W eta Z bosoi

W eta Z bosoiak elkarreragin nuklear ahularen partikula bitartekariak dira, naturako lau funtsezko elkarreraginetako bat. Masa handiko hiru partikula mota dira, oro har beste partikula batzuen (leptoiak eta quarkak) zaporea aldatzeaz arduratzen direnak.

W eta Z bosoi
Konposaketa	W boson (en) () Z boson (en) ()
Elkarreraginak	elkarrekintza nuklear ahul eta grabitazio
Aurkitua	list of values as qualifiers (en)  1983
Bataz besteko bizitza	0 s
Karga elektrikoa	0 e eta 0 e

CERNean aurkituak izan ziren 1983an, euren existentzia eta ezaugarri orokorrak askoz lehenago aurresanak izan ziren arren. W bosoiak izen hau ingelesezko weak hitzagatik jasotzen du, bereizten duen elkarreragin ahulagatik. Z bosoiak bere izena, aurkitua izan zen azkena izanagatik jasoko zuen, edo "zero" karga elektrikoa izateagatik agian. Tarteko bosoi bezala ere ezagutzen dira.

Propietateak

Bi W bosoi mota daude: bat karga elektriko positiboarekin, funtsezko kargaren parekoa, eta bestea karga berarekin baina negatiboa. W⁺ eta W^- bezala irudikatzen dira, eta biak dira elkarren antipartikula. Z bosoia elektrikoki neutroa da, eta bera da bere antipartikula propioa.

Hiru bosoi motak oso masiboak dira funtsezko partikulak izateko. W bosoiek 80,4 GeV/c²eko masa dute, eta Z bosoiak 91,2 GeV/c²ekoa. Burdin nukleoak baino masiboagoak dira, elkarrekintza honen eragina hain distantzia txikietan gertatzea ongi azaltzen duena, 10^-18 metroko neurrian.

Hiru bosoiek 1 spina dute, eta 10^-25 segundoko batez besteko bizi iraupen oso laburra.

Kanpo estekak

• Datuak: Q211922
• Multimedia: W and Z bosons / Q211922