Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
0% encontró este documento útil (0 votos)
132 vistas4 páginas

Edelvives Eutropio

Descargar como pdf o txt
Descargar como pdf o txt
Descargar como pdf o txt
Está en la página 1/ 4

Texto seleccionados para 2º de bachillerato.

Autor 1

EUTROPIUS
BREVIARIUM AB URBE CONDITA
Edición Método de Latín, Edelvives, 1966

Eutropio es un historiador romano del siglo IV de la era cristiana. Fue


procónsul en Asia en tiempo del emperador Valente y escribió, por orden de
éste, un «Compendio de la Historia de Roma» desde su fundación hasta la subida
de Valente al trono imperial, en estilo sencillo, elegante, claro y veraz.
I
Fundación de Roma

Romanum impérium, [...] a Rómulo exórdium habet; qui, vestalis vírginis


fuius, et Martis, [...] cum Remo fratre uno partu éditus est. Is, cum inter
pastores latrocinaretur, octódecim annos natus, urbem exíguam in Palatino monte
constítuit, undécimo Kalendas Maias (1), Olimpíadis sextae anno tértio; post
Troiae excídium, ut qui(2) plúrimum minimumque tradunt, trecentésimo nonagésimo
quarto.

1. El día 21 de abril.
2. Ut qui plúrimum minimumque tradunt, como lo cuentan los que siguen un términó
medio.

II
Roma gobernada por Reyes. — Rómulo, primer rey

Cóndita civitate, quam ex nomine suo Romam vocavit, haec fere egit.
Multitúdinem fínitimorum in civitatem recepit; centum ex senióribus elegit,
quorum consílio (1) omnia ágeret, quos Senatores nominavit propter senectutem.
Tunc, cum uxores ipse et pópulus non haberent, invitavit ad spectáculum ludorum
vicinas urbi nationes, atque earum vírgines rápuit. Commotis bellis propter
raptarum (2) iniúriam, Caeninenses vicit. Antemnates, Crustuminos, Sabinos,
Fidenates, Veientes, quae ómnia oppida urbem cingunt. Et cum, orta súbito
tempestate, non comparuisset, anno regni trigésimo séptimo, ad deos transiisse
créditus, consecratus est. Deinde Romae per quinos dies (3) Senatores
imperaverunt, et his regnántibus, annus unus completus est.

1. Quorum consilio = ut eorum consilio. Relativo final.


2. Raptarum (virginum).
3. Per quinos dies, cinco días cada uno. Per quinque dies, significaría: todos
juntos durante cinco días

VIII
Lucio Tarquinio el Soberbio, séptimo y ultimo rey de Roma

Lúcius Tarquínius Superbus, séptimus atque últimus regum, Volscos (quae


gens ad Campániam eúntibus (1) non longe ab urbe est) vicit; Gábios civitatem,
et Suessam Pométiam subegit, cum Thuscis pacem fecit, et templum Iovi in
Capitolio aedificavit. Postea Árdeam oppugnans (2), in octavo décimo miliario
ab urbe pósitam. civitatem, impérium pérdidit. Nam cum fílius eius, et ipse
Tarquínius iunior (3), nobilíssimi Collatini uxorem offendisset, éaque de
iniuria marito, et patri, et amicis questa fuisset, in ómnium conspectu se
occidit: propter quam causam Brutus parens, et ipse Collatinus, pópulum
concitavit, et Tarquínio ademit impérium. Mox exércitus quoque eum, qui
civitatem Árdeam cum ipso rege oppugnabat, reliquit; veniensque ad urbem rex,
portis clausis, exclusus est. Cumque imperasset annos viginti quinque, cum
uxore et líberis suis fugit. [...]

1. Ad Campániam eúntibus, para los que van a la Campania, conforme se va a la


Campania, yendo a la Campania.
2. Oppugnare, atacar. Indicar el valor del prefijo.
3. Tarquinio el joven.
4. Ubi plúrimum, a lo más, a lo sumo.

IX
Roma gobernada por Cónsules

Hinc (1) cónsules coepere pro uno rege dúo hac causa creari, ut, si unus
malus esse voluisset, alter eum, habens potestatem símilem, coerceret. Et
plácuit, ne impérium lóngius quam annum (2) haberent; ne per diuturnitatem
potestatis insolentiores redderentur (3), sed civiles (4) semper essent, qui
se post annum scirent (5) futuros esse privatos. Fuerunt ígitur anno primo,
expulsis régibus, Cónsules Lúcius Iúnius Brutus, qui máxime égerat, ut
Tarquínius pelleretur, et Tarquínius Collatinus, maritus Lucrétiae. Sed
Tarquínio Collatino statim sublata dígnitas est: placúerat enim, ne quisquam
in urbe maneret, qui Tarquínius vocaretur. Ergo, factus est Valérius Publicóla
cónsul.

1. Hinc, propiamente es adverbio de lugar: desde aquí. Significa también: desde


esta época, desde entonces.
2. Lóngius quam annum, más que durante un año.
3. Insolens reddi, hacerse insolente, insolentarse, abusar. Insolentiores:
comparativo sin complemento.
4. Civilis, cortés, bondadoso.
5. Qui scireut = cum scirent. Relativo causal o explicativo.

x
Tarquinio el Soberbio hace la guerra a los Romanos

Commovit tamen bellum urbi Romanae rex Tarquínius, qui fúerat expulsus;
et, collectis úndique multis géntibus, ut in regnum posset restítui dimicavit.
In prima pugna Brutus et Aruns, Tarquínii fílius, ínvicem se occiderunt. Romani
tamen ex ea pugna victores recesserunt. Brutum Romanae matronae defensorem
pudicítiae suae, quasi communem patrem, per annum luxerunt. Valérius Publicóla
Spúrium Lucrétium Tricipitinum collegam sibi fecit, Lucretiae patrem; quo morbo
mórtuo, íterum Horátium Pulvillum collegam sibi sumpsit. Ita primus annus
quinqué cónsules hábuit, cum Tarquínius Collatinus urbe cessisset propter nomen
(1), Brutus proelio periisset, Sp. Lucrétius morbo mórtúus esset.

1. Propter nomen, “porque llevaba el nombre de” los Tarquinios, por ser pariente
de ellos.

XIII
Origen del poder tribunicio

Sexto décimo anno post reges exactos seditionem pópulus Romae fecit,
tanquam (1) a senatu atque Consúlibus premeretur. Tum et ipse sibi Tribunos
plebis, quasi próprios iúdices et defensores creavit, per quos contra Senatum
et Cónsules tutus esse posset.
Sequenti anno Volsci contra Romanos bellum reparaverunt; et, victi ácie,
étiam Coríolos civitatem, quam habebant óptimam, perdiderunt.

1. Tanquam = quasi: como si, a pretexto de que, alegando por excusa el que.

XV
Creación de los Tribunos militares

Anno trecentésimo sexagésimo quinto ab urbe cóndita, post captam (1)


autem primo, dignitates mutatae sunt, et pro (2) duobus Consúlibus facti Tribuni
Militares consulari potestate (3). Hinc iam coepit Romana res (4) créscere. Nam
Camillus eo anno Volscorum civitatem, quae per septuaginta annos bellum
gésserat, vicit et AEquorum urbem, et Sutrinorum; atque omnes, deletis eorum
exercítibus, occupavit, et tres simul triumphos egit.

1. Post captam (urbem).


2. Pro, en vez de. en lugar de.
3. Consulari potestate, con autoridad de cónsules.
4. Res Romana, la república, el Estado romano.

XVI
Restablecimiento del Consulado

Verum dígnitas Tribunorum Militárium non diu perseveravit. Nam post


aliquantum (1) nullos plácuit fíeri, et quadriénnium ita in urbe fluxit, ut
potestates ibi maiores non essent. Resumpserunt (2) tamen Tribuni Militares
consulari potestate íterum dignitatem, et triénnio perseveraverunt. Rursus
Cónsules facti.

1. Post aliquantum (témporis).


2. Indicar el valor del prefijo.

XVII
Primera guerra Púnica

Anno quadringentésimo septuagésimo séptimo, cum iam clarum urbis Romae


nomen esset, arma tamen extra Itáliam mota non fuérant. Ut ígitur cognosceretur,
quae (1) cópiae Romanorum essent, census est hábitus: tum inventa sunt cívium
cápita bis centum nonaginta dúo mília, trecenta et triginta tria, quamquam a
cóndita urbe numquam bella cessassent. Et contra Afros bellum susceptum est
primum, Appio Claudio et Quinto Fúlvio consúlibus. In Sicilia contra eos
pugnatum est, et Appius Cláudius de Afris et rege Siciliae Hierone triumphavit.
Insequenti anno, Valerio Marco et Octacílio consúlibus (2), in Sicilia a
Romanis res magnae gestae sunt. Taurominitani, Catanenses, et praetérea
quinquaginta civitates in fidem (3) acceptae sunt. Tértio anno in Sicilia contra
Hieronem bellum paratum est. Is cum omni nobilitate Syracusanorum pacem a
Romanis impetravit, deditque argenti talenta ducenta. Afri in Sicilia victi
sunt, et de his secundo Romae triumphatum est.
Quinto anno belli Punici, quod contra Afros gerebatur, primum Romani, C.
Duílio et Cn. Cornélio Ásino consúlibus, in mari dimicaverunt, paratis návibus
rostratis (4), quas Liburnas vocant. Cónsul Cornélius fraude deceptus est:
Duílius, commisso proelio, Carthaginiénsium ducem vicit, triginta et unam naves
cepit, quattuórdecim mersit, octo mília hostium cepit, tria mília occidit.
Neque ulla victoria Romanis gratior fuit; quod invictí térra, iam étiam mari
plúrimum possent (5). C. Aquílio Floro L. Scipione consúlibus, Scípio Córsicam
et Sardíniam vastavit, multa mília inde captivorum adduxit. triumphum egit.
[...]

1. Quae- = quantae.
2. Valerio... consulibus, siendo cónsules. Ablat. Absoluto sin participio.
3. In fidem, en alianza.
4. Naves rostratae, naves con espolones de hierro.
5. Plúrimum posse, ser muy poderoso.

También podría gustarte