgos", ceden a San Pedro de Cárdena y a su abad
Cipriano varias posesiones que tenían en derredor de San Torcat, re-
cibiendo ellos, por su parte, algunos bienes en compensación. "Facta
cartula vanditionis vel conmutationis... X kalendas Januarii, sub E r a
D C C C C L X X V I I I I , regnante principe Ranimiro i n Legione, et sub eius i m -
perio comité Fredinando i n Castella, Confirman Fredinandus comes rob.
Santia comitisa rob—Gundisalbus, filius eius, rob.—Santius, ypsius su-
bolis, rob.—Munnio eiusdem prilis (sic), rob.—Basilius, Dei nutu episci-
pus, ts...—Gundisalbo de A z a hic.—Bermudo Fannez hic..."
L. Serrano, O. S. B . : B.° G." Cárdena, págs. 62 a 64; Berganza: Anti-
gibedades, II, pág. 382. Los dos con referencia al Becerro Gótico,
folio 16, col. 1.
168
941.
169
941.
170
942-22-enero.
171
942-15-marzo.
172
942-17-noviembre.
Donación de una tierra en favor del abad Recesvinto y de su igle-
sia monasterial de Santa Eulalia de Tobilla. "Facta... X V Katendas De-
cembris, E r a D C C C C L X X X , regnante rex Ranimiro in Legione, et co-
mité Fredinando Gundissalbiz in Castella."
L. Serrano, O. S. B . : B.° G.° Cárdena, pág. 227, en relación con el Be-
cerro Gótico, fol. 58, col. 3.
173
942-27-diciembre.
174
942 (?)
175
942.
Hoy sólo se conoce una escritura del 864, 2 de mayo, dada por el
conde Diego a San Felices de Oca, por la que se entrega al monasterio
todo lo contenido en la nota anterior. En esta escritura del conde
Diego (Bec. Galicano, fol. 108), y según testimonio del P. Serrano,
O. S. B : Cart. 8. Millán de la Gogolla, pág. 12, "el nombre del conde
está siempre escrito sobre raido". Sandoval: Cinco Obispos, pág. 326,
1126 FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
176
942.
" E r a 980, año 942. Iohan con sus hijos Elias, Quintiliano y Sarracino
venden vna heredad a Gayna en presencia de Sigerico y Guimara gran-
de. E l comprador dio después esta hacienda al Monasterio de San Sal-
vador de Lorebuela, en el Valle de Oña, el cual mudó e l conde Don
Sancho de Castilla, media legua dentro del mismo Valle, a cuya causa
esta escritura se guarda en su Archivo y está copiada en su libro de la
Regla al fol. 34, p á g . 2."
Sota: Príncipes de Asturias, pág. 485.
177
943-1-enero.
178
943-14-marzo.
179
943 (?)-16-mayo.
Este Ramiro que reina en León sólo puede ser Ramiro II, puesto que
sus contemporáneos Recamiro y Bátelo reciben tierras de un rey A l -
fonso, que debe ser Alfonso IV (926-931). Creemos, por tanto, debe
leerse "in era DCCCCLXXXI".
1128 FRAY JUSTO PÉREZ DE UKBEL
180
943-26-diciembre.
181
943-26-diciembre.
Oveco eps. Legión, Dulcidius eps, Ornatus eps, Ossorio Nunnez. Ossorio
Brmegildez..."
Berganza: Antigüedades, II, pág. 385, con referencia "Caxon" 10, fo-
lio 18.
182
944-1-febrero.
Didaco Gudesteuz, Assuri Bermudiz y Fredinando Gudesteuz, con
sus mujeres e hijos, y en unión de doña Flámula y sus hijos, emancipan
de su patronato al monasterio de "sancto Martynum in suburbio Agusi-
ni", haciéndole a la par una amplia donación por la que reciben, en ho-
nor, Didaco Gudestioz "mobatana cum duas faces", Assuri Vermudiz
"pelle", Fredinando Gudistioz "uno broco" y doña Flámula "manto
azul..." "Facta... Kalendas Februarias, Era D C C C C L X X X i r , regnante
principe Ranimiro in Legione, et comité Fredinando Gundisalbiz in Cas-
tella. Entre los confirmantes: Gudestio Didaz hic.—Didaco Ruderiz hic.
Obeco Roderiz...—Fredinando Gundisalbiz rob.—Gundisalbo Fernandiz
rob.—Sancio Fernandiz rob.—Garsea Fernandiz rob." .
L. Serrano, O. S. B.: B.° G." Cárdena, págs. 54 a 57; Berganza: Anti-
güedades, II, pág. 386. Los dos con referencia al Becerro Gótico,
folio 14, col. 1.
183
944-8-mayo.
Donación en favor del monasterio de San Justo y San Vicente de
Pesquera de una tierra "iuxta térra de Galindo Gasfan". "Facta... VIII
Idus Maias. Era D C C C C L X X X i r , regnante principe Ranimiro in Obeto,
et prolis eius Sancioni in Castella."
L. Serrano, O. S. B.: B.° G-:° Cárdena, pág. 294, con relación al Bece-
rro Gótico, fol. 77, col. 7.
184
944-23-agosto.
E l rey Ramiro al abad Cipriano de San Pedro de Cárdena dona
"ypsa térra qui cuondam extitit pumare de Comité".
1 1 3 0 FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
185
944-22-noviembre.
sit extraneatus a corpus Domini et quum luda qui domino traditus sit
con demnatus in inferno et in super pariet a parte de comité auri libras
decen et factus histe firmis permaneat. Facta cartula donationes notum
o
die et tempore et quod erit X kalendas decembres, Regnante principe
Ranemiro in Leione et comité Assuri Fredenandiz in Castella. Ego Assu-
ri Fredenandiz qui hanc cartula donationis fieri uolui et relegendum au-
diui manu mea signum feci et testibus tradidi ad roburandum (Signo)
a
(1. col.) Sub Christi nomine Iulianus episeopus Palentia sedes cf.—Be-
lasconi abba (Signo) cf.—Apper Menendizi.—Salbatus (Signo); Moniu
a
(Signo) cf.—Abolmondar Sendiniz Gomma (Signo) cf.—(2. col) Didacus
Munnioz cf.—Godesteu Telluz cf.—Garcia Munnioz cf.—Munnio Mun-
a
nioz cf.—(3. col.) Assur Hanniz cf.—Assur Monioz cf.—Gundesalbo Ru-
a
derici cf.—Gundesalbo Sonna cf.—(4. col.) Ibara.—Bermudus Gassega.—
Assur Gasseca.—Fredenandus Gassega.—Falconi Sesnandiz.—Paterno
Sesnandiz.—Munio Fortuniz.—Obeco + Albaro.—Garcia Laquenti.—
Rapinato Belasco +.—Ariolfus, + Didacus.—Rapinatiz Scemeno -J-.—
a
Arquisso + (5. col.) Garcia + Lecinio.—Emato + Nunnu pbr +.—
Mandolfo Felex.—Silbaniz, Uinquenti.—Sancio +, Gomiz Ecequara
a
(6. col.) Lucino +.—Dulquito fr.—Ennecoz fr, Edemiro + (fuera
ds col.) Albaro Obecoz (signo).
A. H. N., Clero: San Salvador de Oña, perg. Leg. 166, d.° núm. 3. Es-
critura minúscula visigoda con elementos cursivos.
186
944-22-noviembre.
187
944.
188
945-28-enero.
189
945-13-febrero.
Carta de propia oblación y de donación de bienes en favor de San
Pedro de Cárdena y de su abad Esteban. "Facta... Idus Februarias, Era
D C C C C L X X X I i r . Entre los confirmantes, Munnio Hanniz hic.—Munnio
Dannaz hic.—Didaco Munioz hic.—Feles Ermauz hic."
10
L. Serrano, O. S. B.: B.° G-. Cárdena, pág. 295, con relación al Be-
cerro Gótico, fol. 77, col. 2.
190
94.5-30-marzo.
Carta de propia oblación, con donación de bienes muebles e inmue-
bles, hecha en favor de San Pedro de Cárdena. "Factum est testamen-
tum... die III. kalendas Aprilis, Era DCCCCLXXXI1T, regnante domno
principe Ranimiro in Obieto, et in Vurgus floris (sic) Ranimiri domno
Sancio." Entre los confirmantes, Munnio Hanniz rb.—Munio saione...
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, pág. 30, con relación al Becerro
Gótico, fol. 8, col. 2.
191
945-3-abril.
Gran reunión en Oviedo. Ramiro II hace una donación a Sahagún.
Firman el rey, sus hijos Ordoño y Sancho, los obispos Oveco de Oviedo,
U34 FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
Oveco de León, Dulcidlo de Viseo, Gonzalo de Lugo, cinco aba .les, los
obispos Frunimio y Salomón y los nobles "Osorius Munioz, Assun Fre-
denandiz, Lup Scemeniz, Sebastianus, ab. Fredenandus Gundisalviz, D i -
dacus Nunniz, Pelagio Gundesalviz, Rudericus Guterriz, Aurehus Baron-
celi, Suarius Nuniz, Nunnus Nunniz..." Luego otros ocho, y "Gundisaluus.
Fredenandiz, Sancius frater ejus" y otros más... "Hec namque testamen-
tum confirmatum est die III feria, in Octava Pasee, residente rex in
pretorium suum ad mensa super illum balneum Oveto tronum degens."
Escalona: H. de Sahagún, Es. XXI, págs. 391-3.
192
945-3 de abril.
193
945-22-abril.
194
945-1-junio.
196
945-1-junio.
196
945-950-20 julio.
197
945-3-septiembre.
198
945-1-octubre.
199
945-1-diciembre.
200
945-30 de diciembre.
201
945.
202
945.
203
945
E l conde Fernán González y su mujer doña Sancha donan a San Mi-
guel de Pedroso y a su abadesa Trocia el monasterio de San Pablo,
cercano a Espinosa del Monte, "Facta... era nongentésima octogésima
tertia. Ego F... testes ad roborandum tradimus. Dompnus Vicencuis
eps, cf.—Gomessamus eps cf.—Eximinus eps cf.—sénior Sancio Ferran-
dez,' sénior Munio Assuriz cf.—sénior Fredinando Blaskez cf.—Oveco
prbr. de Karadigna cf.
L. Serrano, O. S. B.: Cart. 8. MüJán Cogollo*, pág. 44.
204
945.
E l conde Fernán González y su mujer doña Sancha donan a San Mi-
guel de Pedroso y a su abadesa Trocia tres monasterios cercanos al
mismo. "Facta... era nongentésima octogésima tertia..." Confirman Do-
mino Vicentio epo cf.—Gundessalvo Fredinandez cf.—Garsea Fredenan-
dez cf.—Sancio Fredenandez cf.—Monnio Assurit abba cf.—Gondessal-
vo Arderize cf.—Fredenando Blascoz cf,—Oveco prbr. de Caradigna cf.
L. Serrano, O. S. B.: Cart. 8. Millán Cogollo, pág. 43.
205
945 (?)
206
945.
Suero Muñoz da al monasterio de Loveruela, "iuxta fratres de Ar-
lanza", un pozo de sal en Poza "comité Fredenandus Gundisalviz".
Argáiz: 8. L., II, 288.
207
945.
In nomine Sce. et individué Trinitatis. Ego Didaco Monniz una pariter
cum conjuge mea Tegridia, inspirante divina misericordia in cordibus
nostris, hac premeditantes futuram et debitam condicione martis huma-
ne, studuimus has baselicas restaurare, ampliare et dotare, pro remedio
animarum nostrarum, qualiter in judici diem Chritus venturus exerceue-
rit nos pro hoc licet indigni ab auditu malo liberemini. In Dei nomine et
in Christi amore et ste. Ecclesie perpetuali honore offerimus tibi, Lece-
nio (?) abba, hac loco Sancti Romani, videlicet et S. Salvotoris et Ste Ma-
rie Virginis et S. Felicis Nolensis, Sti Johannis Apostoli et Evangeliste,
Ste Líeocadie, Sti. Tome Apli., Ste. Eolalie, Sti. Johanis Batista, quorum
reliquie humata ex istunt in rivulo, que vocitant Berbecario. Licet primor-
dia bonorum operum, que Deo inspirante in mente gignitur... ideo litamus
sanctis sacris altaribus vestris, pro sustentatione monocorum in domo
vestra degentium, vel cunctorum ibidem advenientium, in primis ipsum
locum, in quo baselica sita est cum ómnibus adjacentiis suis,... et de parte
occidentis strata que discurrit ad castellum cuneta delimitata jure perhen-
ni...; ecclesiam Sti. Quirici cum domibus, pumariis, pratis, ortis, palacis
et defesis... alia ecclesia... sita suburbio Domnas, que vocitant Sti. Jacobi
per via que discurrit a val de Dominas cum suo monte, et de alia parte
de lacuna de Rodrigo... Concedimus alia... vinea de illa comitissa... alia
ecclesia vocabulo Sti. Johannis... et alia ecclesia in locum predictum Ar-
eonata, Ste. Marie... perhenniter manere precepimus, et ut vires eis mi-
nistraverint edificare, plantare, procurare non desinant. Tamen mone-
mus ut tam ipse supranominatus abba seu futurus qui post eum in loco
ejus succeserit, votum hoc nostrum qualibet tepida conversatione au-
deat debitare... qui post felicissimis temporibus nostris succeserint su-
1140 FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
208
946-28-abril.
209
946-19-agosto.
210
946-13-no viembre.
211
946-13-diciembre.
212
946-23-diciembre.
Carta de propia oblación y de donación de bienes en favor de Sar^
Pedro de Cárdena y de su abad Esteban. "Facta... X kalendas Janus-
1 1 4 2 FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
213
946.
214
947-1-febrero.
dades, II, pág. 391. Los dos con relación al Becerro Gótico' fo-
lio 92, col. 1.
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1143
215
947-27-abril.
Vermwdo Oodestioz se hace familiar de San Pedro de Cárdena bajo
si gobierno del abad Esteban, y dona al monasterio la villa de Lacio,
que había rescatado en un juicio ante Fernán González. Este hace in-
genua dicha villa. "Facta... V . kalendas Malas, Era D C C C C L X X X V ,
rex Ranimiro in Legione et comité Fredinando Gundissalbiz in Caste-
11a." Entre los confirmantes, "Munnio Telüz fui fidiator pro ipsa villa
rb.—Didaco Galindiz rb.—Fredinando comité condonavit et confirma-
vit rb."
L. Serrano, O. S. B.: B° G.° Cárdena, págs. 285 a 287; Berganza: An-
tigüedades, II, pág. 392. Los dos con relación al Becerro Gótico, fo-
lio 74, col. 4. Por descuido, el P Serrano asigna a esta carta la
fecha de 25 de febrero.
£lí>
947-26-abril.
Christus. In nomine Domine nostri Jhesu Christi. Ego Gundisaluis
Ansurez, Comité in Montesson, pro redemptione anime mee et paren-
tum meorum, fació cartulam siue testamentum donationis ecclesie sane-
te Maríe de Fusellis, quam guuernat et regit domnus Raymundus
abbas, de villa Sancti Facundi circa Pauetes de Ñaua cum suos térmi-
nos et cum domibus, soliis, vineis, terris, pratris, pastis; istam aute dig-
tam villam cum ómnibus supra nominatis dono dicte ecclesie sánete
Marie et bouis Raimundo abbati et sucesoribus vestris ut habeatis per-
petuo... "Facta carta donationis noto die sexto Chalendas Maii, in era
DCCCCLXXXV. Ego Gunsaluus Ansurez qui hanc cartam fieri iussi cf.
Bellid Nuñez et Ansur Nuñez et Ñuño Gar(cia), Pelagius de Lara, Glo-
riossissima regina, Gunsaluus Sánchez, comes Gunsaluus Diaz, Petrus
Garsia de Fita ts, comittisa domn Vrraca cf., Domna Ximena, San-
a
tia Bermudez, Frola Diez de Auila ts. Joannes de Auila notarius re-
gís, quod scripsit, signauit.
Noticia del ms. de la B. N., 705, fol. 7 v.
súrez, es decir, hacia 980, juntamente con su madre, doña Toda. Hay
además aquí otras cosas que sorprenden, como las suscripciones de "Pe-
lagius de Lara, Frola Diez de Avila, Joannes de Avila, notanus re-
gis". Tal vez se trata de una noticia auténtica redactada o resumida en
época posterior, hacia el 980, y esto mas explicaría la presencia de la
reina Jimena y la condesa Urraca, como en otros documentos de los
condes de Monzón, y corroborada en época posterior, ya en el siglo xn.
217 .
947-15-ma.yo.
In Dei nomine. Ego Suarius presbiter, vobis fratribus de Rozólos et
abbati Egregio, placuit nobis adaue convenit pronto animo et soontanea
^ona accessit vomitas, una Dariter cum filiis meis Belasco et Gundisal-
vo, ut traderemus animas nostras et nostram hereditatem, ad ipsum
monasterium prenominatum et eglesia sanctorum Cosme et Damiani,
ígi.ve vineas, sive térras, ad Lxxx modios seminatura: In Vaycas, in
Quintanas, in Molares, iuxta sancto Obio, in ferragines, in civitate
orto» dúos, vineas XII. In illa una abet mea filia Egilo octaba parte, et
in alia abet medietate de sua matre. Kassas, vineas, lacares cu-
pas quatuor, illas tres de duci palmos, et illa una de octo palmos. In
tres pescarlas vices de molinos, in Pisorga, in regó de Astutello. Libros
Íntegros, et cum tota sua ordine mea eglesia prqpria sancti Vicenti. Et
omnia nostra paupertate, ab omni integritate, post partem eclesie sanc-
ti Cosme et Damiani tradimus et abbati nostro Agrario, et tota colla-
íione ipsius monasterii commorante. Ego Suario et filii mei Bellasco et
Gundisalvo, qui hanc carta traditionis, quem spontanea nostra volún-
tate fieri voluimus, manus nostras roborabimus et coram testibus + + +
a
facimus. Facta carta traditionis ipsos idus magios, Era dccccLxxxv , reg-
nante Principe nostro Domino Ranemiro in Legione et comité Asur
Ferdenandiz in Monteson. Frater Flainus confessor hic ts—Vincimalus
confessor hic ts. sunt.—Arcadius confessor hic ts. sunt.—Addaulfus con-,
fessor hic testimonium fecit et tota collatio signa facturi + + +.
B. N., mss., 13065, fol. 206, copia del siglo xvn.
218
947 (?)-(950 ?)-17-junio.
Ramiro II da a Sahagún el monasterio de San Lorenzo de Queza y
un busto en Torre de Palla, "quod est fundatum Ínter rivo Aratoi et
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1145
219
947-1-agosto.
220
947-4-agcsto.
Vincencio eps cf., iseiásco eps cf., Benedictus eps cf., Oriolus eps, cf. r
Maurellus ab. cf., Jonti BÜ. cf., Bivas ab. cf... Munnio Assuriz ab. cf.,
Oveco Assuriz cf., Didaco Sarraniz ts..., Bervodo García ts., Hanne Go-
desteoz ts., Munnio Nunnuz ts., Didaco Fredenandoz ts..., Alvaro Sarra-,
ziniz ts., Munnio Gudesteos ts., Didaco Scencenoz ts., Sarrazini Alva-
roz ts., Vegela Dolquitiz ts., Gutier Gómez ts., Vegela Alvaroz ts., Ove-
co Munnioz ts., Munnio Munnioz testis.
L.. Serrano, O. S. B.: Cartulario de San Millón Gogolla, pág. 51. E l
cómputo está de acuerdo con la calendación, pues el 4 de t>$mto
fv'4 miércoles en el 947.
221
947-4-agosto.
222
947.
223
947.
E l abad Salito funda la iglesia de San Víctor y San Facundo en la
vina de Arlanzón, y la somete al monasterio de San Juan de Bonelli en
Henestra.
"Facta carta in era nongentésima octogésima quinta, Ranimiro rex in
"Legione et comité Fredinando Gondissalvez in Castella."
L. Serrano, O. S. B.: Cartulario San Millón Cogolla, pág. 49.
224
948-1-agosto.
Carta de propia oblación y de donación de unos bienes en Torre-
sandino, hecha en favor de San Pedro de Cárdena y de su abad Este-
ban. "Facta... kalendas Agustas, Era DCCCCLXXXVP, regnante rex
Ranimiro in Obeto, et comité Fredinando Gundissalbiz in Castella."
Confirman los abades "Belasco, Enneco y Rapinatus".
L. Serrano, O. S. B.: B." G-.° Cárdena, págs. 229 y 230; Berganza: An~
tigüedades, II, pág. 393. Los dos con referencia al Becerro Gótico,
folio 59, col. 2.
225
948-1-agosto.
E l abad Folio funda el monasterio de San Andrés de Villa de Pun,
en Valdegovia, donándole diversos límites y la mitad de una iglesia
F R A Y
1148 JUSTO PÉREZ DE URBEL
226
948.
"Tempore Fredinando Gondissalvez comité", cuando se dieron a San
Millán de la Cogolla unas eras de sal en Salinas, hubo pleito entre "Sé-
niores S. Emiliani pernominatos Mer Nunno et Mer Galindo cum homi-
nibus de Salinas cum fratribus de Salceto et cum senioribus de Ca-
radigna". Se sentenció de modo que los de San Millán tomasen la sal
"dominico die in aurora usque ad vesperum. Et firmavit hoc
pactum... Garsea Ove coz de Fontes, Ozea Telluz de Fontes, Vigila Lupi
de Fontes, Flazino de Fontes, Domno Orovi de Salinas, Nunnu Maliz de
Villacones Scemeno, filio de iudice qui fuit in Valle. Era nongentésima
octogésima sexta".
L. Serrano, O. S. B.: Cartulario San Millán Cogolla, pág. 43.
227
948.
Fernán González, tocius Castelle comes, dona al monasterio de San
Millán de la Cogolla el de San Martín de Grañón, declarando a éste, y
a todo lo que pueda adquirir aquél, libre de toda potestad real o de se-
ñor. "Facta... era nongentésima octogésima sexta." Confirman, con los
hijos del conde Gonzalo y Sancho, Gundisalvo Arderice, Oroibo Zaha-
gelli, Vicenti eps., Belasco eps., Oriolus ep., Benedictus eps., Oveco Assu-
riz, Didaco Fredinando, Alvaro Sarrazinez, Gutier Gomiz, Oveco Nunnez,
Beila Alvaroz, Hane Godesteoz, Gomessano scriptor cf. (No figura la
condesa).
L. Serrano, O. S. B.: Cartulario San Millán Cogolla, pág. 54.
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1149
228
949-1-enero.
Venta de una tierra 'entre particulares. "Facta... kalendas Januarias,
sub Era DCCCCLXXXVII, regnante rex Ranimiro in Legione, et co-
mité Fredinando Gundissalbiz in Castella."
L Serrano, O. S. B.: B.'° G.° Cárdena, págs. 230 y 231, con relación
al Becerro Gótico, fol. 59, col. 3.
229
949-18-enero.
Carta de propia oblación y donación de bienes en favor del monas-
terio de "Sancta Eugenia et Sánete Marine" y de su abad Severo, "cuius
ecclesia fundata est in ripa que dicitur Manmellare. Facta... die V feria,
XV, kalendas Februarias, E r a DCCCCLXXXVII, rex Ranimiro in Le-
gione, et comité Fernando Gundisalbiz in Castella".
230
949-1-febrero.
Venta de una viña realizada entre particulares. "Facta... kalendas
Februarias, Era DCCCCLXXXVIP, regnante principe Ranimiro in Le-
gione et comité Fredinando Gundissalbiz in Castella."
L Serrano, O. S. B.: B:° G.° Cárdena, pág. 300, con relación al Bece-
rro Gótico, fol. 78, col. 3.
231
949-3-febrero.
"Mantelle et uxor mea Leocadia, cum filiis atque filiabus nostris, vi-
delicet, id est, Gundissalbo pbr., Regina, Eugenia, Proba, Justa, Ybe-
F K A Y
1150 JUSTO PÉREZ DE UKBEL
232
949-15-agosto.
Vermudo, su mujer Passarella y su hermano el presbítero Montano
agregan a San Pedro de Cárdena, siendo abad de este monasterio Es-
teban, la iglesia monasterial de Santa María de Robe. "Factum... XVIII
kalendas Septembris, Era DCCCCLXXXVIP, regnante principe domno
Ranimiro in Obeto, et comité Fredinando Gundissalbiz in Castella."
Entre los confirmantes, Fredinandus comes rb.—Domna Sancia comi-
tissa rb.—Sancius prolis ipsorum rb.—Munnio Hanniz ts.—Didaco Mun-
nioz ts.—Munnio Didaz ts.—Hanni Munnioz ts... Cisla Munnioz cf.
L Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, págs. 365 y 366, con relación al
Becerro Gótico, fol. 94, col. 4.
233
949.
Cuatro donaciones de bienes hechas en favor del monasterio de Mar-
dones. Los bienes raíces radican en Valpuesta y Pancorbo. En una de
las donaciones, la tercera, se dice: "era nongentésima octogésima sépti-
ma, Regnante rex Rademiro in Legione, comité Fredinando Gondissal-
vez in Castella, Didacus eps. in Valeposita." En las demás no se hace
mención ni de rey, ni de conde, ni de obispo.
L. Serrano, O. S. B.: Cartulario San Millán Cogolla, pág 56.
234
950-1-enero.
Venta de una heredad en favor de San Pedro de Cárdena y de su
abad Esteban. "Facta... kalendas Jannuarias, in Era DCCCCLXXXVIIP,
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1151
235
950-22-enero.
236
950-23-enero.
237
950-1-febrero.
238
950 (?)-13-febrero.
239
950-25-febrero.
240
950-1-marzo.
par que se hace familiar del monasterio. "Pacta... kalendas Marti as,
Era DCCCCLXXXVIIP, regnante principe Ranimiro in Obieto, et comité
Fredinando Gundissalbiz in Castella."
D. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, págs. 147 y 148; Berganza: An-
tigüedades, II, pág. 394. Los dos en relación con el Becerro Gótico,
folio 36, col. 2.
241
950-18-marzo.
Faternus y su mujer Anderazu, "intellectu vigenti et toto vigore
mentís", donan para después de su muerte todo su haber a Santa Ma-
ría de Buezo de Bureba y a su abad Nunnu Albarez. "Facta... X V ka-
lendas aprilis, era DCCCCLXXXVIII, regnante glorioso principe Ra-
nemiro in Legione sibe in O veto sedis, comité vero Fredenandus Gun-
desalbiz ¿n Castella.." Entre los confirmantes, Munnio Nunnez hic ts.,
Tellu Munnioz hic ts., Munnio Belaza hic ts., Munnio Sanzone-ts., Begela
Telliz hic ts.
Barrau-Dihigo: Gh. de Válpuesta, carta núm. XXI, siguiendo al Códice
del A . H. N . de Madrid 1166 B, foís, 85 y 86 r.
242
950-21-marzo.
Donación de diversos bienes, hecha en favor de Santa María de Buezo
de Bureva y de su abad Nunnu Albarez. "Facta... XII kalendas aprilis,
era DCCCCLXXXVIII, regnante glorioso principe Ranemiro in Legione
sedis, et comité Fredenando Gundesalbiz in Castella." Entre los confir-
mantes, Fredenando Feles cf., Vermudo Fredenandez cf., Tellu Nunnioz
hic ts., Belasco Galindoz hic ts..., Munio Placenti hic ts.
Barrau-Dihigo: Oh. de Válpuesta, carta núm. XXII, con referencia al
Códice del A. H. N . de Madrid 1166 B, foí. 87 r.
243
950-25-marzo.
Placenti y su mujer Munnata, "intellectu vigenti et toto vigore
mentis", donan para después de su muerte todo su haber a Santa Ma-
1 1 5 4 FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
244
950-29-marzo.
Venta celebrada entre particulares de una viña, uno de cuyos lími-
tes se halla junto a la heredad de Munnio Sanzonez. "Facta... IIII kalen-
3
das aprilis, era DCCCCLXXXVIII , regnante glorioso principe Ranemi-
ri in Legione sedis, comitem vero Fredenandus prolis Gundesalbi in Cas-
tella." Entre los testigos, Munnio Belaza hic ts., Ihoannes de Solaco
hic ts., Munnio Quentulle hic ts., Munnio Sanzone hic ts.
Barrau-Dihigo: Ch. de Valpuesta, carta núm. XXIV, siguiendo al Có-
dice del A. H . N . de Madrid 1166 B, fols. 89 v y 90 r.
245
950-4-abril.
Donación de varios bienes en favor del monasterio de Santa María
de Buezo de Bureba y de su abad Nunnu Albarez, "Facta... II nonas
aprilis, era DCCCCLXXXVIII, regnante glorioso principe Ranemiri in
Legione, et comité Fredenando Gundesalbiz in Castella." Entre los con-
firmantes, Fredenando Félix cf., Munnio Belaza cf., Ihoannes de Sola-
go ts., Munnio Sanzone ts., Munnio Mannairo ts., Begela Telliz ts.,
Munnio Quentullez ts.
Barrau-Dihigo: Ch, de Valpuesta, carta núm. XXV, con relación al Có-
dice del A. H . N. de Madrid 1166 B, fols. 87 r y 88 r.
246
950-12-abril.
Carta de propia oblación y donación de una serna en favor del mo-
nasterio de San Pedro de Cárdena y de su abad Esteban. "Facta car-
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1155
247
950-17-abril.
248
950-28-abril.
Carta de propia oblación y de donación de bienes hecha en favor de
Cárdena. "Facta... IIII kalendas Maias, Era DCCCCLXXXVIIP, regnan-
te principe Ranimiro in Obeto, et comité Fredinando Gundissalbo in
Castella."
L. Serrano, O, S. B.: B.° G." Cárdena, pág. 362, con relación al Be-
cerro Gótico, fol. 94, col 1.
249
950-abril o mayo.
Venta de unos bienes en favor de Santa María de Buezo de Bureba y
de su abad Munnio. "Facta... in era DCCCCLXXXVIII, notum die (fal-
ta) kalendas maias, regnante principe Ranemiro in Legione, et comité
Fredenando in Castella."
Barrau-Dihigo: Ch. de Valpuesta, carta núm. XXVII, con referencia
al Códice del A. H. N . de Madrid 1166 B, fol. 82 r.
n 5 6 FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
250
950-1-mayo.
251
950-7-mayo.
Carta de propia oblación y de donación de bienes en favor de San
Pedro de Cárdena y de su abad Esteban. "Facta... Nonas Maii, E r a
D C C C C L X X X V I i r , regnante prinicipe Ranimiro in Obieto, et filio eius
Sancio in Burgos."
L¡. Serrano, O. S. B.: B." G.° Cárdena, pág\ 139, con referencia al Be-
cerro Gótico, fol. 34, col. 1.
252
950-26-abril.
"In Dei nomini nostri Jhesu Christi. Ego Fernandez Ansures, co-
mité in Montesson, pro redemptione anime me et parentum meorum,
fació cartulam siue testamentuz donationis ecclesie sánete Marie de
Fusellis, quam guuernat et regit dominus Raymundus abbas, de villa
Gutiérrez Aluarez, que est sita inter Montem del Rey et villa Ximenaz,
cum suos términos et cum domos, solios et vineas, térras, pratros, pas-
tos et cum sua deffesa; istam antea dictam villam cum omnia supra
nominata dono dicte ecclesie sánete Marie et vobis Raimundo abbati et
sucesoribus vestris, ut habeatis perpetuo cum introitus et exitus et cum
omnes términos suos, tam populato quem heremo, et cum ómnibus per-
tinentiis et directuris suis cuius terminus vadit de Bal de Pela!
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1157
253
950-31-mayo.
254
255
950-1-junio.
256
950-1-junio.
257
950-10-junio.
258
950-27-junio.
259
950-18-agosto.
Munnio Manairo hic ts., Begela Telliz hic ts., Tellu Munnioz ts., Tellu
Sanzonez ts., Munnio Sanzonez hic ts., Munnio Belaza hic ts.
Barrau-DiMgo: Oh. de Valpuesta, carta núm. XXX, siguiendo al Códice
del A. H. N. de Madrid 1166 B, fols. 91 f y 82 r.
260
950-16-septiembre.
261
950-17-septiembre.
262
950-17-septiembre.
In nomine Domine nostri Jhesu Christo. Hec est memoria de illos co-
mités qui dederunt por suas animas a sánete Marie matris Domini nos-
tri Jhesu Christi et sancti Michael Archangeli et sanctorum apostolo-
rum Petri et Pauli..., Anrrieus et Munio Anzurez dedit suo germano Fer-
dinando Anxurez, qui erat comité in Monteson, villa de Pajares con
suas hereditates et suos términos, et por sua anima dedit villa
de Guterre Aluarez, dedit Ferdinando Anxurez con sua dehessa et
con suas hereditates. Transitus est Gundisaluo Ansurez dedit villa de
Pajare jos cum sua dehesa et suas hereditates. Transitus est illo co-
mité Ferdinando Anxurez; venit sua germana domina Tarassia regina
«t rex Ramiro, qui erat i n Legione, venit a Monteson dederunt por sua
anima villa de sancti Juliani et villa de Abandella cum suas hereditates
et suos términos; pro illo comitte Ferdinando Anxurez, posedit comité
Santio Gartianez Castella et Manteson; transitus est. Venit rex Santius
de Pampilona cum sua matre illa regina domna Ximena et i l l comitti-
a
263
950-1-noviembre.
264
950.
265
950 (?)
266
950 (?)
267
950-951.
Carta de propia oblación y de donación de toda l a "medietate" de
los bienes del donante, el presbítero Teño, hecha en favor de Santa M a -
ría de Valpuesta y de su obispo Diego. "In era D C C C C L X X X V , regnan-
te principe domino Ordonio i n Obeto, et comité Fredenando Gondesal-
biz i n Alaba et i n Castella." Entre los confirmantes, Tellu Bei-
laz (signum).
Barrau-Dihigo: Ch. de Valpuesta, carta núm. X X X I I , siguiendo al
Códice del A . H . N . de Madrid 1166 B, fols. 16 v y 17 r.
268
951-1-enero.
269
951-19-febrero.
270
951-24-abril.
o
VIII kalendas Maii, era 989 et nos ante dicti comités hanc cartam fieri
jussimus tota mentís intentione. Fuerunt visores. Albar Pérez mayordo-
mo regis, Petrus Nuñez alférez regis, Garcia Ruiz, merino maiori. Tello
Tellez electus, in Patencia, Petrus Martinez capiscol de Fusellos, Don
Horente el abbad, et ego Dominico Moro, quod scripsi signaui como
scriba rebis de nuestro signo."
Extracto del ms. 705 de la B. N., fols. 16 y 17.
271
951-15 de mayo.
a
Ordoño III da a Sahagún la villa de Matilla. Confirman (1. colum-
na) : Oveco Ovetensis episcopus, Gundisalvus Lucense, Luminosus abbas
Boetense, Severinus abbas Sancti Cosme et Damiani, Tibandus abbas
Sancti Petri de Eslonza, Gomis abbas Sancti Felicis de Bobatella, Nu-
a
nus abbas Sánete Marie de Bamba. (2. columna): Fredenandus Gundi-
salviz, Didaco Munioz, Pelagio Gundisalviz, Roderico' Guterrez, Osorius
Guterrez, Aurelius Baroncelli, Suarius Nuniz, Monio Nuniz, Monio Gu-
desteos, Oveco Monioz, Roderico Fredenandez, Uzua Ennequiz, Atan
Felicis.
A. H. N., Reales doos. de Sahagún, I, doc. 18. E l documento trae
la era 1008, pero es un error evidente.
272
952-9-junio.
273
. 952-l-julio.
274
953-1-agosto.
275
954-1-enero.
276
954-3-junio.
276 bis.
954 (?)-22-julio.
277
955-24-abril.
Faunas ts., Ñuño Garsia cf., Rodericus Gonsalvus cf., Pelagius García, cf.,
Frola Diez cf., Guter Pérez de Auia ts., Comes Gunsalus Sánchez cf.,
Comitissa Donna Urraca cf., Donna Gimena cf., Sanctius Vermudez cf.,
Fernán Garsias de Fita ts., Petro López de Manquillos notarius regis,
quod scripsit signauit; Petro."
Extracto del ms. 705 de la B. N., fol. 17.
278
955-23-agosto.
279
955.
280
281
955 (?)
282
956-1-abril.
283
956-5 de mayo.
284
956-15 de mayo.
285
956-20 de mayo.
286
956-7-agosto.'
287
956-10 de agosto.
288
956-23-agosto.
los que se nombran a Galindo Soliz, Gazo Laztago, Ferro Sangiz, Ga-
lindo García, Fortuni García, Ferro Azenariz), el uso y derechos que
se han de observar sobre cierto cauce de agua, que regaba po>-
sesiones de los segundos. "Facta... die X kalendas septembris, Era
DCCCCLXXXXIIir, rex Ordonio in Legione, et comité Fredinando Gun-
disalbiz in Castella."
289
956-13 de noviembre.
290
956.
291
956.
292
956.
293
956.
294
957-1 de enero.
295
957-14-enero.
L.. Serrano, O. S. B.: B.° G.° de Cárdena, pág. 224; Berganza: Anti-
güedades, II, pág. 397, los dos refiriéndose al Becerro Gótico, fo-
lio 57, col. 3.
1176 FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
296
957-13 de febrero.
297
957-23-marzo.
298
957-1-junio.
Carta de propia oblación y de donación de bienes, hecha en favor
de San Pedro de Cárdena y de su abad Recesvinto. "Facta... kalendas
a
Junias, E r a D C C C C L X X X X V , regnante rex Ordonio in Legione, et in
Castella comité Fredinando Gundissalbiz." Entre los confirmantes: Fre-
dinandus comes rb.
10
L. Serrano, O. S. B.: B.° G. Cárdena, pág. 351, con relación al Be-
cerro Gótico, íol. 91, col. 3.
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1177
299
957-1-julio.
300
957-1-julio.
301
957-18-septiembre.
302
957-958-17-noviembre.
303
957-12-diciembre.
C h r Í S t n 0 m Í n e 6 t i n d i v i d u e
IL J ^ i í Trinitates hec est cartula testa-
mentí vel regula, quam perlegere fació ego Rodericus Verbaldez cum
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1179
uxore mea Gogina: Deum timendo tradimus nobis ad aula sánete Eulalie
virginis." Hacen donación, a la iglesia de San Isidro de Dueñas, de la
iglesia y monasterio de Santa Eulalia, siendo abad Remigio. Pone mal-
diciones y anathemas. "Ego Rodericus Verbaldez cum uxore mea
Godina. Facta carta, die III feria, pridie Idus Decembris, era
DCCCCLXXXXV, Regnante rege Ordonio in Legione, et comité Ferdi-
nando Gonsalvez in Castella, Aldasindus Abbas cf.—Dolchitus prbr., Ra-
silius prbr., Munio Justes te., Ferdinandus Abba exerevit.
304
957.
A. H. N., índice del A. de San Isidro de Dueñas, Códice 41, fol. 11,
con referencia al Becerro del monasterio, y fol. 43. Véase la noti-
cia anterior.
305
957-958-19-diciembre.
306
958-2-marzo.
307
958-1-niayo.
308
958-22-julio.
309
958-13-noviembre.
310
959-23 de enero.
311
959-29-junio.
L. Serrano, O. S. B.: B.° ff.° Cárdena, págs. 302 y 303, con relación
al Becerro Gótico, fol. 79, col. 2.
312
959-3-agosto.
313
959-4-septiembre.
L. Serrano, O. S. B.: £.° G.« Cárdena, págs. 104 y 105, con relación al
Becerro Gótico, fol. 25, col. 4.
314
959-4-septiembre.
315
959-10-diciembre.
a
" L a condesa D . Fronilde hace donación a su hermana Auro, y her-
manas de Santa Dorothea de Cigüenza de su heredad en Pasares, l a
iglesia de S. J u ' i a n en Villares, l a de S. Juan en Fonte Arcuya, l a de
S. Juan en Soba, l a de S. Andrés de A s i a ; bienes en Castilla, Torme,
Villaescusa, Gagangos y P a r a : "pro victu atque vestitu de sororibus",
libros, limosnas y otras cosas. "Facta cartula... sub die quod erit quarto
idus decembris, era nongentésima nonagessima séptima, regnante Rex
Ordonio i n Legione, et comité Fredinando Gundisalviz i n Castella."
Noticia del índice manuscrito de Oña. A . H . N., Códice núm. 41, fol. 2.
Sub x r i nomine; ego Fronilde vobis sororibus nostris Auro vel so-
roribus tuis perpetua vobis oramus i n domino eternam salutem; amen.
1 1 8 4 F R A Y JUSTO PÉREZ DE URBEL
ditium pariet principis aut comitis terre vel ad partem ipsam eccle-
siam auri libras numero X ; et ista cartula vel donationis ecclesie abeat
perpetua firmitate. Facta cartula scriptionis testamenti sub die quod
erit IIH idus decembris era D C C C C L X L V n regnante rex Ordonio in
Legione et comité Fredinando Gundisalvez in Castella. Ego Fronilde,
qui hanc cartulam traditioni vel donationis fieri volui et relegente au-
divi, manu mea signum feci (Signo) et testibus tradidii ad roborandum.
Ego Ostrocca eonfirmans signum feci (Signo) Gundisalvus prolis Fredi-
nando confirmans (Signo) Sarracino Munnioz confirmans (Signo) Nun-
nii Nunniz confirmans (Signo) Gundisalbo Gundisalbiz (Signo) Belasco
Nebozani confirmans (Signo) Ferdinando Gaseza confirmans + Asuri
Gaseza confirmans (Signo) Munnio Gómez confirmans + Sonna Gómez
confirmans (Signo) Osoricus Sonnat confirmans (Signo).
Principius scripsit et roboravit: (Signo).
316
950.
317
951-959.
ñala el precio que dio (el) Monasterio por ello, que fue: un muy her-
moso manto y un cauallo rucio en cien sueldos con su silla y freno."
A. H. N., índice del A. de San Isidro de Dueñas, Códice 41, fol. 10 v,
con referencia al Becerro del monasterio, fol. 42.
318
960 (?)
319
960 (?)
320
961-3-febrero.
áe 0 b l a d Ó , 1 d O T a d 6 n d e b t e n e s h e c h a £
sJp^L
San PedroJr^ - y sn abad
de Cárdena l *» a ™
Esteban. "Pacta... m Nonas r de
Febrna-
nas, snb Era DCCCCLXXXXVIIII-, regnante rex Ordon" n ObTto
et comité Fernando Gundissalbiz in CasteUa."
L 0 - B : B a c a r d e m 77
' Si. * a L " ' *-• *™¡ *"*-***•• *•*
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1187
321
961-1-noviembre.
Vermudo Ruderici vende a San Pedro de Cárdena y a su abad Ve-
lasco la mitad de "quintam rationem in pozo de domno Fonfino". "Fac-
ía... kalendas Nobembris, E r a DCCCCLXXXXVIHP, regnante rex San-
cio in Legione, et Fredinando Gundisalbiz in Castella."
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, págs. 304 y 305, con relación al
Becerro Gótico, fol. 79, col. 3.
322
961.
Egar y su mujer Julia hacen una amplia donación a San Esteban
del Val, en Valdivielso, y al presbítero Fruela. "Era DCCCCLXLVHH,
regnante rex Ordonio in Oveto et comité F. G. en Castella."
Argáiz: 8. L., VI, 429.
323
961 al 966-28-febrero.
Carta de venta celebrada entre particulares. "Facta... III kalendas
marcias, in era DCCCCI, regnante, rex Sanctio et comité Fredenando Gon-
desalbiz."
Barrau-Dihigo: Gh. de Valpuesta, núm. XXXVT, siguiendo al Códice del
A. H. N . de Madrid, 1166 B, fol. 16.
Admitimos las consideraciones que sobre la data propone Barrau-
Dihigo. Se trata efectivamente de una carta -escrita durante el reina-
do de Sancho el Craso.
324
962-1-febrero.
Nebzano Dulquitiz vende a San Pedro de Cárdena y a su abad Es-
teban unas heredades. "Facta... kalendas Februarias, sub Era T, reg-
l l g g F R A Y JUSTO PÉREZ DE URBEL
325
962-1-febrero.
326
962-11-febrero.
327
962-25-febrero.
328
962-25-febrero.
S529
962-1 -marzo.
330
982-18-marzo.
331
962-23-julio.
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, págs. 317 y 318, con referencia al
Becerro Gótico, fol. 83, col. 1.
332
962-24-septiembre.
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, págs. 125 y 126, con relación al
Becerro Gótico, fol. 30, col. 4.
333
962-12-diciembre.
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, pág. 317, con relación al Becerro
Gótico, fol. 83, col. 1.
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1191
334
962-25-diciembre.
Donación, en favor de Santa Eugenia de Marmellar, de una viña
que se delimita. "Facta... die VIII kalendas Januarias, E r a T, regnante
rex Sancio in Legione, et comité Fernando in Castilla."
I¿. Serrano, O. S. B.: B.* G." Cárdena, pág. 39, con relación al Becerro
Gótico, fol. 10, col. 2.
335
962-27 de diciembre.
Carta dé Arras otorgada por Gonzalo, hijo de Placencio, en favor
de Elvira, "regnante rege Sancio in Legione et comité Fredinando Gon-
desalbez in Kastella".
Vignau: índice de Documentos de Sahagún, núm. 634.
336
962 (?)
'Edificóse San Andrés de Población, por los años novecientos y se-
senta y dos. E l primer abad que se conoce se llamó Armentario. Reina-
ba D. Ordoño el quarto. A este nombra la carta de donación de el Ar-
chivo de Oña, dándole este título de Rey los notarios en Castilla. Duróle
poco el ser Abadia. E l año de novecientos y setenta y nueve ya estaua
hecha heremitorio. Deste modo' le trata Doña Ilduara", al entrar en el
monasterio de Cilla Perlata.
Argáiz. 8. L., VI, pág. 430. No hay cartas castellanas de 962 con el
nombre de Ordoño IV. Desde fines de 961 vuelve a mencionarse a
Sancho; lo cual nos mueve a suponer en Argáiz una distracción al
proponer la fecha, que debe ser más bien el año 961.
337
962.
"Ego Senioldus qui sum filius Todemiri et matris Ermofare vidi tes-
tamentum conscriptum in manibre Albari abati... regula vel testamentum
H92 FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
338
963-23-enero.
339
963-5-julio.
340
963-5-julio.
Doña Fronilde, con. sus hijos Obeco Didaz y Albaro Didaz y sus so-
brinos Romano Munioz y Vermudo Munioz y con Ñuño Beilaz, donan a
San Pedro de Cárdena una suerte de monte. "Facta carta donationis
III Nonas Julias, Era TP, regnante rex Sancio in Legione, et Fredi-
nando Gundisalbiz in Castella comité." Son confirmantes: Hanni Hanniz...
Hanni Didaz, Gundisalbo Albariz..., Munio Ratoriz, Munio Franko, Nun-
nu Refuga..., Nunnu Folieta..., Belasco Gomiz..., Didaco Gudistioz, Assur
Assuriz, Munnio Gudistioz, Beila Galindo, Nunnu Ruderi, Fredenan-
dus comes, Urraka regina, Garsea Fredinandiz, Didaco Soemenoz..., Ber-
mudo Garseza, Fernando Albaroz..., Gomiz Belliza..., Munnio Fernan-
diz... y los merinos Nunnu y Garbisso.
tí. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, págs. 11 a 13; Berganza: Anti-
güedades, H, 400, con fecha errada. Los dos con referencia al Be-
cerro Gótico, fol. 4, cois. 1 y 2.
341
963-13-julio.
E l presbítero Beila, con sus hermanos Tello, Belasco, Gudmero,
Garcea y Munnina, venden a San Pedro de Cárdena un agro que, por
cierta parte, está "iuxta termino de Didaco Godestioz". L a pena pecu-
niaria de los que contravengan a lo dispuesto en la escritura: "ad do-
a
minus terre in cauto C solidos. Facta carta... III Idus Julias, sub Era TI ,
regnante rex Sancio in Legione, et comité Fernando Gundisalbiz in
Castella". Entre los testigos aducidos: Didaco Gudestioz ts... Munio Gu-
destioz ts...
342
963-31-octubre.
Venta de una viña en favor del abad Severo y de los monjes del
monasterio de Marmellar. "Facta carta... die sabbato, II kalendas No-
vembris, E r a TI, regnante rex Sancio in Legione, et comité Fernando
Gundisalbiz in Castella."
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, págs. 39 y 40, con referencia al
Becerro Gótico, fol. 10, col. 2. La fecha parece exacta, pues el
año 963 fué sábado el último día de octubre.
343
964-1-enero.
344
964-30-marzo.
Ferro Falconiz, con su mujer Gontroda e hijos, venden al monjtí
Velasco de Cárdena "quinta ratione de meo ipso pozo de domno Fan-
fino", es decir, en el pozo de sal llamado de Don Fonfino. "Facta... III ka-
lendas Aprilis, E r a TIP, rex Sancio in Legione, et Fredinando Gundissal-
biz in Castella."
L. Serrano, O. S. B.: B° (?.<> Cárdena, pág. 315, con relación al Bece-
rro Gótico, fol. 82, col. 3.
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1195
345
964-5-mayo.
346
964-23-mayo.
347
964-3-junio (954).
348
964-22-julio.
349
964-4-agosto.
350
965-12 de febrero.
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, pág. 18, con relación al Becerro
Gótico, fol. 5, col. 3.
351
965-11-mayo.
352
965-3-junio.
Venta de una propiedad entre particulares. "Facta carta... die III No-
nas Junias, E r a TTIP, regnante rex Sancio in Legione et comité Fredi-
nando in Castella."
353
965-22-junio.
Venta entre particulares de una viña situada a la entrada de Relio-
sello. "Facta... X kalendas Julias, E r a TIIP, rex Sancius in Legione, et
comité Fredinando Gundissalbiz in Castella."
L. Serrano, O. S. B.: B.° G," Cwdeñu, pág. 147, con referencia al Be-
cerro Gótico, fol. 36, col. 1.
354
965-30-junio.
Venta entre particulares de una tierra que se deslinda junto a otra
a
de Munnio Mutarrafe. "Facta... II kalendas Julias, Era TIII , regnante
rex Sancio in Legione, et comité Fernando Gundissalbiz in Castella."
v
L. Serrano, O. S. B.: B.° G. Cárdena, págs. 183 y 184, con referencia
al Becerro Gótico, fol. 46, col. 2.
355
. 965-1-julio.
Venta de un agro, "iuxta agro de Tello Feles", hecha en favor de
S. Pedro de Cárdena, Facta carta... kalendas Julias, E r a TIIP, Rex
Sancio in Legione, et comité Fredinando Gundisalbiz in Castella".
Confirmantes: Romani, Bermudo Munnioz, Munnio Ratariz... Gun-
disalbo Albariz...
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, pág. 16, con relación al fol. 5,
col. 2 del Becerro Gótico.
356
965-23-julio.
Venta de un agro en favor de San Pedro de Cárdena, agro que tiene
por uno de sus límites otro agro de Nunno Refugano. "Pacta carta
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1199
357
965-23-julio.
358
965-1-diciembre.
Carta de propia oblación y de donación de bienes, uno de ellos " i n
locum... Trascastellum Poza", en favor de San Pedro de Cárdena y de su
abad Esteban. "Facta... Kalendas Decembris, E r a T I I P , regnante rex
Sancio i n Legione, et Fredinando comité i n Castella."
L. Serrano, O. S. B. B.° G." Cárdena, pág. 309, con relación al Becerro
Gótico, fol. 80, col. 4.
359
965-1-diciembre.
360
965-7-diciembre.
ótil
966-1-abril.
362
966-30-junio.
"In Era TIIIP, notum die II kalendas Julias, ort est intentio" entre
a
363
966-1-noviembre.
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, págs. 155 y 156, con relación al
Becerro Gótico, fol. 38 y col. 3.
363 bis.
966.
364
966-984-21 de diciembre.
365
967 (?)-6-junio.
366
967 (?)-6-junio.
367
967-1-agosto.
L. Serrano, O. S. B.: B,° G:° Cárdena, págs. 312 y 313, con relación al
Becerro Gótico, fol. 81, col. 4.
368
967-14-septiembre.
369
967-1-noviembre.
L. Serrano, O. S. B.: Cart. San Pedro de Arlwnza, pág. 49, con rela-
ción al Becerro de Arlanza, doc. núm. 49.
12
F R A Y
1204 JUSTO PÉEEZ DE URBEL
370
967-30-diciembre.
visi sumus abe re, visque ad minimam gallinam, vel quicquid ubi aliquit
de nostra radice, vel de nostra parbitate, usque ad magnam summitate
inventum fuerit, sit traditum vel contestatum vel paetuitum per istum
pactum vel regule scriptum ad atrium sanctorum Cosmee et Damiani
et sánete Eufimie virginis, qui sunt ipse ecclesie fúndate in locum quod
vocitant Kaozolos et abbate Taurino vel alus abbatibus qui post illum
successerint in ipso monasterio, vel ad omni collationem eorum si
traditum et concessum in perpetua eternitate, amen.
Et si aliquid ausus fuerit et istum pactum dirrupue voluerit aut
excinde aliquis per superbia aut per contentione/ aut per alicum iudi-
cium secularem sive aliquis de extrañéis/ aut per aliqua potestas su-
perba aut aliquis homo qui istum pactum disrumpere voluerit, qualis
ira descendit super Datam el Abiron viros malignos et abominatos, qui
pro suas facinores turpes, et malas vivos illos absorbuit térra et
cteglutibit et alia talis ira, qui venit super Ananias et Saffira qui ad Deum
mentierunt et ante S. S. P. A. viventes arderunt, et dimergat illum dum
Deus in profundum inferni sicut dimensit civitates illas duas Sodoma et
Gomorra et cum luda traditore participium habeaut et nec in isto secu-
lo vivi, nec ad morte comunionem non accipiat, ad comitem terre nostre
pariet III libras áureas sed istam regula pacti pienam habeat firmitatem.
Facta regula testamenti notum sub die quod erit III kalendas Ianuarias,
in era millesima V, aderescente rege Ranimiro et comité Fredenando
Gundisalvez. Ecce nos Flayna, sóror, et frater Ioannes et Armentarius,
presbiter et Gontina, et ego Yelvira et Didaco, in hoc pacto, qui fieri
una pariter voluimus manibus nostris coram testibus roborabimus et
-L- + - j - +. - j - + .+ fecimus; Christiforrus abba de Bezerrile + fecit;
Tinnus abba de Sancta Maria + fecit; Tellu frater Sancti Emilia-
ni + ; Petrus presbiter + ; Vegila presbiter + ; et tota collatio de
sanctorum Cosme et Domiani et sancto Eufimie hic signe facturi
-j- .+ ~j- + - | - _ j _ + _-j_ Frater Seniuldus qui exscripsi et manu
)
mea. (Signo.) i
371
967 (?)
non quoacte sed spontanee, non imbitus sed uoluntarie, pro remedium
anime mee, mortem timendo infernumque pauendo, placuit animo meo,
sic trado meos monesterios et meos solares et meas diuisas et meas he-
reditates, quam habeo de parentum meorum ad atrium sancti Iohannis
Babtiste et sancti Petri Apostoli uel sánete Crucis seu sancti Martini,
cujus uasilica sita est in loco predicto Celia Prelata necnon et tibi abbati
meo Ouidio uel ómnibus domnis sub tuo conmorantibus dominio,. In
primis trado memet ipsa, cum corpus simul et anima; deinde in alfoce
de Onie, villa que oucitant Arroio de sancti Fructuosi cum integritate;
in ual de ripa Hibre celia sancta Cecilia cum integritate, in alfoce de
Hipia (?) celia sancti Vincenti de la Mata cum integritate; in valle de
Vielso celia sancti Andre cum integritate; in Castella Vetula, in alfoce
de Tobalina, in uilla que uocitant sancta Maria, mea diuisa et .meos
solares populatos et oella sancta María, super albeum, que uocitant Hi-
bero, cum illa peskera de remolino et illa media peskera de sancti Cle-
menti, et illos medios kannares del vado de Garonna; et cum suas de-
canias, id est, sancti Juliani de Tovalina, cum sancta Eulalia de uilla
Semprun et sancti Johannis de ualle Horcha. Hec omnia cum omni in-
tegritate, hec omnia superius prescribta seu roborata concedo Deo et
tibi abbati meo Ouidio, tam monasterios quam diuisas, tam solares quam
hereditates; terris, uineis, molinis, kannares, tam in Hibero, quam in
Vesice uel in alus fluminibus, defesas, pratis pascibilis, libris, uasilia,
exitus et introytus, in montibus uel fontibus, quantum ad ipsis locis
uel monasteriis pertinet ad omni integritate. Quod si ego Heldoara uel
quispiam hominis, parua uel magna persona hunc meum prescribtum
minuere, tollere uel disrum (sic) ausus fuerit nullatemus hoc audeat
uindicare. Sed si uaná presumptione arreptus ad alica injuria tibi pre-
fato domno uoluerit inferre, desdendat super cum ira Dei, atque ab omni
cetu cristianorum exclusus sit et a sancta mater ecclesia anathematicatus
et disc-omunicatus et cum Juda traditore deputatus, et super pariet a
a
parte regís auri libre V , et hoc scribtum firmum et stabilis sit per
a a
omnia sécula seculorum. Amen. Facta carta traditiones in era T : U : .
regnante rex Adefonso in Legione et comité García Fredinandee, in Cas-
tella. Ego Heldoara, que hoc pactum feci et legente audiui, manum mea
roboraui et signum.—Rodanius scribsit.
372
968-31-enero.
373
968-1-febrero.
Donación en favor de Valpuesta de varias heredades, hecha por el
presbítero Tello, "sicut fecit tie nostro Domno Didaco eps., cum suos
a
eredes. "Facta... kalendas februarias, in era millésima VI , regnante rex
Ranemiro et comité Fredenando Gundesalbizi in Castella, Didaco Mo-
ni oz iseripsit."
Barrau-Dihigo: Ch. de Valpuesta, núm. XLI, siguiendo al Códice del
A. H. N . de Madrid 1166 B, fol. 78 v.
374
968-1-febrero.
Carta de propia oblación y de donación del monasterio de San M i -
guel de Castro-Támara, hecha en favor del monasterio de Santa María
a
de Rezmondo. "Facta... kalendas Februarias, in Era TVI , rex Ranimiro
in Legione, et comité Fredinando Gundissalbiz in Castella."
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, pág. 257, con relación al Becerro
Gótico, fol. 67 col. 1.
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1209
375
968-16-febrero.
Donación de una viña en favor de Valpuesta y de su abad Alvaro.
"Facta... X V kalendas marcias, era TVI... Regnante Ranimiro rex in
Legíbne, et comité Fredenando Gondessalbiz in Castella."
Barrau-Dihigo: Ch. de Valpuesta, núm. XL.II, siguiendo al Códice del
A. H. N . de Madrid 1166 B, fol. 9.
376
968-1-abril.
"Fernando Gundisalviz comité et uxor mea Urracha" confirman, a
continuación de Gonzalo Fernández en la copia conocida, los fueros de
Brañosera, dados por "avi mei Monnio Nunniz et Argilo. Era TVP, die V
feria, ipsas kalendas Aprilis", Monnio Assuriz, Petro Garcia, Fernan-
do Varbaldiz, Gutierre Rodriz, Didaco Rodriz cfms et roboramus.
L». Serrano, O. S. B.: Cart. San Pedro de Arlanza, pág. 3, con refe-
rencia al A. de Silos, Ms. 10 fol. 41.
;
377
968-8-abril.
Fernán González, "Kastellensis et Asturiensis comité", hace ingenuo
y delimita el monasterio de San Martín de Aguilar, regido por el
abad Revelio, y fundado por Osorio Ermegildiz, juntamente con su mu-
jer Goto y sus hijos Petrus, Fredinandus, Ermegildus, Didacus, Iusta,
Teresa et Momadonna. "Facta... VII Idus aprilis, sub Era TVP, regnante
infantem Ranimiro in Legione, et comité Fredinando Gundissalbiz in
Castella." Confirman: Belasius eps. cf., rb.—Nunu pbr. cf. rb.—Mun-
ido Danlucio cf. rb.—Didaco Soemenoz cf. rb.—Scemeno Mauro cf. rb.—
Feles Didaz cf. rb.—Petro Sanies...
L. Serrano, O. S. B.: B.° G-.° Cárdena, págs. 258 y 259; Berganza: An-
tigüedades, II, pág. 403. Con relación al Becerro Gótico, fol. 67,
col. 2.
1210 F R A Y JUSTO PÉREZ DE URBEL
378
968-1-mayo.
379
968-6-mayo.
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, págs. 279 y 280; Berganza: An-
tigüedades II, pág. 404, con relación los dos al Becerro Gótico,,
f
380
968-6-agosto.
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, pág. 123, con referencia al Be-
cerro Gótico, fol. 30, col. 2.
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1211
381
968.
Donación de una viña en favor de Santa María de Rezmondo y de
su abad Recimondo. "In era TVI, regnante Ranimiro in Legione, et
comité Fredinando Gundissalbiz in Castella."
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, pág. 255, con relación al Be-
cerro Gótico, fol. 6$ col. 3.
382
969-19-febrero.
Carta de propia oblación y de donación de bienes en favor de San
Pedro de Cárdena y de su abad Endura. En la misma carta: Donación en
favor del citado monasterio de la mitad de una viña. "Facta... X I ka-
lendas Marcias, Era TVII, regnante rex Ranimiro in Legione, et comité
Fredinando Gundisalbiz in Castella."
LÍ. Serrano, O. S. B.: B:° G.° Cárdena, pág. 141, con relación al Becerro
Gótico, fol. 34, col. 3.
383
969-22-febrero.
Donación de una viña en favor de San Pedro de Cárdena y de su
abad Endura. "Facta... VIII kalendas Marcias, Era TVIP, regnante rex
Ranimiro in Legione, et comité Fernando Gundissalbiz in Castella."
v
L. Serrano, O. S. B.: B. G.° Cárdena, págs. 109 y 110, con relación al
Becerro Gótico fol. 27, col. 1.
384
969-11-marzo.
E l conde Fernán González señala términos y fueros al monasterio de
Santa María de Rezmondo, siendo Galindo abad del mismo. "Facta...
1212 FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
385
969-10-abril.
E l presbítero Munio dona al monasterio de San Pedro de Arlanza y
a su abad Gatón todo ¡su haber en diversos pueblos. "Facta... sabbato,
III Idus Aprilis, E r a M V I I , Ramiro rex et comité Fredinando i n regnis
suis... Félix notarius cf.—Munnio notuit cf..."
L. Serrano, O. S. B . : Cart. San Pedro de Arlansa, pág. 51, con rela-
ción al Becerro Gótico de Arlanza, núm, 43.
386
969-1 de agosto.
387
969-10-agosto.
388
969-15-agosto.
389
969-19-agosto.
390
969-21-agosto.
391
969.
392
970-1-marzo.
Obeco y Gacría, "una pariter cum filia-mea Urraca", venden al mo-
nasterio de San Adrián de Juarros y a su abad Obeco ciertos derechos
sobre un molino, "que dicitur Fonte de Nafarra, quod est in ribo de
Ebeia. Facta... III feria, ipsas kalendas marcias, erat MVIII, rex Ra-
demiro in Legione et comité Garzia Fredenandez in Castella... Ystas
sunt bezes de fratres Sancti Adriani".
L. Serrano, O. S. B.: El obispado de Burgos, III, pág. 15, con relación
al Becerro de Ibeas, fol. 3.
393
970-12- julio.
394
970 (?)
Privilegio de Garci Fernández a los de Villagrán o Brañosera. E n -
tre otros doce abades firma "Petrus abbas Sánete Marie Oxomensis".
Argáiz: S. L., II, 291, Población Eclesiástica de España, pág. 497.
394 a
970 (?)
Ego Adefonsus, totius Hispaniae imperator, fació vobis, varones
civitatis Larensis cartam de vestros foros, quos habuistis ex parte avio-
rum meorum, et ego do vobis de illos melioranza.
Son los fueros que la ciudad de Lara había tenido desde la época con-
dal, confirmados y ampliados por Alfonso VII en 1131. (Cart. de
Afianza, 176-180.)
394 b
970 (?)
395
971-20-febrero.
396
971-14-marzo.
397
971-26-abril.
398
971-19-junio.
E l presbítero Muño confirma l a donación que otro presbítero lla-
mado Tello había hecho a Valpuesta. "Facta... X I I I kalendas iulias, in
era T V I I I P , regnante rex Ranimiro i n Leione, et comité Garsea Fre-
denandiz i n Castella." Entre los confirmantes: Belasco Sarraciniz ts.
Barrau-Dihigo: Ch. .de Valpuesta, núm. XLII, con relación al Códice del
A . H . N . de Madrid 1166 B, fols. 17 v-18 r.
399
971-14-septiembre.
400
971-24-septiembre.
401
971.
a
"Una donación del conde Fernando Assurez y la condesa D. Tota.
Su fecha era 1009, reynando Ramiro en León. Habla con el glorioso San
Ysidro y San Martín y con Luminoso, abad de él. Dónale la su iglesia
de Sta. Coloma con toda su hacienda a ella perteneciente, según se la
dio el rey. La qual está sita junto a Tariego."
A. H. N., índice del A. de San Isidro de Dueñas, Códice 41, fol. 10 v,
con referencia al Becerro del monasterio, fol. 38. Argáiz: S. Z/.,
II, 341. En el ms. 720 de la B. N. hay otra nota sobre esta carta.
402
971.
403
972-26-febrero.
404
972-11-abril.
405
972-1-mayo.
406
972-28-mayo.
ria de los que contra l a escritura fuesen: "ad domnus terre pariet in
cauto X libras ex purissimum auro. Pacta carta donationis notum die,
II feria, V kalendas Junias, E r a T X , regnante rex Ranimiro in Legione,
et comité Garcia Fernandiz in Castella.—Nos homines vero Agusyn..."—
Cuarenta y un confirmantes, y entre ellos, Bermudo L a i n .
a
(1. col.) Assur Fernandiz cf.—Didaco Fernandiz cf.—Beila Gar-
ciaz cf.—ArmeUtero Sarracinizí-cf...
a
(2. col.) Gundesalbo Gudestioz cf.—Sarracino Munioz cf.—Sceme-
no Sarraciniz cf.—Annaya Gudemeri cf...—Ziti Rege titulauit.
407
972-28-mayo.
408
972-l-julio.
Los condes G a r c í a Fernández y su mujer A v a donan varias baqueri-
zas en honor de San Pedro de Cárdena y de su abad Recesvinto, ad-
virtiendo los lugares que dentro del monte de Pineda ocupa cada tinada.
"Facta... kalendas Julias, E r a TX*, regnante rex Ordonio i n Legione."
Confirman: Gundisalbo Telliz h i c — L u p e Acenareg h i c — A s s u r Gun-
dissalbiz hic—Sancio Gomiz h i c — T e l l u Belascoz ts.—Didaco Osandoz ts.
Nuno Gomiz ts.
L. Serrano, O. S. B . : B.° G.° Cárdena, págs. 334 y 335, con relación
al Becerro Gótico, fol. 87, col. 2.
409
972-l-julio.
García F e r n á n d e z y su mujer doña A v a donan a Cárdena y a su
abad Recesvinto varias baquerizas en el monte de Pineda. "Facta... T X . . .
kalendarum Julio primo, regnante Garsea comes et A v a comitissa, nos
iam dictos, i n Castellam, et rex Ordonio i n Legione... Gonsalbo Tellic cf.
Gulferico Munnioz cf.—Luppe Amuzcoz cf.—Assur Gundisalbiz cf.—
Sancio Gomiz, ts.—Nunno Gomiz ts.—Velasco Gomiz ts.—Nunnio N u -
niz ts.—Gusteus gratia Dei eps. ts.—Fronismus preceptum Dei eps. ts.—
Sonna, Damianus, Donninus y Obecus, abades.—Garsea comes manu pro-
pia rbt.—Tello velascoz cf.—Sarracino Velascoz cf.—Didaco Ozandoz cf.
Beremudus abba cf."
Como puede ver el lector, hay una distracción en la fecha, que nos
habla de un rey Ordoño, debiendo decir Ramiro.
410
972-11-julio.
varias leyes ferales sobre pastos, leñas, pesca, etc. Por pena, a los que
nieguen el valor de esta escritura: "a parte regís X X X libras ex purí-
simo auro. Facta carta donationis vel confirmationis die notum V . Idus
a
Julias, Era TX , regnante rex Ranimiro in Legione.—Ego García Fre-
dinandiz... signum feci...—Ava comitissa confirmans... sygnum + im-
pressi.—Sancio prolis eorum cf.—Gundesalbo similiter cf.
a
(1. col.) Domna Fronilde cf.—Martinus eps.—Fronimius eps. cf...
a
2. col.) Gundesalbo Munioz ts.—Vermudo cf.—Munioz ts.—Albaro
Keiaz ts.—Albaro Abduz ts.—Gundesteu Nuñiz ts.—Ruderico Telliz ts.—
Munio Gudesteuz ts.-—Abduz Nuñiz te.
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cardona, págs. 1 a 5; Berganza: Anti-
güedades, II, 409; Yepes: Crónica, I, Apéndice VIII. Todos con
referencia al Becerro Gótico, fols. 1 y 2, cois. 1 y 2.
411
972-11-julio.
412
972-11-julio.
413
972-11-julio.
414
972-7-septiembre.
a
(2. col.) Sarracino Belaseoz cf.—Didaco Armentarez cf.—Nunnu
Munnioz cf.—Begila Didaz cf.—García Lupiz cf.—Annaia Gudemeriz cf.
Gundesalvo Telliz cf.
a
(3. col.) Gundesalbo Ansuriz cf.—Fredenando Munnioz cf.—Frede-
nando Sonnaz cf.—Munnio Sonnaz cf.—Fredenando Telliz cf.—Nunnu
Didaci cf.—Albaro Lupiz cf.—Obeco Albarez cf.
a
(4. col.) Sonna Feles cf.—Donno Bendenti cf.—Munnio Ruderici cf.
Fredenando Armentarez cf.—Munnio Didaci cf.—Nunnu Didaci cf.
a
(5. col.) Obeco Maurellez cf.—Ermigildo Fredenandiz cf.—Tellu
Didaz cf.—Armentero Flaginiz cf.—Gelca Abol Gamarez cf.
L. Serrano, O. S. B.: Cart. C'ovarrubias, págs. 4 a 7, con referencia al
A. C. Burgos, vol. 69, I. Parte, fol. 87.
415
972-30-septiembre.
416
972 (?)
417
972-1-octubre.
418
972-17-noviembre.
L. Serrano, O. S. B.: B.° G:° Cárdena, pág. 32, con referencia al Be-
cerro Gótico, fol. 8, col. 3.
419
972 (?)
A l pie del documento por el que Fernán González hace una donación
en 1 de enero de 964 a San Julián de Be zares se hace constar que el
presbítero Órbita se entregó al monasterio con varias haciendas.
"Era T X L Garsea Fredinando in Castella."
420
972.
421
972 (?)
973-22-enero.
Carta de propia oblación y de donación de bienes en V i l l a Auta,
hecha en favor de San Pedro de Cárdena y de su abad Sebastián. "Fac-
ta... X I kalendas Februarias. E r a T X I , regnante rex Ranimiro i n Le-
gione, et i n Castella comité Garsea Fredinandiz."
L . Serrano, O. S. B . : B.° G.° Cárdena, pág. 192, con relación al Becerro
Gótico, fol. 49, col. 1.
423
973-13-febrero.
Carta de propia oblación del presbítero Galindo y de donación de
bienes, hecha en favor de San Pedro de Cárdena y de su abad Sebas-
tián. "Facta... Idus Februarias, E r a T X P , regnante rex Ranemiro i n
Legione, et comité Garsea Fredinandi in Castella." Entre los confir-
mantes: Didaco Scemenoz hic.—Scemeno Sarraciniz hic...
L. Serrano, O. S. B . : B.° G." Cárdena, pág. 325, con relación al Be-
cerro Gótico, fol. 85 col. 2.
424
973-1-mayo.
425
973-15-mayo.
a
idus magias, in era millésima X I , rex Ranemiro in Legione et comité
Garsea Fredenandiz in Castella."
Barrau-Dihigo: Ch. de Valpuesta, núm. XLIV, siguiendo el Códice del
A. H. N . de Madrid 1166 B fol. 79 r
426
973-30-junio.
Donación en favor de San Julián de Villagonzalo de Pedernales y
de su abadesa Osicia. "Facta... II kalendas Julias, Era TXI, regnante rex
Ranimirus in Legione, et comité Garsea Fernandiz in Castella."
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, pág. 124, con relación al Bece-
rro Gótico, fol. 30, col. 3.
427
974-6-enero.
Carta de propia oblación y de donación de bienes, hecha en favor
de San Cosme y San Damián de Covarrubias y de su abadesa Justa y
a
abad Lucio. "Facta... die Apparitionis Domini, era Millésima XII , reg-
nante rex Ranimiro in Legione et comité Garsea Fredenandiz in Cas-
tella." Garsea Fredenandiz cf.—Et Ava comitissa cf.—Assur Fredenan-
diz cf.—Obeco Munnioz cf.—Garsea Munnioz cf.—Munnu Gartiaz cf.—
Gutier Ruderiz cf.—Bermudu Fredenandi cf.
L. Serrano, O. S. B.: Cart. Covarrubias, pág. 7, con relación a un ori-
ginal del A. Catedral de Burgos, vol. 69, primera parte, col. 88.
428
974-3-mayo.
Carta de propia oblación y de donación de bienes en favor de San
Cosme y San Damián de Covarrubias, de su abadesa Justa y su abad
o
Lucio. "Facta... III Nonas maias, in die Sánete Crucis, era MXIP, reg-
nante rex Ranimiro in Legione et comité Garsea Fredenandiz in Cas-
tella."
428 bis.
974-8-marzo.
Sub sánete et individué Trinitatis Patris et Filii et Spiritus Sancti...
Ego García Fredenandez gratia Dei comes et imperator Castella una
cuna uxore mea Aba comitissa, propter remedium anime mee et anima-
rum parentum meorum et omnium fidelium defunctorum facimus scrip-
turam libertatis sive ingenuitatis ad vos meos fidelissimos varones de
Castro Xeriz. Damus foros bonos ad illas caballeros, ut sint infanzones...
Facta carta notum diem VIII idus martii, era MXII, imperante comes
García in Castella et Abba comitissa uxor ejus; de nostras aures audi-
vimus et de manu nostra roboravimus. Sancio filio nostro. Urraca filia
nostra, Annaia Sonnaz, Pelagius episcopus, Didaco Puello.
Muñoz y Romero: Fueros Municipales, 37-39. Cf. V. Castañeda: Liber-
tades medievales, en Revista de Ciencias jurídicas y sociales, 1919,
II, págs. 527-532.
429
974-2-junio.
Carta de propia oblación y de donación de bienes. "Facta carta tra-
ditionis notum die V I kalendas Julias. Era TXIP, regnante rex Rani-
miro in Legione, et comité Garseano in Castella."
L.. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, págs. 68 y 69, con referencia al
Becerro Gótico, fol. 17, col. 3.
430
974-7-julio.
430 bis.
974.
Sub imperio Sánete Trinitatis Patris, Filü et Spiritus Saneti... Ego
Gundisaivo Gudistios cum jussione et consilio domini ruei Garsie Fer-
nandi populavi Salas et dedi foros et términos, et dominus meus supra-
dictus comes confirma vit... Ego comes Garsia qui hanc cartam meo
fideli Gundisaivo Gudinos (?) exarare jussi, Belasconi episcopo, Nunno
Didacus, Lupiel diaconus, Silvanus frater, Poncius Didaci... de Salas, Ve-
remus, Fernandus Verdoundez, Blascus Garcie, Nuno Nunes, Ordon Fe-
rrandes, Galindo Ferrandes, Alvar Gonzale, Nnno Gustios, Alvaro Gus-
taos, Lop...
Cartul. de Afianza, 181-185. Estos fueros de Salas de los Infantes se
encuentran en una carta confirmatoria de Pedro I. Hay en ellos
un fondo primitivo, muy contaminado con añadiduras posteriores.
Da fecha nos da el año 964, pero la mención de Garci Fernández
indica que hay que colocarlos después de 970. Puede sospecharse
que el copista omitió una X.
431
975-6-enero.
García Fernández y su mujer Ava donan al monasterio de BerKn-
o
gas el de Santa María de Ormaza. "Facta... IIP feria, VIII , idus junnua-
tt a o
rii, era M X III , regnante rege Ranimiro in Legione... Rudericus Gon-
salvig cf., Hanne Obecoz cf., Fernando Armentaleg cf., Munio Muta-
ric, cf., Nunno Ovecog cf., Garsia Lupi cf., Bela Didaz cf., Munio Ru-
derici cf., Bravolius exaravit, Belasco epo. cf.
L. Serrano, O. S. B.: El obispado de Burgos, III, pág. 17, con relación al
A. C. Burgos, Vol. 71, núm. 160. Cartulario de Afianza, pág. 85,
nota 1. Falta una I en el número de la feria o sobra en el de los
idus, pues el 6 de enero no fué martes, sino miércoles.
432
975-6-enero.
433
975-1-junio.
Venta, en favor de Valpuesta y de su abad Alvaro, de unas casas
que lindan por uno de sus límites con una de Munnio Amuscoz. "Facta...
a
III feria, kalendas junias, era I X I I I , Ranimiro rex et comité Garsea Fre-
denandiz in Castella."
Barrau-Dihigo: Ch. de Valpuesta, núm. X L V , siguiendo al Códice del
A . H . N . de Madrid 1166 B, fols. 183-193. E l primero de junio de
975 era, efectivamente, martes, de suerte que l a fecha no delata
error alguno.
434
976-18-marzo.
435
976-22-abril.
436
976-25-agosto.
Ego Fernando Ansurez una cuna conjuge mea... Nempe plures ma-
net notum eo quod dive memorie genitore meo Assuri comité satis f i -
delissimum fuisse Domno Ranimiro principe, et post obitum genitoris
mei ego vicem ipsius obtempera vi. Ego vero tempere ut ille fine vite
excepit et prolis ipsius Domno Ordonio regalia vice acquisivit, ego, ut
mihi mee suppetierunt vires, adjutor et fidelissimum i l l i extiti, et con-
tra resistentes i l l i atquievi, attencius dimiciavi. Qua propter de regali
sceptra, que i l l i Dominus jussit condonari, nos illi servientes inmunes
nullatenus fecit permanere, sed pro ipsius... multorum nobis onorum di-
tavit, tan mandaciones quam etiam hereditates, sibi quoque pertinen-
tes." Ahora los donantes dedican " i n honorem ad Domno nostro Ordo-
nium" varios bienes muebles. Firman Fernando Ansurez, su mujer Tota,
Veremundo Ovequiz, Nuni Gundisalviz, Obeco Fernandiz, A l v a r Ver-
a
mudez... V feria.
437
976-1-diciembre.
Argáiz vio una escritura de donación a San Miguel de Pedroso y a
su abadesa doña Munia, dada en esta fecha y confirmada por el obispo
don Pedro.
Argáiz: S. L., VI, pág. 372. E l obispo don Pedro aparece m á s tarde en
las cartas castellanas, por lo cual habría que tomar con reserva
esta noticia.
438
976.
439
977.
E l monasterio de San Millán devuelve al de San Miguel de Pedroso
la villa de Redecilla del Campo.
R. A . B. M . , X I X (1908), pág. 406.
440
978.
"Escritura de venta en pergamino de letra gótica signada en lengua
latina corrupta, de compras que hizo l a ynfanta doña Hurraca de mu-
chas heredades, caballos, yeguas, bobes, buras, oves, porcos, molinos.
E n l a hera de mili y catorce. Juliano Tellez, & ego Rodrigo Alvarez, et
ego Joanis abbas, et ego Señor abas, et ego Sona abas, et ego Abban et
A t i l a judes, et ego Lupica Soni i n nostris manibus roboratum; ego aut
eo Belasco escripsi.
Privilegio de Serrato y otros, B . N . , ms. 712, fol. 321 v.
441
978-9-enero.
442
978-23-abril.
había hecho Forakasas iben Taion. Confirman cinco obispos, "Froila pbr.,
qui et doctissimus Ibarii pignus, Froila Vigilani et majordomus, Garsea
Ferdinandiz comes et dux eminentior. Fredenandus Veremudiz, Frede-
nandus Flaniz, Osorius Didaci..."
A. H. N., Sahagún, Reales, I, doc. 29.
443
978-24-abril.
E l presbítero Sarracenus dona a San Julián de Villa Gonzalo de
Pedernales y a su abadesa Ositia su "quinta" de bienes muebles e in-
muebles. "Facta... VIII kalendas Maias, Era TXVP, regnante rex Rani-
mirus in Legione, et comité Garsea Fredinandiz in Castella."
10
L. Serrano, O. S. B.: J5.° Q, Cárdena, págis. 136 y 137, con referencia
al Becerro Gótico, fol 33. col. 3.
444
978-24-abril.
Venta de derechos de sal en el pozo de Doña Gutina, realizada en
favor del monasterio de San Pedro de Cárdena y de su abad Velasco.
"Facta... VIII kalendas Maias, E r a T X V P , regnante rex Ranimiro in
Legione, et comité Garsea in Castella." Entre los confirmantes: Albaro
Zitiz hic.—Garsea abba ts.
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, pág. 307, con relación al Becerro
Gótico, fol. 80, col. 2
445
978-25-abril.
Venta del derecho a sacar sal del pozo de Doña Gutina "de septem
in septem diebus", en los meses de marzo y agosto, realizada en favor
de Velasco de Cárdena. "Facta... VII kalendas Maias, Era T X V P , rex
Ranemiro in Legione, et comité Garsea Fredinandiz in Castella."
L. Serrano, O. S. B.: B.° £?.° Cárdena, pág. 322, con relación al Bece-
rro Gótico, fol. 94, col. 2.
14
1 2 36 F E A Y JUSTO PÉKEZ DE URBEL
446
978-2-julio.
447
978-24-noviembre.
448
978.
449
978.
450
979-6-abril.
E l abad Severo y su madre Paterna donan a San Sebastián de Si-
los y a su abad Velasco el monasterio de San Bartolomé de Villanueva
de Carazo con todos sus t é r m i n o s y derechos. "Factum... III feria,
a
V I I I Idus aprilis, sub era M X V I I , regnante rex Ordonio in Legione,
comité vero Garci Fernández i n Gastella."
Ferrotin: Recuil des chanr. de... Silos, págs. 6 y 7. L a fecha está equi-
vocada. E n 979 el 6 de abril fué domingo y no miércoles, y, por
otra parte, mientras gobernaba Castilla Garci Fernández no reinó
en León ningún Ordoño.
451
979-24-abriL
452
979-7-mayo.
reconoce Zite Pinniolez haber cometido varios adulterios. Por estos crí-
menes, Zite Pinniolez da a doña Urraca, señora de Covarrubias, "meo
capo recollendum", toda la heredad que el mismo poseía.
Li. Serrano, O. S. B.: Cart. Covarrubias, págs. 35 y 36, con relación
a un original del A. Colegial de Covarrubias, leg. 1, nüm. 9. Otra
carta con descuidos en la fecha, pues el 7 de mayo no fué sábado,
sino miércoles
453
979-23-julio.
Donación en favor de San Pedro de Cárdena y de su abad Sebastián
de un "magguelo" en Balde Albura. "Facta... die Sancti Iusti, X . kalen-
das Augustas, E r a TXVIP, rex Ranimiro Legione, et comité Garsea in
Castella."
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena,, pág. 305, con relación al Bece-
rro Gótico, fol. 79, col. 4.
Es sorprendente que el notario nos diga que el 23 de julio era la
fiesta de San Justo. Se trata evidentemente de una de tantas distrac-
ciones y lapsus como encontramos en nuestras cartas medievales.
454
979-25-noviembre.
Carta de propia oblación y de donación de bienes hecha en favor de
o
doña Urraca, señora del infantado de Covarrubias. "Facta... VIII ka-
lendas Decembris, E r a TXVIP, regnante rex Ranimiro in Legione, et
in Castella comité Garsea Fredenandiz." Entre los confirmantes: (En
a a
la 1. col.), Agotini Ballestario hic ts. (2. col), ízamete Rubio hic ts.
L. Serrano, O. S. B.: Cart. Covarrubias, pág. 36, según un original
del A. Colegial de Covarrubias, leg. I, núm. 10.
455
979.
E l conde de Castilla Garci Fernández dona a San Miguel de Pedroso
la villa de Ezquerra, así como varias casas, con sus vecinos, en diver-
1 2 40 FRAY JUSTO PÉREZ DE U R B E L
sos lugares. "Facta... era millesima decima séptima, feria sexta. Ego
vero Garsea... Oriolus eps. cf.—Vincentius eps. cf.—Maurellus abba cf.—
Poncius abba cf.—Bivas abba cf.—Gundesalvo Fredenandez cf.—Gon-
desalvo Arderiz cf.—Orivo Zahagelli cf.—Hani Godestioz cf.—Didaco
Fredinandiz cf.—Albaro Sarrazinez cf.—Didaco Scemenoz cf.—Gotier
Gomiz cf.—In manus domine Munnate abbatisse est confirmatum."
456
980-1-enero.
457
980-4-enero.
458
980-29-mayo.
459
980-29-mayo.
460
980-11-julio.
461
980-14-noviembre.
462
981-lmarzo.
L. Serrano, O. S. B.: B." G.° Cárdena, pág. 324, con relación al Be-
cerro Gótico, fol. 85, col. 1.
463
981-15-marzo.
L. Serrano, O. S. B.: B.° &.« Cárdena, pág. 320, con referencia la Be-
cerro Gótico, fol. 83, col. 4.
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1243
464
981-1-junio.
465
981-16-julio.
466
981-1-octubre.
467
981-18-octubre.
»
468
981-28-octubre.
469
981-1-diciembre.
470
981-1-diciembre.
471
982-24-febrero.
tigüedades, II, pág. 414. Los dos con referencia al Becerro Gótico,
folio 18, col. 2,
472
982-1-agosto.
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, pág. 312, con relación al Be-
cerro Gótico, fol. 81, col. 3.
1246 FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
473
982-16-diciembre.
474
982-16-diciembre.
475
982.
476
983-1-mayo.
Josué E.: Libro de Regla, pág. 44, con referencia al Códice del mismo
título, fol. 23.
477
984-6-febrero.
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, págs. 100 a 102, con relación
al Becerro Gótico, fol. 24, col. 4
1 2 4 8 F R A Y JUSTO PÉREZ DE URBEL
478
984-7-febrero.
479
984 (?)-2-abril.
480
984-24-abril.
E. S., X X X I V , ap. X X I I .
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1249
481
984-13-junio.
482
984-1-noviembre.
483
984 (?)-l-diciembre.
484
984-16-diciembre.
485
984.
486
984.
487
985-1-mayo.
Carta de propia oblación y donación de un campo de Spinosa, hecha
en favor de San Pedro de Cárdena. "Facta... kalendas Maias, Era
T X X I i r , comité Garsea Fernandiz in Castella."
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, pág. 88, con relación al Be-
cerro Gótico, fot. 22, col. 1.
488
985-29-septiembre.
"Ruderico Ermegeldo, qui sum in voce de uxor mea Elbira", por re-
medio de sus almas y de las de sus hijos Diego, Gonzalo y Hermenegildo,
dona a San Pedro de Cárdena y a su abad Félix, "in valle de Poza, in
pozo quem. vocitant de Comité, tertia portione inter filies de Didaco
Morelliz, de una sexta feria ad séptima sexta feria. Facta... III kalendas
Octobris, in die Sancti Mikaelis arcangeli, in Era TXXIIP, regnante rex
Vermudo in Legione, et comité Garsea Fredinandiz in Castella". Entre
los confirmantes: Gundisalvo Munioz hic.—Ruderico Haniz hic—Mun-
nio Petriz hic.—Petro Gundisalbiz hic.—Garsea Tegiz hic.
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, págs. 306 y 307, con relación
al Becerro Gótico, fol. 80, col. 1.
489
985-16-noviembre.
Carta de propia oblación y donación de bienes en favor de San
Pedro de Cárdena. "Facta... die X V I kalendas Decembris, Era TXXIIP,
regnante rex Vermudo in Legione, et comité Garsea Fernandez in Cas-
tella."
L. Serrano, O. S. B.: B:° G.° Cárdena, págs. 36 y 37, con referencia
al Becerro Gótico, fol 9, col. 3.
#
1252 FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
490
985 (?)
491
986-2-abril.
492
987-20-febrero.
493
987-1-mayo.
Josué, E.: Libro de Regla, pág. 48, con referencia al Códice del mis-
mo título, fol. 25 r.
494
987-5-m¡ayo.
Josué, E.: Libro de Regla, pág, 40, con relación al Códice de igual
nombre, fol. 21.
495
987-10-mayo.
Josué, E.: Libro de Regla, pág. 15, con referencia al Códice del mis-
mo nombre.
2254 FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
496
988-1-enero.
Venta de una tierra "in adito de villa que vocitant Sotiello", reali-
zada en favor de un abad Feliz. «Facta... kalendas Januarias, Era
a
T X X V I , comité Garsea Fredinandiz in Castella."
L. Serrano, O. S. B.: Bl° G.° Cárdena, pág. 353, con relación al Be-
cerro Gótico, fol. 92, col. 1.
497
988-29-marzo.
498
988-19-agosto.
499
988-25-noviembre.
500
988-1-diciembre.
501
988.
Ovecoz Dida ts., Oveco Assurez ts., Alvaro Diaz Artazo rbt., Gonzalvo
Beilaz, saion de Salina rbt.
502
989.
503
990-23-marzo.
504
991-27-abril.
otros, confirman: Monnio Telliz de Basconiana cf., Nunnu Telliz cf., Di-
daco Bascoz cf., Oveco Gutier cf.
505
991-24-junio.
Josué, E.: IÁWO de Regla, pág 50, con referencia al Códice del mis-
#
506
991-26-noviembre.
507
992-9-abríl.
508
992-29-agosto.
509
992.
510
992 (?)
511
993-7-marzo.
512
993-9-abril.
Munnio Romaniz y su mujer Fronilde donan a San Pedro de Cárdena
y a su abad "Gomeseani" "illa quinta de nostra hereditate", tanto de
los bienes muebles cuanto de las villas de su pertenencia. "Facta...
V Idus Aprilis, sub E r a T X X X P , regnante rex Vermudo in Legione, et
comité Garsea Fredinandi in Castella." Entre los confirmantes: Ennecus
y Gudesteus (Abades), Munnio Sarraciniz hic ts.—Gundissalbo Mun-
nioz hic rb.
L. Serrano, O. S B.: B.° G:° Cárdena, págs. 214 y 215, con relación al
#
513
993-19-abril.
Donación de Vermudo II a Santiago. Habla de la rebelión de Gon-
zalo Menéndez, que se apoderó de unos siervos del rey. Este coge preso
al hijo del rebelde, Rosendo, el cual sale de la cárcel con el compromiso
de volver a ella o convencer a su padre que devuelva los presos. Como
no cumple su palabra, los fiadores, Diego Romaniz, Pelagio Menéndez y
Cidi Díaz dan a Vermudo 600 sueldos en vasos de plata, en frenos y en
caballos, recuperando luego esto a cambio de una villa, que el rey en-
trega a Santiago, "per comités, per potestates et milites". Confirman:
Viliulfus ep., Scemenus ep., Froila ep„ Eneco, Armentarius ep., Pela-
gius ep., Gutherre, Garsia, Sancius.
Flórez: E. S., XIX, págs. 182 y 382.
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1261
514
993-26-noviembre.
Venta, en favor de San Pedro de Cárdena y de su abad Velasco, de
una viña in Rama. "Facta... V I kalendas Decembris, E r a T X X X r , rex
Vermudo in Legione, et comité Garcia Fredinandiz in Castella."
L. Serrano, O. S. B.: B.° G:° Cárdena, pág. 297, con relación al Bece-
rro Gótico, fol. 77.
515
993-23-diciembre.
Venta de dos tierras, realizada en favor de San Pedro de Cárdena y
de su abad Velasco. "Facta... X kalendas Januarias, sub Era T X X X I ,
rex Vermudus in Legione, et comité Garcia Fredinandiz in Castella."
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.'° Cárdena, pág. 299, con relación al,Becerro
Gótico, fol. 78, col. 2.
516
994-13-mayo.
"Didaco Fredinandiz et Flagino Fernandiz de Villa-luenga, una pa-
riter cum nostros cogermanos de Albiellos; Ermegeldo Lelec. et sua ger-
mana Goto", venden al abad Falcón, a su madre Kara y a su hermana
Gogina un campo, que delimitan. "Facta... III idus Maias, Era T X X X I P ,
regnante comité Garcia Fredinandiz in Castella." Entre los confirman-
tes: Didaco Feles ts., Munnio Bergez ts.—Obeco Ennecoz ts rbit.
L». Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, págs. 282 y 283, con relación al
Becerro Gótico, fol. 73, col. 4
517
994-29-septiembre.
Munio Recharediz y su mujer Osizia se hacen familiares de San Pe-
dro de Cárdena, donando a la par unas heredades al monasterio. "Fac-
ta... III kalendas octobris, Era TXXXIP, rex Vermudo in Legione, et co-
1262 FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
518
9...
"García Fernandez comes" da a S a n Isidro de Dueñas varias villas,
entre ellas, Santiago del V a l .
A . H . N . , índice de documentos de Dueñas, Códices 41, fol. 121.
519
995 (?)
Sancho, conde de Castilla, y su mujer Urraca, dan a San Isidro de
Dueñas, "cujus baselica fundata est i n suburbio atque regimine legio-
nense", y a su abad Durando l a iglesia de San Isidro, cerca del castillo
de Muñó, "in loco predicto Bembribe".
A . H . N . , índice de Docum. de San Isidro de Dueñas, Códice 41, fol. 11;
Tumbo, fol. 44. Este índice, hecho en 1683, da a la presente carta el
año 1033, lo cual habría de entenderse de la era. Otro extracto de
esta carta, del mss. 720 de la B . N . , da la era M L X X I , que es pre-
cisamente el año señalado por el índice.
520
996-23-marzo.
521
996-1-diciembre.
Josué, E.: Libro de Regla, pág. 105, con referencia al Códice del mis-
mo título, fol. 58. Sobre este documento véase lo que decimos en
el texto.
522
997-23-abril.
523
998-24-mayo.
524
998-10-diciembre.
525
998.
B e l a G n z á l e z d o n a
, .
y r 1 1 , ° ^1 monasterio de San Felices de Oca el de San
d e P
ír , °™*™> junto con varias posesiones en Asperillas y Losa
m a t r Í g e S Í m a s e x t a
A
A ssss n N
r^Z T > <*»*»
„ Sancius in Castella, et sénior
Ur u n m z d o m i n a n t e P o n t i c u r v o C o n f i r m a n : F e l P a s c u a l e z
Alvar Gonuz ts, Tellu Didaz t , , abbate Vita ef., Bella Gutier Ü
diñando Sarracinez cf., Gonzalvo Munnioz cf. ts.
526
998.
527
998.
528
999-2-marzo.
16
1 2 68 FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
529
999-22-noviembre.
530
1000 (?)
530 bis.
Siglo x.
Cartas de Piasca, núm. III. Recojo aquí «esta carta de arras, tan inte-
resante por varios aspectos, porque en ella se alude a la geogra-
fía castellana del siglo x. Desgraciadamente no es posible leerla en
su integridad. E l Bocos de que aquí se habla puede ser una aldea de
este nombre, que hay cerca de Peñafiel, o más probablemente otra
situada en los alrededores de Villarcayo, que conserva todavía una
iglesia interesante de la época condal con una portada de dos archi-
v ó l a s sin columnas ni capiteles y una ornamentación puramente geo-
métrica, que l a enlaza con el estilo asturiano.
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1271
531
1000-28-agosto.
532
Siglo x.
533
1001-24-junio.
534
1002-29-junio.
Oneca, hermana del conde Sancho García, era abadesa de San Juan
de Cillaperlata, pero dejó su monasterio un tiempo para i r a Oña y ser
maestra de su sobrina Tigridia. Díosüo esto una escritura que el año
1002 hizo a sus vasallos de Cobos, que está en la regla de D. Domingo,
M i ó 90, digna de leerse por nombrar allí a Munio Velasco, merino del
conde. Otra escritura de la misma Regla dice que Diego Fernández y
Diego Fuertes se metieron monjes en Cillaperlata, bajo la obediencia
de la abadesa Oñeca, dando l a hacienda que tenían en la comarca, 13
de mayo, reinando Alonso en León y Sancho en Castilla.
Argáiz: 8. L., VT, pág. 399.
535
1002.
536
1003-5-de febrero.
537
1003.
"Sancio comité et Urraca cometissa sóror mea" dan al monasterio
de San Millán de la Cogolla y a su abad Ferrucio, la villa de Quintani-
11a y la comunidad -de aprovechamientos de pastos y leñas con las de
Sotoluengo, Navas, Videvallejo, así como la inmunidad para lo donado.
"Facta carta in era millessima quadragesima prima. Ego igitur Sancius
comes et Urraca cometissa... rbmus. Petras eps. ts., Fernando Beilaz, ts.,
Oveco Alvares ts., Beila Alvaroz ts., sennor Assur Nunniz dominante
Ponticurbo ts., Alvaro Gomiz ts., Tellu Didaz ts., Beila Gutier ts."
Li. Serrano, O. S. B : Cart. San Millán Cogolla, pág. 80.
#
538
1005-30-diciembre.
Venta, en favor de un abad Falcón, de un campo poseído por varios
copartícipes. "Facta... IIII kalendas Januarias, Era TXLIIP, regnante
rex Adefonso in Legione, et in Castella comité domno Sanzio."
0
L. Serrano, O. S. B.: JB: G.° Cárdena, pág. 283, con relación al Be-
cerro Gótico, fol. 74, col. 1.
539
1006-24-abril.
Carta de propia oblación y de donación de bienes, hecha en favor
de San Pedro de Cárdena y de su abad Diego. "Facta... VIII kalendas
1274 FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
8
Maias, Era TXXXXIIII , rex Adefonso iñ Legione, et comité Sancio íñ
Castella."
Li. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, pág. 357, con relación al Be-
cerro Gótico, fol. 92, col. 4
#
540
1006-7-noviembre.
541
1007-4-enero.
542
1007-1-de febrero.
543
1007-28-abril.
544
1008-7-mayo.
545
1008.
546
1008.
547
1009-25-julio.
548
Principio siglo x i .
549
Siglo x i .
550
1010.
551
1011 (?)
"Don Diego Fuertes, para bien de su alma, da al monasterio de C i -
a
llaperlata y a la infanta D . Onneca, las villas de H e r r á n y Herrera y
otras muchas posesiones. Facta carta scriptura ista traditionis vel rouora-
tionis die noto V feria, III idus Mayus, era Txix. Regnante rege Alfon-
sus in Legione et comité D . Sancho i n Castella. Ego yo, Didaco Fortes,
qui hanc scripturam ista legente audiuit et manum meam roborauit; in
manu Donna Onnecha roborauit scriptura ista; Sepronius scripsit"
índice manuscritos de Oña, A . H . N . , Códice 583, fol. 2. Con referencia
a la Regla del abad D. Domingo, fol. 75. Sabemos que esta dona-
ción se hizo un jueves 15 de mayo, pero es imposible precisar el
año, pues, como se puede observar, hay error en la era.
552
1011-12-febrero.
E l conde Sancho y su mujer U r r a c a fundan para su hija Tigridia,
dotándole con amplios bienes y derechos, el monasterio de San Salva-
a
dor de Oña. "Facta... II feria dominica i n X L prima, In era T X L V I I I I .
Ego Belascus eps. cf. et signum facio-Ego Petrus eps. cf° et signum
a
facio-Ego Sancius eps. cf° et signum fació (2. col.) Guttier Diag,
a
Nunnu Diag ts.—Didaco Telleg ts.—(3. col.) Goncaluo Garcies ts.—
a
Roig Goncalues ts.—Gomes Didag ts.—(4. col.) Fanne Uermuez ts.—
Munnio Velaskes ts.—Salitu ts."
A. H . N., Documentos de Oña, Leg. 160, doc. 1. Fué publicado por Yepes.
E l 12 de febrero de 1011 fué efectivamente el lunes después del pri-
mer domingo de Cuaresma.
553
1011-15-febrero.
Ego Isidorus scriba domino meo comité Sancio obediens hunc priui-
legium scripsi et manu mea hunc signum (signo) fecit.
A. H. N., perg., Leg. 160, doc. 6 bis.
F R A Y J
1280 USTO PÉREZ DE URBEL
554
1011-27-febrero.
Gómez Díaz y su mujer Ostrozia cambian con el conde de Castilla
Sancho, la villa de Oña por la de Tovera y otras heredades. "Facta...
III feria, III kalendas marcias, era TXLVIIII, rex Adefonso in Legione
regnante." Confirman entre otros: Gargia Didaz... Fanne Vermudez...
Gundessalbo Roderic... Monnio Godestiug, Gondesalbo Garciae... Roderi-
go Gondessalbec... Monnio Velascog... Petrum epo... Salitu... Monnio...
In mano de Velasco epo. sumus rouorotus iscriptura ista. Martino pbr.
excripsit.
Menéndez Pidal: Orígenes..., págs. 36 a 38; Yepes: Coronica, ap. 43,
folio 456, que leyó año 1002. E l 27 de febrero de 1011 fué, en efec-
to, martes. A. H. N., perg., Leg. 166, docs. 6 y 7.
555
1011-27-febrero.
In nomine Domini nostri Ihesu Christi. Ego comes Sancius fació et
pono cotum coram stantibus iudice Fanne Uermudez et saion Salito, cum
istos infanzones prenominatos, id est, Gutier Diez, et Fernandus Diez,
et Munnio Gustioz, et Rodrico Tellez, et Gonzaluo Garciez, et Gonzaluo
Tellez, et Didaco' Tellez et Rodrig... et Roderico Rodriz et Donna Go-
lafara, et cum ómnibus alus qui sunt in eius uicinitate (1), propter tér-
minos et defesas et exitus de ipsa Onia. Et illi sunt termini, quos ego
comes Sancius comparaui de Gómez Diaz et de uxore eius Ostrozia,
scilicet, per illo sendario de sancto Romani, et per illa defesa de donna
Eilo, et per illa ecclesia de Sancti Michael de Pando, et per illo lombo
de Petra finca et descendet ad sancti Andree a Villa sancti et per illo lom-
ob de Cereseda, et per illo portiello de Abienzo, et per illo lombo de Canta-
brana, et per illa uinea de Aboriela, et per ualle Uiadero, et per illo
collato de Oréales, et ad lombo que dicunt Galliello, et per summa serra,
ad illa mesa de petra Pidonia, et depranat ad illa Foz, et por ipsum
directum ad summa penna, et exit ad illo semdario de sancti Romani
de Quinta Cert, et exit per summa serra et deprunat ad Fontem Frida,
et deinde ad sumo sancti Michael. Sic pono cotum, quod si aliquis
homo, potens aut impotens, diues aut pauper, intra istos términos perno-
minatos pignorauerit aut homines ceperit uel interfecerit, aut inde
per uim aliquid extraxerit, aut aliquam uiolentiam intulerit, ei qui Oniam
mandauerit, aut uocem pro ipsis defesis uel montibus uel exitibus su-
pradictis de Onia et de terminis cius subleuauerit; tale decretum sit
ut pro sola inquitudine, id ipsum pro quo uocem subleuaverit uel dapm-
num fecerit, duplatum et melioratum restituat. Insuper, ad istam regu-
lam, pectet mille quingentas libras auri cocti, et hoc nostrum decretum
firmum permaneat in pérpetuum. Nos uero infanzones omnes qui su-
mus in circuitu Onie, concedimus istud decretum et cotum. E t taggamus
cum ti Sancio comité et /cum/ uxore tua Urracha comitissa, ut intra
istos /términos/ prencminatos nullus nostrorum sit ausus pignorare,
aut hominem capere uel interficere, aut expoliare, aut ligna scindere,
aut taggare arbores, aut exidos capere, aut aliquam iniuriam faceré,
ñeque nostri filii, ñeque nepti vel consanginei. ñeque aliquis ex nostra
proienie, ñeque ex alia parte; quicumque hoc fecerit pariat supradic-
tum cotum. Pretérea, ego comes Sancius statuo, ut montanero de Onia
quoscumque invenerit, intra términos supradictos, ligna scindentes usl
aliquid de his que prohibita sunt facientes, accipiat spolia eorum, et
omnia que ibi inuenerit, boues, carros, serures, falces, bestias, et pertran-
seat ad partes de Onia. Decretum uero istud semper permaneat. Facta
carta cautionis et decreti notu die III feria, III kalendas Marcias, era
a a
M XL VIIII; Regnante rege Addefonso in Legione et comité Sancio
in Castella. Nos uero infanzones supranominatos qui hanc scriptum cum
domino nostro comité Sancio fieri decreuim(us), legentem audiuimus
et manibus nostris roborabimus coram testibus. Nunno hic ts., Munio
hic ts., Annaia hic ts.
A. H. N., Clero: Burgos, San Salvador de Ona, Leg. 160, doc. núm. 3.
556
1011-28-febrero.
"Copia de el coto que el señor Conde Don Sancho puso a las Navas,
entre Oña y Tamayo, para que ninguno p'ante, ni labre sin su licencia
en ellas, sino que se quede para pastos entre Oña y Tamayo, reservan-
do para siempre la propiedad para el señor de Oña. Factum pactum in
Era MXLVIIII, pride kalendas Martii, rege Aldefonso regnante in Le-
F R A Y
12 82 JUSTO PÉREZ DE UBBEL
557
1011-14 de mayo.
¡
Sub Christi nomine et eius imperio et eius gracia. Ego Santius co-
mes cum coniuge mea Urraca cometissa, ob remedium animarum nos-
trarum,. damus, monasterio sancti Salvatoris de Onnia, illam nostram
villa, que dicitur Salas, in alfós de Posa, cum collaciis, terris, et vineis,
pratis, pascuis, solaribus populatis et non populatis, et cum illa. Ñaua de
Marmellar, et cum Quintanilla, et cum nostra cabanna, et cum suo foro
electo, et cum meo prato in Marmellar, defesado, et cum palatio
et cum ecclesia beati Martini, que est mea capella, et ecclesia
sancti Johannis; et do, ad opus sancti Martini, aliuz in illa mea caban-
na: D oues, et X X X et V bacas, et decem porcos, et cum ómnibus suis ter-
minis átque defesis cum calumniis, homicidiis, décimis, primiciis, et cum
ómnibus directuris ad dominium meum pertinentibus; isti sunt termini
istius ville de Salas, quos ego terminavi cum infangonibus atque cum
alus hominibus de adiacentibus villis, sicuti vadit de las conegeras de
cántalos; et vadit a la media gomell, et vadit ad fontem de messegal, et
de inde uadit ad couam, et deinde vadit ad sanctam Eulaliam de Pe-
dragas, et de parte de muuilla, quomodo uadit ad fontem sancti Petri,
et quomodo vadit ad Quintanilla, ad meam cabannam que dicitur Herma,
et exinde vadit moggon de Carcedo, et exinde ad Ribellam de Cucume-
ris, et exinde ad defesam de Arconada, que est mea de alfós de Posa,
et exinde ad sanctam Christinam, et ad sanctum Vincentium de Castriello
de Lenses, et exinde vadit ad sanctam Iulianam ubi est fixum moiun de
subtus. Et isti sunt nobiles cum quibus ego comes Santius diuisi tér-
minos supra scriptos: Guterrus Dias ts. cf., Munnus Dias ts., cf., Di-
dacus Telles ts. cf., Goncaluo Guties ts. cf., Rudericus Gongalues ts. cf.,
Fane Vermues ts. cf., Munno Uelastes ts. cf., Salitus ts. cf. Facta carta
era M.XLVIIII, Noto die pridie idus madii; ego comes Santius cum co-
niuge mea Urraca cometissa hanc regulam legentem audiuimus et pro-
priis manibus roborauimus et confirmauimus et signum faceré pre-
cipimus.
A. H. N., Documentos de Oña, perg., Leg. 160, doc. núm. 5. Es un tras-
lado hecho en el siglo xv y al parecer de una copia contenida en un
Becerro, del documento del conde Sancho.
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1283
558
1011.
559
1012-30-abril.
560
1012-1 de noviembre.
561
1012.
562
563
1013.
564
1013.
565
1013.
" E n otra escritura del año 1013, que es donación de García Nuñez
al monasterio de Valdepueblo, cuyo abad era Aragino, se expresa en l a
data que García Gómez gobernaba a Saldaña, y que Don Sancho era
conde de Castilla."
Risco: H. de la ciudad de León, I, pág. 242. Parece seguro que Risco
erró al leer la fecha de este documento, pues García Gómez había
muerto en el año 1009. Valdepueblo, hoy Valdepolo, es un lugar
perteneciente al partido judicial de Sahagún.
566
1014-25-enero.
Venta, por parte de Jhoanes Melquiz y su mujer Aquilo, y en fa-
vor de San Pedro de Cárdena y de su abad Esteban, de un campo en
1 2 86 F R A Y JUSTO PÉREZ DE URBEL
567
1014,-1-octubre.
Doña Eldoara... se entrega al monasterio de San Salvador de Oña
y a su abad Juan, "cum meas térras" y otras posesiones... " V feria, ip-
sas kalendas octobris. E r a MLII, regnante rex Aldefonso in Legione, et
comité domno Sancio i n Castella."
Argáiz: 8. L., VI, pág. 439. Debe haber una distracción en la fecha,
pues el 1 de octubre de 1014 fué viernes.
568
1014.
(Christus.) Sub Christi nomine eiusque ineffabile sacramentum. Ego
quidem Sanctius comes, simul cum coniuge mea Urraka, cometissa,
conuenit adque conplacuit inter nos, propter metum gehenne et propter
gloriam vite eterne, ac fugiendum infernum, ut peruenire possimus ad
premium ísempiternum, atque intenta aure vel necessitate firmiter, ein
gloria de Saluatore, predictum qui amat patrem, aut matrem, aut sóro-
res, aut agros, aut filaos aut filias plusquam me, non est me dignus. Proin-
de namque, nos supradicti ac renunciantes huyus seculi omnia ac deside-
rantes sequi quam uestigia et uolentes adimplere et custodire eius manda-
ta; donamus adque concedimus tibi, filia nostra duleissima, cognominata
Tegridia, et ad domnos qui seruiunt die noctuque in domo Sancti Sa-
luatoris Honie, ipsa villa, que vocitant illa Nuec ab omni integritate,
et in alio vario VII casatos, et in Cómele nostra porcione com omni suos
términos, que resonant in ista karta, ex quo prende ad illo molino de
Mingon, et exit ad illa via que vadit ad Sancta María, et descendit us-
que ad illo molino de Cómele, et vadit per medio corral de Rodrico As-
surig, et per medio corrale de Lagienco, et exit ad illo sendario de sancti
angeli Michaeli, et vadit per illa carrera de Auellanosa, et pergit per illa
carrera a suma celata, et deprunat ad illa mameca, et lunctansse ad su-
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1287
pra dicto molino de Mingon; et que omnes istos términos, quos supra
diximus intercludunt, ab omni integritate condonamus adque confirma-
nius, sine ullo imperio ad partes commitis terre absque saione et absque
anubtua, cum tale fuero electo. Si quis tamen de filáis, neptis, vel ere-
dibus, seu aliqua subrogata persona, vocem adduxerit vel in aliquo con-
pulsauerit et hunc nostrum testamentum disrumpere conatus fuerit, pa-
riet ad ipsum domum sánete ecclesie quantum patres statuerunt, in
super et a partes commitis ecc libras auri, pro eo quod ausus fuerit uo-
cem adduecere ac compulsare, sit ad sancta ecelesia extraneus adque con-
fusus, et abeat porcione cum luda traditione, que Christum tradidit, et
cum Sodoma et Gomorra, quos ignis de celo consumpsit, et cum Datam
et Abiron, quos viuos térra absorbuit, et in presentí seculo careat lu-
cernas, postque auerni non euadat pennas, et hunc testamentum inuio-
labilem teneat firmitatem. Facta karta testamenti notum die V feria, era
T(L)II. Ego quidem Sancius comes in Castella, et rex Adefonsus in
Legione, et rex Sancius in Pampilona. Ego quoque Sancius comes, qui
hanc carta fieri iussit, relagente audiui, manibus meis (signo) signu feci.
Et testibus ad roborandum tradidi Munio DidaQ hic. ts., Gonsaluo Didag
hic ts., Alvaro Radimiric hic ts., Munio GodestioQ hic testas.
569
1014.
570
1014.
570 bis.
1014.
In era MLII Ego comes Sancius et mea tia dña Fronilde conveni-
mus Ínter nos et destinauinus cum nostros saptores et nostros homi-
nes et fecimus scriptum de éxitos et términos et presuras de Pareres
Rubias et suas villas et de Villa Noua et Alfarna et Villa Gro et de suas
villas, id est, imprimis ad illo arroyo de Don cid cum suas hereditates
arroyo de Castro ayuso = van señalando los términos y concluye, istos
términos jan supradictos ego comes Sancius et mea tia Froille sic illos
determinauimus et confirmauimus.
R. A. H., Col. Salazar, 0-7, fol. 35 v.
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1289
571
1016.
572
1016.
In Dei nomine.
Ego Gelvira trado corpus et animam meam ad atrium Sancti Saluato-
ris Onniae, et tibi Domina Tigridia, omnem meam facultatem, quam ha-
beo in Mena; in Foz una diuissa et dúos solares populatos, dúos puma-
res. In Vergonda nostro Palatio de meos solares papulatos et non popu-
latos, et ecclesia sancti Sebastiani, et illa serna, in qua situm est pala-
tium, et ecclesia quomodo currit aqua per media villa usque in Flumen-
ciello; ex alia parte via publica, que exit de Vergonda et currit a Flu-
menciello et multis locis. E t in Lantaron vineas, in loco qui dicitur Noua-
le, circa viam, que venit de Lantaron ad Vergonda, et mea diuisa, et
hereditates in Vergonda, et molinos in Flumenciello, et una serna, que
dicitur Antecella. In Vergondilla mea diuisa et meos solares et quantum
ibi ad me pertinet ab omni integritate. Facta carta era MLIV, comité
Sancio in Castella.
573
1017-1-enero.
574
1017-18-enero.
575
1017-14-marzo.
576
1018-1-septiembre.
Josué, B.: LÁbro de Regla, pág. 64, con referencia al Códice de igual
título, fol. 34 v.
577
1019-22-febrero.
Josué, E.: IAbro de Regla, pág. 55, con referencia al Códice del mis-
mo título, fol. 29 v.
1019.
578
• ' i .' .
1019-3-marzo.
"Iacobi, quod nomen apellatur A n n a y a " se entrega con su hermana
Maria a Santillana y a su abad Juan, donando a la par diversos bienes
al monasterio. "Facta... die III et feria, V nonas marcias, i n era M L V I I ,
et regna rex Adfonso i n Legione, et comité Garsea Sanges i n Castella et
i n Asturias." Confirman: Z i t i Suarig et Annaya Citig et Didaco Ro-
daniz.
Josué, E : Libro de Regla, pág. 49, con referencia al Códice del mismo
título, fol. 26.
579
1019-27-junio.
580
1019-8-septiembre.
581
1020^15 de enero.
Donación de la condesa Sancha a Sahagún, "XVIII kalendas februa-
rii, era MLVIII, regnante Adefonso in Legione et Nunno episcopo et in
Castella Sancio comité in presentia comité Monio Gomiz, Didaco Nunniz,
Oveco Gómez."
Escalona: Hist. de Sahagún, pág. 446.
582
1020-31-enero.
In Dei Nomine. Ego domna Comitessa per expontanea mea volúntate
sic fació carta vel scriptura firmitatis de mea ereditate propria quam
habeo de meo comparato ad regula de sánete Marie Virginis et Sancto-
rum Apostolorum Petri et Pauli et Sancti Iohanis et sancti Pelagii et
sancti Andree et Santorum Emeteri et Celedoni, id est, uno monasterio
Sancti Michael de Amellas, qui est fundato iuxta términos de Pisorga.
Ipso moanasterio cum suas sernas et suas vineas et com totos suos
términos ab omni integritate. E t in villa Flaine, de Vetula Castella, una
vinea. Sic illo trado vel concedo pro remedio anime mee, tan in vita
quam post morte, ad integro. Et vos, fratres et sórores, qui in sánete
Marie fueritis habitatores, que faciatis a mi, Comitessa, memoria pro
remedio anime mee, ab anno in anno; quia qui pro alio orat semedipsum
comendat. E t si quis tamen aliquis homo abba vel potestas aut quilibet
homo pro isto meo facto, pro mi, Comitessa, aliquo contumaze fecerit
ad fratre aut contrarios me fuerit, in primis ira Dei descendat super
illum, et rufea celestis sicut descendit super Datam et Abiron, viros
sceleratissimos que pro sua peccata viuos térra obsorbuit, et ibi inue-
niat infirmitas ubi nullus visitetur, et ibi inueniat mors ubi nullus se-
pehatur, nisi cum ludas traditore habeat parte in inferno, et super inde
pareat a parte imperatoris terre- CCC solidos in coto, et ad regule sáne-
te Marie, V libras aurias; et scriptura ista plena habeat firmitatis. Fac-
a a
ta cartula ista notu die, V I feria, II kalendas februarias, era M LVIII,
regnante Aldefonsus rex in Legione, et comité Garcia Sanzonize in Cas-
tella. Et ego Comitessa qui hanc cartam, que fieri volui, et legentem
audiui, et de manu mea roboraui coram testes Cite et Vellite.
A,. H. N., B:° de Santa María de Aguüar Campóo, Códice 1243, fo-
lio 8 col. a, b. Como la donación se hace a un monasterio situado
1294 FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
583
1020-1-diciembre.
584
1020.
Noticia de Argáiz: S. L., VI, pág. 325, quien asegura que la carta "está
en la Regla del abad D. Domingo". Noticia de esta escritura y sin
nuevos datos en la A . H . Col. Sal., 0-7, con la fecha era 1067-sep-
tiembre-15.
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1295
585
1021-16-noviembre.
Josué, E.: Libro de Regla, pág. 58, con referencia al Códice del mismo
título, fol. 31 v.
586
1021-16-noviembre.
Josué, E.: Libro de Regla, pág. 59, con referencia al Códice del mis-
mo título, fol. 32.
587
1021-1-diciembre.
Josué, E.: Libro de Regla, pág. 62, con referencia al Códice de igual
título, fol. 33 v.
1296 FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
588
1021-29-diciembre.
589
1022-28-julio.
590
1022-12-marzo.
591
1022-27-marzo.
Regla y dice que era conde Don Garda Sánchez. L a otra de Tello Ber-
mudez, que está en el «Libro Viejo de las donaciones."
Noticia de Argáiz: S. L., VI, pág. 441.
Argáiz añade esta frase alusiva a una tercera escritura: "Hay ade-
más de Santa Tigridia un acto de jurisdicción, sin fecha, por el cual
condena en cierta pena a un adúltero", y confiesa que él mismo vio
el documento.
592
1022-28-juiio.
593
1022-15-agosto.
594
1022-21-agosto.
595
1022-8-noviembre.
596
1022.
597
1022.
598
1023-31-enero.
t
Zite Femóles vende una viña a la entrada de la villa de Scopiella.
•"Facta... kalendas Februarias, sub Era T L X P , rex Adefonsus in Legio-
ne et comité Garsea Fredinandiz (sic) in Castella, et Sancio rex in
Pampilonia."
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, pág. 150, con referencia al Be-
cerro Gótico, fol. 37, col. 1. E l "Garsea Fredenandiz" es, sin duda, un
descuido del copista.
599
1023-31-enero.
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, pág. 358, con relación al Becerro
Gótico. Debería decir conde García Sánchez, en vez de García Fer-
nández. Es la carta anterior repetida.
600
1023-15-febrero.
Josué, E.: Libro de Regla, pág. 99, con referencia al Códice del rcásmo
título, fol. 54 v.
18
2300 FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
601
1023-30-noviembre.
602
1023.
1023.
Diego Alvarez dona por l a remisión de sus pecados a don Ñuño, abad
de Silos, un dominio que t e n í a junto a las posesiones del monasterio.
1023.
Doña Dolquita cede una tierra al abad don Ñuño y a San Miguel
de Silos por el alma de su hermano Pedro.
1023.
Ferotin, o. c, pág. 10; Ruiz, o. c, Arch. de Silos, ms. 78, fol. 46.
603
1024-4-abril.
L. Serrano, O. S. B.: B.° <?.° Cárdena, págs. 126 y 127, con referencia
al Becerro Gótico, fol. 31, col. 1.
604
1024-5-abril.
605
1024-23-octubre.
606
1025-23-enero.
607
1025-25-enero.
608
1025-9-febrero.
609
1025-9-septiembre.
610
1025-9-septiembre.
Josué, E.: Libro de Regla, pág. 97, con referencia al Códice del mismo
título, fol. 53.
611
1025.
612
1026-1-enero.
L. Serrano, O. S. B.: Cart. San Pedro de Arlanza, pág. 59, con rela-
ción al Becerro de Arlanza, doc. núm. 60.
613
1026-26-febrero.
Donación de una serna y una tierra, "in Castello qui dicunt Misileo",
hacha en favor de Santillana y de su abad Juan. "Sabbato, IIII kalendas
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1305
Josué, E . : IÁbro de Regla, pág. 67, con referencia al Códice del mis-
mo título, fol. 36.
614
1026-26-febrero.
615
1026-28-febrero.
616
1027-7-abril.
E l conde García Sánchez dona a Santillana y a su abad Juan el mo-
nasterio de San Felices, situado en "Campo iuxta ilumine Porio", "Fac-
a
ta... feria V I , V I I idus aprilis, et comité Garseani i n Castella et i n
Asturias..." Confirman: Gutierre Gutiérrez y Annaia Didaz... Alvaro
Veilas, Gonzalo Munnioz, Munnio Godestioz, Fernando Petriz.
Josué, E . : Libro de Regla, pág. 25, con referencia al Códice del mismo
nombre, fol. 13. Entre 1017 y 1029, fechas del gobierno del conde
García Sánchez, fué viernes solamente en los años 1021 y 1027.
Véase sobre esta carta lo que decimos en el texto, cap. X X I X .
R A Y
1306 F JUSTO PÉREZ DE URBEL
617
1027-7-mayo.
618
1027-16-mayo.
619
1027-14-octubre.
"Venta que cierto cavallero, llamado Ñuño Félix, hizo al Rey Don
Sancho, el año de mil veinte y siete, dándole el Castillo de Cuevarana,
a media legua de Oña, en cuyo Archivo he visto la escritura dada en
14 de Octubre." Firma Julianus eps Castellensis.
Argáiz: 8. L., II, pág. 413.
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1307
620
1027.
621
1028-19-febrero.
Die tertia feria, X I kalendas Martii, era MLXVT. Ego Ienego a par
cum meos fratres, qui sunt in collegio de sancti Vincenti, sic facimus
inter nos et nomines de villa de Roderico cautum per ipsos nostros pra-
tos, qui sunt in S, Torneiro, et ponimus cautionem de die notum de ka-
lendas Martias, vsque ad tertio die Annuntiatione de Sancta Maria, quod
si aliquis homo d>e Villa Roderico in ipsos pratos ante diem placiti ali-
qua disruptione fecerit aut aliqua querimonia, quod pariet home qui
talia commisserit, por die, quartario de cibaria de trico, et por nocte
modio de trico, a parte de fratres de Sancti Vincenti, et ad parte de Po-
testas, qui in voce Regis andauerit X X X solidos, E t sic scriptura et
cautum istius maneat. Ego Eneco a par con meos fratres de Sancti Vin-
centi et omnes de Villa Roderico in hoc cautum, vel scriptura, qua fieri
volumus,, et legente audivimus de manus nostras roborauimus: coram
testes tradimus ad roborandum. Ego Sona ftr et ego Aureolo fr. hic ts.,
et manus nostras roborabimus. Munio scripsit.
Argáiz: S. L., VI, pág. 239.
622
1028-1-marzo.
623
1028-29-septiembre.
624
1028-15-noviembre.
625
1028-6-diciembre.
Garsias rex, ipsius regis filius, cf.—Fredinandus rex, frater eius, cf.—
Ranimirus rex, frater istorum, cf.—Gundisalbus, frater illorum cf.—
Sancius eps cf.—Julianus eps cf.—Munus eps cf.—Mancius eps cf.—Sé-
nior Fortuna Sánchez cf sénior Munio Albarez cf."
626
1028-6-diciembre.
L a reina doña Jimena cede a San Millán unas villas que compró a
su hijo el rey de Navarra, Sancho; éste, a su vez, dona al monasterio
unas villas que habían sido de Oveco Díaz. "Facta... era mili essima se-
xagésima sexta, notum die sexta feria, Octavo Idus Decembris. Ego
Sancio rex... signum feci cf confirmavi. Garsea rex, ipsius regis filius cf.
Fredinandus rex, frater eius, cf.—Ranimirus rex frater eorum, cf.—Gun-
dissalvo, frater eorum, cf.—Sancius eps. cf.—Julianus eps, cf.—Munnius
eps cf.—Sancius eps cf.—sennor Fortum Sanchiz cf.—sennor Aznari San-
chiz cf.—sennor Nunnu Alvariz cf.—sennor Sancio Furtunionis cf."
627
1028.
627 bis.
1028.
628
1028.
629
1028.
630
1029-7-julio.
631
1029-8-diciembre.
632
1030-1-enero.
Carta de propia oblación y de donación de varios bienes en favor
de San Pedro de Cárdena. "Facta... kalendas Januarias. Era TLXVIII,
regnante rex Sancio in Legione, et comité Fernando in Castella."
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Cárdena, págs. 69 y 70, con referencia al
Becerro Gótico, fol. 17, col. 4.
633
1030-12-febrero.
Carta de propia oblación y de donación de bienes dada en favor de
San Pedro de Cárdena y de su abad García. "Facta... II Idus Februarias,
Era TLXVIII", regnante rex Sancio in regnis suis." Entre los confirman-
tes: Julianus eps cf.—y los abades Saturninus y Sancio.
L. Serrano, O. S. B.: B.° G:° Cárdena, pág. 332, con relación al Bece-
rro Gótico, fol. 86, col. 4.
634
1030-12-febrero.
Donación de este día a Valpuesta y a su abad Gondesalbo; "rex San-
tio in Legione et in Castella."
Barrau-Dihigo: Ch. de Valpuesta, núm. XLVIII, con relación al Códice
del A. H . N . de Madrid 1166 B, fol. 81 r.
635
1030-13-abril.
Sancho, rey de Navarra, concede a San Millán, con motivo de la
.aslación de las reliquias del Santo, la villa Matricem y sus términos.
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1313
"Facta... era millessima sexagésima octava, notum die Idus Aprilis. Ego
Sancius rex... signum hoc superscripsi, Sancius Pampilonenses eps. cf.—
Julianus Auchensis eps. cf.—Munnius Alavensis eps. cf.—Mancius Os-
censis eps. cf.—Munnio Gondisalviz comité cf.—sennor Furtunio San-
chiz cf.—sennor Azenari Sanchiz cf.—sénior Azenari Furtunionis cf.—
sénior Fortum Oggobiz cf.—sénior Symeon Ennecones cf.—sénior Si-
meón Sánchez cf.—sénior Bonipatri cf.—senir Galindo Ennecones cf.—
sénior García Furtuniones cf.—sénior Galindo Ennecones monacus cf."
636
1030-14-mayo.
637
1030-27-junio.
o a a
nico, V kalendas i u l i i , era M L X VIII, Sancius Rex regnante in Casti-
lla. Filius Fredinandus Rex et Regina Sancia."
Josué, E . : Libro de Regla, pág. 110, con referencia al Códice del mis-
mo título, fol. 60.
638
1030-27 de junio.
Sancho el Mayor dona a San Salvador de Oña y a la abadesa T r i -
gidia el monasterio de Santa María de las Muelas, cerca de Villadiego...
"Ego Santius rex Déi gratia Hispaniarum coram ómnibus episcopis,
ducibus, coanitibus, optimatibus regni nostri..." Confirman luego: Julia-
nus burgensis episeopus, Poncius palentinus ep., Johannes alavensis eps.,
Ranimirus factum patris mei, Garssias factum patris mei, Ferrandus
factum patris mei, ego ancilla X t i licet indigna regina Maior factum do-
mini mei et filiorum meorum; comes Enneco López Alavensis, comes
Munnio Gonzalviz, F o r t u n Oysgaiz, Domnus Nuno Alvarez, Didago A l -
varez, Fortunio Alvarez, Gundisalvus Alvarez, Lope Osgandaris, comes
Gonsalvo Munioz asturiensis, Lope Velaskes, Galindo Vellakes, Gonzal-
vo^ Roiz, Salvator Gonsalvez, Didago Munioz, Gonsalvo Pedrez, Gonsalvo
Alvarez, Ruderico Vermuez, Alvaro Vermuez, Gómez Diaz, Facfca carta
privilegii. E r a T L V , noto die sabato, V kalendas julii. Gratia Dei ego
Garsia domino mei regi obediens hunc privilegium scripsi."
A. H . N . , Oña, cuaderno I, núm. 10; Moret: Anuales, pág. 509; Yepes
V Apéndices; Balparda, Greg. de: Historia crítica de Vizcaya, t. II,
página 108.
Probablemente hay alguna interpolación, como el título de Hispa-
niarum rex, que se da a Sancho el Mayor. De todas maneras, hay
error en la fecha. Yepes «eñala el año 1027. Es de la última época de
Sancho el Mayor, posterior a la reorganización, que al morir el in-
fante García hizo del condado de Castilla, pero anterior a la reorga-
nización del monasterio de Oña con la venida de los monjes de San
Juan de la Peña.
680
1030.
640
1030 (?)
641
1030.
642
1030 (?)
Sancho el Mayor y su mujer Mayor dan a San Isidro de Dueños la
iglesia de San Pedro de Avellano.
A. H. N., índice de los Docum. de San Isidro de Dueñas, fol. 11;
Tumbo, fol, 42. E l índice pone erróneamente el año 1011.
643
1030 (?)
Sancho el Mayor da a San Isidro de Dueñas "cujus baselica fundata
est in suburbio atque regimine Legionense", la iglesia de San Miguel de
Valle Atanasio (Baltanás).
A. H. N., índice de las Docum. de San Isidro de Dueñas, fol. 7.
644
1031-28-a.bril.
Doña Tota cometissa, hija de Garci Fernández y Ava. hace una do-
nación a Sahagún y a su abad Cipriano, "in primis corpus meus et ani-
ma mea", y después da varias heredades por el alma de sus padres y
hermano Sancho y "Soberinus meus Domnus Garseas quem occiderunt
in Legione... Die IIII feria, V I kalendas magias, era MLVIIII, regnante
rex Sancius in Castella..." Gundisalvo Petriz y Gundisalvo Munioz entre
los confirmantes.
Escalona: H. de Sahagún, escrit. 81, pág. 450.
645
1031.
trofe con el de San Pedro del Monte. "Facta... era millessima sexagessim a
646
1032-29-abril.
"Didaco Munnioz una cum uxor mea Taresa" donan a San Pedro de
Cárdena y a su abad García el monasterio de San Miguel "in villa Spi-
nosa..." "Et ego D. M . cum uxore mea T. sic dedimus per ystum mo-
nasterium S. M. ad domna Munnia et ad Alvaro Munnioz illa kasa de
Matarusci si per sorte villa... Vasticure, Facta... III kalendas Maias, era
a
T L X X , regnante rex Sancio in Pampilona vel in Castella." Entre los
confirmantes: Ruderico Gundissalbiz rb.—Ruderico Gudistioz rb.—Nunu
Assuriz rb.—Salbator Gundissalbiz rb.—Gundissalbo Petriz ts.—Loppe
Ogganderiz ts.—Nuno Albariz ts.—Gundissalbo Albariz ts.—Fortuni A l -
bariz ts.—Didaco Albariz ts.—Santius eps. cf.—Julianus eps. cf.
L. Serrano, O. S. B.: B.° G.° Oardeña, págs. 84 y 85, con relación al
Becerro Gótico, fol. 21, col. 1.
647
1032-7-marzo.
Oveco Beilaz con su mujer Urraca venden una viña, que delimitan, a
los hermanos Oveco Belascoz y Citi Bélascoz. "Facta... prima feria, nonas
Marci, era millessima septuagésima, regnante Sancius rex in Legione
et in Castella; maiorino Oveco Monnioz in Grannione, saione Fortum
Fortum..." Entre los confirmantes: Belasco Sancio et Alvaro Narrietez
fidiatores, Gomiz Acinariz cf.—Mer Johannes cf.—^Azenare cf.—Mer Ja-
cobi cf.
L. Serrano, O. S. B.: Cart. San Millán CogoUa, pág. 118.
1318 F E A Y JUSTO PÉREZ DE U R B E L
648
1032-24-octubre.
649
1032-1-noviembre.
650
1033-5-enero.
651
1033-7-mayo.
652
1033.
653
Alfonso V I confirma en 1076 los fueros que Nájera tenía "in diebus
avi mei regis Sancii Maioris et avunculi mei Garsie regis".
L. Serrano, O. S. B.: Cart. San Millón Cogolla, pág. 233; Muñoz y Ro-
mero: Fueros Municipales, pág. 287, da una edición del fuero na-
jerense, según una copia al parecer de tiempos de Fernando IV.
F R A Y J
1320 USTO PÉREZ DE UEBEL j "• j
654
1034-30-enero.
655
1035-4-marzo.
656
1035.
657
1036.
658
1036.
659
1036.
Záfale vende a San Millán una coba por cincuenta sueldo® "et alboroc
duas aranzadas de vino, sex almudes de trigo, unum arietum. Rex Gar-
cía in Pampilona et Naiera, Galindo Scemenonis in Naiera, amirante,
Bonopater ts., Fortun Ote alcalde, Domno Lupe decano".
Serrano, O. S. B . : Cart. de San Millán, pág. 125.
660
1036-1-enero,
660 bis.
1036-12-agosto.
661
1037-1-enero.
Ruderico Telliz se hace familiar de San Pedro de Arlanza, entregan-
do al monasterio su divisa de "Exaramello, que mi profiliavit Domna
Guntroda... Rex Vermudo et Ferdinando comes in regnis sms". Confir-
man: "Julianus episcopus, Urracha Dei ancilla, Gundisalvus presbiter,
Fredenando Gundissalviz, Vela Didaz, Assur Nunniz."
Serrano, O. S. B.: Cart. de Skm Pedro de Arlanza, pág. 61.
662
1037-1-enero.
Diego Orbitaz hace una venta a don García por un caballo negro,
"valente C solidos argénteos, Rex Virimudo et Fernando comes in reg-
nis suis".
Serrano, O. S. B.: Cart. de Covarrubias, pág. 46.
663
1037-1 de julio.
Fernando I da el monasterio de Santa Marina, San Miguel y San
Pelayo de Valdehande a San Pedro de Arlanza y a su abad Vicente,
"regnante serenissimo principe Fredenando in Legione et Castella et in
omni regni sui." Confirman: Didaco Munnioz, Nunno Alvarez, Fortuni
Alvarez, Alvaro Fernandez, Roderico Vermudez, Alvaro Rodriz, Nunno
Fredinandiz, Armentero Nunniz, Joannes exaravit.
Serrano, O. S. B.: Cart. de San Pedro de Arlanza, pág. 65.
1039-17-agosto. •
que popularet auio nostro comité domno Santio per scurrone suo Mun-
nio Gudestediz. Concedimus uobis ea ab integro per suis terminis ut
obtineatis ex nostro concesso sicut eam obtinuerant antecesores vestri
de dato auio nostro rege domno Ordonio cui memoria sit in benedictione
ut habeant inde clerici subtrotiam temporalem et nos ante Deum copio-
san mercedem. Neminem uero pretermittimus qui uobis ibidem dis-
turbationem faciat nec in modice; si qui tamen quod fieri minime cre-
dimus aliquis homo hanc factum nostrum infringere temptauerit cum-
Iuda Domini proditore lugeat penas in eterna damnatione et hanc scrip-
turam in cunctis habeat firmitatis rouorem et ad partem (aqui notum
etc mas un bl. de [ + 31 — ] y después) Ipsius ecclesie libras auri v° per-
a
soluat (lo que sigue en principio de esta línea 8. ) Notum die X V I ka-
lendas agustas era L X X V I I post I.
Fredenandus rex in hanc scripturum quam fieri elegi signum inie-
ci (Signo).
Sancia regina cf. (Signo).
Froila ouetense sedis eps cf.
Petrus astoricensis eps cf.
2
A. Cat. León, núm. 1264 .
664
1042.
920.
In tempore illo, cum. regnaret Garsías rex in Pampilona et in Caste-
11a, fraterque ejus Ferdinandus rex in Legione vel in Gallecia, erat eccle-
sia hec Sánete Marie, quod vocitatur de Portu, deserta, absque abbate
vel habitatore. Advenerat itaque, aspirante Christo, causa orationis et
ex orientis partibus, quidam presbiter vel peregrinus nomine Paternus;
atque cepit manibus i n ipso loco laborare..., ipsius monasterii causas
inquirere, sicut fuerunt in antiquis temporibus vel in tempore Antonii
episcopi, ut eas cum justitia ad illud reduceret." Entonces, hombres mal-
vados quisieron echar del monasterio al abad Paterno y sus compañe-
a
ros, pero ellos acudieron al rey, el cual "confirmavit illum atque cons-
tituit in suo ordine, et jussit eum possesiones et res monasterii exqui-
reret..."
Serrano y Sauz: Cart. de Santa María del Puerto, B. A. A., t. LXXIII,
páginas 420 y siga; Muñoz y Romero: Fueros Municipales, pági-
nas 189-190.
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1325
665
1044.
666
Era 1045.
Sub Xrti nomine et eius imperio. Ego denique donna Onnecha licet
indigna, pro remedio anime mee et remissione peccatorum parentum
meorum, timendo penas infierna et Dei misericordiam adquirendo, con-
cedo Sancto Salvatori et Sánete Marie semper virginis Sanctique M i -
chaelis archangeli et Sancti Augustini et Sánete Columbe et Sancti Pe-
lagii oeterorumque reliquiarum, qui ibi requiescunt necnon et tibi donno
Enneconi abbati et ómnibus tecum ibi deo servientibus, in monasterio
Honiensi, in territorio de Barova, in villa pernominata Busto, in illa lom-
ba, ecclesiam sancti Martini, quam abeo de avis meis et parentibus
meis, integram, et ut miteatis ibi clericum qui serviat Deo pro anima
mea et animabus parentum meorum; et insuper deo vobis circa ipsam
ecclesiam dúos solares cum sua divisa et cum suas hereditates, térras,
vineas, ortos, áreas, exitus et introitus, in montibus, in fontibus atque
cum suis abiacentiis, que ad ipsos solares pertinet, ad integritatem, ut
serviat sancto Salvatori pro remedio anime mee et parentum meorum
jure perpetuo. Si quis tamen, ex meis propinquis vel de alia qualincum-
que sit persone, qui contra hoc meum datum insurgere voluerit aut violari
presumsecrit, ex virtute Christi et omnium sanctorum auctoritate, sit
excomunieatus et maldictus maledictione perpetua descendat super eum
ira Dei omniponentis et nullus sit qui misereatur ei; pauci tamen sint
dies vite eius et post obitum suum sit manso eius cum luda Domini tra-
ditore et Zabulo in averni báratro; insuper hoc quod retentare voluerü
in ipsa villa et in ipsis suis territoriis redat duplatum et a parte regule
sancti Salvatoris C. libras auri puri exsolvat; hanc vero cartam fir-
mam et stabilem permaneat. Facta carta donaüonis VIII Kalendas apri-
bis era M X L V secunda regnante domino meo Jesu Xto et sub eius im-
perio Rex Garsea in Pampilona, in Álava et in Castella, fraterque eius
Fredinandus rex in Legione et in Burgos, Ranemirus rex in Aragona et
in Suparui et in Rippacurcia. Ego denique donna Onnecha qui hanc car-
tam fieri iussi legente audivi et manu mea hoc signum + impressi et
testibus ad roborandum dedi. Citti hic testes. Belliti hic ts. Santius eps
nagarensis ecclesie sedis audivit et confirmat. Gomessanus burgensis
ecclesie eps conf, Nunno Albarez de Aza ts. sennor Azenar, Didacus Ru-
deriquiz ts., Sancius de Petralata ts., Domno Nunalveriz de Carazo ts.
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1327
667
1047.
920.
668
1047-5 de marzo.
927.
669
1066-13 de junio.
"Ego Maior, Christi ancilla, Sancii comitis filia... innotesoere voló
qualiter divido meum habere, que Dominus dedit mihi. In primis dimitto
illis ómnibus, qui equos habent a me in prestando, ut sint illorum et
faciant ex eis quod voluerint. Deinde dimitto omnes illos et illas qui
sarraceni fuerint et christiani sunt, quos ego nutrivi pro remedio ani-
me me, liberos et absolutos et ingenuos..." Deja luego, "de meas here-
ditates" al monasterio de San Martín, "quem pro amore Dei et Sancti
Spiritus ejus et purificatione peccatorum meorum edificare cepi in Fro-
mesta". Le da en primer lugar la villa de Fromista, "quam ego popu-
lavi", con otras haciendas y exenciones: "non enim decet ut tale ho-
minum genus sicut monachorum ulli homini subjaceat nisi soli Deo". Da
también a San Martín las vacas qué tiene en Fromista, y las de Astu-
rias las reparte entre el obispo Jimeno de Burgos, el de Palencia, Ber-
nardo y el abad Mirón: "Istis tribus monachis, ut orationes et vigilia
et obsequia defunctorum faciant pro mea anima, et missas canant, et
illud bonum quod scierint pro me hagant... Ego Mayor regina Christi
ancilla; idus junii, era MCIIII, Egiga notuit."
Yepes: Corowca..., t. VT, Escrit. XVI, fol. 405.
670
951-24-IV.
Sepan quantos este publico instrumento vieren commo, a siete dias
del mes de mayo, era de mili e trezientos e noventa e un annos, dentro
de la eglesia catredal de sant Antolin de Palencia, estando asentado en
el consistorio, donde se acostumbran librar los pleitos, el honrrado dis-
creto e sabio varón don Domingo Ferrandez deán de Palencia, provisor
e vicario general en lo spiritual e temporal en todo el obispado de Pa-
lencia por el honrrado in Christó Padre e sennor don Vasco, por la gra-
cia de Dios e de la santa iglesia de Roma obispo de Palencia, e notario
mayor del Reyno de León e chanceller mayor de la reigna, en presen-
cia de mi Francisco Ferrandez de Palencia notario publico, en la dicha
dibdat, e de los testigos de yuso scriptos, páreselo Juan Pérez de Aceus
prior de la iglesia de Fusillos e procurador que se mostró ser del cabilldo
de la dicha iglesia de Fusillos, estando presente Juan Sánchez de Sajo (?),
procurador del dicho sennor obispo, e otros vezinos de la dicha cibdat
e de otros logares del dicho obispado; e luego el dicho prior presento
e fizo leer por mi el dicho notario antel dicho sennor provisor una car-
ta de donación que don Femand Anxurez e Gonzalo Anxurez e Nunno
Anxurez condes de Moncon fizieron a la iglesia de Fusillcs, del su logar
de Pajarejos, cerca de Bezerril de Campos, escripta en pergamino, de'
letra antigua, signada de escribano publico; el tenor de la qual de
verbo ad verbum es este que se sigue: Sub Christi nomine. Ego Fer-
nandus Auxurez et ego Gonsaluus Anxurez et ego Nuniuz Anxurez co-
mides de Monteson, pro redempcione animarum nostrarum et parentum
nostrorum, facimus cartulan sine testamentum donacionis ecclesie sáne-
te Marie de Fusillos et vobis donus Raymundus abbas dicte ecclesie
et onmes sucessores vestros de loco nostro de Paliarejos, cerca Bezerril
cum monte et efesa et cum domus et solos, vineis, terris, pratis, eccle-
sias et introytus et exitus et cum omnes términos suos, tam populato
quam et heremo, tali conuencione ut habeatis ómnibus diebus, videlicet
vos et sucessores vestros, ad serviendum Dominum nostrum Salvatorem
mundi et beate Marie mater eius. Ho'c facimus pro remissione peccato-
rum nostrorum et parentum meorum et ad confirmandam hanc cartu-
lam dedistis novis X L marchas argenti purissimi. Quod si aliquis ad-
versus hanc legitima cartam ad infringendum insurgere tentaverit, in
primis iram Dei et indinacionem habeat, et cum luda traditore Domini
pares penas in eterna dapnacione lugeat, atque cum Datan et Abiron
quos térra absorboit sit dimersus in profundum inferni, et pro ausu
1330 F R A Y JUSTO PÉREZ DE URBEL
671
955-24-IV.
In nomine Domini nostri Jhesu Christi. Ego Fernandus Ausurez, co-
mité in Monteson, pro redemptione anime mee et parentum meorum,
fació cartulam sine testamentum donationis eglessie sánete Marie de
Fusellos, quam gubernat et regit donus Raimundus abbas, de illa mea
villa de Pallares, que est sita ínter Griiota et rium de Carrione, cum
suos términos et cum domos, sollos, vincas, térras, pratos, pastos et
cum suas albergueras, que sunt in suo termino, et cum illas acennas,
que sunt in dicto termino, in rio de Carrione; istam jam dictam villam
cum omnia supranominata dono dicte eglesie sánete Marie et uobis
Raimundo abate et sucesoribus uestris ut habeatis perpetuo cum in-
troitus et exitus et cum omnes términos suos, tam populato quam et
heremo, et cum ómnibus pertinenciis et directuris suis; qui quidem ter-
minus uadit de illo ponte de dono Guarino per caminum, que uadit con-
tra Carrionem usque ad caminum, qui uenit de sancta Gadea ad moli-
nos de Uirulescas, et per ipsum caminum usque ad sanctam Gadeam,
et de sancta Gadea contra Griiota per caminum qui uadit de ponte
de dono Guarino ad Griiotam, usque ad alium caminum, qui uenit
de Griiota ad portam antiquam de Pallares, et per ipsum cami-
num contra Palares usque ad caminum, qui uenit de Pontone de
Griiota ad Palentiam, et per ipsum caminum contra el dictum pon-
COLECCIÓN DE DOCUMENTOS CASTELLANOS 1331
Ego Pernandus Ansurez comide, qui hanc cartam fieri jussi tota
mentis intentione confirmo.—Gloriosissima regina confirmat.—Gonsaluus
Dias confirmat.—Bellidus Nunez confirmat.—Ansus Nunez confirmat.—
Petro Cidez de Facinas testis.—Nunno Garsia confirmat.—Rodericus
Gunsalui confirmat.—Pelagius Garsia confirmat.—Froia Diez confir-
mat.—Guter Pérez de A v i l a testis.—Comes Gunsaluus confirmat.^—Co-
mitissa domina Uraca confirmat.—Domina Ximena confirmat.—Sancius
Uermudez confirmat.—Fernán Garsias de F i t a testis.—Petro López de
Manquillos notarius regis quod scripsit signauit.
672
1033-27-VI.
Sancho el Mayor introduce l a observancia cluniaeense en San Sal-
vador de Oña.
Yepes, Coroniaa general, V , fol. 467.
En el Archivo Histórico Nacional existen dos copias posteriores
que vio Magallón {Colección diplomática de San Juan de la Peña, pá-
gina 113). E n las dos se nombra a un papa llamado Gregorio. L a fe-
cha, según el original de Yepes, hoy perdido, iba señalada en esta
forma: "Era M L X X I , noto die sabato, V kal. julii." Esas dos copias
posteriores señalan el año 1020, y otros fijan para esta carta famosa
la fecha de 1024 y 1030. Ahora bien, en ninguno de estos años fué
sábado el 27 de junio, ni había en Roma un papa llamado Gregorio-
Parece clara aquí una fuerte interpolación, y esta impresión se con-
firma al observar que, como dice Kher, la parte constitutiva del final
está tomada del privilegio dado por Alejandro II a San Juan de la
Peña el 18 de octubre de 1071. (Das Papsttum und die Konigreich&
Navarra..., Berlín, 1928, pág. 7.)
APÉNDICE II
763 (?)-29-XII.
Carta de donación. Alisóme con su mujer Launa, y Domingo, "cog-
nomento Azo", con su mujer Alio hacen una cuantiosa donación a San
Salvador de Belenia. "Placuit nobis ut faceremus pactum Domino Salva-
tori in loco Vélenle sive fratribus qui ibidum habitant, id est, Oessaus,
Agapius, Exila presbiter sive allí gassalianes". Entre otras cosas dan
DOCUMENTOS DE SANTO TORIBIO DE LIÉBANA 1335
II
790 (?)-2-I.
ni
790-793.
poris non habeat aliud n i s i quod communis collatio dederit. Factus pac-
tus sub die Kalendas januarias era D C C C X X V I I I , et rege domino Ber-
mudo i n Asturias. A l b a n i a q u i hane renuntionem fieri voluit". Siguen
42 firmas.
IV
726-1-IV.
Ego Froila qui sum filius quondam patris mei Gallemel et matris
mee Rubine, i n Domino salutem". Hablando de lo que heredó de sus
padres y lo que tiene "de donatione dominorum meorum", dice: "Concedo
illud ecclesie sánete et abbati meo domino Lavissio et suos gasalianes
qui ibidem habitant... Kalendis junii, era D C C C L X I I I I . "
828.
VI
827.
vn
828-15-octubre.
VIII
831-25-1.
IX
847-29-IIL
Ego Simpronius filius patria mei Seueri et matris mee Seuere, pla-
cuit mihi atque conuenit uoluntas ut facerem pactum Sancto Saluatori
et Sancto Johanni, in locum Belenie, siue fratribus qui ibidem habitant,
Teuderico, Egilani presbiter, Rapreri uel ceteris gasalianes, qui ibidem
habitant uel habitauerint; trado me et omnia mea hereditate, que habeo
inter meos germanos uel heredes, iu uilla Causecadia, iu Frasino, in
Pembes, id est, térras, pomares, uineas in mus, et térra uacabile usque
illa strata publica, que discurrit ad Pautes, uaca, bobe, res pumiferas,
uasa, ferramenta, prata, montes et fontes. Hec omnia trado pro. reme-
dio anime mee ut aute Deum inueniam exinde aliquam particulam...
Factum pactum uel testamentum V kalendas aprilis era DCCCLXXCX3V
sedente principe Ranimiro in Asturias.
852-15-V.
XI
868-25-111.
xn
875-l-V.
XIII
875-25-VIIL
Ego Licerius et uxor mea Faquilo uobis Adeit nostro in Domino sa-
lutem. Placuit nobis ut profiliaremus te, sicut lex docet, in loco filio
1 3 40 F R A Y JUSTO PÉREZ DE URBEL
turias.
XIV
884.
XV
885 (?)-8-XII.
XVI
Principios del x.
Emiliano vende a Bagaudano y Faquilona, su mujer, una tierra por
seis cuartarios de cebaría. Sin fecha, aunque el nombre de Bagaudano
nos lleva a los primeros años del siglo x.
Cartulario de Santo Toribio de Liébana, fol. 42 v.
XVII
914-20-111.
Pacencio e Hicila venden a Bagaudano una viña (de abba nostro Fa-
nilone) por una "nouella et manzanal". Entre los confirmanteis aparece
un presbítero llamado Abrila "techarais... XIII kalendas aprilis era
DCCCCLII".
Cartulario \de Santa Toribio de Liébana, fol. 47.
XVIII
915 (?)-13-IX.
Liberio vende a Bacaudano y su mujer Faquilona u n tierra apre-
a
ciada "in III solidos et tremisse; et dedistis mihi pretium uaca et uinum
in sollo et tremisse... Idus septembris, era DCCCCLXXIIII, regnante
domino Ordonio in urbe Legione".
XIX
915-13-XII.
Holalio hace carta de profiliación a Vicente y su mujer Bronildi,
dándoles tierras, "et ego dum uixero facías mihi bonum et uestitum,
A Y
j342 F« JUSTO PÉREZ DE URBEL
XX
918-26-VIII.
XXI
920-24-IV.
I
XXII
921-8-V.
XXIII
921-28-IX.
XXIV
921 (?)-17-XII.
XXV
921.
XXVI
922-13-XII.
XXVII
924.
xxvin
925-13-1.
XXIX
925-20-V.
jer Faquilona por un buey "colore rubeum. XIII kalendas junias, era
DCCCCLIII, regnante principe domno Froilane in Toleto (Oveto). Pepi
roborat. Didaco seripsit".
XXX
925-18-VI.
"Ego Silo, qui sum filius Froilani et matris mee Gotine uobis Mu-
nioni et uxori tue Gulatrudi in Domino salutem. Magnum est titulum
donationis, in qua nemo potest actum largitatis irrumpere. Ideo placuit
mihi et anuit uoluntas sana mente el propria mea uoluntate ut dona-
rsm uobis mancipella nomine Faquina, qui est filia Monderici, et dono
uobis perpetuum habituram ita ut ab hodierna die jure quieto possidea-
tis, tam nos quam etiam filii uestri uel cui uos relinquere uolueritis...
XIII kalendas Julias, era DCCCCLII, regnante principe domino Froilany."
XXXI
925.
iilain uillam que est i n Cereceda, que comparaui de domino meo rege
Ordonio... Hoc totum offero et corpus meum Sancto Turibio et Sancto
Mar tino pro anima mea et parentibus meis, eo quod interuentu clerico-
rum recepi lumen quam perdideram a Domino Jesu Christo, et famuli
receperunt lumen... E r a D C C C C L X I I I , die III nouas decembris, sub
principe Ordonio i n Legione et comité Fredenando Gundisaluiz in Cas-
tella."
XXXII
925 (?).
XXXIII
925.
"Ecce nos fratres qui sumus habitantes i n regula sancti Martini lo-
cum qui nominatur S e l l a . . . " E s una escritura de venta por la cual los
monjes de San Martín, en n ú m e r o de diecisiete, cuyos nombres se po-
nen, venden a Munio y su mujer Gulatrudia una tierra por "una scala
argéntea, hocto sollos, i n duplo precio, secundum L e x g o t i c continet
a
DOCUMENTOS DE SANTO TORIBIO DE LIÉBANA 1347
XXXIV
925 (?).
XXXV
927-11-VI.
XXXVI
927 (?).
XXXVII
928 (?)-2-IV.
Rodanio, hijo de Natalis, da unas viñas a Bacaudano y Faquilona,
" V I nonas apriles era D C C C C L V , sub rege domino Adefonso Ordoino i n
Legione. Turibius presbiter scripsit".
Cartulario de Santo Toribio de lÁébama, fol. 42_ L a era 956 no correspon-
de al reinado de Alfonso Ordóñez o Alfonso IV, por eso sospecho que
debe leerse era 966.
xxxvni
928-13-X.
XXXIX
928 (?)-26-X.
"Sub Christi nomine ecce nos omnes qui propriam volumtatem nos
ad baselica sancti Petri adiutum congregamus pactum facimus coram
DOCUMENTOS DE SANTO TORIBIO DE LIÉBANA 1349
deo hominibus tibi patrono mostró sancti Petri et tibi Patri nostro Osanio
abba abrenunciante nosmedipsos et omnia que posidemus vel que diuisi
sumus habere et tradimus vobis omnia que Apostolus et Euangelius
sanctos admonet nos ut abrenunciemus nos med ipsos et omnia que
diuisa sumus abere et tradimus vobis omnia secundum que ob Apostolus
ait secundum precepta/Domini/abrenunciationem mueniamus nosmedip-
sos a remisionem peccatorum nostrorum/absolutos/nos von (?) tamen;
pro inde concedo vobis patrono nostro sancto Petro et abatí nostro Osa-
nio omne hereditate nostram quod abemus in hoc mundo tam térras
quam ecciam et vinias et pomífera ecciam mobile et inmobi/le/ et abne-
gantes impietates et secula/ria/ desidia iusta Apostoli iuste et pie viua-
mus in hoc seculo permanentes in caritatem et castitatem et quidquid
D.ostrum pro salutem animarum nostrarum ad te nostrum predictó patre
inperatum habuerimus omnia inescusabiliter ad impleamus si certe quod
ab sit ambus ut aliquis ex nobis transgresor vel vindicator aut contra-
dictor fuerit congregatis ómnibus in collacio sit tibi patri nostro Hosa-
nio abba licencia secundum canonicam stitutam sentenciam sicuti sen-
serunt sancti patres excomunicatione flagella et / i n / crepationes in eum
qui necligens fuerit exerceat. Pbro inde nos homnes qui subter scripturi
vel signa facturi sumus concedimus tibi omnia qui in hoc seculo posi-
demus ut quodquod exinde faceré vel iudicare volueris sit tibi danda
potestas et si aliquis ex nobis ex volúntate tua vel ex fiatum collacione
voluerit /faceré/ absque aliqua opresione sit ex hereditata ab omni iure
monasterii quod tibi tradimus vel ecclesie sánete. Pacta plectus vel
pactus VIII kls novembris era DCCCCLXVI regnante domino nostro
Jhesu Christo et sedente principe domno Hordonio in Asturias. Suede-
mirus abrenuncio me ipsum et omnia quod uisus abere + signum feci.
(Siguen once confirmantes y renunciantes.) "Ego Potammia tibi Godes-
teo" hace pacto y donación "ipsas kls setembris era M " . Confirmación
de Potamia. Siguen varios firmantes del pacto, algunos con donaciones.
Entre los primeros firmantes, antes de Potamia, está Gudina, y en los
que firman después, la mayoría son mujeres.
Cartulario de Santo Toribio de Liébana, fol. 25. La fecha está mal co-
piada, pues en el año 929 no reinaba ningún rey Ordoño.
XL
929-11-111.
"Silo uobis cognata mea Gulatrudia et filiis tuis Retefredo, Junilli,
Teodogonia, Baudili et Didaco" les vende por "mulam, gausnapem, plu-
1350 F R A Y JUSTO PÉREZ DE U R B E L
XLI
930 (?)-25-I.
"Riecariedus et Scemena" hacen donación a San Martín de varias he-
redades... "VIII kalendas februarii era D C C C C et L X V I I I sub Ra-
nemiro viro inlustisimo principe in Legione".
Cartulario de Santo ToHbio de IÁébana, fols. 18 v y 19. Debe haber error
en la fecha, pues en enero de 930 y un año después gobernaba toda-
vía en León Alfonso IV.
XLII
930-26-11.
Cessoaldo y su mujer F l a i n a venden a Bacaudoni y su mujer F a -
quilona un pomar, recibiendo en precio "cevaria et unum bove, quarto
Kalendas marcias, era D O C C C X V I I I , regnante principe nostro Adefonso
sub urbe Legionensi.. Adeleoba scripsit".
Cartulario de Santo Toribio de IÁébana, fol. 44 v. L a alusión a la ciudad
de León indica que se trata de Alfonso IV (927-931), en cuyo tiempo
debieron vivir los personajes que hacen esta venta y que aparecen
también en otros documentos.
931 (?)-13-X.
abeo de avia mea domna Tigridia... III idus octobris era DCCCCLXVIIII,
sub principe... Sancio in urbe Legione". Hay error en la fecha; podría
ser el año 959, pues reinaba Sancho el Gordo (956-966).
Cartulario de Santo Toribio de Liébana, fol. 7 v.
XLIV
931-951.
XLV
932-15-111.
viña en Torenao, "idus marcias era DCCCCLXX sub rege domno Ra-
demiro in Legione".
XLVI
933-19-IV.
xLvn
940-10-XII.
xLVín
941-23-1.
XLIX
941-31-V.
942-3-V.
Petro y Honestus venden a Gonzalo abad, Martín, Juan, Opila y los
demás hermanos una tierra situada en la villa lebanense de Armanio...
" V nouas magias era DCCCCLXXX sub principe Ranemiro in Legione".
LI
942.
LII
942 (?).
Venta de Pepi y Honesto a los hermanos de San Martín de Liébana,
Gonzalo, Juan, Sendino, Opila.
Cartulario de Santo Toribio de Liébana, fol. 41. No trae fecha, pero por
otra carta del año 942 en que intervienen los mismos, tenemos la "era
DCCCCLXXX, sub principe Ranemiro in Legione", fol. 33 v.
1354 FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
Lin
946-13-L
Donación de Guestrilli a San M a r t í n y al abad Opila, "idus januarias
era D C C C C L X X X X V I I I , sub principe Ranemiro in urbe legionense".
Cartulario de Santo Toribio de IÁébana, fol. 13 v. Sota, en Príncipes de
Asturias y Cantabria, trae otra carta del mismo año, por la cual Vis-
trili, hija de Munio y Gulatruda, hace también una donación a San
Martín. Confirman Citi, Fidila, Didaci Muniz. Se hizo esta donación
"regnante domno Ordonio in Legione". Esto último indicaría que no
puede confundirse con la anterior.
LIV
946.
Donación de Vermudo Hanniz a San Martín y Santa María de Lié-
bana y al abad Opila "uel omni collegio fratrum. In primis offero me et
ecllesiam Sancti P e t r i . . . et omnia quantum comparaui de Sancto M i -
chaelo, quem uendidit mihi Sarracinus frater et Sabbatus presbiter et
confessor per mandatum de abba Stephano et collegio fratrum Sancti
Micbaelis". Entrega varias iglesias "ad riuum Quibuena", junto al Deva,
en Mansiella, en Rabé y en Guérmeces, y además "freno, sella, lectaria.
IIII iduss decembris era D C C C C L X X X I V , sub principe domno Ranemiro.
Seruus Dei abba, Donadeus, Gundisaluus, Adefonsus Fredinandi, Murie-
lus Beremudiz. Alfonsus comité presens... Catilotodarius scripsit".
Cartulario de Santo Toribio de Liébana, fol 9 v.
951-1-III.
LVI
951-960.
LVII
952-15-5.
Lvni
955.
Munio y Paterna dan a San Martín y al abad Romano una viña, "die
IIII feria ipsos idest (sic) novembris era D LXVI?, regnante rex
R A Y
i356 F JUSTO PÉREZ DE URBEL
LIX
956-966.
LX
956-966.
LXI
959.
XLII
960 (?).
Lxra
962-29-IIL
LXIV
962 (?).
una viña y una cuba, "que sedeat memoriales pro anima mea... X kals.
aprilis, era M L , rex Sancio i n Legione".
LXV
962.
LXVI
962.
xLvn
962.
Lxvra
962.
LXIX
962.
LXX
963.
LXXI
964.
LXXII
967-20-11.
"Noti die quod erit X kalendas martias era M V " . Egico y Severo
donan una viña al presbítero Vermudo.
Lxxin
977 (?)-22-11.
"Noti die quod erit VIII kalendas Martias era M V X , regnante domno
Ranemiro rex." Gótico hace donación de una viña al presbítero Vermudo.
LXXIV
975.6-V.
"Noti die quod erit pridie e nonas magias era MXII regnante Ra-
nemiro in Legione rex. Ego Martino cognomento Dono patre et germa-
na tua sendina tibi Vermudo pbr." Dan una viña, recibiendo "in hono-
re" vino y cebaria.
LXXV
984 (?).
LXXVI
vi.
990.
LXXVII
1000 (?).
"Ego domno Fredinando Didaci una cum uxore meo domna Mansura
uobis fratribus, qui sodes reunentes in uno collegio de regula Sancti
M a r t i n i episcopi, idest, Sabarigo abba et frater Antedeus confesor..."
Donación a San Martín del monasterio de Messaina. "Et" nos dedistis i n
confirmatione una muía alba ualente L solidos, et dúos eguas palacibi-
les cum suos pulos... era [ M j X V I I I , regnante Ranemiro rez i n Legio-
ne. Emilianus scripsit."
Lxxvin
1001.
LXXIX
1001.
LXXX
1001.
LXXXI
1015.
Lxxxn
1025 (?)-31-IH.
Lxxxra
1025 (?).
Feria II, III kalendas aprilis, era TLXIII". Gonzalo Ansúrez vende
a Flayano varias tierras por "una cupa et uno porco et sicera et alios et
22
1364 F R A Y JUSTO PÉREZ DE TJRBEL
LXXXIV
1036-10-1.
Dabi y su mujer Gogina hacen donación San Martín y a su abad
a
l^XXXV
1036-11-24.
LXXXV1
1036-24-11.
fcxxxvn
1038 (?)-ll-V.
Lxxxvra
1048 (?)-ll-V.
ISKXXDÍ
1051-22-11.
XC
1059-10-IX.
XCI
1060 (?)-29-V.
xcn
1064-18-IH.
xcm
1065-29-IX.
DOCUMENTACIÓN P E R D I D A D E L A C A S T I L L A C O N D A L
857-13-septiembre.
n
861-6-abril.
ni
863-19-junio.
Otra venta entre los mismos de una viña y la mitad de una tierra,
"adpreciatum in solido et quatuor modios et tu dedisti nobis pro ipsa
térra bove colore nigrum i n solido et dúos modios et karnarium et tria
quartaria et zibaria tria quartaria et oralem in semodio...; XIII kal Ju-
lias in era DCCCC... et principe Ordonio sedente in Asturias. Deodavit
cognomento Amorellus. Moigius scripsit".
IV
904.
930-25-julio.
"Domine glorióse ac post Deum nobis fortissimae patrone nostre
sánete Marie virgine regine celesti necnon et sancto apostólo Jacobo
fratrem S. Ioannis sive sanctorum martyrum Iuliani et Baselise quo-
rum baselica...; nos muí ac famuli vestri Theoda et Argouti in Deo
Patre et Domino Jhesu Christi simulque cum Spiritus sancto eternam
salutem. Licet omnia, que i n une mundum ad usum hominis conferun-
tur a Deo qui creavit omnia, ordinantur, tamen valde Deo dignum est
ut de hoc quod accipit unusquisque in mundo, ei a quo accipit ex hoc
complacet puré oblatiouis instintu, per hoc etenim sibi quisque futura
cumulat premia per quod presentiam coram Deo digne dispensat. Unde
et prefacta talibus satagem operibus dum vota atque donaría ma po-
puli israhelitici Domino dedicarent dicebant: Tua enim omnia Domine
DOCUMENTOS DE SANTA MARÍA DE PIASCA 1371
et quae de manu tua accepimus dedimus tibi. A Deo his et talibus pre-
ventis oraculis pro id ut mereamur sancto vestro suffragio apud Deum
e cunctorum nostrorum nexibus absolui pecaminum et desiderante eter-
ne vite stadum placido percurrere passu, offerimus sacris altaribus pro
substentatione religiosarum in eodem loco degentium atque cunctorum
fidelium ibidem concurrentium, villana quam dicunt Piasca, ubi ipsa ba-
selica fundata est cum omni accesu vel recesu suo, quidquid nos com-
petet inter heredes nostros vel quod ibidem donavit sánete ecclesie pa-
ter meus Dominus Aldroitus... si ve et mancipia Anastasium cum filiis
suis et Hildosindum; eguas numero septem cum suo emisario, vacca
numero X cum suo tauro, oves vigintim, kapras vigintim, porcos tri-
ginta, libros tamen etiam ecclesiasticos, passionum I, Antiphonario II,
Orationum I, ordinem I, Comicum I, Rationale I, Precum I, Livellum de
e
Virginitate St Marie I, Bibliotecam ibidem pater domnus Aldroitus
dedit, ego tamen confirmo; ornatus ecclesie, frontales IIII, vela prin-
cipalia VII, superevangeliares mayores IIII, minores IIII, coronas ar-
gentas III, vitreas, ereas, crucem precesoria argéntea, lucerna erea,
signum ereum valde mirabile, misteria argéntea par II... Die VIII ka-
lendas augustas era DCCCCLXVIH. Recaredus eps. ecclesia kuam ego
consacravi, Teodulfus ep., Ataulfus ep., Argemundus eps."
VI
933-1-marzo.
Ermilde vende a Nina y su mujer Juliana una heredad por "II ce-
ramenes kaprane, sirgu, ágata, quartaria de cebaría emina de bino...
Kalendas marcias era DCCCCLXXI, regnante Domino Rademiro in Le-
gione Fredenando Gundesaluus comité in Castella. Est fue in Ebas, in
Lores bel in alios locares".
Vignau, o. c, pág. 367.
VII
940.
"... Ego Nonitus piaculorum... in locum Piasca territorio Levanense
necnen et apatissa Domna Hailo cum omni colegio sororum et moñaco-
1372 FRAY J U S T O PÉREZ DE URBEL
vra
941-11-junio.
IX
943-18-diciembre.
"Domnis S. S... Ego Aylo piaculorum meorum... cumulavit. Ergo
pro luminaria ecclesie vestre atque extipendia illarum aut pauperum
vel qui altare vestre beatitudinis quotidianis diebus deserviré videntur
donamus glorie vestre in Hinestrosa...; quod de juratione confirmo
per Deum et divina omnia que sunt sancta quia contra hunc factum
nunquam ero ventura... Facta series testementi sub die quod erit X V
kal. januarias, era DCCCCLXXXI, rcgnante domino Ranemiro principe
in Legione... Didacus scripsi manu mea."
951.
Donación de "Simplicius cognomento Karapele" al monasterio de
Piasca.
A. H. N., fondo d-e Sahagún, pág. 379.
XI
951.
Habolus vende "tibi Domna Ail© apatisa vel aliorum fratres et só-
rores vinea... et vos dedistis mici cebaría et binum sub uno VII, quod
mici bene placuit; III nonas Julias, era DCCCCLXXXVIIII". (No pone
rey ninguno.)
xn
952.
Donnu y su mujer Godegeba venden a "Domna Ailo apatisa cun fra-
tres et sórores" una viña "ut vindemient nobe sextarios, et vobis de-
1374 FRAY JUSTO PÉREZ DE U R B E L
distis mici in precio bobe bracato in XII modios; IIII idus aprilis era
DCCCCLXL, regnante princeps nostro Ordonio in Legione et comité
nostro Adefonso in Lebanense... Carapellus testis".
xm
955.
XIV
957.
Eldura da tres viñas a Santa María y a la "appatissa nostra Aylo".
Siguen varias donaciones más, a que nos hemos referido en su lugar, y
cuyo resumen se habrá podido ver en nuestra colección de documentos
castellanos.
XV
966.
XVI
974-26-abril.
Froila García y su hermano Alfonso venden a la "apatissa domna
Fronildi sive fratres vel sórores que sunt cultores de S" Marie de Pias-
DOCUMENTOS DE SANTA MARÍA DE PIASCA 1875
xvn
979.
xvni
980-19-abril.
"In era TXVTII, XIII kal. magias. Ego Ugenio..." da a la abadesa
Fronilde, "sive fratres vel sórores", su parte de ganato "tam mobite
•quam etiam inmobile".
XIX
981-22-junio.
Froila, presbítero, da a Piasca casas, viñas, "pomares in Oessura,
X X X V I mazanares, que plantavi ego, et VIII mazanares que habui de
patre meo, et in bacas, capras et obvíenlas L, porcos VIII, litarios III,
tinas I, plumazo unu salades, uno farreno (freno) férreo, dos aratas,
falces, falacelio I, secure I, relias II, parrelio de róceos j yugos ibetos II,
t
XX
983.
"Xtus. In presentia Gundisalbi epc, Sebastiani abs., Petri ab„ Spe-
ranti ab., Vincenti ab., Grezii ab., Vigibrani ab., et in presentia aliorum
1376 F R A Y JUSTO PÉREZ DE URBEL
XXI
997-6-marzo.
a
"Ego D Justa una cum sociis meis cambio vobis domino et amantis-
simo domino Adefonso Didaz" unas tierras por una viña y siete solidos
de ariento. "Domna Justa aut collegium fratrum. Facta carta conmu-
tacionis sabato nonas martias, era MXXXV, rex Bermudo in Legione,
García Gomiz in Liebanense".
XXII
S. X .
Teodosinda y su abuelo Toderico y su tío Golderico dan una viña
a la apatissa Aillo y Congregación de Piasca por el alma de su padre.
(Sin fecha.)
XXIII
S. X .
Carta de arras de Gonzalo a su mujer Elvira. Véase la transcripción
en mi colección de documentos castellanos.
XXIV
1030-14-abril.
Don Munio Alfonso a Santa María, San Pelayo y San Juan Bautista
de Piasca "locum predictum dedicatum mire mignitudinis ornatum cena-
DOCUMENTOS DE SANTA MARÍA DE PIASCA 1377
XXV
1030.
"Sub imperio omnipotentis que omnia ex nichilo creavit visibilia et
invisibilia in domo Sánete Marie de Piasca. Ego Munio Adefonsus pro-
les in presencia Fronille abbatisse...", da "meam quinta. Facta carta
era MLVTII, regnante Veremudus princeps, Servandus Legionensis ep...
Martinus exaravit". (Empieza a aparecer el patronato de San Juan Bau-
tista y San Pelayo con los anteriores patronos.)
XXVI
1039.
De Marina a "Ayla apatissi cum gregem tot monasterii edifica-
0
XXVII
1039.
XXVHI
1039.
a
"In tempore ejusdem loci (de Piasca) abbatissa D Elo, ego Mari-
na X t i ancilla, secundum hujus seculi honorem ex magna progenie
DOCUMENTOS DE SANTA MARÍA DE PIASCA 1379
<exorta" da toda su hacienda, que tuvo "ex patre meo domno Didaco et
a
matre mea D Tarasia... ut ubicumque ille prior vel dominus qui eccle-
siam Sánete Marie de Piasca recerit".
XXIX
1041.
XXX
1045.
XXXI
1048.
"Ego exiguus famulus vester Moniu Alfonso una cum uxori mee
Monadomina simul etiam et filiis meis Adefonsus, Johannes et Petrus,
quia post morte corpórea de hoc seculo ad alium humana transfertur
anima, qualis namque se illa peruenire considera^ que hic ad bona pe-
ragenda corde et corpore pigritat; monet enim Dominus dicens: Date et
dabitur vobis. Licet omnia que in hunc mundum sunt ad usum homi-
nis confertur, Deo qui creauit omnia ordinantur; tamen ualde Deo dig-
num est ut de hoc quod accipit unusquisque in mundo ei a quo accipit
ex hoc complaceat puré oblationis instintu; per hoc sibi unusquisque
futura cumulat premia, per quod presentía coram Deo digne dispen-
sat... His et talibus... offero et dono sacrosancto uestro monasterio siue
etiam et tibi sororem mee Urraka, Deo digata cum sociis christicolis,
quem huic loco tutorem esse constituendum religiositas ornat, dúos mo-
nasterios, Sancta María de Perrozo et Sancto^ Jacobo... IIII idus magias
era L X X X V I post T. Monio Alfonso, Momadomina cum filiis meis, Ade-
23
1380 FRAY J U S T O PÉREZ DE URBEL
XXXII
1050.
"In era TLXXXVIII, XIIII kalendas octobris orta fuit intentio Ínter
abbas domno Rodrico de Sancta María de Piasca cum ominibus de Bem-
bibre pro illo monte quod est super Ebas sum suos términos. Dicebant
nomines de Bembibre quod suo erat ipso monte ab integro; dicebat vero
abbas domno Rodrico in uoce de Piasca quia in commune habebant ipso
monte. Deuenerunt in judicio aute comitem domnum Gómez, et judicauit
ut dedisset ille abbas domno Rodrico jura et Kalda, et si exxissent sa-
nos de illa pena, habuissent ipsum montem in commune. Deinde jurauit
Uermudo et intrauit in kaldam exibit que inde sanum. Obinde nos omi-
nes de Bambibre, majores et minores una cum omines de Piasca robo-
ramus placitum et facimus scripturam ligabile firmitatis, ut si aliquis
homo hanc uocem retentare uoluerit, quomodo pariat CCC solidos ar-
genti ad partem potestatis, que terram judicauerit. Albaro presbiter
scripsit."
XXXIII
1051.
XXXIV
1052.
a o
"Die¡ II feria, II idus augustus, era M L X X X X , ego Gonzaluo Citiz,
sub jure de comité domno Gomiz, marino in Capezone, una cum omines
de Tolio et de Tudes et de Proceta facimus ad uobis abbas domno Ro-
drigo de Piasca et ad regulantibus suis sub jussione de domna Urraca,
et facimus dimissione de ipsas térras... et cognosoimus ueritatem."
XXXV
1052.
XXXVI
1055. '
xxxvn
1058.
"Plerisque cognitum patet hujus colome ambitu necnon et umuersis
huic prouincie scitum eo quod fuit uir magnus comes nomine Mumo Ade-
fonso, et habuit sortita in conjugio cometissa domna Momadomma. Dum
in unum ambo ducerent uitam, progenitu fuerunt ex lilis JMii: unus
Joanes, alius uero Petras. Post discessum uero comitis remansit ipsa
cometissa cum ipsi dúo filii. Ipse autem Joanes in radis infanti-e parau-
lus migrauit ad etermlm regnum. Reliquit quoque omnem hereditatem
ad suam matrem, sicut lex canónica dbcet." La condesa entrega cuanto
había heredado de su hijo a Piasca, Confirman "Fredenandus rex, Sán-
ela regina, Aluitus legionensis ep., Miras palentius ep., Gutier Adefonsi
comes, Flagino Fernandez comes, Adefonso Muniz comes. Romanus dia-
. conus notuit. Kalendis septembris, era M L r X X X X V L "
APÉNDICE IV
Doy aquí una lista de los scribas o notarios, cuyos nombres en-
cuentro en los documentos de Castilla durante la época que estu-
dio en esta obra. Se verá por ella que la mayor parte de los docu-
mentos aparecen sin esta indicación. Entre 700, sólo unos 150 la
traen. Los notarios de Cárdena no firman nunca indicando su
personalidad, si bien pudiéramos sospechar que con frecuencia
el último que firma la carta es el que la escribe. L a media docena
de nombres de notarios que encontramos en el becerro de este mo-
nasterio deben proceder de fuera de él. Así Flagino, que debe ser
el Placino de dos cartas de San Pedro de Arlanza, Citi Rege, que
podría confundirse con el Citi de una carta de Santa María del
Puerto de 972; y García, el que escribe dos donaciones de Garci
Fernández, y que debía ser un clérigo del séquito del conde. Son
numerosos relativamente los notarios que nos descubren la docu-
mentación de San Millán, de Covarrubias y de San Pedro de A r -
lanza, y más todavía los de Santillana y Liébana. He querido in-
cluir estos últimos, porque aunque caen fuera de la región que
estudiamos, están estrechamente relacionados con ella.
Luponi presbiter hii omnes roboravit in Christo, 759. (C. de S. Millán, 1.)
Petras scripsit, Liébana, 790. (?)
Loepinus presbiter scripsit. (C. de S. Millán, 2-4.)
Altemirus pinxit, 804. (E. S., t. XXVI, pág. 444, Valpuesta.)
Johann.es scripsit, 822, Oña. (A. H. N., leg. núm. 166, núm. 1.)
1384 FRAY J U S T O PÉREZ DE URBEL
Severo abad. San Félix de Oca, 863 y 869. (Cart. de S. Millán, pág. 10.)
Antonio, obispo en la Montaña de Santander, 862. (Serrano y Sanz:
Cart. de Sta. María del Puerto, B. R. A. H., t. LXXIII, pág. 421.)
Flavio, abad de Santa María del Puerto, 863. (Cart. de Sta. María del
Puerto, B. R. A. H., t. LXXLII, pág. 421.)
Diego, conde de Castilla (873-895).
llduara y sus hijos Fernando, Gustios, Gisclaura, Hanni, Soario y Justa,
en A. Álava, 864. (Chart. de Valpuesta, núm. IV.)
Lucidio abad. Valpuesta, 864. (Chart. de Valpuesta, núm. IV.)
Sonna. Valpuesta, 865. (Chart. de Valpuesta, núm. V.)
Guisando abad, fundador de Orbañancs, 867. (Cari, de S. Millán, pág. 14)
y 873 (Ibid., pág. 19).
Arroncio, Álava, 871. (Cart. de S. Millán, pág. 17.)
Tello, Álava, 871. (Cart. de S. Millán,, pág. 17.)
Bivere obispo, Álava, 871. (Cart. de 8. Millán, pág. 17.)
Lupo Sarracinez, señor en Divina, 990. (Cart. de S. Millán, pág. 17.)
Aurivita Didacoz, señor en Estiualiz, 990. (Cart. de S. Millán, pág. 17.)
Obeco obispo, Santander, 878. (B. R. A . H., t. X L V , pág. 545.)
Sarracini Muñoz, sénior, Álava, 873. (Cart. de S. Millán, pág. 19.)
Diego Obecoz, 873. Tobalina. (Cart. de S. Millán, pág. 19.)
Guntroda, 873. Tobalina. (Cart. de S. Millán, pág. 19.)
Alvaro obispo, Álava, 888. (Llórente: Noticias de las tres Provincias
Vascongadas, III, pág. 177.)
Fredulfo obispo, Valpuesta, 894. (Chart. de Valpuesta, núm,. 7.)
Elmiro o Felmiro, obispo, Tobalina, 86, 911. (Chart. de Valpuesta, nú-
mero XI.)
Diego obispo, Valpuesta. (Chart. de. Valpuesta, núm. IX.)
Flámula, 902, Burgos. (B. de Cárdena, pág. 120.)
Vela Núñez, Burgos, 902. (JB. de Cárdena, pág. 120.)
Gutier Ansúrez, Burgos, 902. (B. de Cárdena, pág. 120.)
Vincio obispo, Obarenes, 873. (Cart. de S. Millán, pág. 19.)
Gonzalo Vela, Obarenes, 873. (Cart. de S. Millán, pág. 19.)
Alejandro Quilino, abad, al N . de Burgos, 890. (Argáiz: S. L., VI, pá-
gina 398.)
Mauselo, 911, fundación de Dueñas. (Yepes: Coronica, IV, fol. 445.)
García Díaz, 911, fundación de Dueñas. (Yepes: Coronica, fol. 445.)
Munio Vela, 911, fundación de Dueñas. (Yepes: Coronica, IV, fol. 445.)
Tello, abad de Valpuesta, 911. (Chart. de Valpuesta, núm. XI.)
Munnadonna, madre de Fernán González, Arlanza, 912 (?) (Cart. de
Arlanza, págs. 5, 10 )
1392 F R A Y J U S T O PÉREZ DE URBEL
Rodrigo Díaz, 921, Burgos (B. de Cárdena, pág. 42); 924, su donación
a Tabladillo (Cart. de Arlanza, pág. 14.)
Diego Nepocianiz, 921, Burgos (B. de Cárdena, pág. 42); 926 (Ibidem,
página 211).
Alvaro Ovecoz, 921, Burgos. (B. de Cárdena, pág. 42.)
Ñuño Fernández, conde de Castilla, 921 (B. de Cárdena, pág. 42); 922,
comité Domno Nunu in Virgos (Ibid., pág. 152); Ñuño Fernández,
conde, 926 (Ibid.,-pág. 210) ; 929, Nuno comité (Cartulario de Santa
María del Puerto, pág. 423).
Fernando Ansúrez, 921, Burgos (B. de Cárdena, pág. 23); .929 (Ibidem,
114 y 150).
Momadonna, mujer de Fernando Ansúrez, 921. (B. de Cárdena, pág. 23.)
Asur Fernández, 921. (B. de Cárdena, pág. 23.) 922-950. Cárdena, Oña,
Vega, Sahagún, Husillos, etc.
Gotina (Domna), 924. (Cart. de Arlanza, pág. 17.)
Falcón Pinnuelez, 924. (Cart. de Arlanza, pág. 17.)
Diego Mudarra, 924. (Cart. de Arlanza, pág. 17.)
Gustios González, 924. (Cart. de Arlanza, pág. 17.)
Iñigo Rodríguez, 924. (Cart. de Arlan...a, pág. 17.)
Meme Teces, 924. (Cart. de Arlanza, pág. 17.)
Rodrigo Muñoz, 926. (B. de Cárdena, pág. 211.)
Rodrigo Fernández, 926. (B. de Cárdena, pág. 210.)
Fernando Ansúrez, conde en Castilla, 929. (B. de Cárdena, págs. 114
y 150.)
Abeáza, abad, 926, Burgos. (B. de Cárdena, pág. 211.)
Abomaraán de Santa María, 926, Burgos. (B. de Cárdena, pág. 211.)
Abuhab de Santa María, 926, Burgos. (B. de Cárdena, pág. 211.)
Antemán de Santa María, 926. (B. de Cárdena, pág. 211.)
Flagino de Santa María, 926. (B. de Cárdena, pág. 211.)
Gimara, abad, 926. (B. de Cárdena, pág. 211.)
Iñigo, abad, 926. (B. de Cárdena, pág. 211.)
Mendar de Santa María, 926. (B. de Cárdena, pág. 211.)
Nemar de Santa María, 926. (B. de Cárdena, pág. 211.)
Obeco de Santa María, 926. (B. de Cárdena, pág. 211.)
Rapinato, abad, 926. (B. de Cárdena, pág. 211.)
Ñuño, conde, 927. (Cart. de Santa María del Puerto, B. R. A. H., LXXIII,
página 423.)
Montano, abad, 927. (Cart. de Santa María del Puerto, B. R. A. H.,
LXXIII, pág. 423.)
Rodamio, sayón, 927. (Cart. de Santa María del Puerto B R A H ,
LXXIII, pág. 424.)
PERSONAJES DE L A CASTILLA CONDAL 1395
y 21.)
Hurraca, regina, 929. (Cart. de Arlanza, págs. 18 y 21.)
Mama Donna, 929. (Cart. de Arlanza, págs. 18 y 21.)
Fronildi, 929. (Cart. de Arlanza, págs. 18 y 21.)
Eldoncia, 929. (Cart. de Arlanza, págs. 18 y 21.)
Félix, presbiter, 929. (Cart. de Arlanza, págs. 18 y 21.)
Ariano, presbítero, 929. (Cart. de Arkmza, pág. 24.)
Sebastián, obispo, 929. (Cart. de Arlanza, pág. 26.)
Didaco Nepociani, 929. (Cart. de Arlanza, pág. 26.)
Flámula, 929. (Cart. de Arlanza, pág. 26.)
Enneco Didaz, 929. (Cart. de Arlanza, pág. 26.)
Sarracino Ennezez, 929. (Cart. de Arlanza, pág. 26.)
Munio' Faniz, 929. (Cart. de Arlanza, pág. 26.)
Roderico Gustioz, 929 (Cart. de Arlanza, pág. 26), 930 (íbid., págs. 6
24
J396 FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
I.—PERSONAJES CIVILES.
Gómez Díaz, 932, alférez del conde (B. de Cárdena, pág. 213); 964, Ber-
zares. (Ibid., pág. 366.)
Gonzalo Ansúrez, 932 (B. de Cárdena, pág. 333); 943, firma con dona-
. ción de A s u r Fernández a Cárdena. (Ibid., pág. 363.)
Gutáer Gutiérrez, 932. (Ca,rt. de S. Mülán, pág. 35.)
Morelliz Gutiérrez, 932. (Cart. de S. Mülán, pág. 35.)
Munnio González, 932, Burgos (B. de Cárdena, pág. 213); 932. (Ibid., pá-
tina 333.)
Munnio Ovécoz, 932 (Cart. de S. Mülán, pág. 35); 932. (Cari, de Arlan-
za, pág. 38.)
Munio Scemeno, 932. (Cart. de Arlanza, pág. 37.) V i l l a de Munio Sce-
meno. Vallegimeno.
Nepzane Dolquitiz, 935, Balzalamio (B. de Cárdena, pág. 229); 962.
(Ibid., pág. 221.)
Ñ u ñ o Fernández, 932. (B. de Cárdena, pág. 213.)
Oveco Didaz, 932 (Cart. de B. Mülán, pág. 35); 955. (Ibide., pág. 59.)
Oveco Gutiérrez, 932. (Cart. de B. Mülán, pág. 35.)
Oveco Hazan, 932. (Cart. de 8. Mülán, pág. 35.)
Sarracín Gutiérrez, 932. (Cart. de S. Mülán, pág. 35.)
Scemeno Ossote, 932-950. (Cart. de Arlanza, pág. 38.)
Tellu Ovecoz, 932. (C^rt. de S. Mülán, pág. 35.)
Velasco Apriz, 932. (Cart. de Arlanza, pág. 37.)
Velasco Gondisalvuee, 932-950. (Cart. de Arlanza, pág. 37.)
Fredenando Gudesteos, 932-950. Cart. de Arlanza, pág. 32.)
Abolmondar Sarracíniz, 935. (B. de Cárdena, pág. 229.)
Apre de Lara, 935. (B. de Cárdena, pág. 228.)
Beila Telliz, 935. (B. de Cárdena, pág. 229.)
Begela Telliz, 950. (Ch. de Valpuesta, págs. 323, 325, 328, 331, 335 y 336.)
Muza iben Galeph, 935, Balzalamio. (B. de Cárdena, pág. 229.)
Munio Bellidiz, 935, Burgos. (B. de Cárdena, pág. 229.)
Munnio Hanniz, 935, Balzalamio (B. de Cárdena, pág. 229); 962 (Ibid.,
página 221); 942 (Cart. de Arlanza, pág. 46); 945 (B. de Cárdena,
página 295); 945 (Ibid., pág. 30); 945 (Ibid., pág. 293); 949 (Ibid.,
p á g i n a 365); 962 (Ibid., pág. 317); 972 (Ibid., pág. 113).
Beila Monnio, 936. (Cart. de S. Mülán, pág. 36.)
Dolquiti Beilaz, 936, juez en Cerezo. (Cart. de S. Mülán, pág. 36.)
Didaco Rodania y su mujer Tarasia, 937, Boada. (Cart. de Arlanza, pá-
ginas 40-43.)
Munnio Núñez, comité, 937. (Cart. de Arlanza, pág. 43.)
Diego Fernández, 938, Sietefenestras (Cart. de S. Mülán, pág. 38); 945
(Ibid., pág. 43); 947, Salcedo (Ibid., pág. 52); 947, Cihuri (Ibid., pá-
PERSONAJES DE, LA CASTILLA CONDAL 1399
gina 53); 948, Grañón (Ibid., ,pág. 54); 940 (Cart. de Valpuesta, pá-
gina 321). Cuñado de Diego, ob. de Valpuesta, 950 (B. de Cárdena,
página 298).
Obeco Assuriz, 938, Sietefenestras (Cart. de 8. Millón, pág. 38); 945,
Anana (Ibid., pág. 43); 947, Salcedo (Ibid., pág. 52); 947, Cihuri,
(Ibid., pág. 53); 948, Grañón (Ibid., pág. 54); 943 (B. de Cárdena,
página 363). Carta de su padre Asur Fernández.
Gundisabo Arderiz, 938, Sietefenestras (Cart. de S. Millón, pág. 38);
944, Pazuengois (Ibid., pág. 41); 945 (Ibid., págs. 43, 44 y 46); 947,
Salcedo, Cihuri (Ibid., págs. 51 y 53); 948, Grañón (Ibid., pág. 54.)
Feles Sarracínez y su mujer Eldvara, 939. (B. de Cárdena, pág. 139.)
Rodrigo (Feles), cognomento Abolmondar, 939. (B. de Cárdena, pág. 139.)
Ruderico Abolmondar, 939. (B. de Cárdena, pág. 139.)
Fredenando Blascoz, 940, hermano de Diego, ob. de Valpuesta (Chart. de
Valpwesta, pág. 321); 945, Pedroso (Cart. de S. Millón, págs. 44,
45 y 46); 947, Salcedo (Ibid., pág. 51); 947, Cihuri, pág. 53.
Ñuño Gómez, 940. (Cart. de S. Millón, pág. 38.)
Sancho Gómez, 940. (Cart. de S. Millón, pág. 38.)
Bermudo Fannez, 941 (B. de Cárdena, pág. 64); 968, Montorio (Ibid.,
página 280).
Gonzalo de Aza, 941. (B. de Cárdena.)
Tello Offilo, 941. (B. de Cárdena, pág. 292.)
Abolmondar Hannaniz, 942. (Cart. de Afianza, pág. 46.)
Alvaro Belaz, 942. (C. de Arlanza, pág. 46.)
Armentag Hannaniz, 942. (C. de Arlanza, pág. 46.)
Bela Alvarez, 942, Berlangas. (C. de Arlanza, pág. 46); 947, Salcedo
(C. de S. Millón, pág. 63); 948, Grañón. (Ibid., pág. 54).
Beila Sarracínez, 942, Berlangas. (C. de Arlanza, pág. 47); 964, Boada.
(Ibid., pág. 48.); 958 (B. de Cárdena, pág. 225.)
Didaco Adefonso, 942, Berlangas. (C. de Arlanza, pág. 48.); 943 (B. de
Cárdena, pág. 22.)
Didaco Sarracínez, 942, Berlangas (C. de Arlanza, pág. 46); 945 (B. de
Cárdena, pág. 288); 959 (Ibid., pág. 187); 944, Pazuéngos (C. de San
Millón, pág. 41); 947, Salcedo y Cihuri (Ibid., págs. 51 y 53).
Fernando Muñoz, 942, Berlangas (C. de Arlanza, pág. 46); 964, Beza-
res (B. de Cárdena, pág. 366); 968 (Ibid., pág. 280).
Fronilde, mujer de Domno Didaco, 942 (B. de Cárdena, pág. 26). En
Cárdena, con sus hijos Oveco Díaz y Alvaro Díaz y sus sobrinos Ro-
mane Muñoz y Vermudo Muñoz, 963 (11).
1400 F K A Y JUSTO PÉREZ DE UEBEL
Didaco Munioz, 945 (295); 945 (Ibid., pág. 29); 949 (Ibid., pág. 365) ;
962, hijo de Murrio Fanniz (Ibid., pág. 317).
Falconio Relaster, 945 (B. de Cárdena, pág. 146).
Farm© Muñoz, 945 (B. de Cárdena, pág. 288).
Feles Ermauz, 945 (B. de Cárdena, pág. 295).
Fredenando Ruderici, 945 (B. de Cárdena, pág. 302).
Fredinando Sarracíniz, 945 (B. de Cárdena, pág. 302).
Gundesalbo Addilio, 945 (B. de Cárdena, pág. 246); G. Adiliiz, 942, Ber-
langas (C. de Arlanza, pág. 46).
Gundissalvo Munnioz, 945 (B. de Cárdena, pág. 293); 963 (Ibid., pági-
na 20).
Gundisalbo Ruderici, 945 (B. de Cárdena, pág. 302).
Guttier Didaz, 945 (B. de Cárdena, pág. 288); 959 (Ibid., pág. 302).
Guttier Godestiez, 945 (C! de Arlanza, pág. 46).
Hanne Godestioz, 945 (C. de S. Millán, pág. 43); 947 (Ibid., págs. 52
y 53); 948 (Ibid., pág. 54).
Mirelli Molleliz, 945 (B. de Cárdena, pág. 293).
Munio Armentari, 945 (B. de Cárdena, pág. 301).
Munnio Dannaz, 945 (B. de Cárdena, pág. 295).
Munnio Fannez, 945 (B. de Cárdena, pág. 288); 962 (Ibid., pág. 317).
Munnio Licini, 945 (C. de 8. Millán, pág. 43).
Munnio Morellez, 945 (B. de Cárdena, pág. 293).
Nunnu Ruderici, 945 (B. de Cárdena, pág. 302); 963 (Ibid., pág. 11);
964 (Ibid., pág. 13).
Ordonio Nunniz, 945 (B. de Cárdena, pág. 288).
Oro vio Zohagelli, 945 (C. de 8. Millán, págs. 43 y 46); 947 (Ibid., pá-
ginas 51 y 53); 948 (Ibid., pág. 54).
Rodrigo Armentari, 945 (B. de Cárdena, pág. 30).
Tellu Ruderici, 945 (B. de Cárdena, pág. 302).
Bervodo García, 947, Salcedo (C. de S. Millán, pág. 52); Bermudo Gar-
ceiz, 947, Cihuri (Ibid., pág. 55).
Munnio Munnioz, 947 (C. de 8. Millán, págs. 52 y 53).
Munnio Núñez, 947, Salcedo (C. de S. Millán, pág. 52); Cihuri (Ibid., pá-
gina 53); 950, Bureva (C. de Valpuesta, pág. 325).
Didaco Galindiz, 947 (B. de Cárdena, pág. 285).
Vegila Alvarez, 947, Salcedo (C. de S. Millán, pág. 52).
Cisla Munioz, 949 (B. de Cárdena, pág. 365).
Hanni Munnioz, 949 (B. de Cárdena, pág. 365); 962 (Ibid., pág. 221).
Alfonso Sendini, 950 (B. de Cárdena, pág. 222); 958 (Ibid., pág. 225).
Alvaro Obecoz, 950, Salcedo (C. de 8. Millán, pág. 57).
Fredenando Feles, 950, Bureva (C. de Valpuesta, págs. 323, 327 y 331).
1402 F K A Y JUSTO PÉREZ DE URBEL
Alvaro Sarraciniz, 955, Álava (C. de S. Mülán, pág. 59); 944 (Ibid., pá-
gina 41); 945 (Ibid., pág. 43) ; 947 (Ibid., pág. 52); 948 (Ibid., pá-
gina 54).
Justa de Maturana, 955, S. Zadornil (C. de S. Mülán, pág. 59).
Sancio Sarracinez, 955 {B. de Cárdena, pág. 44).
Oveco Munnioz, 955 (B. de Cárdena, pág. 44); 947, Salcedo {C. de San
Mülán, pág. 52); Cihuri (Ibid., pág. 53); 938, Sietefonestras (Ibi-
dem, pág. 38); 945, Salinas de Anana (Ibid., pág. 43) ; Grañón, 948
(Ibid., pág. 54).
Diego Obecoz, 955 (B. de Cárdena, pág. 44).
Sevuldo juez, 955 {B. de Cárdena, pág. 44).
Sancha Sánchez, 955 (B. de Cárdena, pág. 44).
Vermudo Gudistioz, 955 (B. de Cárdena, pág. 44); 947 (Ibid., pág. 285).
Alvaro Téllez, 956, Salcedo (C. de S. Mülán, pág. 61); 942, (C. de ArUn-
za, pág. 46).
Ferro Acenarez, 956, Vascones (B. de Cárdena, pág. 67).
Ferro Sangiz, 956, Vascones [B. de Cárdena, pág. 67).
Fortuni García, 956, Vascones (B. de Cárdena, pág. 67).
Fortunio Scemenoz, 956 (O. de Valpuesta, pág. 341).
Galindo García, 956, Vascones (B. de Cárdena, pág. 67).
Galindo Soliz, 956, Vascones (B. de Cárdena, pág. 67).
Gazo Laztago, 956, Vascones (B. de Cárdena, pág. 67).
Lope Scemenoz, 956 (C. de Valpuesta, pág. 341).
Monnio Nequétiz, 956 (C. de S. Mülán, pág. 61).
Beila Didaz, 957, Burgos (B. de Cárdena, pág. 224).
Belasco Téllez, 957 (B. de Cárdena, pág. 88).
Didaco Morelliz, 957 (B. de Cárdena, pág. 102).
Didaco Oggandiz, 957 (B. de Cárdena, pág. 102); 957 (Ibid., pág. 88).
Feles Menéndez, 957 (B. de Cárdena, pág. 88); Feles Velendez, Villal-
billa (Ibid., pág. 356), abad del monasterio de San Andrés de V i -
llal villa.
Gubferico Munnioz, 957 (B. de Cárdena, pág. 88).
Gundissalvo Telliz, 957 (B. de Cárdena, pág. 88); 945 (C. de San Mi*
llán, pág. 43); 964, Bezares (B. de Cárdena, pág. 366).
Munnio Gendúlez, 957 (B. de Cárdena, pág. 102); M . Quentule, Bure-
va, 950 (C. de Valpuesta, págs. 330, 331 y 333).
Munio Justes, 957 (Arch. de Silos, ms. 8, fol. 8).
Obeco Amatiz, 957 ,(B. de Cárdena, pág. 102).
Rarsea Refugano, 957, Burgos (B. de Cárdena, pág. 224).
Rodrigo Berbaldez, 957, Dueñas (A. H. N., c. 41, fol. 11).
Sancio Amatiz, 957 (B. de Cárdena, pág. 102).
1404 FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
Beila Galindo, 963 (B. de Cárdena, pág. 11); 964 (Ibid., pág. 13).
Belasco Gomiz, 963 (B. de Cárdena, pág. 11).
Diego González, 963 (B. de Cárdena, pág. 46).
Fernando Albaroz, 963 (B. de Cárdena, pág. 11).
Gómiz Belliza, 963 (B. de Cárdena, pág. 11).
Gondesalbo Garseaz 963 (B. de Cárdena, pág. 46).
Gonzalo Belascoz, 963 (B. de Cárdena, pág. 20).
Gundesalbo Albariz, 963 (B. de Cárdena, pág. 11); 965 (Ibid., pág. 16).
Hanni Hanniz, 963 (B. de Cárdena, pág. 11).
Jouti Rodriz, 963, Fronilde (B. de Cárdena, pág. 20).
Martinus, episcopus, 963 (£>. de Cárdena, pág. 20).
Munnio Fernández, 963 (B. de Cárdena, pág. 11).
Munio Franko, 963 (B. de Cárdena, pág. 11); 964 (Ibid., pág. 15).
Munnio Ratoriz, 963 (B. de Cárdena, pág. 11); 964 (Ibid., pág. 15);
965 (Ibid., págs. 16 y 17).
Nunnu Refuga, 963 (B. de Cárdena, pág. 11).
Oveco Didaz, hijo de Doña Fronila, 963 (B. de Cárdena, pág. 11).
Petru Munnioz, 963 (B. de Cárdena, pág. 20).
Anaya Godestioz, 964 (B. de Cárdena, pág. 366).
Didaco Flacinez, 964, Boada (C. de Arlanza, pág.. 48).
Ferro Falconiz, 964 (B. de Cárdena, pág. 315).
Gaudesteus Rodriz, 964 (B. de Cárdena, pág. 366).
Gomiz Gundisalbo, 964 (B. de Cárdena, pág. 13).
Órbita Didaz, 964 (B. de Cárdena,, pág. 366).
Nunnu Assuriz, 964 (JS. de Cárdena, pág. 13).
Fronilde, nieta de Ñuño Fernández, 965 (C. de Arlanza, pág. 48).
Tello Feles, 965 (Bec. de Cárdena, pág. 13); 964 (Ibid., pág. 15).
Tellu Leciniani, 965 (¿>. de Cárdena, pág. 17).
Anni Telliz, 967, Burgos (B. de Cárdena, pág. 312).
Asur Núñez, 967 (C. de S. Millán, pág. 65).
Luppe Hamuzoz, 967 (JS. de Cárdena, pág. 88).
Munnio Johannes, 967 (C. de Arlanza, pág. 49).
Obeko Urcegui, 967 (C. de S. Millán, pág. 67).
Sarracino Belascoz, 967 (B. de Cárdena, pág. 88); 942 (C. de Arlanza,
página 46).
Alvaro Rodriz, 968, Montorio (B. de Cárdena, pág. 282).
Didaco Scemenoz, 968, Aguilar (B. de Cárdena, pág. 259); 963 (Ibid., 11) ;
963 (Ibid., pág. 46) ; 944, Pazuengos (C. de 8. Millán, pág. 41); Cihu-
ri, 947 (Ibid., pág. 52).
Feles Didaz, 968, Aguilar (B. de Cárdena, pág. 259).
1406 F R A Y J U S T O PÉREZ DE URBEL
Nunu Gomiz, 971 (B. de Cárdena, pág. 324) ; 972 (Ibid., pág. 335); 972
(Ibid., pág. 380).
Roderico Téllez, 971 (B. de Cárdena, pág. 324); 972 (Ibid., pág. 6);
972 (Ibid., pág. 5).
Albaro Keiaz, 972 (B. de Cárdena, pág. 5).
Albaro Lupiz, 972 (B. de Cárdena, pág. 11); 982 (Ibid., pág. 73); 972,
Covarrubias (C. de Covarrubias, pág. 6); 978 (Ibid., pág. 23); 984
(B. de Cárdena, pág. 102).
Annaya Gudemeri, 972 (B. de Cárdena, pág. 8); 972, Berlangas (C. de
Covarrubias, pág. 6).
Armentero Sarraciniz, 972, Berlangas (C. de Covarrubias, pág. 6); 972
(B. de Cárdena, pág. 8).
Anni Obecoz, 972, Berlangas (C. de Covarrubias, pág. 6).
Albaro Gundisalviz, 970 (C. de Arlanza, pág. 54).
Armenbero Flaginiz, 972 (C. de Covarrubias, pág. 6).
Asur González, 972 (B. de Cárdena, pág. 335); 972 (Ibid., pág. 380),
Albaro Abduz, 972 (B. de Cárdena, pág. 5).
Abolmondar, 972 (B. de Cárdena, pág. 114).
Abduz Nunniz, 972 (B. de Cárdena, pág. 5).
Beila Garcíaz, 972. Los Ausines (B. de Cárdena, pág. 8).
Belliti, Burgos, 972 (B. de Cárdena, pág. 114).
Bermudo Monioz, 972 (B. de Cárdena, pág. 339); 972 (Ibid., pág. 5).
Begila Didaz, 972 (C. de Covarrubias, pág. 6).
Didaco Osandcz, 972 (B. de Cárdena, págs. 335 y 380).
Didaco Fernandiz, 972 (B. de Cárdena, pág. 8); 979 (C de S. Millán, pá-
gina 72).
Didaco Armentarez, 972 (C. de Covarrubias, pág. 6).
Ermegildo Fredenandiz, 972 (C. de Covarrubias, pág. 5).
Feles Didaz, 972 (B. de Cárdena, pág. 11); 982 (Ibid., pág. 73).; 984 (Ibi-
dem, pág. 102).
Fredenando Armentarez, 972 (C. de Covarrubias, pág. 6); 978 (Ibid., pá-
gina 23); 987, Santillana (Libro de Regla, pág. 42).
Fernando Didaz, 972 (B. de Cárdena, pág. 11); 982 (Ibid., pág. 73).
Fernando Munnioz, pág. 972 (C. de Covarrubias, pág. 6).
Fredenando Sonnaz, 972 (C. de Covarrubias, pág. 6).
Fredenando Telliz, 972 (C. de Covarrubias, pág. 6).
Fredenando Velascoz, 972 (B. de Cárdena, 339, 6).
1408 F E A Y JUSTO PÉREZ DE U E B E L
Fronismus episcopus, 972 (B. de Cárdena, pág. 380); 972 (Ibid., pág. 5 ) ;
Fronimius.
Garsea Gutiérrez, 972 iB. de Cárdena, pág. 11); 984 (Ibid., pág. 102).
Galea abol G a m á r e z , 972 (C. de Covarrubias, pág. 6).
Garsea, 972 (B. de Cárdena, pág. 114); 982 (Ibid., pág. 73).
Garsea Lupiz, 972 (C. de Covarrubias, pág. 6 ) ; 978 (Ibid., pág. 23).
Garvisso Amandiz, 972 (B. de Cárdena, pág. 114).
Gotier Roderiz, 974 (C. de Covarrubias, pág. 8 ) ; 978 (Ibid., pág. 23).
Gudesteo Nuniz, 972 (B. de Cárdena, pág. 5).
Gundesalvo A u s ú r e z , 972 (C. de Covarrubias, pág. 6 ) ; 979, Pedros o (C. de
San Millán, p á g . 7 2 ) .
Gusteus episcopus, 972 (B. de Cárdena, pág. 380).
Gulferico Munnioz, 972 (B. de Cárdena, págs. 335 y 381).
Gundissabo Telliz, 972 ( £ . de Cárdena, págs. 335 y 380); 972 (C. de Co-
varrubias, p á g . 6 ) .
Gundesalvo Gudestioz, 972 (B. de Cárdena, pág. 8 ) ; 972 (Ibid., pág. 1 1 ) ;
972 (Ibid., p á g . 339) ; 992 (Ibid., pág. 212).
Luppe Acenareg, 972 (B. de Cárdena, págs. 335 y 380).
Luppe Amuscoz, 972 (B. de Cárdena, pág. 380).
Munnio Rudsrici, 972 (C. de Covarrubias, pág. 6 ) ; 978 (Ibid., pág. 23).
Munnio Obecoz y su mujer Gontroda, 972 (B. de Cárdena, pág. 103) ;
974 (Ibid., p á g . 194).
Munio Didaci, 972 (C, de Covarrubias, pág. 6 ) ; 978 (Ibid., pág. 2 3 ) ;
987, Santillana (Libro de Regla, pág. 42).
Munnio Sonnaz, 972 (C. de Covarrubias, pág. 6).
Martnus episcopus, 972 (B. de Cárdena, pág. 5).
Munnio Gudestioz, 972 (B. de Cárdena, pág. 339); 972 (Ibid., pág. 5) ;
972 (Ibid., p á g . 6 ) .
Nunnu Obecoz, 972 (C. de Covarrubias, pág. 6 ) ; 978 (Ibid., pág. 23).
Nunnu Munnioz, 972 ( C de Covarrubias, pág. 6 ) ; 978 (Ibid., pág. 23),-
N . Nunnez, 970 (C. de Arlanza, pág. 54); 972 (B. de Cárdena, pá-
gina 380); 972 (B. de Cárdena, pág. 6 ) ; 978 (C. de Covarrubias, pá-
gina 23).
Nunu Beilaz, 972 (B. de Cárdena, pág. 114).
Nunnu Didaci, 972 (C. de Covarrubias, pág. 6).
Nuno Fanniz, 972 (B. de Cárdena, pág. 114).
Obeco Maurellez, 972 (C. de Covarrubias, pág. 6).
Obeco Albarez, 972 (C. de Covarrubias, pág. 6).
PERSONAJES DE LA CASTILLA CONDAL 1409
Obeco Munnioz, 972 (C. de Covarrubias, pág. 6); 974 (Ibid., pág. 8).
Romane Munioz, 972 (B. de Cárdena, pág. 6).
Sancio Gomiz, 972 (£. de Cárdena, pág. 335); 972 (Ibid., pág. 380).
Sarracino, 972, Burgos (£. de Cárdena, pág. 114); 972 (Ibid., pág. 335);
S. Velascoz, 972 (Ibid., pág. 380); 975 (C. de Covarrubias, pág. 6).
Seemeno Sarraciniz, 972 (B. de Cárdena, pág. 8).
Sarracino Munnioz, 972 (B. de Cárdena, pág. 8); 972 (Ibid., pág. 11);
982 (Ibid., pág. 73).
Sonna Feles, 972 (B. de Cárdena, pág. 8).
Tellu Belascoz, 972 (B. de Cárdena, págs. 335 y 380).
Tellu Didaz, 972 (C. de Covarrubias, pág. 6).
Velasco Gomiz, 972 (B. de Cárdena, pág. 38).
Bermudu Fredenández, 974 (C. de Covarrubias, pág. 8).
Garsea Munnioz, 974 (C. de Covarrubias, pág. 8).
Albaro Obecoz, 978 (C. de Covarrubias, pág. 23).
Albaro Zitiz, 978 (B. de Cárdena, pág. 307).
Auriolo Auriolez, 978 (C. de Covarrubias, pág. 23).
Didago Azuariz, 978 (C de Covarrubias, págs. 27 y 34).
Didaco Scemenoz, 978 (B. de Cárdena, pág. 331); 972 (Ibid., pág. 6);
974 (Ibid., pág. 794); 981 (Ibid., pág. 316); 978 (Ó. de Covarrubias,
página 23); 979 (C. de S. Millán, pág. 72).
Fanne Fanniz, 978 (C. de Covarrubias, pág .23).
Fanne Fanniz, 978 (C. de Covarrubias, pág. 23).
Fanni Obecoz, 978 (£?. de Covarrubias, pág. 23).
Fortuni Garsea, 978 (C. de Covarrubias, págs. 23 y 24).
Fortuni Sancio, 978 (C. de Covarrubias, pág. 23).
Garsea Munnioz, 978 (6. de Covarrubias, pág. 23).
Garsea Sancio, 978 (C. de .Covarrubias, pág. 23).
Gundesalvo Didáz, 978 (C. de Covarrubias, pág. 23).
Lope Garsea, 978 (C. de Covarrubias, pág. 23).
Lope Sancio, 978 (C. de Covarrubias, pág. 23).
Lope Sarracinez, 978 (C. de Covarrubias, pág. 23).
Manoio Aznariz, 978 (C. de Covarrubias, pág. 23).
Munnio Mutarra, 978 (C. de Covarrubias, pág. 23).
Nunu Gartiaz, 974 (C. de Covarrubias, pág. 8) ; 970 (Ó.' de Arlanza, pá-
gina 54).
Sancio Enneconis, 978 (C. de Covarrubias, pág. 23).
Seemeno regó, 978 (C. de Covarrubias, págs. 23 y 34).
1410 FRAY J U S T O PÉREZ DE URBEL
II.—PERSONAJES ECLESIÁSTICOS.
945 y 949 (Cari, de 8. Muían, págs. 55 y 56); 955 (Ibid., pág. 59);
957 (Ibid., pág. 62).
Fortunio, abad de San Millán, 938 (C. de S. Millón, pág. 38).
Julián, obispo, 938, Arlanza (Argáiz, S. L., II, pág. 412).
Vicencio, obispo, 938 (C. de 8. Millán, pág. 33).
Belasio, obispo, 938 (C, de S. Millán, pág. 38).
Oriolo, obispo, 938 (C. de S. Millán, pág. 38).
Benedicto, obispo, 938 (C. de 8. Millán, pág. 38).
Ñuño, abad de Salcedo, 937 (C. de 8. Millán, pág. 000).
Munio ,obispo, 937 (C. de S. Millán, pág. 36); 956 (Ibid., pág. 61).
Gaudio, abad, 937 (C. de Arlanza, pág. 40).
Pedro, obispo iC. de Arlanza, págs. 40 y 44); 968, Monto rio (B. de Cár-
dena, pág. 280).
Sebastián, abad, 937 (C. de Arlanza, pág. 40).
Sebastián, obispo, 937 (C. de Arlanza, pág. 44); 935 (B. de Cárdena, pá-
gina 223).
Pedro, obispo, 937 (C. de Arlanza, pág. 40).
Silvano, abad, 937 (C. de Arlanza, pág. 40).
Julián, abad, 937 (C. de Arlanza, pág. 40).
Bellito, abad, 937 (C de Arlanza, pág. 40).
Ariolfo, abad, 937 (C de Arlanza, pág. 40).
Gaudencio, abad, 937 (C. de Arlanza, pág. 40).
Potencio, abad, 937 (C. de Arlanza, pág. 40).
Sebastián, obispo, 937 (C. de Arlanza, pág. 43).
Diego, obispo, 937 (C. de Arlanza, pág. 43).
Pedro, obispo, 937 (C. de Arlanza, pág. 43).
Oriolo, obispo, 938 (C. de 8. Millán, pág. 38); 945 (Ibid., pág. 42); 947
(Ibid., págs. 52 y 53); 948 (Ibid., pág. 54).
Vicencio, obispo, 938 (C. de S. Millán, pág. 38); 944 (Ibid., pág. 41);
945 (Ibid., págs. 42, 45 y 46); 947 (Ibid., págs. 49 y 53); 948 (Ibi-
dem, pág. 54); 967 (Ibid., pág. 65).
Sebastián, obispo, 937 (C. de Arlanza, pág. 43).
Diego, obispo, 937 (C. de Arlanza, pág. 43).
Pedro, obispo, 937 (C. de Arlanza, pág .43).
Benedicto, obispo, 938 (C. de S. Millán, pág. 38); 945 (Ibid., pág. 42);
947 (Ibid., pág. 51); 948 (Ibid., pág. 54).
Belasio o Velasco, obispo, 938 (C. de 8. Millán, pág. 38); 947 (Ibid., pá-
1414 F K A Y J U S T O PÉREZ DE URBEL .
ginas 51 y 53); 948 (IbicL, pág. 54); 968, San Martín de Aguilar
(B. de Cárdena, pág. 259).
Quintüa, abad, 939 (2?. de Cárdena, I, págs. 209 y 347).
Gudesteo, abad de Cárdena, 940 (B. de Cárdena, pág. 326).
Diego, abad de Valpuesta, 939 (C. de Valpuesta, núm. X V I I ) ; 940 (Ar-
gáiz, S. L.,VI, pág. 633).
Diego, obispo de Valpuesta, 940 (Argáiz, 8. L., VI, pág. 633).
Munio, scriba, Valpuesta, 940 (Argáiz, 8. L., VI, pág. 633).
Severo, abad, Valpuesta, 940 (Argáiz, S. L., VI, pág. 633).
Vicente, abad, 940 (Ó. de S. Millán, pág. 38).
Vermudo Hanniz, Liébana, 940 (Cart. de Liébana, núm. L V I ) .
Fernando, abad de Santa María de Husillos, 940 (M. Pidal, Orígenes del
español, pág. 33).
Opila, abad de Liébana, 940 (C. de Liébana, núm. L V I ) .
Basilio, obispo, Burgos, 941 (B. de Cárdena, págs. 292 y 63).
Silvano, abad, Burgos, 941 (B. de Cárdena, pág. 63).
Julián, abad, Burgos, 941 (B. de Cárdena, pág. 63).
Gaudencio, abad, Burgos, 941 (2?. de Cárdena, pág. 64).
Gonzalo, abad de Liébana, 941 (C. de Liébana, núm. LVII).
Silvano, abad de Valeránica, 942 (C. de Arlanza, pág. 45).
Cipriano, abad de Cárdena, 942 (C. de Arlanza, pág. 45).
Sarracino, abad, 942 (C. de Arlanza, pág. 45).
Recesvinto, abad de Tovilla (23. de Cárdena, pág. 221).
Vincenio, abad, 942 (Berganza, Antig., I, pág. 212).
Ciprino, abad de Cárdena, 943 (B. de Cárdena, pág. 135).
Jimeno, abad, 943 (B. de Cárdena, pág. 135).
Silvano, abad, 943 (B. de Cárdena, pág. 135).
Esteban, abad, 943 (B. de Cárdena, pág. 135).
Oveco, obispo, Burgos (i?, de Cárdena, págs. 363 y 943).
Dulcidlo, obispo, Burgos, 943 (B. de Cárdena, pág. 363).
Salomón, obispo, Burgos, 943 (B. de Cárdena, pág. 363).
Fortunio, abad de San Millán, 943 (C. de 8. Millán, pág. 40).
Vicencio, aukensis episcopus, 943 (C. de S. Millán, pág. 40).
Munio Assuriz, abad, 943 (C. de 8. Millán, pág. 40).
Oveconi, presbítero de Caradigna, 943 y 945 (C. de S. Millán, pág. 40).
Vimarano, abad de San Salvador de Loberuela, 944 (Oña, leg. 166, nú-
mero 3, A . H . N.).
PERSONAJES DE LA CASTILLA CONDAL 1415
Rodonio, abad, tío de Asur Fernández, 944 (A. H . N . , Oña, leg. 166, nú-
mero 3).
Blaconi, abad, Loberuela, 944 (A. H . N . , Oña, leg. 166, núm. 3).
Silbano, abad, Loberuela, 944 (A. H . N., Oña, leg. 166, núm. 3).
Julián, obispo de Falencia, 944 (A. H . N . , Oña, leg. 166, núm. 3).
Esteban, abad de Cárdena, 944 (B. de Cárdena, pág. 296).
Sancho Aznar, abad de Modubar, 944 (B. de Cárdena, pág. 55).
Sarracino, abad, 944 (B. de Cárdena, pág. 57).
Recesindo, abad, 944 (B. de Cárdena, pág. 57).
Mantelo, abad, 944 (B. de Cárdena, pág. 57).
Diego, obispo de Valpuesta, 945 (C. de Valpuesta, núm. X I X ) .
Basilio, obispo, 945 (B. de Cárdena, pág. 288).
Trocia, abadesa de San Miguel de Pedroso {C. de 8. Millán, <phg. 43).
Vicencio, obispo, 945 (C. de 8. Millán, pág. 44).
Gomesano, obispo, 945 (C. de 8. Millán, pág. 44).
Jimeno, obispo, 945 (C. de S. Millán, pág. 44).
Recesvindo, abad, Pisuerga, 945 (Yepes, Caronica, VI, fol. 460).
Pedro, abad, Pisuerga, 945 (Yepes, Coránica, VI, fol. 460).
Sebastián, abad, Pisuerga, 945 (Yepes, Caronica, VI, fol, 460).
Esperancio, abad, Pisuerga, 945 (Yepes, Coronica, VI, fol. 460).
Rudeamno, abad, Pisuerga, 945 (Yepes, Coronica, VI, fol. 460).
Licinio, abad d<* Entrepeñas, Pisuerga, 945 (Yepes, Coronica, VI, fo-
lio 460).
Egregio, abad, Pisuerga, 946 (B. N . , ms. 13.065, fol. 208).
Salitu, abad de San Juan de Bonelli, 947 (C. de 8. Millán, pág. 49).
Vicencio, obispo, 945 (C. de 8. Millán, pág. 49).
Vigila, abad, 945 (C. de 8. Millán, pág. 49).
Apre, abad, 945 (C. de 8. Millán, pág. 49).
Esteban, abad, 945 (C. de 8. Millán, pág. 49).
Sandino, abad, 945 (C. de 8. Millán, pág. 49).
Altemiro, abad, 945 (C. de 8. Millán, pág. 49).
Oveco, presbiter de Caradigna, 947 (C. de 8. Millán, pág. 51).
Sisebuto, presbítero de Munio, 947 (C. de 8. Millán, pág. 51).
Vicencio, obispo, 947 (C. de S. Millán, pág. 51).
Belasco, obispo, 947 (C. de 8. Millán, pág. 51).
Benedicto, obispo, 947 (C. de 8. Millán, pág. 51).
Oriolo, obispo, 947 (C. de S. Millán, pág. 51).
Maurelo, abad, 947 (C. de 8. Millán, pág. 51).
1416 FRAY J U S T O PÉREZ DE URBEL {
Sebastián, abad de Cerdeña, 980 (Yepes, Coronica, I, escrit. IX, pág. 22).
Indulfo, abad de Santillana, 980 (L. de Regla, pág. 31).
Julián, abad de San Julián de Pedernales, 980 (B. de Cárdena, pág. 132).
Osicia, abadesa de S. I. de Pedernales, 980 (B. de Cárdena,, pág. 132).
Félix, abad de Cárdena, 980 (B. de Cárdena, pág. 48).
Belasco, merino de Cárdena, 981 (B. de Cárdena, pág. 320).
Sisebutó, abad de Santa Eugenia de Marmellar, 981 (B. de Cárdena, pá-
gina 157).
Sisebutó, abad de San Juan de Tabladillo, 981 (C. de Arlanza, pág. 56).
Angelo, abadesa, 981 (B. de Cárdena, pág. 316).
Pedro, obispo, 981 (B. de Cárdena, pág. 316).
Martín, obispo, 981 (B. de Cárdena, pág. 316).
Pascasio, abad, 981 (B. de Cárdena, pág. 316).
Menie, abad, 981 (B. de Cárdena, pág. 316).
Urraca, abadesa de Covarrubias e infanta, 978-1039.
Maurelo, abad de Arlanza, 982 (C. de Arlanza, pág. 56).'
Obeco, abad de San Adrián de Juarros, 971 (Serrano, El obispado de
Burgos..., t. III, pág. 16).
Froila, abad de San Esteban de Valdivielso, 961 (Argáiz, 8. L., VI, pá-
gina 429).
Armentario, abad de San Esteban de Valdivielso, 969 (Argáiz, S. L. VI,
página 432).
Marino (Munio?), obispo de Valpuesta, 984 (Argáiz, 8. L., VI, pág. 638).
Munio, obispo de Valpuesta, 984 (C. de S. Millán, pág. 18),
Alvaro, abad de Acosta, 984 (C. de 8. Millán, pág. 18).
Cipriano, abad de S. Justo de Poza, 984 (Berganza, Antig., II, pág. 474).
Indulfo, abad, Santillana, 987; 991, pág. 51 (L. de Regla, pág. 48).
Fronilde, hermana de Garci Fernández, 980-1024.
Yacenti, abad de Santa M a r í a de Arce, 988 (C. de 8. Millán, pág. 74).
Munio, obispo de Valpuesta, 988 (C. de S. Millán, pág. 74).
Placencio, abad, 988 (C. de S. Millán, pág. 74).
García, obispo de Burgos ( ? ) , 988 (Muñoz y Romero, Fueros Municipa-
les, págs. 27-30).
Munio-, obispo, 990 (Berganza, Antig., I, pág. 344).
Siguto, abad de Tabladillo, 990 (C. de Arlanza, pág. 58).
Martín, obispo, 990 (Berganza, Antig., I, pág. 344).
Gudesteo, obispo, 990 (Berganza, Antig., I, pág. 344).
Félix, abad de Cárdena, 992 (B. de Cárdena, pág. 212).
t
Tigridia, hija del conde Sancho, Oña (Yepes, Coronica, V , fol. 466).
Sancho, obispo, Oña, 1011 (Yepes, Coronica, V , fol. 466).
Gutierre Díaz, Oña, 1011 (Yepes, Coronica, V , fol. 466).
Fernando Díaz, Oña, 1011 (Yepes, Coronica,, V , fol. 466).
Gómez Díaz y su mujer Ostrocia, Oña, 1011 (M. Pidal, Orígenes del es-
pañol, pág. 37).
García Díaz, Oña, 1011 ( M . Pidal, Orígenes del español, pág. 37).
Gonzalvo Roderiz, Oña, 1011 (M. Pidal, Orígenes del español, pág. 37).
Roderigo Gundesalviz, O ñ a , 1011- (M. Pidal, Orígenes del español, pági-
na 37).
Munio Velascoz, Oña, 1011 ( M . Pidal, Orígenes del español, pág. 37)
Velasco o Delasio, obispo de Valpuesta (M. Pidal, Orígenes del español,
página 37).
Munio Velascoz, vicario y merino del conde Sancho, Oña, 1011. Firma en
la donación de Espinosa con casi todos los confirmantes de la fun-
dación (Arch. de Silos, ms. 8, fol. 11).
Munio Salitu, Oña, 1011 ( A r c h . de Silos, ms. 8, fol. 11).
Gonzalvo Gutiérrez, Oña, 1011 (Arch. de Silos, ms. 8, fol. 11).
Reila Ovecoz de Palencia, alcaide de Término, 1012 (C. de S. Millán,
página 88).
Bravolio de Portiella, M i r a n d a , 1012 (C. de S. Millán, pág. 88).
Gutierre de Valliocabo, M i r a n d a , 1012 ( C de S. Millán, pág. 88).
Ñuño Alvarez de Mellietes, Miranda, 1012 (C. de 8. Millán, pág. 88).
Justa de Maturana, Miranda, 1012 ( C de 8. Millán, pág. 88).
Oveco Díaz, Miranda, 1012 ( C de 8. Millán, pág. 88).
Alvaro Sarracinez, Miranda, 1012 ( C de 8. Millán, pág. 88).
Fernando Palaioz Miranda, 1012 (C. de S. Millán, pág. 88).
Assur Núñez, Miranda, 1012 (C. de 8. Millán, pág. 88).
Juan Flaginez, saión de T é r m i n o , 1012 (C. de 8. Millán, pág. 88).
Juan Flaginez de Quintana Ferreros, juez en Término, 1012 (C. de San
Millán, pág. 88).
Fernando, hijo del conde Sancho, 1000 (Escagedo, Costumbres..., 1921,
páginas 41-44).
Eldoaro (domna), Oña, 1014 (Argáiz, S. L., V I , pág. 439).
Munio, abad de S. Millán de Finestra, 1013 (C. de S. Millán, pág. 91).
Fronilde, condesa, mujer de Sancho García, 1014 (Arch. de Silos, ma-
nuscrito 4, fol. 17).
Juan Sonnaz, Duero, 1014 ( A r c h . de Silos, ms. 4, fol. 17).
PERSONAJES DE LA CASTILLA CONDAL 1425
Eylo (domna), mujer de Velliti Munioz, 1025 (L. de Regla de Sta. Julia-
na, págs. 83 y 98).
Roderico Nunniz, Santillana, 1025 (L. de Regla, pág. 98).
Annaia- Sabariquiz, Santillana, 1025 (L. de Regla, pág. 98).
Ñuño Alvarez, Santillana, 1025 (L. de Regla, pág. 98).
Obeco Assuriz, Oña, 1025 (Argáiz, 8. L., VI, pág. 373).
Ilduara, abadesa de Oña, 1025 (Argáiz, 8. L., VI, pág. 373).
Cidde Vellidiz, 1026 (C. de Arlanza, pág. 59).
Vellite Galidez, 1026 (C. de Arlanza, pág. 59).
Sandina, Juliana y Jimena, hijas de Romano y Argilo y nietas del con-
de Rodanio, 1026 (L. de Regla de Santillana, pág. 67).
Annaia Díaz, 1026 (L.'de Regla de Sta. Juliana, pág. 67).
Citi Petriz, Santillana, 1026 (L. de Regla, pág. 101).
Belasco Jiménez, 1027 (C. de Covarrubias, pág. 41).
Vela Assuriz, 1027 (C. de Covarrubias, pág. 41).
Fortunio Alvarez, 1027 (O. de Covarrubias, pág. 41).
Sarracín Orusco, 1027 (C. de Covarrubias, pág. 41).
E'ernando Obecoz, 1027 (C. de Covarrubias, pág. 41).
Abolvalite de Arcos (don), 1027 (C. de Covarrubias, pág. 42).
Juan de Asturias, 1027 (C de Covarrubias, pág. 42).
Fernando Obecoz, 1027 (C. de Covarrubias, pág. 42).
Munio Díaz, 1027 (C. de Covarrubias, pág. 42).
Juan (domno), merino de doña Urraca, 1027 (C. de Covarrubias, pág. 42),.
Gonzalo, abad de Valeránica, 1027 (C. de Covarrubias, pág. 42).
Ñuño Félix, Oña, 1027 (Argáiz, S. L., II, pág. 413).
Julián, obispo, 1027 (Argáiz, S. L., pág. 413).
Gutierre Gutiérrez, Santillana, 1027 (L. de Regla, pág. 25).
Annaia Díaz, Santillana, 1027 (L. de Regla, pág. 25).
Alvaro Veilaz, Santillana, 1027 (L. de Regla,, pág. 25).
Gonzalo Muñoz, Santillana, 1027 (L. de Regla, pág. 25).
Munio Gudestios, Santillana, 1027 (L. de Regla, pág. 25).
Fernando Petriz, Santillana, 1027 (L. d,e Regla, pág. 25).
Jimena de Sancto, San Miguel de Pedroso, 1028 (C. de S. Millán, pági-
na 107).
Mayor (domna), condesa y abadesa de San Miguel de Pedroso, 1028
(C. de S. Millán, pág. 107).
Gonzalo Fernández, sénior, San Miguel de Pedroso, 1028 (C. de S. Mi-
llán, pág. 107).
Gonzalo Muñoz, San Miguel de Pedroso, 1028 (C. de S. Millán, pág. 107).
Tello Blascoz, San Miguel de Pedroso, 1028 (C. de S. Millán, pág. 107).
Alvaro Díaz, Burgos, 1028 (£. de Cárdena, pág. 108).
PERSONAJES DE L A CASTILLA CONDAL 1429
Oneca (domna), 1029 (Moret, Anales, 1. XII, cap. IV, núm. 44).
Monio Gondesalviz, comité, 1030 (C.de 8. Millán, pág. 114).
Munio, obispo de Álava, 1030 (C. de 8. Millón, pág. 116).
Diego Muñoz, 1028 (B. de Cárdena, pág. 285).
Rodrigo González, 1028 (B. de Cárdena, pág. 285).
Ñuño Assuriz, 1028 (B. de Cárdena, pág. 285).
Rodrigo Muñoz, 1028 (B. de Cárdena, pág. 285).
Ñuño Alvarez, 1028 (C. de 8. Millán, págs. 111, 112 y 113).
Abolmondar Obekuz, Clunia, 1030 (A. H. D. E., IV, 1927, págs. 74-78).
Abolmondar Flahiniz, Clunia, 1030 (A. H . D. E., IV, págs. 74-78).
Annaia Díaz, Clunia, 1030 (A. H. D. E., IV, págs. 74-78).
Tellu Barrakaniz, Clunia, 1030 (A. H. D. E., IV, págs, 74-78).
Roderico Gustios, 1030, Clunia (A. H. D. E., IV, págs. 74-78).
Guisando (don), Kintila (don), Gutierre (don), Munio (don), muertos en
la acción de Oervera (A. H. D. E., IV, págs. 74-78).
Tota, hija de Garci Fernández, Sahagún, 1031 (Escalona, Hist. de Sa-
hagún, pág. 450).
Gonzalo Petriz, Sahagún, 1031 (Escalona, Hist. de Sahagún, pág. 450);
Gonzalo Muñoz, Sahagún, 1031 (Escalona, Hist. de Sahagún, pági-
na 450); 1033, Oña, comes G. M. Asturicensis; comes G. Muñoz, 1031
(Yepes, Coronica, V, apéndices).
Pedro González, "infanzón de Asturias", 1030 (L. de Regla de Sta. Ju-
liana, pág. 110).
Monio Lerdo, obispo de Burgos, 1030 (L. de Regla de Santillaná, pági-
na 110).
Michael, "magistro", 1030 (L. de Regla de Sta. Juliana, pág. 110).
Gontroda, Fontioso, 1032 (C. de Covarrubias, pág. 45).
Majori, condesa, 1032 (C. de Covarrubias, pág. 45).
Ruderico Gudistios, 1032 (C. de Covarrubias, pág. 45).
Gutier González, 1032 (C. de Covarrubias, pág. 45).
Vela Falcónez, 1032 (C. de Covarrubias, pág. 45).
Diego Orbitaz, 1032 (C. de Covarrubias, pág. 45).
Ñuño Assuriz, 1032 (C. de Covarrubias, pág. 45).
Ñuño González, 1032 (C. de Covarrubias, pág. 45).
Velasco Fernández, 1032 (C. de Covarrubias, pág. 45).
Monio Alvarez (domus), Oña, 1031 (Yepes, Coronica, V, apéndices).
Didaco Alvarez, Oña, 1031 (Yepes, Coronica, V, apéndices).
Gonzalo Alvarez, Oña, 1031 (Yepes, Coronicd, V, apéndices).
Salvator González, Oña, 1031 (Yepes, Coronica, V, apéndices).
Poncio, obispo de Palencia, Oña, 1031 (Yepes, Coronica, V, apéndices).
García, abad de Cárdena, 1032 (B. de Cárdena, pág. 84).
1430 F R A Y JUSTO PÉREZ DE U R B E L
L A I N CALVO
Laín Núñez.
Pedro Fernández, Eilo Fernández.
Diego Laínez == Teresa Rodríguez.
L A P E R S O N A L I D A D D E ORDOÑO I V
bre general en aquel tiempo, que hizo que Alfonso Froilaz se llama-
se Alfonso en recuerdo de su abuelo, Alfonso III. Ordoño IV, a su
vez, recibió este nombre por el conquistador de la Rioja, padre de
Alfonso el Monje, de quien sería hijo Ordoño IV. Por otra parte,
esta filiación explicaría mejor la frase que leemos en algunos do-
cumentos de Ordoño: "Yo, Ordoño, a quien en derecho correspon-
de reinar", y que puede considerarse como un manifiesto de legi-
timidad. Y esto podía decirlo mejor un hijo de Alfonso IV, el he-
redero de Ordoño II, que un nieto de Fruela, el rey de infausta
memoria, cuyo primogénito, Alfonso, no logró consolidar su po-
der en León.
531, 570, 577, 585, 600, 601, 602, Adefonso Gudesteos, p á g . 544.
687, 712. Adefonso Sendiniz, p á g s . 475, 539.
Aben Lope, p á g . 257. Adelfonsus Legione, p á g s . 366, 368.
Aben Meruan, p á g s . 182, 215. Aderata, p á g . 459.
Abenxiheb, p á g . 83. Adica, presbítero, p á g . 521.
A b e n Yapan, p á g . 643. Adolfo, abad, p á g . 564.
Abimelec, p á g . 400. Adosinda, madre de Ordoño III, p á -
Abocelim, p á g . 336. gina 393.
A b o Galeb, abad, p á g s . 337, 479. Adosinda, hija de Ildoncia y Gutier
Abolayan Hanniz, p á g . 563. Osórez, p á g s . 394, 522, 793.
Abolcacem Gebuldi, p á g . 563. Aflah, p á g . 648.
Abolmaluc, p á g . 268. Aglabies, pág. 293.
Abolmondar, p á g s . 284, 318, 455, 546. Agmete, p á g s . 268, 336.
Abolmondar Albéniz, emparentado Agadin, esposo de Bonilde, p á g . 515.
con Abolmondar A l b u s , p á g . 546. Agube, p á g . 515.
Abolmondar Albus, p á g . 546. Aguilar, p á g s . 620, 954.
Abolmondar Obekoz, p á g . 764. A g u i l a r de Campóo, p á g s . 66, 672.
1
Abolmondar Flahiniz, pág . 764. A g u i l a r de Campos, p á g . 967.
Abolmondar Téllez, p á g s . 332, 336. Ahardia, p á g . 328.
Abolmondar Sarraciniz, p á g s . 336, Ahmed ben A r u x , jurisconsulto de
385, 402, 414. Morón, pág. 645.
Abomaroan de S a n t a M a r í a , p á g i - Ahmet ben Yela, k a i d de Toledo, p á -
na 337. gina 524.
Aboyahia de Zaragoza, p á g . 432. A i l a , p á g . 275.
Abozelim, p á g . 268. Aiub, p á g s . 638, 395.
A b u - A m i r , p á g . 659. Ajbar M a c h m ú a , p á g s . 34, 86.
Abuhab de Santa M a r í a , p á g . 337. Alaon (Crónica de), p á g . 609.
Abuhalit, p á g . 257.
Alarcia, pág. 330.
Abujalid Haxiira, p á g . 245.
Alarico, pág. 515.
Abuljatar, p á g . 86.
Álava (Conde de), p á g s . 237, 443, 470,
Abulmaluk, p á g . 336.
Abu-Omeya, p á g s . 906 y 907. 546, 570, 585, 611.
Abu-Otman, p á g s . 102, 104, 105, 106. Alaquide, p á g . 238.
A b u Teman Galib, p á g . 653. A l b a , p á g . 208.
Acefali (muere a manos de F e r n á n A l b a de Vardulia, p á g . 142.
González), p á g . 405. Albaro Harrameliz, p á g . 578.
Acenar Fortunionis de H u a r t e , p á g i - Albandegua, pág. 433.
na 926. Albarus, magnate de F e r n á n G o n z á -
Acenari Sanchiz, p á g . 927. lez, p á g . 445.
Aciseba (lugar de), p á g . 963. A l b a y a n A l Mugrib, p á g . 525.
Aciselo, abadesa ( d o ñ a ) , p á g s . 366, Albelda, p á g s . 183, 186, 232, 319, 495,
369. 577; fundación, 388; Crónica, 147,.
Aconio, pág. 570. 242.
Acosta, p á g s . 272, 332. Albeldense (Crónica), p á g s . 16, 78,
Adán, p á g . 624. 80, 85, 87, 99, 104, 209, 216, 217,
ÍNDICE DE PERSONAS Y LUGARES 1445
219, 220, 227, 228, 244, 246, 255, 388, 389, 391, 392, 394, 395, 397,
257, 259, 275, 507. 402, 449, 450, 476, 487, 517, 531,
Albendiago (pueblo de), pág. 434. 660.
Albéniz (Alba), pág®. 66, 94. Alfonso V, págs. 517, 541, 544, 545,
Albensi, pág. 142. 631, 723, 731, 732, 792, 793, 794,
Albi (Francia), pág. 142. 805, 811, 822, 923, 925, 927, 928,
Albomondar, págs. 304, 305, 307, 310. 929, 930, 932, 934, 935, 936, 945,
Alboreca, págs. 647, 649. 946, 961, 962, 965, 968, 969, 971,
Albur ano, pág. 615. 972, 1027.
Albutaimn, pág. 102, 106. Alfonso VI, págs. 406, 611, 612, 973,
Alcoba (fortaleza), págs. 256, 333, 1001.
714, 717. Alfonso VII, pág. 998.
Alcozar, págs. 284, 767. Alfonso, conde de Liébane, págs. 450,
Aldemiro, profesa en San Pedro de 521.
Cárdena, pág. 775. Alfonso, hijo de Elvira y Ordoño II,
Alcedo, págs. 143, 144, 177, 187, 487. pág. 354.
Alcocero (Alkusiar), pág. 233. Alfonso, hijo tercero de Luis VIII de
Alcova, pág. 754. Francia, pág. 557.
Alcubilla, págs. 702, 703. Alfonso Froilaz, págs. 322, 324.
Alderedus, obispo de Salamanca, pá- Alfonso Maurelles, pág. 363.
gina 493. Alfonso Sandiniz, págs. 505, 541, 565.
Aldonza, págs. 684, 701. Algarbe (conde de), pág. 693.
Aldonza, dama de doña Fronilde, pá- Alguarraz ben Melic, pág. 246.
gina 371. Alhance de Salamantice, pág. 519.
Aldonza, mujer de Gonzalo Vermú- Alhandega, págs. 433, 434, 436, 443,
dez, pág. 731. 458, 465.
Aldroito, pág. 147. Alhaquem II, págs. 105, 106, 214, 597,
Alduara, pág. 325. 599, 600, 601, 645, 653, 743.
Alegría, págs. 66, 130. Al-Himyari, págs. 278, 281, 290.
Alejandro Quilino, págs. 264, 267. Aliemo, pág. 312.
Alenje, págs. 294, 245. Elkoeero, pág. 338.
Alesanco, págs. 85, 92. A l Mahdi, págs. 817, 823, 824, 825,
Alfonso I, págs. 80, 84, 92, 93, 100, 827, 828, 830.
104, 109, 185, 341. Almakkaii, págs. 38, 76, 219, 420,
Alfonso II págs. 91, 103, 108, 109, 123, 424, 426, 532, 649, 651.
124, 125, 130, 133, 137, 138, 145, Almanzor págs. 400, 428, 440, 601,
149, 158', 162, 165, 241, 368. 605, 640; inaugura su carrera mi-
Alfonso III, págs. 158, 174, 202, 204, litar, 667 su figura, 677; vencedor
215, 224, 226, 227, 238, 242, 243, en el campo de Rueda, 678, 679,
244, 245, 246, 247, 251, 253, 254, 680; alianza con Vermudo, 688; re-
290, 291, 300, 310, 313, 321, 331, conquista Coimbra, Montemayor y
334, 394, 401, 403, 407, 440, 444, la región marítima hasta el Due-
476, 522, 551, 610, 760. ro, 700, 703; invade el reino de
Alfonso IV, págs. 316, 319, 322, 364, León, 703, 706; conspiraciones en
368, 372, 373, 374, 382, 384, 386, Córdoba contra Almanzor, 708, 712,
FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
1446
Ameyugo, pág\ 66. 444, 529, 543, 559, 569, 633, 969,
Amunartie, pág. 330. 1017; condado de los, 441.
Amunna, pág. 326. Antolín (Guillermo), pág. 503.
Amusco, pág. 326. ' Antonio, obispo, págs. 146, 205.
Anales Castellanos Primeros, pági-
Antonio (Nicolás), pág. 157.
nas 15, 106, 127, 128, 141, 204, 209,
Antozanos, pág. 588.
216, 231, 251, 279.
Antuzanos, pág. 587.
Anales Castellanos Segundos, pági- Anana, págs. 66, 117, 264, 270, 272,
nas 166, 441, 761, 762, 795, 811, 455, 672.
815. Aostar, pág. 326.
Anales Compostelanos, págs. 15,. 91, Aper, pág. 401.
217, 338, 440, 441, 761, 762,' 795, Apocalipsis, pág. 507.
811, 815, Apre, pág. 117.
Anales Compostelanon, págs. 15, 91, Aprioniano, "colega" de Fernán Gon-
107, 204, 251, 277, 759, 761, 768, zález, pág. 375.
895, 959. Aqiiitania, págs. 70, 71, 214, 231.
Anales Toledanos, págs. 15, 251, 441, Arabiana, págs. 647, 751.
762, 795, 811, 815. Aradillos, pág. 67.
Analso, pág. 326. Araduey, pág. 970.
Anastasio Rodrigo Yusto, arzobispo Aragón, régulo de, pág. 586; conde
de Burgos, pág. 624. de, 586, 612.
Anaya Bermúdez, pág. 1020. Aragonta, págs. 319, 320, 383, 522.
Anceo, pág. 108. Aranda, págs. 280, 282.
Andalus, págs. 131, 204. Arandilla, pág. 280.
Andalus (Serna del), pág. 237. Araspiz, pág. 323.
Anderazo, pág. 95. Aratoy, río, págs. 491, 550.
Anderquina, págs. 95, 326. Arauzo, págs. 71, 427.
Andragoto, pág. 326. Arcaya, pág. 330.
Andrés Schotti, pág. 159. Arcello, villa, pág. 702.
Andrés (Alfonso), pág. 456. Arcila, región de, pág. 645.
Andrés de Berrón, pág. 67. Arciniega, págs. 203, 327.
Andújar, pág. 255. Arconada, pág. 970.
Anguiano, Mateo, págs. 489, 577. Arcos, valle de, pág. 964.
Anguitá, pág. 330. Archidona, pág. 293.
Ángulo (Peña de), págs. 192, 237, Ardon, monasterio, págs. 520, 530.
328. Área Patriniani, págs. 114, 115, 177.
Annaia Díaz, pág. 764. Arevacos, págs. 53, 59, 61.
Annaia Tanoiz, pág. 962. Arévalo, Juan de, pág. 28.
Annaia Velidiz, págs. 969, 1016. Argáiz, fray Gregoiio, págs. 125, 138,
An Nasir, págs. 420, 424. 139, 146, 175, 193, 195, 199, 204,
Annis (San Vicente de)', pág. 237. 225, 226, 260, 264, 272, 287, 288,
Ansur, págs. 531, 545, 546, 562. 441, 455, 456, 478, 481, 489, 497,
Ansur Didaz, pág. 1029. 501, 564, 566, 575, 575.
Ansúrez, págs. 66, 697; familia, 311, Arganza, pág. 92.
1448 FRAY J U S T O PÉREZ DE URBEL
274, 283, 285, 307, 309, 311, 312, Carazo, p á g s . 66, 71, 262, 278, 280
313, 318, 324, 328, 3 3 1 , 332, 334, 425, 427, 428, 737, 764.
336, 338, 339, 441, 444, 469, 681 Cardaba, p á g s . 459, 509.
737, 739, 770. Cárdelo, p á g s . 178, 179.
Cárdena, p á g s . 260, 267, 268, 272, 2<?5,
286, 291, 293, 297, 310, 311, 312,
313, 323, 324, 336, 337, 338, 395,
446, 448, 458, 483, 517, 596, 613,
c 615, 633, 641, 642, 726, 745, 747
Caada, p á g . 643. 765, 769, 770, 775, 928, 930, 932,
Cabrio, monte, p á g . 114. 936, 942, 943, 945, 1018; abad de.
Cabriasso, p á g . 66. 541.
C a b u é r n i g a , p á g s . 92, 133, 672. Cardeñadijo, p á g . 477.
Cala, p á g . 146. Cardeñuela, p á g s . 385, 413, 414.
Calahorra, p á g s , 162, 227, 290, 298- Caristia, pág. 62.
300, 601. Carintios, p á g s . 56, 62, 63, 64.
C a l a t a ñ a z o r , p á g s . 67, 799. Carlomagno, p á g . 454.
Calatayud, p á g . 430. Carlos e l Calvo, pág. 415.
Calatrava, p á g . 624. Carnatum, p á g . 519.
C á l l e l a s , p á g . 404. Caro Baroja, pág. 334.
Caleruega, p á g s . 71, 284, 427. Carranza, p á g s . 88, 89, 118, 610.
Calvo, p á g . 68. Carrión, p á g s . 304, 307, 318, 339, 438,
Calzada, p á g s . 179, 192. 471, 482, 486, 487, 534, 543, 561,
Camala, p á g . 66. 639, 655, 969; conde de, 632; infan-
Camar, hijo de J u a n y Cixilo, p á g i - tes, 711; riberas del, 451.
na 446. Carrol Marden, p á g . 345.
Cameros, p á g . 328. Carsiae, p á g . 578.
Camesa, Concejo, p á g . 931. Cascajar, p á g . 742.
Campoo, p á g s . 195, 199, 618. Carcajares, batalla de, p á g . 419.
Campos, p á g s . 180, 206, 405, 419, 444. Casiodoro, p á g . 504.
532, 588. Caslilla, río, pág. 440.
Campos góticos, p á g . 232. C a s t a ñ a r e s , pueblo, p á g s . 407, 409.
C a n de Muño, p á g . 66. Gastejón, p á g s . 647, 923.
Canalegga, p á g . 190. Castejón de Henares, p á g . 317.
Canales, p á g s . 329, 427, 428, 577, 579, Castella Vetula, p á g . 199.
588, 797; Fuero de, 428, 429. Castellón, fortaleza, p á g s . 317, 438.
Canales de l a Sierra, p á g . 71. Castil de Carrias, p á g . 208.
Candeda, p á g . 977. Castil Delgado, p á g . 208.
Cangas, p á g s . 80, 89, 99, 104, 145 Castil de Peones, p á g . 206.
Canicosa, p á g s . 376, 738, 741, 743, 751. Castiltierra, pág. 65.
Cañal-es, p á g . 264. Castillo, río, pág. 440.
Cantabria, p á g s . 55, 62, 63, 74, 77, Castillejo de Robledo, p á g . 352.
79, 84, 87, 89, 92, 98, 105, 108, 146, Castrillo, monasterio, p á g . 394; villa,
153, 200, 316, 339, 606, 1010. 483, 938.
Caradigna, p á g s . 509, 635. Castrillo de Arlanzón, p á g . 243.
Caraza, p á g . 419. Castrillo de Don Juan, p á g . 262.
ÍNDICE DE PERSONAS Y LUGARES 1453
Castrillo de Dónelo, pág. 262. Cea, ciudad, págs. 954, 969, 1015,
Castrillo. de Mata judíos, pág. 243. 1016, 1027; condado, 1027; monas-
Castrillo de Mercadillo, pág. 262. terio del, 389.
Castrillo de Muño, pág. 243. Celtas, págs. 52, 53, 54.
Castrillo de Murcia, pág. 243. Celtíberos, págs. 53, 59, 60, 61.
Castrillo de la Reina, pág. 262. Cellorigo, págs. 206, 221, 223, 231,
Castrillo del Río Pisuerga, pág. 243. 248, 256, 285, 288, 297, 314, 332,
Castrillo Solarana, pág. 260. 401, 488, 548, 962, 1033.
Castrillo de Tardajos, pág. 243. Cenic¡é:o, págs. 85, 92.
Cantrillo del Val, págs. 6, 243, 635. Centola, Santa, pág. 214.
Castrillo de la Vega, págs. 243, 284, Centurio, monje, pág. 137.
310. Cerdaña, pág. 82.
Castrillo de Verrocue, pág. 243. Cendejas, pág. 317.
Castro, pág. 938. Cerezo de Río Tirón, págs. 67, 70,
Castro de Munio Romaniz, pág. 635. 272, 274, 277, 280, 287, 288, 289,
Castro Moros, pág. 295. 293, 307, 314' 326, 331, 332, 378,
Castro Siero, págs. 137, 173, 187, 195, 401, 443, 444, 488, 632, 1033.
214, 249, 285, 339. Cervatos, Fueros de, pág. 775.
Castro Solanzo, pág. 969. Cervera, págs. 125, 166, 376, 619.
Castro Urdíales, págs. 70, 166. Cervello, págs. 180, 326.
Castrobarto, pág. 77. Cid Campeador, págs. 71, 149, 160,
Cantroceniza, pág. 260. 165, 448, 569.
Castrogeriz, págs. 9, 135, 243, 246, Cihuri, monanterio, pág. 489; villa,
249, 256, 268, 272, 282, 287, 338, 495.
405, 410, 469, 471, 488, 675, 676, Cillaperlata, págs. 138, 139, 763, 1014.
681, 938. Cipriano, pág. 459.
Castrogoda, pág. 440. Cipiiano, obispo de León, pág. 983.
Castrogonzalo, págs. 920, 963. Cipriano, abad, págs. 446, 448, 458,
Castrovido, pág. 262. 464.
Castrovfeja, págs. 469, 578, 579, 581; Cirot, G, págs. 158, 441, 493, 619, 623.
torre, 577, 602. Cirueña, págs. 554, 555, 569, 570, 573,
Casuera, págs. 391, 437. 583.
Cataluña, condes, págs. 108, 415. Cirueña, Fueros, págs. 641, 642.
Cauvet, pág. 171. Cita, mujer de Homobono, pág. 514.
Cavia, pág. 370. Citi Díaz, pág. 854.
Celancva, págs. 393, 493, 550, 562, Citi Petriz, pág. 961.
638, 689,.697, 699, 701, 1031; abad, Cixila, obispo, págs. 309, 388, 389,
641; Tumbo, 393, 532, 562, 586. 390, 435.
Celada de la Torre, pág. 243. Cixilo, mujer de Juan, pág. 446.
Coa, río, págs. 218, 232, 234, 437, 438, Clavijo, págs. 148, 431, 570, 577, 581.
491, 532, 564, .588, 611, 616, 701, Clunia, págs. 54, 61, 67, 70, 71, 74,
706, 707, 708, 923, 924, 946, 967, 75, 85, 92, 277, 280, 301, 302, 338,
968, 969, 972, 994, 995, 1014, 1015, 341, 376, 419, 425, 427, 593, 811,
1018, 1026, 1029; conde, 491, 514, 935, 937, 1013.
544, 1016. Cluny, influencia de, pág. 981.
1454 FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
Codera, P., págs. 40, 249, 257, 643, Cristóbal Vela, arzobispo de Burgos,
645, 647. pág. 956.
Coello, F., pág. 72. Cristuébalo, pág. 180.
Cogollas, pág. 577. Crónica de Alfonso III, págs. 19, 78,
Coimbra, págs. 62, 246; obispo de, 79, 84, 108, 182, 185, 204, 209, 217,
493, 522, 523, 700, 703. 232, 244, 263.
Comes, título de, pág. 550. Crónica de Fernán González, pág. 26.
Cómodo, pág. 428. Crónica General, págs. 24, 74, 160,
Compostela, pág. 218; obispo de, 493, 734, 735, 952, 953, 955, 958, 960,
743, 964; iglesia, 965, 973. 961, 997.
Conancio, págs. 459, 460, 711, 720, Crónica de los Godos, pág. 807.
722. Crónica Profética, págs. 16, 232.
Conchas de Haro, pág. 488. Cuartango, valle alavés, págs. 202,
Congosto, pág. 314. 221, 226, 240, 328.
Conques, pág. 167. Cuéllar, págs. 412, 458, 610.
Contreras, pág. 428. Cueva Porrera, pág. 192.
Contrebia Leuca, pág. 428. Cuevarana, castillo de, págs. 188, 929,.
Coraiza, pág. 547. 940.
Corales, págs. 587, 588. Curiel, págs. 70, 284.
Córdoba; págs. 78, 96, 97, 99, 100, Chaves, págs. 246, 253.
131, 142, 152, 182, 184, 211, 214, Chafar, primer ministro de Alhaquen,
256, 258, 259, 262, 292' 293, 294, pág. 599.
301, 317, 337, 403, 700, 702, 708, Chindasvinto, ley de, pág. 468;
714, 716, 738, 750, 75l| 752, 753,
768, 770, 771; califa, 420; guerra
civil, 823.
Cordobilla, pág. 342.
Coria, págs. 84, 208. D
Cormenzana, pág. 192.
Cornellana,, págs. 145, 146. Damasco, pág. 96.
Coruña, pág. 147. Damián de Cárdena, pág. 290.
Coruña del Conde, págs. 280, 284, 427. Daniel, pág. 565.
Costa, pág. 69. David, rey de Israel, pág. 569.
Cotarelo Valledor, págs. 40, 229, 230, Décadas de los Salmos, libro de las,,
268, 275. pág. 506.
Cotina Fernández, pág. 973. Decereio, pág. 288.
Covadonga, págn. 79, 80, 81. Dedegoncia, hija de Gulatruda, pá-
Covarrubias, págs. 279, 307, 323, 326, gina 450.
338, 339, 364, 621, 633, 642, 669, Deio, pág. 108.
670, 671, 674, 680, 691, 747, 801, Demanda, sierra de págs. 272, 277,
930, 932, 933, 934, 935, 936, 937, 328, 376, 460.
984, 985, 999, 1000, 1011, 1012. Deobriga, págn. 67 70.
Covasuar, hoy Casuar, granja de, p á - Deobriguela, pág. 771.
gina 380. Deobrigula (Rabés de las Calzadas),
Cozuelos, pág. 612. págs. 55, 67, 71, 75.
Crescencio, abad, pág. 489. Dessobriga, Osorno, págs. 67, 71, 75.
ÍNDICE DE PERSONAS Y LUGARES 1455
Deva, río, p á g s . 65, 89, 166, 455, 552, Diego N ú ñ e z , magnate castellano, p á -
610, 611. ginas 382, 491, 921, 963, 970.
Deza, río, p á g s . 65, 213, 255, 645, 647, Diego Ovecoz, p á g s . 204, 362, 379,
723, 750, 751, 752. 471, 550.
D í a z J u m é n e z , p á g . 335. Diego Onici, p á g . 571.
Didaco, monje, p á g s . 448, 543. Diego Osorio, p á g . 964.
Didacus, p á g . 328. Diego Pepiz, p á g . 450.
Didacus A l b a n i , p á g . 546. Diego Porcelos, conde de Castilla y
Diego, p á g s . 341, 477, 961. fundador de Burgos, p á g s . 220, 245,
Diego, clérigo, p á g . 530. 307, 370, 407, 426, 427, 428, 522,
Diego, notario, p á g . 191. 744.
Diego, obispo, p á g s . 470, 478, 497,
Diego Rodaniz, p á g s . 405, 509.
508, 564, 565, 584, 587, 932.
Diego R o d r í g u e z , hijo de Rodrigo
Diego, p r e s b í t e r o , p á g . 1009.
Díaz, p á g s . 307, 377, 462, 544.
Diego Adefonsi, p á g s . 455, 640.
Diego Romaniz, p á g . 388.
Diego Albclmondar, p á g s . 304, 305,
Diego Sarracinez, p á g s . 455, 462, 480,
546.
484.
Diego Alvarez, p á g s . 526, 550.
Diego A l v a r e z de Asturias, p á g . 1010. Diego Téllez, p á g s . 563, 903.
Diego Tidenandiz, p á g . 1020.
Diego A z n a r , p á g . 673.
Diego Vela, p á g s . 867, 954, 957, 958.
Diego Beilaz, p á g . 961.
Diego Velázquez, p á g . 743.
Diego Belascoz, p á g . 382.
D i v i n a (Mendoza), p á g s . 240, 370.
Diego ben Cebrit, p á g . 644.
Djernik, p á g . 215.
Diego Díaz, magnate castellano, p á -
Dolquita A n n a i a de Valeria, p á g . 927.
ginas 877, 920.
Domingo, obispo, p á g . 560.
Diego F e r n á n d e z , p á g s . 405, 470, 471,
Domno Sendino, torre de, p á g . 540.
•"522, 773, 776, 963, 964, 969, 970,
1017, 1021. Domnos Sanctos, monasterio, p á g i -
na 707.
Diego Galendiz, p á g . 490.
Diego Gustios, p á g s . 462, 612, 745. D o r d o ñ a , p á g . 51.
Diego Gutiérrez, p á g . 160. Dozy, R., p á g s . 32, 98, 245, 259, 293,
Diego H a n n i , p á g . 544. 301, 305, 322, 386, 420, 423, 425,
Diego J i m é n e z , p á g s . 470, 480, 482. 426, 430, 433, 487, 494, 525, 530,
Diego L ó p e z de Villacanes, p á g . 915. 531, 552, 553, 559, 570, 577, 585,
Diego Morelliz, p á g . 377. 599, 602, 649.
Diego Muñoz, conde de S a l d a ñ a , p á - D u e ñ a s , p á g s . 186, 260, 326, 564.
ginas 435, 436, 446, 450, 451, 452, Duero, p á g s . 66, 68, 70, 71, 74, 84, 85,
455, 460, 462, 467, 475, 476, 481, 94, 152, 167, 211, 229, 232, 243, 245,
487, 491, 493, 513', 519, 563, 586, 246, 249, 253, 255, 259, 277, 280,
608, 631, 632, 633, 639, 642, 666, 281, 282, 283', 284, 294, 298, 301,
699, 711, 773, 844, 853, 942, 970, 303, 304, 317, 320, 325, 328, 334,
1000, 1010, 1027. 341, 700, 716, 937, 951, 962; infan-
Diego Muñoz, magnate castellano, p á - zones del, 996. •''.'•'
ginas 447, 448, 449, 607. Dulcidio, obispo de León, p á g . 458.
•Diego Nebociani o Nebzan, p á g s . 145, Dulcidlo, obispo de Salamanca, p á g i -
312, 318, 370. nas 256, 257, 301.
1456 F R A Y JUSTO PÉREZ DE URBEL
jes, 503; casa a su hija Urraca con Fernando, hermano de Munio Ermel-
el príncipe Ordeño, 510; su actitud dez, pág. 934.
en la guerra entre Ordoño III y Fernando, hijo de Ansur, págs. 304,
Sancho I, 515; defiende infatiga- 305, 306.
ble la frontera del Duero, 524; su Fernando, quizá el cuarto hijo de
popularidad, 526; impone la can- Fernán González, 476.
didatura de Ordoño IV contra la de Fernando Sánchez, conde de Castilla,
Sancho el Craso, 529; su lucha de- págs. 923, 924, 925, 926, 927, 941,
finitiva con León 535; asegura la 948, 972, 973, 982, 986, 987, 990,
paz y la justicia en el condado, 538; 993, 996, 997, 999, 1003, 1007, 1009,
hace coronar a Ordoño en Santia- 1010, 1011, 1012, 1013, 1021, 1024,
go de Compostela, 543; le instala 1026.
en León, 544; su rompimiento con Fernando III el Santo, pág. 330.
Navarra, 551; sus combates en la Fernando Ansúrez, págs. 158, 308,
frontera riojana, 553; resiste a la 309, 322, 323, 324, 368, 371, 372,
coalición leonesa, navarra y anda- 373, 374, 379,' 395, 402, 438, 491,
luza, 564; cae prisionero en Cirue- 520, 529, 546, 560, 562, 563, 586,
ña, 569; vence desde su torre y sale 612, 633, 639, 641, 643, 660, 662,
de la prisión, 576; se casa segun- 711, 943, 967 968.
da vez y une en matrimonio a su
Fernando Arias, pág. 1031.
hija Urraca con el rey navarro, 581;
Fernando Armentalei, pág. 767.
se entiende definitivamente con los
Fernando Armentariz, págs. 642, 733.
navarros y leoneses, 584; consigue
Fernando ben Axxur, págs. 643, 644,
finalmente la realización de sus as-
655.
piraciones, 588; sus últimas luchas
con los moros, 592; tregua pasaje- Fernando Beilza, pág. 936.
ra que hace con ellos, 599; sigue lu- Fernando Bermúdez, pág. 642.
chando hasta el último momento Fernando Díaz, magnate leonés, pá-
de su vida, 601; su grandeza he- ginas 707, 804, 853, 877.
roica, 603; su figura humana, 606; Fernando Díaz, magnate castellano,
su influencia en la formación de págs. 292, 295, 308, 310, 318, 399,
Castilla, 610; su preocupación cul- 409, 455, 563, 631, 633, 640, 642,
tural, 613; la sinceridad de su fe, 731, 877, 903, 970.
615; sus últimas donaciones y fun- Fernando Díaz, conde de Burgos, pá-
daciones monásticas, 618; su muer- gina 322.
te y su obra, 621; es enterrado en Fernando Díaz, hijo de Diego Porce-
el monasterio de San Pedro de A r - les, pág. 407.
lanza, 632. Fernando Díaz, hijo de García Gó-
Fernando Armentalez, págs. 696, 935. mez, págs. 1011, 1017, 1027.
Gernández, Gonzalo, págs. 391, 392, Fernando Ermegildez, magnate cas-
393. tellano, pág. 882.
Fernández Guerra, pág. 69. Fernando ben Filin, págs. 643, 644.
Fernández del Pulgar, pág. 398. Fernando Fernández, págs. 637, 941.
Fernando I, beato de, pág. 542. Fernando Gustios, pág. 462.
Fernando, hijo de Gontroda y Assur Fernando Gutiérrez, conde de Mon-
Fernández, págs. 439, 458. zón, págs. 563, 920, 921, 953, 961,
28
F K A Y J U S T O PÉREZ DE URBEL
1460
966, 967, S39, 1014, 1015, 1016, 1020, Flanio, lugar, pág. 191.
1024. Flavias, pág. 125.
Fernando Lainez, conde leonés, p á - Flavio, págs. 146, 638.
ginas 563, 586, 633, 644, 657, 665, Flaviobriga (Poitugalete), pág. 70.
956, 962, 963, 970, 971, 972, 973, Flaynus, pág. 160.
975, 996, 998, 1011, 1020, 1024, 1026, Florencio, monje y calígrafo, pági-
1029. nas 337, 478, 499, 506, 509, 566,
Fernando Munniz, págs. 455, 1011, 615, 670, 673, 674, 1022.
1015, 1019. Flórez, págs. 158, 160, 249, 370, 489.
Fernando el Negro, págs. 135, 137, Floro, pág. 62.
173, 174, 179, 187, 249, 355. Flumencillo, págs. 117, 121.
Fernando Núñez, págs. 396, 720, 762. Foc-e, San Adrián de, pág. 190.
Fernando Peláez, conde, p á g s . 941, Foncea, págs. 248, 342.
963, 989, 990. Fontal), pág. 215.
Fernando Pelaioz, pág. 941. Fonte Aderata o Adrada, pág. 459.
Fernando Petriz, pág. 939. Fontes Tamaricae, pág. 67.
Fernando Rodríguez, págs. 450, 478, Fontfrida, Monasterio, págs. 873, 874,
563, 586, 587, 588, 637, 666. 926.
Fernando Ruderiz, conde de L l á b a n a , Formarigo Sendiniz, págs. 857, 962.
Foronda, pág. 239.
págs. 563, 588.
Fortis, pág. 519.
Fernando Sarracinez, págs. 329, 377.
Fortis, diácono, hijo de Alfonso, pá-
Fernando Sonnaz, pág. 642.
gina 665.
Fernando Téllez, pág. 642.
Fortis Justiz, magnate, pág. 438.
Fernando, principe de Toca, p á g . 212.
Fortún, pág. 329.
Fernando Velascoz, pág. 642.
Fortún Garcés, conde de Aragón, pá-
Fernando Velázquez, págs. 470, 480,
gina 612.
743, 932.
Fortún García, págs. 491, 563, 586,
Fernando Vermúdez, págs. 563, 634,
673.
640, 665, 946, 947, 1019. Fortún Galíndez, pág. 877.
Ferotin, dom, págs. 43, 323, 361, 363, Fortún Jiménez, págs. 562, 585, 586.
364, 374, 399, 503, 596, 624. Fortún López, pág. 924.
Ferrán, San Martín d-e, p á g s . 190, Fortún ben Muza, pág. 256.
192, 204. Fortún Ochoiz, gobernador del rey de
Ferreras, Juan de, pág. 30. Navarra, pág. 883.
Ferro, pág. 328. Fortún Oggériz, pág. 884.
Fez, pág. 403. Fortún Ozoiz, págs. 923, 924.
Fisa, págs. 68, 69, 577. Fortún Sánchez, señor de Caparroso,
Flaecino, pág. 186. págs. 550, 894, 924, 925, 926, 927,
Flagina, pág. 95. 941.
Flaginez, personaje leonés, p á g s . 160, Fortún Sánchez, señor de Uncasti-
961. 11o, pág. 926.
Flagino, págs. 160, 515. Fortún Velázquez, pág. 924.
Flagino Fernández, págs. 776, 973. Fortunio García, págs. 586, 866.
Flámula, págs. 272, 274, 287, 323, 326, Fortunio Jiménez, pág. 562.
329, 354, 359, 365, 366, 368, 369, Fortunio Sánchez, pág. 926.
ÍNDICE DE PERSONAS Y LUGARES 1461
mentos firmados por Vermudo y 945; se trata su boda con doña San-
García, 726; matrimonio de su hija cha, infanta leonesa, 947; es ase-
Elvira con Vermudo, 731; se eclip- sinado en León, 950; sus asesinos,
sa su figura, 733; en la gesta de 560; su sepulcro en León, 977; su
los Siete Infantes de Salas, 786, epitafio en Oña, 980.
750, 753; sólo García resiste al in- García Sánchez I de Navarra, pági-
vasor, 753, 754; su hijo Sancho con- nas 319, 320, 321, 328, 329, 341,
jura, haciendo causa común la con- 383, 384, 430, 433, 434, 474, 495,
desa Aba, 755; gesta de Garci Fer- 509, 518, 545, 553, 557, 570, 572,
nández, 756; herido y preso, 756, 573, 577, 586, 607, 608, 612.
757, 758; abandonado por sus caba- García Sánchez II, rey de Navarra,
lleros, 763; donaciones, 765; muer- págs. 578, 583, 601, 641, 655, 923,
te heroica, 766, 767, 768; es ente- 927.
rrado en San Pedro de Cárdena, García Sánchez III de Navarra, pá-
770. ginas 123, 260, 924, 926, 986, 990,
García Fortún, magnate riojano, pá- 993, 999, 1005, 1009, 1018, 1024.
gina 889. García Téllez, pág. 641.
García Foitunionis de Funes, pági- Garibay, Esteban de, págs. 362, 364.
na 926. Garsea López, prior, pág. 924.
García Fredenandiz, pás. 462, 684. Garsea Osoriz, pág. 1031.
García Gómez, conde de Saldaña, pá- Garsendis, pág. 609.
ginas 633, 689, 702, 704, 710, 712, Garsea Didaz, pág. 491.
724, 731, 782, 804, 821, 822, 969, Garsiano, pág. 517.
970, 990, 1016, 1027. Garviso Gisoado, págs. 551, 563, 586.
García Gutiérrez, pág. 641. Gascuña, págs. 927, 1021.
García López, pág. 641. Gatón, págs. 186, 196, 202, 210, 216,
García Moza, pág. 942. 320.
García Muñoz, pág. 641. Gauna págs, 239, 240.
García Nuguez, pág. 585. Gayangos, Pascual de, pág. 649.
García Refugano, págs. 539, 540, 541, G'elvira, esposa de Gonzalo Placen-
542, 543, 565. tiz, págs. 587, 588.
García Sánchez, magnate vascón, pá- Gelvira, hija de Vermudo II, pági-
ginas 867, 877. nas 961, 962.
García Sánchez, conde de Castilla, Genealogías de Meya, pág. 183; na-
llamado el infante. Sucede a su pa- varras, 15; de Roda, 219, 248.
dre don Sancho, pág. 917; la do- Gerench, pág. 130.
cumentación que alude a él -en sus Gernich, pág. 130.
primeros años, 919, 931; busca la Gernik, págs. 130, 215.
protección de Sancho el Mayor para Gerona, beato de, pág. 644.
defenderse de la ofensiva leonesa, Gersio, pág. 180.
921; su presencia en Covarrubias, Gezo, pág. 328.
933; debilidad de su gobierno, 936; Gibraltar, estrecho, pág. 645.
se encarga personalmente del con- Gijón, pág. 147.
dado, 939; sus relaciones con el rey Giliuza, pág. 520.
navarro, 941; acercamiento a León, Gimena, pág. 942.
1464 F R A Y J U S T O PÉREZ DE UREEL
los, p á g s . 312, 426, 428, 470, 483, 444, 568, 592, 593, 610, 649, 650,
744. 651, 652, 653, 654, 655, 659, 660,
Gonzalo Díaz, magnate castellano, 662, 674, 714, 753, 754, 764.
p á g s . 920, 932, 934, 939, 943, 945. Gotina, doña, p á g s . 313, 326.
Gonzalo F e r n á n d e z , hijo de F e r n á n Gotina, hija de Diego Muñoz, pági-
González, p á g s . 201, 205, 207, 243, n a 451.
270, 272, 308, 309, 316, 336, 341, Gotina, madre de E l v i r a , p á g . 941.
343, 357, 361, 379, 396, 398, 399, Goto, abadesa de S a n M i g u e l de Pe-
400, 413, 414, 461, 470, 484, 496, droso, p á g . 921.
497, 538, 565, 583, 606, 607, 618, Goto, mujer de Sancho Ordóñez, p á -
681, 903, 942, 1009. ginas 393, 394.
Gonzalo González, infante de Salas, Goto, hija de J u a n y Cixilo, p á g . 446.
p á g . 736. Goto Núñez, hermana de Alfonso, p á -
Gonzalo Gustios, p á g s . 349, 470. gina 393.
Gonzalo de León, p á g . 308. Gotón, repoblador del Vierzo, p á g i -
Gonzalo Menéndez, p á g s . 523, 638, na 394.
639, 682, 683, 689, 698, 700, 724, Govantes, Casimiro, p á g s . 86, 649.
743, 779. Govia, p á g s . 117, 128.
Gonzalo Muñoz, magnate, p á g s . 396, Goyna, p á g . 521.
486, 487, 866, 869, 934, 939, 942, Gozón, p á g . 273. *
981, 982, 984, 985, 986, 988, 989,' G r a c i a Modet, J . p á g . 68.
998, 1027. Grajal de Campos, p á g s . 967, 1022.
Gonzalo N ú ñ e z , p á g s . 158, 347, 349, Grajar, p á g . 954.
400, 401, 563, 637, 638, 700, 932, Gramedo, montes de, p á g . 376.
99o', 1033. Granada, p á g . 98.
Gonzalo Porcelos, hijo de Diego, pá- Grañón, p á g s . 70, 208, 233, 243, 277,
gina 370. 285, 288, 314, 443, 444, 488, 495,
Gonzalo Rodríguez, p á g . 450. 998.
Gonzalo Sánchez, p á g . 630. Gredos, p á g . 84.
Gonzalo Suleimán, p á g . 644. Gregorio Magno, San, Códice de los
Gonzalo Téllez, p á g s . 270, 271, 272, Morales de, p á g . 423.
274, 277, 284, 288, 291, 307, 323, Grisaleña, lugar de, p á g . 1014.
332, 334, 359, 381, 368, 373, 378, Guadaira, río, p á g . 829.
379, 401, 402, 4Ü7, 546, 547, 747, Guadalajara, p á g s . 127, 210, 245, 317.
903. Guadalbollón, p á g . 293.
Gonzalo Vela, p á g . 940. Guadalete, p á g s . 77, 78, 79.
Gonzalo Velázquez, p á g . 744. Guadalquivir, río, p á g s . 245, 829. .
Gonzalo V e r m ú d e z , p á g s , 270, 546, Guadarrama, desfiladeros de, p á g i -
547, 634, 637, 865, 684, 704, 706, nas 421, 610.
709, 720, 721, 724, 728, 731, 779. Guadiana, p á g s . 255, 293.
Gorbea, p á g s . 240, 248, 270, 328, 332, Gudesteo, obispo, p á g . 727.
334, 610. Gudesteo, obispo de Sede desconoci-
da, p á g . 290.
G o r d ó n , castillo de, p á g s . 436, 457,
Gudesteo Didaz, p á g . 462.
467, 468.
Gudesteo Suarici, p á g . 929.
Gormaz, p á g s . 9, 284, 317, 338, 440,
1466 F R A Y J X J S T O PÉREZ DE TJRBEL
Gutiérrez Coronel, Diego, pág. 31. Herramel Alvarez, págs. 231, 546,
Gutina, págs. 135, 180, 355, 356. 547, 637.
Herrameluri, págs. 67, 318, 334, 383.
Herrán, págs. 190, 193.
H Herrenchun, pág. 214.
Habeb ben Thawila, pág. 643. Herrera del río Pisuerga, págs. 65,
Hacam, hermano de Mutarris, pági- 66.
na 430. Hérulos, pág. 62.
Hacam Mostansin, pág. 585. Hiarte, lugar, pág. 925.
Hacinas, batalla de, págs. 419, 426, Hinestrosa, pág. 588.
427; campo de, 429; población, 743; Hiniestra, pág. 495.
victoria de, 641. Hinojosa, pág. 40.
Hakam, hijo del emir Mohamed, pá- Hitero del Castillo, págs. 208, 767.
gina 647. Hixem I, págs. 101, 104, 105.
Hamusco, pág. 455. Hixem II, pág. 830.
Hanne Obecoz, sayón, págs. 458, 612. Hodoarius, obispo, pág. 544.
Hanni, familia de los, págs. 201, 448. Homobono, pág. 514.
Hanni, tío de Placenti Díaz, pág. 448. Hontoria de la Cantera, págs. 342,
Hanni Munioz, págs. 449, 452. 376.
Hanni Silonis, pág. 544. Horadada, pág. 138.
Hanno, pág. 228. Horcajo, pág. 440.
Harix, obispo, pág. 644. Hornatus de Lamego, pág. 493.
Haro, págs. 65, 66., 92, 109, 152, 206, Hoz, 'pág. 117.
288, 328, 554, 1014. Hozalla, pág. 120.
Hasam Ibn Gannum, pág. 645. Hübner, págs. 68, 71.
Hasdai ben Sabruk, págs. 525, 552, Huercano, ville de, pág. 583.
553, 557. Huerta de Rey, pág. 262.
Haza, fortaleza, pág. 380. Huerto Quemado, pág. 465.
Haxim ben Abdelaziz, págs. 255, 256. Huesca, págs. 182, 714.
Helo, mujer de Obeco Díaz, pág. 521. Huici, Crónicas latinas de la Recon-
Helo, mujer de Obeco Muñoz pág. 612. quista, pág. 441.
Henares, río, pág. 647. Huidobro, Luciano, pág. 368, 400.
Herculano, pág. 167. Huidobro Serna, págs. 68, 69.
Herencho, pág. 130. Humeya ben Ishak, pág. 434.
Hergueta, Fueros inéditos, págs. 72, Hurraca, pág. 326.
641. Husillos, págs. 66, 326, 336,
Hermenegildo, obispo de Lugo, pá- Huzuza, pí.g. 237.
ginas 493, 494, 530.
Hermenegildo, hijo de Gatón y Egi-
lona, pág. 394.
Hermenegildo Pérez, págs. 229, 230.
Hermenegildo Muñoz, págs. 436, 452. Ibeas de Juarros, págs. 310, 630; Be-
Hermesinda, pág. 393. cerro de, 630.
Hermoigio, obispo de Túy, pág. 303. Iberia, pág. 163.
Herramel, págs. 318, 326, 330, 332, Iberos, págs. 51, 52, 59, 60, 61.
341, 383. Ibn Alathir, pág. 76.
1468 F R A Y J U S T O PÉREZ DE URBEL
Jimeno, obispo de Pamplona, pág. 925. Justa, mujer de Rodrigo Muñoz, pá-
Jimeno, presbítero, pág. 479. ginas 931, 935.
Jimeno Aznar, magnate navarro, pá- Justa, madre de Fernán Lainez, pá-
gina 835. ginas 972, 973.
Jimeno Díaz, cuñado de San Rosen- Justa Fernández, pág. 971.
do, págs. 493, 522, 523, 563, 586. Justiniano, pág. 178.
Jimeno Fortunionis, pág. 641. Justo, clérigo, pág. 530.
Jimeno Fortunis, pág. 962. Justo, presbítero, pág. 732.
Jimeno Froilaz, pág. 1019. Justo, San, pág. 118.
Jimeno García, pág. 219. Justus, pág 124.
Jimeno Iñiguez, pág. 867. Jusue, Eduardo, pág. 40.
Johannes Pateine, pág. 927. Juswado, pág. 519.
Jomis ben Abu Celeth, pág. 642.
Juan, jefe de familia burgalesa, pá-
gina 446. K
Juan, personaje leonés, pág. 515.
Juan, notario, pág. 503. Kand, gobernador de Toledo, pági-
Juan, obispo de Valpuesta, págs. 143, nas 488, 494.
144, 165, 166, 171, 172, 173, 177, Karadigna, pág. 373.
178, 179, 187. Kastil, pág. 97.
Juan, obispo de Zamora, pág. 633. Kitab-ar-Raw al Míttar, págs. 97, 421,
Juan, clérigo, pág. 939. 433.
Juan, presbítero, págs. 615, 934. Kornon, págs. 587, 588.
Juan Peláez, pág. 969.
Juan V-eilaz, pág. 969.
Juan Vela, pág. 1016.
Juara, villa de, pág. 550.
Judas Macabeo, hijo de Matatías, pá- L a Encarnación, Madrid, pág. 179.
gina 569. Labietas, lugar de, pág. 190.
Julián, abad, pág. 328. Lacarra, págs. 298, 420.
Julián, clérigo, págs. 530, 939, 941. Lacio, villa de, pág. 490.
Julián, presbítero, págs. 930, 931, 933, Lacóbriga, págs. 66, 70, 75
934. Ladrón, conde, hijo de Iñigo Vela, pá-
Julián, obispo, págs. 823, 927, 940, gina 998.
1000. Lafuente y Alcántara, págs. 76, 78,
Julián, San, pág. 65. 83, 86.
Julián Foracasas, pág. 520. Lagumilla, pág. 66.
Julián de Oca, pág. 942. Lahamuti, pág. 336.
Juliana, pág. 565. Lahorra, pág. 336.
Juliano, abad, págs. 272, 414. Lain, págs. 160, 165.
Julióbriga, págs. 64, 66, 67. Lain Bermúdez, gobernador en V i -
Junio, pág. 60. guera, pág. 877.
Junquera, pág. 301. Lain Calvo, págs. 158, 159, 160, 162,
Justa, pág. 201. 163, 164, 187.
Justa, condesa de Liébana, pág 450. Lain Muñiz, pág. 971.
1470 F R A Y J U S T O PÉREZ DE URBEL
Lain Sarxacinez, pág. 313. León, catedral de, págs. 393, 519, 545,
Lainez, familia leonesa, pág. 9-72. 568.
Lambra, doña, supuesta m u j e r de León, ciudad y reino, págs. 84, 85,
Asur Vermúdez, págs. 462, 736, 737, 102, 149, 150, 151, 156, 159, 166,
739, 743, 745, 752. 185, 186, 202, 239, 245, 246, 256,
272, 274, 291, 294, 302, 304, 308,
Lamego, pág. 244; obispo de, 493.
309, 310, 312, 314, 319, 335, 337,
Lampreona, pág. 586.
341^ 342, 403, 923.
Landazuri, pág. 611.
León, obispo de, págs. 467, 485, 493.
Lancia, pág. 246.
Langa, págs. 67, 68, 284, 610, 655, León, Tumbo de, págs. 515, 520, 560,
767. 640.
Lantarón, págs. 189, 190, 201, 272, Lerma, villa de, págs. 71, 328, 377,-
274, 285, 287, 292, 295, 297, 308, 413, 503, 672.
310, 314, 332, 384, 401, 444, 487, Leserin, pág. 926.
610, 758, 765, 774, 863, 962, 1033. Letonnu, págs. 239, 240.
Levi-Provengal, págs. 36, 37, 242, 290,
Lara, Alfoz, págs. 323, 329, 374, 375,
305.
380, 391, 470, 489, 509, 672, 743,
Lex Recesvindiana Wirigotorum, pá-
744, 1014; castillo, 285, 286, 373,
gina 403.
425, 444, 458; conde de, 274, 278,
365, 373, 392, 399, 401, 438, 486, Liber Regum, pág. 158.
610, 993; fundación de, 243, 244, Licinio, abad, pág. 451.
245; infantes de, 643, 984; t o m a de, Liciniano Sáez, pág. 135.
405, 419; villa de, 9, 66, 71, 92, 270, Liébana, págs. 80, 88, 89, 105, 125,
307, 308, 461, 738. 153, 157, 166, 244, 326,' 339, 587,
588, 619, 655, 711, 1027; Cartula-
Laredo, ciudad de, págs. 66, 70, 141,
rio de, 521, 565, 587; conde de, 450,
1007.
521, 563, 586, 587, 637, 999.
Las Celadas, pág. 618.
Laturce, pág. 183. Ligures, págs. 56, 57, 58.
Lavasal, pág. 612. Limia, conde de, pág. 961.
Lazagurria, villa, pág. 926. Loberuela, villa, pág. 447; monas-
Lázaro, abad, pág. 414, 445. terio, pág. 478.
Lázaro, presbítero, pág. 488. Logroño, págs. 63, 64, 68, 70, 79, 95,
Laztago, pág. 328. 152, 183, 208, 231, 248, 260, 271,
Lebanense, sierra de, pág. 639. 272, 318, 331, 332, 334.
Lebato, pág. 112. Loira, pág. 82.
Ledesma, pág. 436. Lomana, pág. 192.
a
Legio I V Gemina, pág. 70. Lombardía, conde de, pág. 580.
Leher, pág. 268. Lopa, doña, pág 348.
Leire, cartas de, págs. 891, 893, 1015. Lope, pág. 183.
Leire, monasterio, pág. 1021. Lope, abad de Bezáres, pág. 596.
Leira, págs. 67, 70. Lope el Vizcaíno, pág. 611.
Lences, castillo de, pág. 206. Lope García, págs. 586, 924.
Leoario, abad, pág. 925. Lope Iñiguez, págs. 873, 924, 925, 926,
Leocaput, lugar de, pág. 432. 927.
León, antifonario de, pág. 530. Lope Jiménez, pág. 476.
ÍNDICE DE PERSONAS Y LUGARES 1471
Migne, Patrología Latina, pág. 185. Mondego, riberas del, pág. 548.
Miguel Alcángel, San, pág. 513. Mondofiedo, lugar, págs. 294, 493.
Mijala, págs. 119, 120. Mondzir, emir, pág. 907.
Mijangos, págs. 188, 212. Monidius, pág. 124.
Millán, San, pág. 64. Monio Rodríguez, pág. 963.
Millares Cario, Agustín. Estudios pa- Monite, conde, pág. 1027.
leográficos, pág. 479. Monnia, pág. 95.
Mió Cid, Cantar de, pág. 602. Monnio, padre de Diego Muñoz, pá-
Mioma, pág. 117. gina 45.1.
Miño, río, págs. 108, 202, 228, 234, Monnio Didaz, pág. 961.
244, 246, 253, 320, 322, 522, 548, Monnio Gonzalvez de Álava, pág. 924, •
633, 639. Monnito, pág. 326.
Mirabel, lugar, pág. 288. Montanus, pág. 488.
Mirabilis, pág. 124. Monte Tesla, pág. 188.
Miranda, págs. 9, 70, 85, 91, 92, 105, Montecillo, pág. 282.
120, 121, 187, 209, 231, 233, 248, Montejo, lugar de la provincia de
288, 292, 297, 328, 332, 331.
Burgos, págs. 380, 610.
Mirellus Muñoz, pág. 452.
Mirón, conde catalán, págs. 601, 609. Montejo, Benito de, págs. 32, 406,
Moawia ben Lupo, pág. 644. 591.
Modubar, monte de, pág. 635. Montejo de Liceras, pág. 68.
Moctabis, pág. 34. Montejo de la Vega, pág. 459.
Mogreb, pág. 83. Monte-lio, pág. 459.
Mohamed I, emir de Córdoba, pági- Montemayor, castillo de, págs. 700,
nas» 148, 204, 208, 211, 214, 231, 725.
245, 421, 647. Montes de Oca, págs. 272, 305, 331,
Mohamed ben Hasin, pág. 430. 337, 988, 989, 1033.
Mohamed ben Husain, pág. 525. Montesón, págs. 489, 491. •
Mohamed ben Lope, págs. 255, 257, Monteverde, Luis, pág. 368.
258, 259. Montorio o Montero, págs. 255, 618,
Mohamed Tochibi, gobernador de Za- 619.
ragoza, bate a García de Navarra, Montserrate, monasterio de, pág. 612.
pág. 601. Monzón, condes de, y condado, pá-
Momadonna, monja, pág. 776, ginas 436, 438, 435, 441, 444, 452,
Momadonna, hija de Fernán Gonzá- 458 459, 460, 476, 477, 490, 559,
lez, pág. 616. 611, 613, 633, 644, 650, 689. 712,
Momadonna, esposa de Fernando An- 1014.
súrez, pág. 311. Monzón, villa y castillo de, págs. 438,
Momadonna, esposa de Sancho el Ma- 471, 504, 532, 639, 643, 943, 945,
yor, págs. 924, 961. 953', 967, 971, 1015, 1016.
Mome de Atares, pág. 926. Monzón de Campos, págs. 438, 616.
Momo o Monto conde vizcaíno, pá-
Moradillo, castillo de, pág. 206.
gina 611.
Morales, Ambrosio de, págs. 275, 500,
Monasterio de Rodilla, lugar en la
501, 515, 523, 620, 979.
provincia de Burgos, págs. 67, 70.
1474 F R A Y JUSTO PÉREZ DE TJRBEL
Moxcuera, montes de, págs. 128, 133, Munio, hijo de Fernán González, pá-
gina 509.
166.
Munio, hijo de Gontroda y Asur Fer-
Morelle, magnate de F e r n á n Gonzá-
nández, pág. 439.
lez, pág. 445.
Munio, magnate burgalés, pág. 477.
Moret, José, págs. 44, 639. Munio, magnate castellano, pág. 506.
Mormojón, torre de, pág. 535. Munio, magnate de la Montaña, pá-
Morón, pág. 645. gina 440.
Motarril, pág. 142.
Mudarra, hijo de Gonzalo Gustios, pá- Munio, sayón, pág. 465.
ginas 739, 748. Munio, signo de, pág. 475.
Munio Alvarez, págs. 362, 363, 883,
Muez, pág. 301.
927, 989, 990.
Munia, esposa de Sancho el Mayor,
Munio Ansúrez, págs. 290, 379, 461,
págs. 872, 875, 924, 925, 929, 993,
462, 480, 613, 968.
1005.
Munio Bellitiz, pág. 414.
Munia, hermana de Flámula, pág. 401. Munio Díaz, págs. 363, 364, 449, 452,
Muniadona, dama portuguesa, pági- 455, 485. *
na 522.
Munio Enneconiz, pág. 550.
Muniadona, mujer de Velasco Téllez,
Munio Ermegildez, magnate caste-
pág. 747.
llano, pág. 882.
Muniadona, madre de F e r n á n Gon- Munio Ermeldez, pág. 934.
zález, págs. 323, 324, 351, 353, 359, Munio Fafilaniz, pág. 964.
361, 364, 366, 369, 372, 374, 380, Munio Pannez, pág. 684.
382, 385, 392, 400, 412, 413, 414, Munio Fernández, págs. 231, 445, 446,
415. 478, 483, 508, 509, 563, 607, 618,
Muniadona, mujer de Fernando A n - 632, 853, 854, 855, 865, 962, 1027.
súrez, págs. 370, 372, 379.
Munio Franco, pág. 339.
Muniadona, mujer de García I de Munio García, pág. 964.
León, págs. 273, 371. Munio Gaseó, pág. 865.
Muniadonna, mujer de Sancho el Ma- Munio Gastalio, pág. 362.
yor, págs. 984, 986. Munio Godestioz, pág. 986.
Muniadona Díaz, mujer de Menendo Munio Gómez, conde, págs. 921, 970.
González, págs. 793, 867. Munio González, conde de Álava, pá-
Muniadona Ordoniz, mujer de Fer- ginas 409, 923, 988, 989, 990.
nán Gundemáriz, pág. 520. Munio Gudesteos, pág. 462.
Muniadona Ovequiz, pág. 1016. Munio Gustios, págs. 455, 462, 481,
Munina, pág. 201. 519, 903, 939, 981, 982, 983, 986,
Munio, caballero castellano, pág. 565. 989, 997.
Munio, diácono, 476. Munio Gutiériez, magnate castella-
Munio, esposo de Flores, pág. 489. no, pág. 920.
Munio, obispo de Valpuesta, páginas Munio Gutiérrez, magnate gallego,
691, 893, 925, 927, 928, 930, 942, hijo de Gutierre Menéndez, pági-
967. na 393.
M>unio, hijo de Domno Didaco, pági- Munio Gutiérrez señor de la Monta-
na 448. ña, págs. 919, 943.
ÍNDICE DE PERSONAS Y LUGARES 1475
Munio Hanniz, págs. 414, 448, 449, Muñoz y Romero, pág. 44.
455, 504. Murbogos, pág. 61.
Munio Hañez, pág. 873. Murzuk, pág. 209.
Munio Juan, pág. 961. Mutarra, caziato del conde, pág. 455.
Muño Lainez, pág. 973. Mutarris, pág. 430.
Munio Muñoz, conde de Cea, pági- Muza, caballero leonés, pág. 1015.
nas 962, 964, 970, 1016, 1027. Muza ben Galesh, págs. 336, 414.
Munio Núñez, págs. 544, 969. Muza ben Muza, págs. 148, 182, 183,
Munio de Ocat, pág. 236. 184, 195, 215, 319.
Munio Rodríguez, págs. 931, 934, 943, Muza ben Nozair, pág. 75.
962, 981, 982, 984, 986, 989, 997. Muzuriafes, págs. 587, 588.
Munio Sancho, infanzón burevano,
págs. 921, 923.
Munio Telliz, págs. 455, 490. N
Munio Vázquez, pág. 903.
Munio Vela, conde de Álava, pági- Nahron, pág. 108.
nas 297, 308, 402, 471, 546, 548, Najda, general de Abdehhaman III,
613, 767, 928. págs. 430, 433.
Nájera, págs. 68, 70, 95, 206, 208,
Munio Vela, magnate castellano, pá-
221, 231, 233, 263, 277, 288, 300,
gina 613.
317, 320, 420, 425, 488, 489, 495,
Munio Vela, obispo de Álava. Véase
554, 555, 577, 610, 612, 635, 641,
Munio, obispo de Valpuesta. 927, 942, 1018; toma de, 384; ciu-
Munio Velascoz, pág. 962. dad de, 123, 1009; conde de, 495.
Munio Ve'laz, conde de Vizcaya, pá- Najerense, Crónica, págs. 22, 157, 158,
ginas 313, 314, 876. 224, 227, 230, 233, 253, 254, 260,
Munio Velázquez, pág. 903. 277, 305, 474, 512, 570, 576, 578,
Munio Vermúdez, pág. 448. 583, 623, 735, 757, 758, 759, 913,
Munio Vigilani, págs. 398, 407, 611. 948, 959, 960, 975, 993, 996, 997.
Munio Ziniz, pág. 396. Najerilla, págs. 71, 298, 329, 425, 429,
Munnata, pág. 95. 577.
Munno Laynez, supuesto bisabuelo del Narcea, pág. 145.
Cid, pág. 569. Navarra, págs. 89, 106, 157, 182, 218,
Munuza, pág. 148. 219, 271, 297, 298, 301, 302, 304,
Muña, esposa de Salvador González, 309, 319', 322, 334, 424, 753.
pág. 990. Navas, pág. 341.
Muñó, castillo, págs. 71, 282, 419, Nave de Albura, Fueros de, págs. 988,
426, 488, 506, 953; conquista, 405; 989.
obispado, 593, 595, 632. Nazaoba, San Pedro de, pág. 125.
Muño Aiub, pág. 587. Nazir, pág. 585.
Muño Alfonso, pág. 969. Neila, sierra de, límite del alfoz de
Muño Alvarez, pág. 941. Lara, pág. 376.
Muño Garseani, págs. 544, 637. Nela, pág. 341.
Muño Sancho, págs. 923, 924. Nemar de Sta. María, págs. 337, 446.
Muño Vela, págs. 378, 384. Nepociano, magnate castellano, pá,-
Muñoz, págs. 135, 338. gina 312.
29
1476 F R A Y JUSTO PÉREZ DE URBEL
384, 386, 392, 393, 401, 407, 420, Osorio, hijo de Ildoncia y Gutier Osó-
438, 522, 523, 532, 570. niz, p á g . 394.
Ordoño III, rey de León, p á g s . 364, Osorio, p á g . 483.
393, 404, 450, 476, 486, 491. 495, Osorio Díaz, pág. 633.
499, 503, 504, 511, 512; extiende Osorio Díaz, hijo -de Diego Muñoz,
una c a r t a en favor de S a n Rosen- p á g s . 451, 632.
do, 515, 517 y sigs., 523 y sigs., 529, Osorio Díaz, magnate, pág. 698; su
530, 532, 543, 545, 560, 564, 585, alianza con los musulmanes, 699,
586, 607, 644, 682, 731. 701, 724.
Ordoño I V , rey de León, p á g s . 364, Osorio Gutiérrez, p á g . 308.
529, 531, 533, 543 y sigs., 549, 550, Osorio Muniz, pág. 439.
551, 557, 562 y sigs., 568, 575, 578, Osorio Muñoz, págs. 439, 452, 467.
584, 585, 587; 597, 599 y sigs., 607, Osorio Muñoz, de l a familia de Sal-
612, 623. daña, p á g s . 468, 476, 491, 493.
O r d o ñ o Adefonsiz, hijo de A l f o n s o I V Osorius Gutiérrez, fundador del mo-
el Monje, p á g . 531. nasterio de Lorenzana, p á g . 491.
Ordoño Núñez, infanzón castellano, Osorius Gutiérrez, p á g . 544.
p á g . 920. Osorius Nuniz, pág. 435.
Ordunte, p á g s . 112, 113, 328. Osorno, p á g s . 587, 588.
O r d u ñ a , p á g s . 71, 77, 94, 109, 240, Ossorius Munioni, p á g . 436.
443, 610. Otón, p á g . 644.
Órete, p á g . 186. Otón el Grande, p á g s . 552, 553.
Otón, obispo de Gerona, p á g . 829.
Oria, probablemente Á u r e a , herma-
Otón, presbítero, pág. 926.
n a de Ramiro II, p á g . 370.
Ovarra, p á g . 609.
Oria, mujer de Nepzano, supuesto
Oveco, p á g . 225.
hijo de Ñ u ñ o F e r n á n d e z , p á g 370.
Oveco, abad, pág. 1009.
Ornilla, villa, p á g . 438.
Oveco Garseani, conde, pág. 867.
Oriolo, obispo, p á g . 431.
Oveco, hermano de Gutierre, p á g . 401.
Orobi, villa, p á g . 470.
Oveco, hijo de Fronilde y Diego, pá-
Orobio, p á g . 414.
gina 448.
Orobio Zahaguelli, p á g s . 287, 337, 470,
Oveco, obispo, p á g s . 390, 395, 398,
480.
Orón, p á g s . 118, 119, 120, 248. 458, 483, 491, 493, 519.
Oroncillo, p á g s . 181, 222. Oveco, presbítero, confirma con Sise-
Orovio Hanniz, p á g . 385. buto, p á g . 509.
Orovio, población, p á g . 470. Oveco, hijo de Gontroda y A s s u r Fer-
Orueta, Ricardo, p á g . 368. nández, p á g s . 439, 458.
Osea, p á g . 612. Oveco, monje de Card-eña; p á g . 461.
Osieia, p á g . 312. Oveco Alvarez, magnate de l a corte
Osma, población, p á g s . 85, 92, 242, de Sancho García, p á g . 879.
277 y sigs., 284, 301 y sigs., 341. Oveco Alvarez, p á g . 936.
419; plaza, 421; muros, 423 y si- Oveco Assiurez, p á g . 934.
guientes, 443, 592, 593, 597, 714, Oveco Assuriz, donación a San M i -
717, ?54, 767. guel de Pedroso, p á g . 1011.
Osmella, p á g . 632. Oveco Díaz, pág. 988.
ÍNDICE DE PERSONAS Y LUGARES 1479
Oveco Díaz vende a Dueñas una casa Palencia, iglesia de, págs. 1011, 1027.
por un manto y un caballo, pág. 521, Palencia la Mayor, pág. 535.
Oveco Gómez, pág. 970. Palencia, obispo de, pág. 467.
Oveco Gutiérrez, pág. 563. Palencia, población, págs. 66, 125,
Oveco Muñoz, págs. 378, 382. 260, 672, 681.
Oveco Muñoz, pariente de los primi- Palencia, tierras de, pág. 532.
tivos condes de Álava y Castilla. Palenzuela, págs. 260, 535.
pág. 470. Palmacio, pág. 317.
Oveco Muñoz, pág. 471. Pallas, conde de, pág. 609.
Oveco Muñoz, pág. 519. Pampliega, págs. 71, 243.
Oveco Muñoz, pág. 549. Pamplona, ciudad, 81, 83, 105, 108,
Oveco Muñoz, pág. 550. 219, 231, 298, 319, 322, 927, 936,.
Oveco Muñoz, pág. 612. 1009; destruida por los musulma-
Oveco Nunez, obispo de León, pági- nes 777.
nas 485, 493. Pamplona, diócesis, págs. 923, 924.
Oveco Nunniz, pág. 000. Pancorvo, castillo, pág. 1033; pobla-
Oveco Rudesindiz, pág. 523. ción, 66, 70, 76, 97, 140, 141, 179,
Oveco Téllez, supuesto hermano de 206, 208, 221, 231, 263, 285, 307,
Gonzalo Téllez, págs, 378, 379. 784', 1033.
Oveco Téllez, pág. 706. Pantaleón, San, págs. 179, 192.
Oveco Vela, págs. 948, 988. Paracuellos, pág. 294.
Oveco Velasco, pág. 998. Páramo de Ciudad, pág. 66.
Oveco Vigilani, magnate, pág. 863. P a n ocio, pág. 587.
Oveconi, presbítero, pág. 462. Pas, pág. 185.
Ovetoni Rudesindiz, pág. 947. Pasarea se entrega a Cárdena, pági-
Oviedo, diócesis, pág. 731. na 488.
Oviedo, iglesia de, pág. 393. Pasarela agrega a Cárdena el monas-
Oviedo, testamentos de, pág. 485. terio de Sta. María de Rabé, pá-
Oviedo, págs. 76, 100, 105, 123, 131, gina 452.
137, 145, 146, 150, 151, 152', 153 Pascual, obispo de León, págs. 954,
156, 158, 181, 195, 199, 200, 201,
977.
215 y sigs., 229, 230, 238, 245 257,
¿
Paterna, págs. 196, 216.
296, 318, 322, 325, 341, 342, 972.
Oyarzum, pág. 89. Paterno, abad de la Peña, págs. 926,
Oxifer, pág. 255. 938.
Patruina, hija de Gotón y Egilona,
pág. 394.
Paulo, pág. 81.
Paulo Orosio, pág. 61.
Pazuengos, villa, págs. 243, 461.
Pablo, abad, págs. 176, 189 y siguien- Pecenina y su marido se entregan al
tes, 237. monasterio de San Julián de Peder-
Pacense, E l , pág. 81. nales, pág. 565.
Palencia, Catálogo de, pág. 483. Pedernales, tierra de, págs. 391, 565.
Palencia, conde de, nieto de Gonzalo Pedro, págs. 238, 239.
Fernández, pág. 400. Pedro, abad, pág. 270.
1480 FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
Pedro de Tejada, San, págs. 193, 195, Vermudo III, pág. 1033.
199. Pelagio Froilaz, págs. 963, 1019.
Pedro, duque, págs. 78, 79, 80, 145. Pelagio Froilaz, magnate, pág. 869.
Pedro, obispo, págs. 934, 939, 941. Pelagio González, págs. 491, 562, 563.
945. Pelagio Múniz, pág. 1031.
Pelagio Tetoni, pág. 388.
Pedro, obispo de Astorga, págs. 969,
Pelagius, pág. 163.
1024.
Pelagius Veremundiz, hijo bastardo
Pedro, obispo de Burgos y conseje-
ro del infante García, pág. 918; dor de Vermudo, pág. 730.
nación a Cárdena, págs. 918 n., 919. Pelayo, págs. 77 y sigs., 145, 146, 156,
Pedro, obispo de Burgos-Oca, pági- 215, 309, 474, 512, 639.
nas 932, 933. Pelayo (don), obispo, pág. 441.
Pedro de Oca, obispo, pág. 902. Pelayo, esposo de Ermesinda, pági-
Pedro, notario, pág. 939. na 394.
Pedro, sobrino del abad Oveco, pá- Pelayo, obispo, págs. 730 n., 4, 731,
gina 540. 732 n. 8.
Pedro Theón, págs. 218, 230. Pelayo, obispo e interpolador de Sam-
Pedro Aloitiz, pág. 869. piro, pág. 666.
Pedro Alvar ez, magnate castellano, Pelayo Díaz, pág. 962.
pág. 855. Pelayo González, págs. 493, 522, 530,
Pedro Alvariz, pág. 1031. 543, 544.
Pedro Ansúrez, fundador de Vallado- Pelendones, págs. 53, 59.
lid, pág. 444. Penagos, pág. 125.
Pedro Euláliz, pág. 963. Pendo, pág. 114.
Pedro Fernández, págs. 962, 963, 971, Penei, pág. 316.
972. Penitencial de Silos, pág. 338.
PedTo Fernández, hijo de Fernando Pensun, villa, pág. 560.
Flaginiz, pág. 665. Peña, pág. 436.
Pedro Fernández, magnate, págs. 854, Peña Roya, castillo, pág. 647.
855. Peñas Rubias, pág. 647.
Pedro Fernández, magnate de la cor- Peñafiel, págs. 280, 284, 437, 439, 456,
te de Alfonso V, pág. 920. 458, 551, 639, 655, 764, 844; Fue-
Pedro Flaginiz, págs. 962, 963. ros, 456.
Pedro Froilaz, págs. 962, 1019. Peñahorada, pág. 188.
Pedro Lainez, págs. 963, 1020. Peñalba de Castro, pág. 427.
Pedro Lainez, hermano de Fernán Peñalén, pág. 1033.
Lainez, pág. 973. Peñamenga, pág. 248.
Pedro Oláliz, pág. 964. Peñaranda, págs. 280, 282, 284.
Pedrosa, pág. 341. Peña Sacra, pág. 208.
Pedroso, pág. 71; cuenca del, 425; Peña Salvada, pág. 335.
monasterio, 985; río, 428. Pepe Citi, pág. 563.
Peláez ben Cuith, pág. 644. Pepi Adefonsi, pág. 450.
Pelagio, supuesto Pelayo González, Pepi Adefonsiz vende una viña al
pág. 573. presbítero Adica, pág. 521.
Pelagio Fernández, armiger del rey Pepi Citiz, pág. 491.
ÍNDICE D E PERSONAS Y LUGARES 1481
294, 300, 301, 304, 305, 319, 321, San Cristóbal de Villanasur (Villa-
374, 389, 421, 423, 433, 436, 441, sur), pág. 236.
452, 453, 467, 469, 474, 511, 513, San Cugat del Valles, monasterio, pá-
514, 517, 518, 530, 545, 584, 592, gina 829; destruido por Almanzor,
600, 601, 623, 630, 637, 682, 683, 800.
689, 730, 746, 757 n. 25, 801;' obis- San Emeterio, págs. 166, 172.
po de Astorga, 1029. San Emeteiio y Celedonio, págs. 116-
San Acisclo, pág. 192. 116.
San Adrián, pág. 618. San Emiliano, pág. 481.
San Adrián de Juarros, págs. 230, 334. San Esteban, abad de Cárdena, pá-
San Andrés, monasterio, págs. 438, gina 432.
480, 573, 577, 611, 930; iglesia, 476, San Esteban, región, págs. 113, 115,
570, 572. 116, 118-121, 382, 419, 421, 440, 524,
San Andrés de Axa, págs. 178, 179. 525, 565, 592, 601, 602, 655, 656;
San Andrés de Boada, págs. 405, 509. población, 742, 764.
San Andrés de Pedernales, pág. 457. San Esteban de Deyo, pág. 257.
San Andrés de VTflalvilla, monaste- San Esteban de Gormaz, págs. 281,
rio, pág. 489.
284, 294, 295, 298, 302, 303.
San Antonio, pág. 418.
San Esteban de Piadela, monasterio,
San Asensio, pág. 555.
págs. 947, 963.
San Benito, Orden de, págs. 519, 573;
San Eulogio, págs. 142, 148, 183, 257,
Regla de, 501, 503.
507.
San Benito de Anseain, monasterio,
San Facundo y San Primitivo, mo-
pág. 925.
nasterio, pág. 701.
San Cebrián de Mazóte, monasterio,
San Felices, eremitorio e iglesia, pá-
pág. 519.
ginas 555, 939.
San Caprasio, págs. 118, 120.
San Félix de Ñola, pág. 238.
San Cipriano, págs. 118, 120, 121, 236,
San Félix de Oca, págs. 234 y sigs.,
528, 584.
San Claudio, villa, pág. 563. 237, 307, 455, 456.
San Claudio de León, donación de Or- San Fermín, pág. 139.
doño y Urraca, pág. 520. San Fernando, pág. 1034.
San Clemente de Rivarredonda, mo- San Fructuoso de Mingo, monaste-
nasterio en la Bureva, pág. 1010. rio, pág. 896.
San Clemente de Valcepollera, mo- San Genadio, págs. 275, 290.
nasterio, pág. 926. San Gregorio Magno, págs. 478, 479,
San Cornelio y San Cipriano, pági- 507.
nas 118, 120, 121. San Ildefonso, pág. 503.
San Cosme de Abellar, monasterio, San Isidoro, págs. 162, 271; etimolo-
págs. 386, 435. gías, pág. 501.
San Cosme de Cozuelos, monasterio, San Isidoro de Clunia, monasterio,
págs. 455, 489, 612. pág. 937.
San Cosme y San Damián de Valde- San Isidoro de Dueñas, págs. 451, 452.
rrama, 195. San Isidoro de León, colegiata, pá-
San Cristóbal de Tobía, monasterio, gina 566.
pág. 929. San Isidro de Dueñas, monasterio,
1486 F E A Y JUSTO PÉREZ DE URBEL
págs. 565, 776. San Miguel, págs. 95, 418, 573, 618.
San Julián y Santa Basilisa, pág. 238. San Miguel de Goxmaz, pág. 652.
San Justo de Pesquera, monasterio, San Miguel de Pardomino, pág. 687.
pág. 452. San Miguel de Pedroso, págs. 94, 95,
San Justo de Rozóla, pág. 640. 100, 109, 231, 234, 325, 480, 509,
San Justo y Pastor, págs. 193, 425, 630, 680, 776, 879, 924, 927^ 934,
432; monasterio, pág. 612. 936, 940, 942, 943, 1011.
San Justo y Pastor de Ordón, pági- San Miguel de Tamago, monasterio
na 564. próximo a Oña, pág. 478.
San Leonardo, págs. 278, 645. San Miguel de Valbuena, monaste-
San Lorenzo de Queza, monasterio, rio, pág. 681.
pág. 491. San Millán, págs. 157, 270, 288, 326,
San Mames, pág. 564. 328, 330, 332, 928,' 934, 941, 942,
San Mames de Ura, monasterio. Pac- 945, 990, 1018.
ÍNDICE D E PERSONAS Y LUGARES 1487
San Saturnino de Unceca, pág. 272. tián de Silos, 362; 412, 446, 455;
San Sebastián de Hernani, pág. 611. donación a Santa María de Carda-
San Sebastián de Silos, monasterio. ba, 456; 480, 583, 934.
Donación de Fernán González y su Sancha, supuesta mujer de Garci Fer-
mujer doña Sancha, págs. 362; 501, nández, págs. 756, 758.
935. Sancha, mujer de Osorio Díaz, pá-
San Torcaz, págs. 407, 446. gina 699.
San Torcuato, pág. 925. Sancha, supuesta mujer de Diego Ro-
San Vicente, pág. 504. dríguez, pág. 350.
San Vicente, diácono, pág. 375. Sancha, tía de Vermudo III, pág. 965.
San Vicente de Acosta, monasterio, Sancha, viuda de Paterno Velázquez,
págs. 227, 239, 240, 270, 610, 691, pág. 1016.
714. Sánchez, pág. 135.
San Vicente de Barcena, monasterio, Sánchez Albornoz, págs. 40 76, 85,
;
pág. 456, 98, 131, 186, 246, 258, 410, 457, 595,
San Vicente y Leto, pág. 238. 596.
San Víctor, iglesia, pág. 489. Sánchez Galo. E l Fuero de Madrid,
San Victoriano, monasterio, pág. 801. págs. 157, 347; Fuero de Alcalá de
San Victoriano de Asan, monasterio, Henares, 371.
pág. 778. Sanchidrián, pág. 440.
San Virila, abad de Leire, pág. 893. Sancho I el Craso, rey de León, pá-
San Zadornil, Fueros, pág. 584. ginas 417, 462, 477, 478, 486, 488,
Sanabria, región, pág. 657. 491, 511, 513, 514,' 515, 518, 519,
Sancia, pág. 489. 529, 530, 531, 533, 535, 542-546, 550-
Sancio Fortunioniz, pág. 927. 552, 554, 555, 557, 559, 560, 562-
Sancha, págs. 321, 461, 472, 474, 484, 564, 566^ 573, 581, 583, 584, 586-
606, 607. 592, 599,601, 607, 615, 633, 636, 644,
Sancha, condesa, págs. 578, 608, 621, 705, 968.
918, 921 n., 970. Sancho II de Castilla, pág. 1001.
Sancha, esposa de Fernando I, pági- Sancho, abad, págs. 462, 481.
nas 571, 948, 949, 959, 960, 965, Sancho, abad-obispo ás San Millán,
966, 974, 981, 996, 1021, 1027, 1030. pág. 902.
Sancha, hija de Vermudo II, pág. 962. Sancho, hijo de Diego Muñoz, pági-
Sancha, hermana del rey García y na 475.
esposa de Ordoño II, págs. 383, 570. Sancho, notario, págs. 506, 566, 568.
Sancha, hermana de Ruy Velázquez, Sancho, obispo de Pamplona, pági-
pág. 746. nas 874, 892, 924, 926, 927. '
Sancha, hija de Sancho García, pá- Sancho, rey de Galicia, págs. 388, 394.
gina 895; su matrimonio con Be- Sancho Abarca. V. Sancho Garcés II.
renguer, 905. Sancho Oidóñez, rey de Galicia, pá-
Sancha, infanta, págs. 947, 953-956, ginas 321, 322, 324, 393, 469, 533.
958, 972, 1026. Sancho de Galicia, esposo de Goto
Sancha, muj-ar de Fernán Gíonzález, Nüñez, págs. 393, 394.
págs. 359 y sigs.; favorece con su Sancho de Oca, pág. 242.
esposo el monasterio de S a n Sebas- Sancho de Valeránica, discípulo del
ÍNDICE DE PERSONAS Y LUGARES 1489
gran calígrafo Florencio, pág. 566. sulmana, 910, 911, 912; su muer-
Sancho Fernández, págs. 520, 521, 607. te, 914.
Sancho Fernández, hijo de Fernán Sancho García, supuesto hijo del rey
González, pág. 520. de Pamplona, 530.
Sancho Ferrario, infanzón castellano Sancho García, infanzón, pág. 867.
del siglo x, pág. 362. Sancho Garcés, magnate, págs. 297,
Sancho Fortunio, pág. 941. 298, 300, 302, 753.
Sancho García, conde de Castilla e Sancho Garcés I, rey de Navarra, pá-
hijo de García Fernández: levanta ginas 313, 317, 337, 355, 383, 386,
el monasterio de Ofia, págs. 758; 420, 611.
759; hace las paces con Almanzor, Sancho Garcés II, rey de Navarra: es
771; entrega su hermana a Alman- vencido por Fernán González, 417;
zor, 773; donaciones, 775, 776; re- 517, 552, 538, 571, 577, 583; here-
organiza el territorio, 777, 786, 787; dero de la corona de Navarra, 585;
forma un poderoso ejército, 788; 589, 608, 637, 640, 644, 654, 673,
su labor legislativa, 789; se presen- 777, 874, 934.
ta en León a la muerte de Vermu- Sancho Garcés III el Mayor, rey de
do II, 792; incursión de los moros Navarra: su figura, págs. 811, 872;
en Castilla, 795, 796; persigue las donaciones, 872, 873; su matrimo-
huestes de Almanzor, 799; alianza nio, 875; se anexiona la Rioja in-
con León, 804, 805; se enfrenta con terior, 786-788; redondea su reino
el sucesor de Almanzor, 810; in- en la zona oriental, 895, 928; cu-
vade el territorio moro y ocupa So- ñado del infante García, pág. 921;
ria, Almenar y desciende hasta Mo- su política con respecto a Castilla,
lina, 814; Suleimán le propone una 921, 924; cronología de su docu-
alianza, 823; llega a la capital de mentación, 925; sus relaciones con
los califas, 825; recobra pacífica- el abad Oliva, 928; extiende su in-
mente muchas poblaciones, 831, 832, fluencia por Castilla, 940; su pro-
833; lleva los límites del condado tección se hace molesta al conde
más allá que su abuelo Fernán García, 944; aprueba la boda del
González, 837, 843, 844, 845; tiran- infante con Sancha de León, 949;
tez entre Castilla y León, 845, 848, le acompaña a León, 953; se es-
850; Alfonso V y Sancho rompen fuerza por conquistar a la noble-
sus relaciones, 853; admite a los za castellana, 989; su actitud con
Velas en su condado, 878; litigios respecto al asesinato del infante,
de fronteras con el rey de Nava- 993; deja sin castigo a los asesi-
rra, 882, 883; conde de Álava y A s - nos; entra en posesión del conda-
turias, 884; límites de Castilla en do de Castilla, 1003; representa-
Vizcaya y Álava, 885-889; sus hi- ción de los castellanos al rey, 1005;
jos, 895; su política en sus últimos modifica los límites antiguos, 1007;
años, 899; fundación de Oña y do- adjudica al primogénito tierras cas-
tación, 901, 902; infantado de Oña, tellanas, 1009; hace reconocer a su
904; casa a su hija Sancha con Be- hijo Femando, 1010; restaura la
reguer, conde de Barcelona, 905, iglesia de Palencia, 1011; confirma
906; admirador de la cultura mu- una donación, 1012; recibe de Iñi-
F R A Y JUSTO PÉREZ DE U R B E L
1490
Teresa, tía de Vermudo III, 965. 254, 256-258, 276; Concilio, 468;
Teresa, reina de León, pág. 569. gobernador de, 488; iglesia, 423.
Teresa Ansúrez, págs. 567, 581, 638, Toledo, Rodrigo de, págs. 430, 546,
968. 581, 591, 623.
Término, plaza fuerte, págs. 221, 863, Tolomeo, pág. 439.
962, 1033. Tolosa, conde, págs. 553, 557.
Tomás González, Colección de docu-
Tetelia, pág. 188.
Tetoni, pág. 163. mentos, pág. 495.
Tiermes, pág. 434. Tordable, pág. 260.
Tierra de Campos, pág. 284. Tordesillas, pág. 612.
Tigridia, pág. 701. Tordomar, población, págs. 70, 74,
Tigridia, abadesa de óña, págs. 895, 260, 566.
900, 902, 904, 905, 918, 919, 923, Torduelas, pág. 260.
950, 973, 986, 987, 997, 999. Tormes, págs. 433, 436, 437.
Tigridia, mujer de Diego Muñoz, pá- Toro, págs. 260, 437, 612, 954, 967.
ginas 451, 477, 481, 970. Torquemada, págs. 260, 284, 535, 610.
Tigridia, sobrina de Oneca, la her- Torrambril, págs. 647, 751.
mana, de Sancho García, p á g . 1014. Torre de doña Imblo, pág. 243.
Tineo, pág. 145, Torre de Hércules, pág. 147.
Tirón, rio, págs. 76, 95, 318, 341, 376, Torre de Salcedo, pág. 284.
378, 431, 495, 546, 632. Torreadrada, pág. 459.
Tobalina, págs. 188, 190, 192, 199, Torrecilla del Agua, pág. 260.
202, 208, 222, 238, 241, 272, 328. Torremoronta, pág. 260.
Tobera, villa, pág. 901. Torremormojón, iglesia de, pág. 567.
Tobía, págs. 577, 581. Torrepaderrié, pág. 243.
Tobillas, pág. 131. Torrepadre, pág. 260.
Toca (Oca), pág. 212. Torres de Guisando, pág. 284.
Tochibíes, pág. 297. Torres de Hornillos, pág. 243.
Toda, pág. 319. Torres de Villasandino, pág. 243.
Toda, abuela de Vermudo III, pági- Torresandino, págs. 262, 538, 541.
na 965. Tortoles, pág. 262.
Toda, abuela del príncipe Sancho, pá- Totadomna, sobrina del magnate Gon-
gina 514. zalo Muñoz, pág. 793.
Toda, hermana del conde Sancho Gar- Tovalina, págs. 128, 314.
cía, págs. 673, 773, 986, 987, 999, Tovar, págs. 69, 538.
1011, 1015. Tovilla, pág. 326.
Toda, esposa de Fernando Ansúrez, Trabaio, barrio de León, pág. 959.
págs. 383, 385, 424, 434, 529, 538 Trana, Castro, pág. 723.
y sigs., 711, 967. Transmiera, págs. 88, • 1008.
Toda Galíndez, pág. 609. Trasicus de Cerbaria, pág. 125.
Toledano, E l , págs. 160, 163, 429, 524, Trastemiro Trastemíriz, magnate, pá-
525, 549, 600, 601, 958. gina 821.
Toledo, ciudad, págs. 73, 79, 131, 140, Trebalcus, presbítero, pág. 380.
148, 156, 162, 183, 186, 215, 245, Trescinio Vimaraz, pág. 1020.
ÍNDICE DE PERSONAS Y LUGARES 1495
Pág-s.
TOMO I
Mapa de la región castellana en la época romana 64
Mapa (beato de San Severo) 90
Jinetes según el beato de Silos 93
Un alcaide moro 96
Guerreros a caballo 102
Soldado de infantería 103
Templo 110
Rutas de los primeros pobladores 111
Castrobarto: Torre de Velasco 112
San Pantaleón de Losa 112
Sotoscueva: Cueva de la Merindad 112
Val puesta 112
Castrobarto: Vista general 113
Templo y altar 122
San Martín de Elines: Restos prerrománicos 126
Puerta de la iglesia de Brañosera 132
Entrada de la iglesia de Brañosera 134
Brañosera: L a iglesia 136
E l rey en su solio, según la Biblia de Farfá 144
Frías: Restos del castillo : 144
Cillaperlata: Iglesia 144
Villalaín 144
Bomba: Iglesia 144
Una visión divina, según el beato de Silos 154
Torre de Valdenoceda 161
Castrobarto, visto por el S. E 164
E n rey en su trono 168
Buradón: Puerta occidental 178
Toledo: Puerta de Visagra 181
1502 FRAY JUSTO PÉREZ DE URBEL
Págrs.
Pág-s.
Pá<rs.
E s c u l t u r a de Quintanilla de las V i ñ a s
Monasterio de A r l a n z a : E r m i t a de San Pelayo
Ccvarrubias: Supuesta casa de F e r n á n González
: 3 6 8
Restos del castillo de L a r a .
3 6 8
San Millán de L a r a
Ruinas en C o r u ñ a del Conde
3 6 &
E l alfoz de L a r a •
Signos de F e r n á n González y s u madre 376
3 8 1
Adornos de Quintanilla de las V i ñ a s
3 8 7
Relieve de Quintanilla'de las V i ñ a s
3 9 0
R a m i r o II
E l castillo de Burgos: Grabado del siglo x v i 395
L a r a : Restos de l a iglesia 400
Inscripción fundacional dé L a r a 400
Iglesia de San Millán de L a r a 400
Iglesia de Casuar 400
F a c s í m i l de l a carta de p r o f e s i ó n de V i g i l a 400
Cardaba 400
Detalle de l a ermita de Santa M a r í a de Cardaba 400
Cascajares de l a Sierra 400
L a pena de ceguera. (Manuscrito del siglo X.) 407
Jueces examinando u n a causa,. (Manuscrito del siglo X.) .. 408
Iglesia r o m á n i c a de San Quirce 422
Burgos: P u e r t a de Santa Gadea 424
Hueste mora. (Manuscrito del siglo XIII.) 432
Signos de personajes castellanos del siglo X 437
V i s t a de S e p ú l v e d a 442
C á r d e n a : Restos de l a é p o c a condal 445
Cascajares de l a Sierra 448
Hacinas: Restos de una torre 448
Simancas: Pueblo y castillo 448
Monzón de Campos: Castillo 448
Sacramenia . 44g
G r a ñ ó n : V i s t a general 448
Restos del castillo de S a l d a ñ a 448
C a r t a de A s s u r F e r n á n d e z 448
Burgos: A r c o mudejar de S a n M a r t í n 453
Prisioneros ante u n rey. (Biblia de Farga.) 463
E l castillo de Burgos ... 469
U n guerrero y un obispo. (Códice Emilianense.) 473
Signos de personajes castellanos 475
Cihuri 480
San Vicente jo: Capitel p r e r r o m á n i c o 4gQ,
ÍNDICE DE LÁMINAS Y GRABADOS 1505
Pás-s.
TOMO II
Pág-s.
5 7 6
A g u i l a r de Campeo: V i s t a posterior del castillo
5 í 6
A g u i l a r de C a m p ó o : U n a vista del castillo
Santa Gadea del C i d : Reproducción de un grabado antiguo 576
5 7 6
Covarrubias: Sepulcro de F e r n á n González
5 8 2
U n juglar, s e g ú n el beato de Silos
5 8 8
Duelo. (Manuscrito de San Millán.) •
5 9 2
B i b l i a de C á r d e n a , siglo X
E l caballero luchando contra el d r a g ó n 598
L u c h a de jinetes. (Iglesia de Rebolledo.) 604
Iglesia de Valpuesta 617
Escena de duelo. (Beato del B u r g o de Osma, siglo XI.) 622
Capitel p r e r r o m á n i c o de San Pedro de C á r d e n a 640
Castillo de Caracena (Soria) 640
Gorniaz: V i s t a p a n o r á m i c a • 640
San Esteban de Gormaz: Sepulcro del héroe legendario Vivas Pérez. 640
P u e r t a de l a torre de Noviercas 646
E s p o l ó n de l a fortaleza de A t i e n z a 648
Gormaz: P u e r t a principal y saliente del Sudeste 649
G o r m a z : V i s t a sudeste del castillo 650
Gormaz: P l a n t a del castillo 652
Castillo de Gormaz (detalle) 654
Fortaleza de A t i e n z a 656
Avance de Castilla entre 884 y 980 656
L a reina Teresa. (Libro de los Testamentos de Oviedo.) 661
E l ave y l a serpiente. (Beato de Gerona.) 667
Zite Piniolez cede su herencia a d o ñ a U r r a c a de Covarrubias en
pena de sus crímenes 671
Signo de G a r c í a F e r n á n d e z . (Libro de los Testamentos.) 672
M a g a ñ a : Castillo moruno 672
Donación de Juan y otros a San Cosme de Covarrubias 672
Covarrubias: L a s Mamblas 672
Covarrubias: Torre y colegiata 672
E l abad Velasco vende al conde G a r c i F e r n á n d e z sus posesiones
en Covarrubias 672
L a s almas de los muertos por C r i s t o 679
Donación del abad A p a z al monasterio de San Clemente de M o n -
dabar, a ñ o 978. (Burgos A . C.) 680
Signos del rey Vermudo y su mujer E l v i r a . (Libro de los Testa-
mentos, fol. 88.) : 683
Signos de l a R e i n a Velasquita, el obispo Gudesteo y l a condesa
Mummadona. (Libro de los Testamentos, fol. 88.) 688
C a r t a fundacional del infantado de Covarrubias, a ñ o 978. (Bur-
A c
gos - -> 688
ÍNDICE DE LÁMINAS Y GRABADOS 1507
Págs.
Páe's.
8 1 6
Berlanga ,.
Escenas de l a vida musulmana, s e g ú n l a arqueta de marfil conser-
vada en P a m p l o n a
8 1 6
San Millán de l a Cogolla: I n t e r i o r de l a iglesia ;••••
Carrión de los Condes: V i s t a del puente sobre el C a r r i ó n 818
Asalto de una ciudad. (Leovigildo en Cantabria. Arqueta de San
8 2 6
Millán.) •
8 3 3
Castillo de C l u n i a
8 3
Gormaz: Lienzo de m u r a l l a ^
E l castillo de Gormaz visto desde el Norte •••• 835
E l castillo de Burgos a fines del siglo xrx 837
8 3 8
Inscripción de Cervatos '•
Piedra del castillo de S a l d a ñ a , con dibujos de l a é p o c a condal—una
palmeta y una estrella—y el comienzo de una inscripción á r a -
be. (Foto D o m í n g u e z , Palencia.) 841
P l a n t a de l a torre de Noviercas 847
E l castillo de P e ñ a r a n d a del D u e r o 855
Ventana de l a torre-atalaya de Noviercas 864
Castillo de P e ñ a c e r r a d a 883
Mendoza: Restos del castillo 890
U n banquete de damas. ( B i b l i a de Rodas, siglo XI.) 900
Músicos. (Beato del siglo X, de l a B . N . , fol. 127.) 908
Escena de l a vida m u s u l m a n a en una cajita h i s p a n o - á r a b e de mar-
fil. (Louvre.) 909
U n juglar. (Beato de Silos.) 911
San Salvador de O ñ a 912
Donación de Sancho G a r c í a a Oña, a ñ o 1011. (A. H . N . ) 912
Sancho G a r c í a da a O ñ a l a v i l l a de L a Nuez, añ o 1014 (A. H . N . ) . 912
Caminos y castillos del avance de Sancho el M a y o r 912
Inscripciones en e l P r i o r a t o de San Frutos. (Arch. de Silos.) 922
Signos de personajes castellanos de los siglos X y XI 931
Prelados discutiendo ante u n a t r i l . (Códice Emilianense.) ............ 933
Torre de l a a b a d í a de H u s i l l o s 944
U n banquete de caballeros. ( B i b l i a de Rodas.) 948
E l infante García. (Landa de s u sepulcro en León.) 952
Epitafio del infante G a r c í a e n L e ó n 974
Pancorvo: Castillo de S a n t a M a r t a 978
P a v é s — e s c u d o — d e u n caballero de l a f a m i l i a de los Salvadores,
procedente de O ñ a , conservado hoy en l a A r m e r í a Real 985
Portada de l a iglesia de V a l p u e s t a 991
Restos del castillo de P o r t i l l a 992
C a r t a de "caución" a d o ñ a U r r a c a de Covarrubias. (Burgos, A r c h i -
vo de l a Catedral, V , 69, n ú m . 90.) 992
ÍNDICE DE LÁMINAS Y GRABADOS 1509
Pásrs.
TOMO I
Págs.
PRÓLOGO
Págs.
143
C A P Í T U L O V I (842-850).—Los jueces
P a u s a en l a a c t i v i d a d r e p o b l a d o r a . — E l rey R a m i r o I.—Desor-
denes p a l a c i e g o s . — R e p o b l a c i ó n en el E s l a s o f o c a d a . — D e c i s i ó n
de los castellanos.—Significado de l a i n s t i t u c i ó n de los jue-
c e s . — M o t i v o s . — C a r á c t e r de los j u e c e s . — M é t o d o s j u r í d i c o s . — L o s
n o m b r e s : L a í n C a l v o . — Ñ u ñ o R a s u r a . — P r e s t i g i o de los j u e c e s -
Origen de los r e p o b l a d o r e s . — L a p r e s u r a . — P r o c e d i m i e n t o . — E l ins-
tituto monacal.—Propiedades m o n á s t i c a s . — L a r a z a de los p r i -
meros repobladores.
1 8 1
CAPITULO VII (850-873).—Él conde Rodrigo
Divisiones en el Islam.—Desconcierto entre los musulmanes.—-
A v a n c e de l a r e p o b l a c i ó n . — F i s o n o m í a de l a p r i m i t i v a C a s t i -
,,, ; l i a . — U n caudillo e c l e s i á s t i c o . — E l a b a d R o d a n i o . — E l p r i m e r con-
', de.—Castalia. V e t u l a , — L o s colaboradores de R o d r i g o . — L a n u e v a
l í n e a f r o n t e r i z a . — E l conde, frente a los m o r o s . — P r í n c i p e de los
g castillos.—Rodrigo q u e b r a n t a las A s t u r i a s . — L a c a m p a ñ a alave-
v
sa y sus consecuencias.—El d o m i n i o de P a n c o r v o .
Págs.
TOMO II
Págs.
Págs.
Págs.
T O M O III
APÉNDICES
I.—DOCUMENTOS CASTELLANOS 1035
I I . — D O C U M E N T O S DE S A N T O TORIBIO DE L I É B A N A 1333
III.—DOCUMENTOS DE S A N T A M A R I A DE PIASCA ;...... 1369
IV.—NOMBRES DE NOTARIOS DE CASTILLA 1383
V«—-PERSONAS M Á S I M P O R T A N T E S DE L A C A S T I L L A CONDAL ....;.. 1389
VI.—Los DESCENDIENTES D E Ñ U Ñ O R A S U R A Y L A Í N CALVO , 1433
V I I . — L A PERSONALIDAD DE ORDOÑO I V 1439
ÍNDICE ALFABÉTICO DE PERSONAS Y LUGARES 1443
ÍNDICE DE LÁMINAS Y GRABADOS :........ .....;. 1501
ÍNDICE DE MATERIAS 1511
LICENCIA D E L A ORDEN
IMPRIMÍ POTEST:
a
FR. ISAAC M. TORIBIOS,
Abbas Silensis.
NIHIL OBSTAT:
FR. AUGUSTINUS R. D E L POZO, O. S. B.
Censor de la Orden.
LICENCIA D E L ORDINARIO
NIHIL OBSTAT:
DK. ANDRÉS LUCAS,
Censor,
IMPRIMASE:
CASIMIRO, Obispo Auxiliar.
Vic. Gen.
m
DEL
DE
^ i V L O 111"
CNJ
00
r—
00
13