بین‌النهرین
بِینُ‌الْنَهرِینْ یا میانرودان یا میانْ‌دورود[۱] نام یک منطقه تاریخی است که میانِ دو رود دجله و فرات جای گرفته و محدودهٔ آن در کشورهای عراق، سوریه، ترکیه، ایران و کویت امروزی است.[۲][۳][۴]
بین‌النهرین | |
|---|---|
 |
سومری‌ها و اکدی‌ها (شامل آشوری‌ها و بابلی‌ها) که از مناطق مختلف عراق امروزی سرچشمه می‌گیرند، از آغاز تاریخ مکتوب (حدود ۳۱۰۰ سال پیش از میلاد مسیح) تا سال ۵۳۹ پیش از میلاد مسیح بر بین‌النهرین تسلط داشتند. در سال ۵۳۹ پیش از میلاد، بابل توسط کوروش بزرگ فتح شد و امپراتوری بابل نو سقوط کرد و جزئی از شاهنشاهی هخامنشی شد. این منطقه در سال ۳۳۲ پیش از میلاد به دست اسکندر مقدونی افتاد و پس از مرگ او بخشی از امپراتوری سلوکی یونانی‌تبار شد. سلوکیان در آنجا سلوکیه را ساخته و پایتخت خود کردند. بعدها آرامی‌ها بر بخش‌های عمده‌ای از بین‌النهرین تسلط یافتند (حدود ۹۰۰ سال قبل از میلاد تا ۲۷۰ سال پس از میلاد).[۵][۶]
بین‌النهرین محل تحولات انقلاب نوسنگی از حدود ۱۰۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح است. مشخص شده است که «الهام‌بخش برخی از مهم‌ترین پیشرفت‌ها در تاریخ بشر، از جمله اختراع چرخ، کاشت اولین محصولات غلات و توسعه خط شکسته، ریاضیات، نجوم و کشاورزی» بوده است. این شهر به عنوان مهد برخی از اولین تمدن‌های جهان شناخته می‌شود.[۷]
در حدود ۱۵۰ سال پیش از میلاد مسیح، بین‌النهرین تحت کنترل شاهنشاهی اشکانی بود. این منطقه به میدان جنگ بین رومیان و اشکانیان تبدیل شد و بخش‌های غربی منطقه تحت کنترل زودگذر رومیان قرار گرفت. در سال ۲۲۶ میلادی نواحی شرقی بین‌النهرین به دست شاهنشاهی ساسانی افتاد. تقسیم منطقه بین امپراتوری روم شرقی (بیزانس از ۳۹۵ پس از میلاد) و شاهنشاهی ساسانی تا قرن هفتم ادامه یافت تا اینکه با فتح ایران توسط مسلمانان و فتح شام توسط مسلمانان، کنترل کامل منطقه به دست مسلمانان افتاد. تعدادی از دولت‌های بومی بین‌النهرینی عمدتاً نو آشوری و مسیحی بین قرن اول قبل از میلاد و قرن سوم پس از میلاد وجود داشته‌اند، از جمله آدیابن، اوسروئن و هترا.
نامگذاری
ویرایشایرانیان[۸] این منطقه را میانرودان می‌نامیدند که همین نام به یونانی ترجمهٔ گرته‌برداری شد و «مزوپوتامیا» نام گرفت.[۹] نخستین مورخ یونانی که این اصطلاح را به کار برد پلیبیوس بود و پس از وی پلینی و استرابون نیز در قرون اولیه میلادی از این اصطلاح استفاده نمودند.[۱۰] واژه رودان در دوره ای به رافدان و رافدین تغییر یافته و در متون قدیمی به رافدین نیز معرفی شده است. در نوشته‌های عربی [نیازمند منبع] این واژه به «بین‌النهرین» ترجمه‌شده و فارسی نیز همان واژهٔ عربی را به وام گرفتند.[۱۱]
در زبان آرامی این منطقه را بث نهرین می‌نامند. عرب‌ها قسمت شمالی بین‌النهرین را جزیره و قسمت جنوبی را عراق می‌نامیدند.[۱۲]
جغرافیا
ویرایش
بین‌النهرین سرزمین بین رودهای فرات و دجله را در بر می‌گیرد که سرچشمه هر دوی آنها در سرزمین کوهستانی ارمنستان است. هر دو رودخانه توسط شاخه‌های متعدد تغذیه می‌شوند و آب کل سامانه رودخانه از یک منطقه کوهستانی وسیع جمع می‌گردد. مسیرهای زمینی در بین‌النهرین معمولاً از کنار رودخانه فرات عبور می‌کنند زیرا کرانه‌های رودخانه دجله اغلب شیب‌دار و صعب العبور است. آب و هوای منطقه نیمه خشک با وسعت بیابانی وسیع در شمال است که جای خود را به منطقه‌ای به مساحت ۱۵۰۰۰ کیلومتر مربع (۵۸۰۰ مایل مربع) از مرداب‌ها، تالاب‌ها، دشت‌های گلی، نیزارها و جنگل‌های انبوه در جنوب می‌دهد. در منتهی الیه جنوب، فرات و دجله با هم متحد می‌شوند و به خلیج فارس می‌ریزند.
تاریخچه
ویرایشپیشاتاریخ خاور نزدیک باستان از دوره پارینه سنگی زیرین آغاز می‌شود. در آن دوره، نوشتار با خط تصویری، خط پیش میخی، در دوره اوروک چهارم پدیدار شد (حدود اواخر هزاره چهارم قبل از میلاد). ثبت مکتوب وقایع تاریخی - و تاریخ باستانی بین‌النهرین پایین - در اوایل هزاره سوم قبل از میلاد با ثبت سوابق پادشاهان اولیه سلسله با خط میخی آغاز شد. تمام این تاریخ یا با ورود شاهنشاهی هخامنشی در اواخر قرن ششم پیش از میلاد یا با فتح توسط مسلمانان و تأسیس خلافت در اواخر قرن هفتم پس از میلاد به پایان می‌رسد که از آن تاریخ این منطقه به عراق معروف شد. در فاصله این دوره طولانی، بین‌النهرین برخی از دولت‌های بسیار توسعه یافته باستانی و پیچیده از لحاظ اجتماعی جهان را در خود جای داده است.
این منطقه به همراه دره نیل در مصر باستان، تمدن دره سند در شبه قاره هند و رودخانه زرد در چین باستان یکی از چهار تمدن رودخانه‌ای بود که نوشتن در آن اختراع شد. بین‌النهرین شهرهای مهم تاریخی مانند اوروک، نیپور، نینوا، آشور و بابل و همچنین کشورهای سرزمینی مهمی مانند شهر اریدو، امپراتوری اکدی، سلسله سوم اور و امپراتوری‌های مختلف آشوری را در خود جای داده است. برخی از رهبران مهم تاریخی بین‌النهرین عبارتند از: اورنامو (پادشاه اور)، سارگون اکدی (که امپراتوری اکد را تأسیس کرد)، حمورابی (که دولت بابل قدیم را تأسیس کرد)، آشور-اوبالیت یکم، تیگلات-پیلسر یکم (که امپراتوری آشور را گسترش داد)، آشوربانیپال و نبوکدنصر دوم.
دوره بندی
ویرایش- پیشاتاریخ و تاریخ اولیه
- نوسنگی پیش از سفال (۱۰۰۰۰–۸۷۰۰ پیش از میلاد)
- نوسنگی پیش از سفال ب (۸۷۰۰–۶۸۰۰ پیش از میلاد)
- جرمو (۷۵۰۰–۵۰۰۰ پیش از میلاد)
- حسونا (در حدود ۶۰۰۰ پیش از میلاد)
- سامراء (در حدود ۵۷۰۰–۴۹۰۰ پیش از میلاد)
- فرهنگ حلافی (در حدود ۶۰۰۰–۵۳۰۰ پیش از میلاد)
- دوره عبید (در حدود ۶۵۰۰–۴۰۰۰ پیش از میلاد)
- دوره اوروک (در حدود ۴۰۰۰–۳۱۰۰ پیش از میلاد)
- دوره جمده نصر (در حدود ۳۱۰۰–۲۹۰۰ پیش از میلاد)[۱۳]
- اوایل عصر برنز
- دوره اولیه سلسله (۲۹۰۰–۲۳۵۰ پیش از میلاد)
- امپراتوری اکد (۲۳۵۰–۲۱۰۰ پیش از میلاد)
- سلسله سوم اور (۲۱۱۲–۲۰۰۴ پیش از میلاد)
- عصر برنز میانه
- دوره ایسین-لارسا (قرن ۱۹ تا ۱۸ پیش از میلاد)
- اولین سلسله بابلی‌ها (قرن ۱۸ تا ۱۷ پیش از میلاد)
- فوران مینو (حدود ۱۶۲۰ پیش از میلاد)
- اواخر عصر برنز
- دوره آشوری کهن (قرن ۱۶ تا ۱۱ پیش از میلاد)
- امپراتوری آشور میانه (حدود ۱۳۶۵–۱۰۷۶ پیش از میلاد)
- کاسیان در بابل (حدود ۱۵۹۵–۱۱۵۵ پیش از میلاد)
- فروپاشی تمدن در اواخر عصر برنز (قرن ۱۲ تا ۱۱ پیش از میلاد)
- عصر آهن
- ممالک سوری-هیتی (قرن ۱۱ تا ۷ پیش از میلاد)
- امپراتوری آشوری نو (قرن ۱۰ تا ۷ قبل از میلاد)
- امپراتوری بابل نو (قرن هفتم تا ششم پیش از میلاد)
- دوران باستان کلاسیک
- فتح بابل به دست کوروش بزرگ (قرن ششم پیش از میلاد)
- بابل هخامنشی، آشوریه هخامنشی (قرن ۶ تا ۴ پیش از میلاد)
- بین‌النهرین سلوکی (قرن چهارم تا سوم پیش از میلاد)
- امپراتوری اشکانی (قرن سوم پیش از میلاد تا قرن سوم پس از میلاد)
- اسروئن (قرن دوم پیش از میلاد تا قرن سوم پس از میلاد)
- آدیابن (قرن اول تا دوم بعد از میلاد)
- هاترا (قرن ۱ تا ۲ پس از میلاد)
- بین‌النهرین رومی (قرن دوم تا هفتم پس از میلاد)، آشور رومی (قرن دوم پس از میلاد)
- اواخر دوران باستان
- آسورستان (قرن سوم تا هفتم میلادی)
- فتح مسلمانان (اواسط قرن هفتم میلادی)
زبان و نوشتار
ویرایش
اولین زبانی که در بین‌النهرین به نوشته آمد سومری بود که یک زبان پیوندی مجزا بود. همراه با سومری، زبان‌های سامی نیز در بین‌النهرین اولیه صحبت می‌شد.[۱۴] زبان سوباری،[۱۵] زبانی از زاگرس که احتمالاً به خانواده زبان‌های هورو-اورارتوایی مربوط می‌شود، با نام‌های شخصی، رودخانه‌ها و کوه‌ها و در صنایع دستی مختلف گواهی شده است. اکدی در طول امپراتوری اکد و امپراتوری آشوری زبان غالب بود، اما سومری برای اهداف اداری، مذهبی، ادبی و علمی حفظ شد. انواع مختلف اکدی تا پایان دوره نو بابلی مورد استفاده قرار گرفت. زبان آرامی کهن که قبلاً در بین‌النهرین رایج شده بود، سپس زبان رسمی اداره استانی اول امپراتوری آشوری نو و سپس امپراتوری هخامنشی شد: زبان‌گونه رسمی، آرامی امپراتوری نامیده می‌شود. زبان اکدی از بین رفت، اما هم زبان اکدی و هم زبان سومری تا چند قرن بعد هم در معابد مورد استفاده قرار می‌گرفتند. آخرین متون اکدی مربوط به اواخر قرن اول میلادی است.
در اوایل تاریخ بین‌النهرین (در حدود اواسط هزاره چهارم قبل از میلاد) خط میخی برای زبان سومری اختراع شد.
تسلط بر سیستم واژه‌نگاشتی اولیه خط میخی سال‌ها طول کشید؛ بنابراین، فقط تعداد محدودی از افراد به عنوان کاتب استخدام شدند تا در استفاده از آن آموزش ببینند. تا زمانی که استفاده گسترده از خط هجایی تحت حکومت سارگون پذیرفته شد[۱۶] که بخش قابل توجهی از جمعیت بین‌النهرین باسواد شدند. آرشیوهای عظیمی از متون، از زمینه‌های باستان‌شناسی مدارس کتاب‌نویسی بابل قدیم بازیابی شده است که از طریق آنها سواد منتشر می‌شد.
زبان اکدی در حدود هزاره سوم و دوم پیش از میلاد (تاریخ دقیق آن مورد بحث است)[۱۷] به تدریج جایگزین زبان سومری به عنوان زبان گفتاری بین‌النهرین شد، اما سومری به عنوان یک زبان مقدس، تشریفاتی، ادبی و علمی در بین‌النهرین تا قرن اول بعد از میلاد همچنان استفاده می‌شد.
ادبیات
ویرایشدر دوران امپراتوری بابل، کتابخانه‌هایی در شهرها و معابد وجود داشت. یک ضرب‌المثل قدیمی سومری می‌گوید: «کسی که در مکتب کاتبان سرآمد باشد، باید با سحر برخیزد». زنان و همچنین مردان خواندن و نوشتن را آموختند،[۱۸] و برای بابلیان سامی، این آموزش شامل دانش زبان منقرض شده سومری و هجایی پیچیده و گسترده بود.
مقدار قابل توجهی از ادبیات بابلی از اصل سومری ترجمه شد و زبان دین و قانون تا مدت‌ها زبان پیوندی قدیمی سومری بود. واژگان، دستور زبان‌ها و ترجمه‌های بین خطی برای استفاده دانش آموزان و نیز تفسیرهایی بر متون قدیمی‌تر و توضیحات کلمات و عبارات مبهم گردآوری شد. کاراکترهای هجا همگی مرتب و نامگذاری شدند و فهرست‌های مفصلی تهیه شد.
بسیاری از آثار ادبی بابلی هنوز هم امروزه مورد مطالعه قرار می‌گیرند. یکی از معروف‌ترین آنها حماسه گیلگمش در دوازده کتاب بود که توسط یکی از سین‌لقی‌یونینی‌ها از سومری اصلی ترجمه و بر اساس یک اصل نجومی تنظیم شده بود. هر بخش شامل داستان یک ماجراجویی در زندگی حرفه‌ای گیلگمش است. کل داستان یک محصول ترکیبی است، اگرچه احتمال می‌رود که برخی از داستان‌ها به‌طور مصنوعی به شخصیت مرکزی متصل شده باشند.
علم و فناوری
ویرایشریاضیات
ویرایش
ریاضیات و علوم بین‌النهرین بر اساس یک دستگاه اعداد پایه ۶۰ (سکساجسیمال) بود. این دستگاه اعداد، مبنای ساعت ۶۰ دقیقه‌ای، روز ۲۴ ساعته و دایره ۳۶۰ درجه امروزی است. تقویم سومری، قمری بود و سه هفته هفت روزه در یک ماه قمری داشت. این شکل از ریاضیات در نقشه‌کشی اولیه بسیار مؤثر بود. بابلی‌ها همچنین قضایایی در مورد چگونگی اندازه‌گیری مساحت چندین شکل و حجم داشتند. آنها محیط یک دایره را سه برابر قطر و مساحت آن را یک دوازدهم مربع محیط اندازه گرفتند که اگر π عدد ۳ در نظر گرفته شود درست است. حجم یک استوانه به عنوان حاصل ضرب مساحت قاعده و ارتفاع در نظر گرفته شد؛ با این حال، حجم یک مخروط ناقص یا یک هرم مربع‌القاعده به اشتباه به عنوان حاصل ضرب ارتفاع و نیمی از مجموع قاعده‌ها در نظر گرفته شد. همچنین، اخیراً کشفی وجود داشت که در آن یک لوح π را به عنوان ۲۵/۸ (۳٫۱۲۵ به جای ۳٫۱۴۱۵۹~) استفاده می‌کرد. مایل بابلی نیز در جهان شهرت دارد که میزان آن هفت برابر مایل مدرن (۱۱ کیلومتر) بود. این اندازه‌گیری برای فواصل در نهایت به یک مایل-زمان تبدیل شد که برای اندازه‌گیری سفر خورشید استفاده می‌شد، و به این طریق زمان را نشان می‌داد.[۱۹]
جبر
ویرایش
ریشه‌های جبر را می‌توان در بابلی باستان جستجو کرد[۲۰] که یک سیستم حسابی پیشرفته ایجاد کردند که با آن قادر به انجام محاسبات به روش الگوریتمی بودند.
لوح گلی بابلی با شماره YBC 7289 (حدود ۱۸۰۰ تا ۱۶۰۰ قبل از میلاد)، تقریبی برای √2 را در چهار رقم مبنای ۶۰ نشان می‌دهد که تا حدود شش رقم اعشار درست است،[۲۱] و نزدیک‌ترین نمایش سه مکانی ممکن سکساجسیمال از √2 است:
بابلی‌ها به جواب‌های دقیق علاقه‌مند نبودند، بلکه بیشتر به دنبال تقریب‌ها بودند، و بنابراین معمولاً از درونیابی خطی برای تقریب مقادیر میانی استفاده می‌کردند.[۲۲] یکی از معروف‌ترین لوح‌ها، لوح پلیمپتن ۳۲۲ است که در حدود ۱۹۰۰–۱۶۰۰ قبل از میلاد ساخته شد، که جدولی از سه‌گانه فیثاغورثی را ارائه می‌دهد و برخی از پیشرفته‌ترین ریاضیات قبل از ریاضیات یونانی را نشان می‌دهد.[۲۳]
اخترشناسی
ویرایشاز زمان سومریان، کشیشان معابد تلاش می‌کردند تا رویدادهای جاری را با موقعیت‌های خاصی از سیارات و ستارگان مرتبط کنند. این امر تا زمان آشور ادامه یافت، زمانی که فهرست‌های لیمو به‌عنوان تداعی سال به سال رویدادها با موقعیت‌های سیاره‌ای ایجاد شدند، که از زمانی که تا به امروز باقی مانده‌اند، امکان تداعی دقیق نسبی با تاریخ‌گذاری مطلق را برای ایجاد تاریخ بین‌النهرین فراهم می‌کنند.
ستاره‌شناسان بابلی در ریاضیات بسیار ماهر بودند و می‌توانستند خورشیدگرفتگی‌ها و انقلابین را پیش‌بینی کنند. خردمندان تصور می‌کردند که هر چیزی در نجوم هدفی دارد. بیشتر این تصورات مربوط به دین‌ها و پیشگویی‌ها بود. اخترشناسان بین‌النهرین یک تقویم ۱۲ ماهه را بر اساس چرخه‌های ماه طراحی کردند. آنها سال را به دو فصل تقسیم کردند: تابستان و زمستان. خاستگاه ستاره‌شناسی و همچنین طالع‌بینی از این زمان است.
پزشکی
ویرایشقدیمیترین متون بابلی در مورد پزشکی به دوره بابلی قدیم در نیمه اول هزاره دوم قبل از میلاد بازمی‌گردد. با این حال، گسترده‌ترین متن پزشکی بابلی، کتاب راهنمای تشخیصی است که توسط اُمَنُو، یا خردمند ارشد، اساگیل کین آپلی از بورسیپا،[۲۴] در زمان پادشاهی بابلی اداد اپلا ایدینا (۱۰۶۹–۱۰۴۶ قبل از میلاد مسیح) نوشته شده است.[۲۵]
همراه با طب معاصر مصر، بابلی‌ها مفاهیم تشخیص پزشکی، پیش آگهی، معاینه بالینی، تنقیه،[۲۶] و نسخه‌نویسی را معرفی کردند. علاوه بر این، کتاب راهنمای تشخیصی روش‌های درمانی و علت‌شناسی و استفاده از تجربه‌گرایی، منطق و عقلانیت را در تشخیص، پیش آگهی و درمان معرفی کرد.[۲۷]
فناوری
ویرایشمردم بین‌النهرین فناوری‌های بسیاری از جمله فلزکاری و مس، ساخت شیشه و چراغ، پارچه بافی، کنترل سیلاب، ذخیره آب و آبیاری را اختراع کردند. آنها همچنین یکی از اولین جوامع عصر برنز در جهان بودند. آنها از مس، برنز و طلا توسعه پیدا کرده و به آهن رسیدند. کاخ‌ها با صدها کیلوگرم از این فلزات بسیار گران‌قیمت تزئین شده بودند. همچنین از مس، برنز و آهن برای ساخت زره و همچنین سلاح‌های مختلف مانند شمشیر، خنجر، نیزه و گرز استفاده می‌شد.
بر اساس یک فرضیه اخیر، پیچ ارشمیدس ممکن است توسط سناخریب، پادشاه آشور، برای سیستم‌های آبی باغ‌های معلق بابل و نینوا در قرن هفتم قبل از میلاد استفاده شده باشد، اگرچه تصور عمده بر این است که پیچ ارشمیدس یک اختراع یونانی در دوران بعد است.[۲۸] بعدها در دوره اشکانیان یا ساسانیان باتری بغداد که احتمالاً اولین باتری جهان بود در بین‌النهرین ساخته شد.[۲۹]
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ جمع نویسندگان (۱۳۸۴). تاریخ ایران و جهان (۱). شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران. pp. ۱۵–۲۲. ISBN 964-05-0734-2.
- ↑ "University of Cambridge, Department of Archaeology". www.arch.cam.ac.uk (به انگلیسی). p. Ancient Mesopotamia, the land of the Tigris and Euphrates Rivers, now lies mostly in modern Iraq and northeastern Syria, together with southeastern Turkey and western Iran.
- ↑ "Encyclopedia Britannica" (به انگلیسی). p. but the region can be broadly defined to include the area that is now eastern Syria, southeastern Turkey, and most of Iraq.
- ↑ "livescience.com" (به انگلیسی). p. Mesopotamia refers to a broad area that can include all of Iraq, eastern Syria, southeast Turkey, parts of western Iran and Kuwait.
- ↑ Liverani, Mario (December 4, 2013). The Ancient Near East. p. 549.
- ↑ Saggs, Henry William Frederick (1984). The Might That Was Assyria. p. 128. ISBN 0-283-98961-0.
- ↑ Milton-Edwards, Beverley (May 2003). "Iraq, past, present and future: a thoroughly-modern mandate?". History & Policy. United Kingdom: History & Policy. Archived from the original on 8 December 2010. Retrieved 9 December 2010.
- ↑ داریوش اکبرزاده، کتیبه‌های پهلوی، ص32
- ↑ «بین‌النهرین دقیقاً کجاست و نام فارسی آن چیست؟!». خبرگزاری آنا. ۲۰۲۰-۰۱-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۲۲.
- ↑ حسن طلایی (1390)، باستان‌شناسی پیش از تاریخ بین‌النهرین، انتشارات سمت، ص5.
- ↑ برای اطلاعات فراگیر در این باره رجوع کنید به کتاب مرتضی راوندی، تاریخ اجتماعی ایران، جلد۱.
- ↑ گای لسترینج، جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی، انتشارات علمی و فرهنگی، ص ۲۶.
- ↑ Pollock, Susan (1999), Ancient Mesopotamia. The Eden that never was, Case Studies in Early Societies, Cambridge: Cambridge University Press, p. 2, ISBN 978-0-521-57568-3
- ↑ "Ancient History in depth: Mesopotamia". BBC History. Archived from the original on 28 June 2017. Retrieved 21 July 2017.
- ↑ Finkelstein, J.J. (1955), "Subartu and Subarian in Old Babylonian Sources", (Journal of Cuneiform Studies Vol 9, No. 1)
- ↑ Guo, Rongxing (2017). An Economic Inquiry into the Nonlinear Behaviors of Nations: Dynamic Developments and the Origins of Civilizations. Palgrave Macmillan. p. 23. ISBN 978-3-319-48772-4. Archived from the original on 14 April 2021. Retrieved 8 July 2019.
It was not until the widespread use of a syllabic script was adopted under Sargon's rule that significant portions of Sumerian population became literate.
- ↑ Woods C. 2006 "Bilingualism, Scribal Learning, and the Death of Sumerian". In S.L. Sanders (ed) Margins of Writing, Origins of Culture: 91–120 Chicago [۱] بایگانی‌شده در ۲۹ آوریل ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine
- ↑ Tetlow, Elisabeth Meier (28 December 2004). Women, Crime and Punishment in Ancient Law and Society: Volume 1: The Ancient Near East. p. 75. ISBN 978-0-8264-1628-5. Archived from the original on 22 May 2020. Retrieved 20 June 2015.
- ↑ Eves, Howard (1969). An Introduction to the History of Mathematics. Holt, Rinehart and Winston. p. 31. ISBN 978-0-03-074550-8.
- ↑ Struik, Dirk J. (1987). A Concise History of Mathematics. New York: Dover Publications. ISBN 978-0-486-60255-4.
- ↑ Fowler and Robson, p. 368. Photograph, illustration, and description of the root(2) tablet from the Yale Babylonian Collection بایگانی‌شده در ۲۰۱۲-۰۸-۱۳ توسط Wayback Machine High resolution photographs, descriptions, and analysis of the root(2) tablet (YBC 7289) from the Yale Babylonian Collection بایگانی‌شده در ۱۲ ژوئیه ۲۰۲۰ توسط Wayback Machine
- ↑ (Boyer 1991، "Mesopotamia" p. 30): "Babylonian mathematicians did not hesitate to interpolate by proportional parts to approximate intermediate values. Linear interpolation seems to have been a commonplace procedure in ancient Mesopotamia, and the positional notation lent itself conveniently to the rile of three. [...] a table essential in Babylonian algebra; this subject reached a considerably higher level in Mesopotamia than in Egypt. Many problem texts from the Old Babylonian period show that the solution of the complete three-term quadratic equation afforded the Babylonians no serious difficulty, for flexible algebraic operations had been developed. They could transpose terms in an equations by adding equals to equals, and they could multiply both sides by like quantities to remove fractions or to eliminate factors. By adding to they could obtain for they were familiar with many simple forms of factoring. [...]Egyptian algebra had been much concerned with linear equations, but the Babylonians evidently found these too elementary for much attention. [...] In another problem in an Old Babylonian text we find two simultaneous linear equations in two unknown quantities, called respectively the "first silver ring" and the "second silver ring.""
- ↑ Joyce, David E. (1995). "Plimpton 322". Archived from the original on 8 March 2011. Retrieved 3 June 2022.
The clay tablet with the catalog number 322 in the G. A. Plimpton Collection at Columbia University may be the most well known mathematical tablet, certainly the most photographed one, but it deserves even greater renown. It was scribed in the Old Babylonian period between -1900 and -1600 and shows the most advanced mathematics before the development of Greek mathematics.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ H.F.J. Horstmanshoff, Marten Stol, Cornelis Tilburg (2004), Magic and Rationality in Ancient Near Eastern and Graeco-Roman Medicine, p. 99, Brill Publishers, شابک ۹۰−۰۴−۱۳۶۶۶−۵.
- ↑ H.F.J. Horstmanshoff, Marten Stol, Cornelis Tilburg (2004), Magic and Rationality in Ancient Near Eastern and Graeco-Roman Medicine, p. 99, Brill Publishers, شابک ۹۰−۰۴−۱۳۶۶۶−۵.
- ↑ H.F.J. Horstmanshoff, Marten Stol, Cornelis Tilburg (2004), Magic and Rationality in Ancient Near Eastern and Graeco-Roman Medicine, pp. 97–98, Brill Publishers, شابک ۹۰−۰۴−۱۳۶۶۶−۵.
- ↑ H.F.J. Horstmanshoff, Marten Stol, Cornelis Tilburg (2004), Magic and Rationality in Ancient Near Eastern and Graeco-Roman Medicine, pp. 97–98, Brill Publishers, شابک ۹۰−۰۴−۱۳۶۶۶−۵.
- ↑ Stephanie Dalley and John Peter Oleson (January 2003). "Sennacherib, Archimedes, and the Water Screw: The Context of Invention in the Ancient World", Technology and Culture 44 (1).
- ↑ Twist, Jo (20 November 2005), "Open media to connect communities", BBC News, archived from the original on 17 May 2019, retrieved 6 August 2007
پیوند به بیرون
ویرایش
- Ancient Mesopotamia – timeline, definition, and articles at World History Encyclopedia
- Mesopotamia – introduction to Mesopotamia from the British Museum
- By Nile and Tigris, a narrative of journeys in Egypt and Mesopotamia on behalf of the British museum between the years 1886 and 1913, by Sir E. A. Wallis Budge, 1920 (a searchable facsimile at the University of Georgia Libraries; DjVu & layered PDF format)
- Mesopotamian Archaeology بایگانی‌شده در ۱۵ فوریه ۲۰۰۵ توسط Wayback Machine, by Percy S. P. Handcock, 1912 (a searchable facsimile at the University of Georgia Libraries; DjVu & "layered PDF format" (PDF). Archived from the original (PDF) on 7 October 2005. Retrieved 19 September 2005. (12.8 MB))