Los Rodeosko istripua

Los Rodeosko istripua
Mota	hegazkin-istripu ; ground collision (en)
Data	1977ko martxoaren 27a (17:06 (en) )
Kokaleku	Ipar Tenerifeko aireportua
Herrialdea	Espainia
Partehartzaile kopuru	Boeing 747-100 (en) : 248 ; Boeing 747-100 (en) : 234 ; Boeing 747-100 (en) : 14 ; Boeing 747-200 (en) : 396 ; Boeing 747-200 (en) : 380 ; Boeing 747-200 (en) : 16
Operatzen dituen elementuak	Boeing 747-100 zerena Pan Am (N736PA). Flight (en) PA1736
Operatzen dituen elementuak	Boeing 747-200 zerena KLM (PH-BUF). Flight (en) KL4805
Abiapuntu	Los Angelesko nazioarteko aireportua (N736PA); Amsterdam-Schiphol aireportua (PH-BUF)
Helmuga	Kanaria Handiko aireportua (N736PA, PH-BUF)
Kausa	pilot error (en) ; laino ; air traffic control (en)
Pertsona hilak	583
Pertsona zaurituak	61
Bizirik irten direnen kopurua	61

Los Rodeosko istripua 1977ko martxoaren 27an Los Rodeos aireportuan (gaur egungo Tenerife-Norte), San Cristóbal de La Laguna udalerrian, bi Boeing 747 hegazkinen arteko istripua izan zen, non 583 pertsona hil ziren.^[1] Hegazkingintzaren historian, hildako gehien eragin dituen abiazio-istripua da.^[1]^[2]^[3]

Istripua izan zuten hegazkinak KLM 4805 (Schiphol aireportutik Kanaria Handiko aireportura zihoan KLM airelinea herbeheretarraren charter hegaldia) eta PAA 1736 (John F. Kennedy nazioarteko aireportutik Kanaria Handikorantz zihoan Pan Am hegaldi erregularra) izan ziren.

Kanaria Handiko aireportuan MPAIAC Kanariar Uhartediaren Autodeterminazioaren eta Independentziaren aldeko Mugimenduko talde armatuak egindako bonba abisu baten ondorioz, hegaldi asko Los Rodeos aireportura desbideratu zituzten, istripua izan zuten bi hegazkinak barne. Aireportua berehala pilatu zen, errodaje-kale bakarra blokeatu zen eta irtetzen ziren hegazkinak pistatik bideratu beharra izan zuten. Behe-laino lodiak aerodromoa estaltzen zuen, eta beraz, aireontziak eta kontrol-dorreak ez zuten kontaktu bisualik.^[4]^[5]

Istripua KLMren hegazkina aireratzen hasi zenean gertatu zen, Pan Am hegazkina oraindik pistan eta errodaje-kalera irteteko zorian zegoela. KLMren hegazkina arriskuaz ohartu zenean igotzen saiatu zen Pan Amen hegazkina gainetik gainditzeko, eta ia lortu bazuen ere azkenean jo egin zion. Talkak KLM 4805 ontzian zeuden pertsona guztiak eta Pan Am 173 hegazkineko bidaiari gehienak hil zituen, soilik hegazkinaren aurrealdean zihoazen 61 bidaiari bizirik atera zirelarik.

Espainiako agintariek egindako ikerketak, istripuaren arrazoi nagusia KLMko kapitainak aireratzeko harturiko erabakia izan zela ondorioztatu zuen, aire-zirkulazioaren kontrolatzaileak aireratzeko baimena eman ziola oker uste baitzuen.^[6] Herbehereetar ikerlariek KLMko tripulazioaren eta kontrolatzaileen arteko irrati-komunikazioetan izandako gaizki-ulertua nabarmendu zuten, azkenekoz, KLMk istripuaren errua onartu zuelarik eta biktimei kalte-ordainak ematea erabakiz.^[7]

Hondamendiak industrian eragin iraunkorra izan zuen, bereziki irratiko komunikazioetan fraseologia estandarizatua erabiltzeak duen berebiziko garrantzia azpimarratuz. Kabinako prozedurak ere berrikusi zituzten, eta horrek tripulazioaren baliabideen kudeaketa airelineetako pilotuen trebakuntzarenfuntsezko zati gisa ezartzen lagundu zuen.