در حال ویرایش آشوری‌ها

{{Infobox ethnic group
| group = آشوری‌ها<ref>transliterate Aramaic [[ا|Aleph]] {{script|Armi|[[ا|ܐ]]}}. Nicholas Awde, Nineb Limassu, Nicholas Al-Jeloo, ''Modern Aramaic Dictionary & Phrasebook: (Assyrian/Syriac)'' (2007), {{ISBN|978-0-7818-1087-6|en}}, p. 4; see also [[Names of Syriac Christians]].</ref>
| caption    =از بالا سمت چپ: [[آشور-ناصیر-پال دوم]]، [[افرایم سوری]]، [[عمو بابا]] و [[آقا پطروس]] (چند تن از آشوریان سرشناس)
| population = '''۳٫۳–۴٫۲ میلیون'''<ref>[http://www.unpo.org/article/7859], [[UNPO]] estimates</ref><ref>[http://www.jaas.org/edocs/v10n2/yoab2.pdf]</ref><ref name="nineveh.com">{{یادکرد وب |نشانی=http://www.nineveh.com/parpola_eng.pdf |عنوان=نسخه آرشیو شده |بازبینی=۴ نوامبر ۲۰۱۴ |archive-date=۱۰ اوت ۲۰۱۷ |archive-url=https://web.archive.org/web/20170810030103/http://www.nineveh.com/parpola_eng.pdf |url-status=dead }}</ref>
| region1          = '''[[آشور (سرزمین)]]:'''
| pop1             = <!-- Numbers can vary -->
| region2          = {{پرچم|سوریه}}
| pop2             = ۲۰۰٬۰۰۰–۸۷۷٬۰۰۰ (تا پیش‌از [[جنگ داخلی سوریه]])
| ref2             =<ref name="al-monitor.com">{{cite web|url=http://www.al-monitor.com/pulse/security/2014/04/syria-assyrians-threat-crisis.html|title=Syria's Assyrians threatened by extremists – Al-Monitor: the Pulse of the Middle East|work=Al-Monitor|access-date=18 February 2015|date=2014-04-28}}</ref><ref>"Prior to the start of the war in Syria, it is estimated that the country was home to approximately 200,000 ethnic Assyrians" [https://www.assyrianpolicy.org/syria Syria: Assyrian Policy Institute]</ref><ref>"The Assyrian population in Iraq, estimated at approximately 200,000, constitutes the largest remaining concentration of the ethnic group in the Middle East." [http://www.assyrianpolicy.org/ Assyrian Policy Institute's Erasing the Legacy of the Khabour: Destruction of Assyrian Cultural Heritage in the Khabour Region of Syria]</ref><ref name="Today's Zaman">[https://web.archive.org/web/20110812191457/http://www.todayszaman.com/newsDetail_getNewsById.action?load=detay&link=140085 Turkey-Syria deal allows Syriacs to cross border for religious holidays] "An estimated 25,000 Syriacs live in Turkey, while Syria boasts some 877,000."</ref>
| region3          = {{پرچم|عراق}}
| pop3             = ۱۵۰٬۰۰۰–۲۰۲٬۰۰۰
| ref3             =<ref name="Open Doors USA">{{cite web|url=https://www.opendoorsusa.org/christian-persecution/world-watch-list/iraq/|title=Open Doors USA - Iraq|work=Open Doors|access-date=۲۵ اكتبر ۲۰۲۱|archive-date=۷ آوریل ۲۰۱۵|archive-url=https://web.archive.org/web/20150407122029/https://www.opendoorsusa.org/christian-persecution/world-watch-list/iraq/|url-status=dead}}</ref><ref name="Shlama Foundation 2">{{cite web |url=https://www.shlama.org/population|title=Population Project |work=Shlama Foundation}}</ref><ref name="Erasing the Legacy of Khabour: Destruction of Assyrian Cultural Heritage in the Khabour Region of Syria 2">{{cite news|title= Erasing the Legacy of Khabour: Destruction of Assyrian Cultural Heritage in the Khabour Region of Syria|work=Assyrian Policy Institute}}</ref>
| region4          = {{پرچم|ترکیه}}
| pop4             = ۲۵٬۰۰۰
| ref4             =<ref>{{cite web |title= 2018 U.S. Department of State International Religious Freedom Report: Turkey |url=https://www.state.gov/reports/2018-report-on-international-religious-freedom/turkey/}}</ref>
| region5          = {{پرچم|ایران}}
| pop5             = ۷٬۰۰۰–۱۷٬۰۰۰
| ref5             =<ref>{{cite web |title= 2018 U.S. Department of State International Religious Freedom Report: Iran |url=https://www.state.gov/reports/2018-report-on-international-religious-freedom/iran/}}</ref>
| region6          = '''[[Assyrian–Chaldean–Syriac diaspora|پراکنده]]:'''
| pop6             = <!-- Numbers can vary -->
| region7          = {{پرچم|ایالات متحده}}
| pop7             = ۱۱۰٬۸۰۷–۶۰۰٬۰۰۰
| ref7             =<ref name="Data Access and Dissemination Systems DADS">{{cite web|url=http://factfinder.census.gov/faces/tableservices/jsf/pages/productview.xhtml?pid=ACS_11_1YR_S0201&prodType=table|archive-url=https://archive.today/20200212055845/http://factfinder.census.gov/faces/tableservices/jsf/pages/productview.xhtml?pid=ACS_11_1YR_S0201&prodType=table|url-status=dead|archive-date=12 February 2020|title=American FactFinder – Results|author=Data Access and Dissemination Systems (DADS)|access-date=18 February 2015}}</ref><ref name="factfinder2.census.gov">{{cite web|url=http://factfinder.census.gov/faces/tableservices/jsf/pages/productview.xhtml?pid=ACS_11_1YR_S0201&prodType=table |archive-url=https://archive.today/20200212055845/http://factfinder.census.gov/faces/tableservices/jsf/pages/productview.xhtml?pid=ACS_11_1YR_S0201&prodType=table |url-status=dead |archive-date=2020-02-12 |title=Selected Population Profile in the United States: 2011 American Community Survey 1-Year Estimates |publisher=Factfinder2.census.gov |access-date=2013-10-20}}</ref><ref>{{cite web |title=Assyrian Genocide Resolution Read in Arizona Assembly |url=http://www.aina.org/news/20200303173214.htm |website=www.aina.org}}</ref><ref>{{cite web |title=Arizona HCR2006 - TrackBill |url=https://trackbill.com/bill/arizona-house-concurrent-resolution-2006-assyrian-genocide-remembrance-day/1796482/ |website=trackbill.com |language=en}}</ref><ref>{{cite web |title=HCR2006 - 542R - I Ver |url=https://www.azleg.gov/legtext/54leg/2r/bills/hcr2006p.htm |website=www.azleg.gov}}</ref>
| region8          = {{پرچم|سوئد}}
| pop8             = ۱۵۰٬۰۰۰
| ref8             =<ref>{{cite news |last1=Nyheter |first1=SVT |title=Statministerns folkmordsbesked kan avgöra kommunvalet: "Underskatta inte frågan" |url=https://www.svt.se/nyheter/lokalt/sodertalje/statministerns-folkmordsbesked-kan-avgora-kommunvalet-underskatta-inte-fragan |website=SVT Nyheter |language=sv |date=9 May 2018}}</ref>
| region9         = {{پرچم|اردن}}
| pop9            = ۳۰٬۰۰۰–۱۵۰٬۰۰۰
| ref9            =<ref>{{cite web |title= Assyrian and Chaldean Christians Flee Iraq to Neighboring Jordan|url=https://www.christianheadlines.com/articles/assyrian-and-chaldean-christians-flee-iraq-to-neighboring-jordan-11542438.html}}</ref><ref>{{cite web |title= Brief History of Assyrians, AINA|url=http://www.aina.org/brief.html}}</ref>
| region10          = {{پرچم|آلمان}}
| pop10             = ۷۰٬۰۰۰–۱۰۰٬۰۰۰
| ref10             =<ref name="Borken">[https://web.archive.org/web/20111008014028/http://www.borkenerzeitung.de/lokales/kreis_borken/borken/1561426_Diskussion_zum_Thema_Aaramaeische_Christen_im_Kapitelshaus.html "Diskussion zum Thema 'Aaramäische Christen' im Kapitelshaus"] Borkener Zeitung {{In lang|de}} (archived link, 8 October 2011)</ref><ref name="remid">70,000 Syriac Christians according to [http://www.remid.de/remid_info_zahlen.htm REMID] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140528204944/http://www.remid.de/remid_info_zahlen.htm |date=۲۸ مه ۲۰۱۴ }} (of which 55,000 [[کلیسای ارتدکس سریانی]]).</ref>
| region11         = {{پرچم|لبنان}}
| pop11            = تا ۸۰٬۰۰۰
| ref11            =<ref>{{cite web |title= Lebanon: Assyrian Policy Institute|url=https://www.assyrianpolicy.org/lebanon}}</ref>
| region12         = {{پرچم|استرالیا}}
| pop12            = ۶۱٬۰۰۰ (۲۰۲۰)
| ref12            =<ref>{{cite web |title= |url=http://www.abs.gov.au/ausstats/abs@.nsf/Lookup/by%20Subject/2071.0~2016~Main%20Features~Cultural%20Diversity%20Article~20|archive-url=https://web.archive.org/web/20170709233002/http://www.abs.gov.au/ausstats/abs@.nsf/Lookup/by%20Subject/2071.0~2016~Main%20Features~Cultural%20Diversity%20Article~20|archive-date=2017-07-09}}</ref>
| region13         = {{پرچم|فرانسه}}
| pop13            = ۱۶٬۰۰۰
| ref13            =<ref name=Wieviorka166>{{Harvard citation no brackets|Wieviorka|Bataille|2007|pp=166}}</ref>
| region14         = {{پرچم|روسیه}}
| pop14            = ۱۴٬۰۰۰
| ref14            =<ref name="AINApop">{{Cite web|url=http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/Documents/Vol4/pub-04-04.xlsx|script-title=ru:НАСЕЛЕНИЕ ПО НАЦИОНАЛЬНОСТИ И ВЛАДЕНИЮ РУССКИМ ЯЗЫКОМ ПО СУБЪЕКТАМ РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ|website=Russian Federal State Statistics Service|language=ru|access-date=۴ نوامبر ۲۰۱۴|archive-date=۲۴ ژوئیه ۲۰۱۳|archive-url=https://web.archive.org/web/20130724092059/http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/Documents/Vol4/pub-04-04.xlsx|url-status=dead}}</ref>
| region15         = {{پرچم|کانادا}}
| pop15            = ۱۰٬۸۱۰
| ref15            =<ref>{{cite web |url=http://www12.statcan.gc.ca/nhs-enm/2011/dp-pd/dt-td/Rp-eng.cfm?TABID=2&LANG=E&APATH=3&DETAIL=0&DIM=0&FL=A&FREE=0&GC=0&GID=1118296&GK=0&GRP=0&PID=105396&PRID=0&PTYPE=105277&S=0&SHOWALL=0&SUB=0&Temporal=2013&THEME=95&VID=0&VNAMEE=&VNAMEF=&D1=0&D2=0&D3=0&D4=0&D5=0&D6=0 |title=2011 National Household Survey: Data tables |authors=[[اداره آمار کانادا]] |access-date=11 February 2014|date=2013-05-08}}</ref>
| region16         = {{پرچم|هلند}}
| pop16            = هزاران نفر{{گنگ|date=August 2021}}
| ref16            =<ref>{{cite web |last1=Emmanuel |first1=Ninos |title=Assyrians in the Netherlands|url=https://www.sbs.com.au/language/english/audio/assyrians-in-the-netherlands |website=SBS Assyrian |date=18 December 2018}}</ref>
| region17         = {{پرچم|یونان}}
| pop17            = ۶٬۰۰۰
| ref17            =<ref name=AthensNews>{{cite news|last=Tzilivakis|first=Kathy|title=Iraq's Forgotten Christians Face Exclusion in Greece|url=http://www.atour.com/news/international/20030623a.html|access-date=7 April 2012|newspaper=Athens News|date=10 May 2003}}</ref>
| region18         = {{پرچم|اسرائیل}}{{سخ}}{{•}} [[اورشلیم]]
| pop18            = ۵٬۰۰۰<ref>{{cite web |last1=Shams |first1=Alex |title=Learning the language of Jesus Christ |url=https://roadsandkingdoms.com/2015/learning-the-language-of-jesus-christ/ |website=Roads & Kingdoms |date=2 November 2015 |access-date=23 July 2019}}</ref>{{سخ}}۱٬۰۰۰<ref>{{cite web |title=The ethnic origin of Christians in Israel |url=http://parshan.co.il/index2.php?id=11204&lang=HEB |website=parshan.co.il |language=he}}</ref>
| region19         = {{پرچم|ارمنستان}}
| pop19            = ۲٬۷۶۹–۶٬۰۰۰
| ref19            =<ref name="census">{{Cite web|url=http://armstat.am/file/article/sv_03_13a_520.pdf|title=2011 Armenian Census|access-date=October 12, 2019}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://news.am/eng/news/133112.html|title = Assyrians in Armenia wish to have own representative in Parliament}}</ref>
| region20         = {{پرچم|اتریش}}
| pop20            = ۲٬۵۰۰–۵٬۰۰۰
| ref20            =<ref>{{cite web |title=Assyrische Bevölkerung weltweit |url=https://bethnahrin.de/assyrer/assyrische-bevoelkerung-weltweit/ |website=bethnahrin |access-date=24 June 2019}}</ref><ref>{{cite web |last1=Özkan |first1=Duygu |title=Die christlichen Assyrer zu Wien |url=https://diepresse.com/home/panorama/religion/745254/Die-christlichen-Assyrer-zu-Wien |website=DiePresse |date=31 March 2012 |access-date=24 June 2019}}</ref>
| region21         = {{پرچم|بریتانیا}}
| pop21            = ۳٬۰۰۰–۴٬۰۰۰
| ref21            =<ref>"This figure is an estimate from the Assyrian Cultural and Advice Centre" [https://www.anthro.ox.ac.uk/sites/default/files/anthro/documents/media/jaso26_3_1995_241_255.pdf] at [https://www.anthro.ox.ac.uk/ Iraqi Assyrians in London: Beyond the 'Immigrant/Refugee' Divide; Journal of the Anthropological Society of Oxford, 1995]</ref>
| region22         = {{پرچم|گرجستان}}
| pop22            = ۳٬۲۹۹
| ref22            =<ref>"According to the 1989 population census, there were 5,200 Assyrians in Georgia (0.1 percent); according to the 2002 census, their number dropped to 3,299, while their percentage remained the same" [http://www.syriacstudies.com/AFSS/Syriac_Articles_in_English/Entries/2010/1/13_THE_ASSYRIANS_OF_GEORGIA__ETHNIC_SPECIFICS_SHOULD_BE_PRESERVED_Mamuka_KOMAKHIA.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20211025203901/http://www.syriacstudies.com/AFSS/Syriac_Articles_in_English/Entries/2010/1/13_THE_ASSYRIANS_OF_GEORGIA__ETHNIC_SPECIFICS_SHOULD_BE_PRESERVED_Mamuka_KOMAKHIA.html |date=۲۵ اكتبر ۲۰۲۱ }} [The Assyrians of Georgia: Ethnic Specifics Should Be Preserved in the Journal of Central Asia and the Caucasus]</ref><ref>{{cite web|url=http://www.ecoi.net/189322::georgia/324351.316658.8309...lk.566738/others.htm|title=Georgia – ecoi.net – European Country of Origin Information Network|access-date=18 February 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20141105030638/http://www.ecoi.net/189322::georgia/324351.316658.8309...lk.566738/others.htm|archive-date=2014-11-05|url-status=dead}}</ref>
| region23         = {{پرچم|اوکراین}}
| pop23            = ۳٬۱۴۳
| ref23            =<ref>[http://2001.ukrcensus.gov.ua/results/nationality_population/nationality_popul1/ State statistics committee of Ukraine – National composition of population, 2001 census] (Ukrainian)</ref>
| region24         = {{پرچم|نیوزیلند}}
| pop24            = ۱٬۴۹۷
| ref24            =<ref name="StatNZ">{{cite web |title= 2013 Census ethnic group profiles: Assyrian |url= http://archive.stats.govt.nz/Census/2013-census/profile-and-summary-reports/ethnic-profiles.aspx?request_value=24764&parent_id=24761&tabname=#24764 |publisher= Statistics New Zealand |access-date= 13 March 2018 |archive-date= ۲۴ دسامبر ۲۰۱۸ |archive-url= https://web.archive.org/web/20181224190952/http://archive.stats.govt.nz/Census/2013-census/profile-and-summary-reports/ethnic-profiles.aspx?request_value=24764&parent_id=24761&tabname=#24764 |url-status= dead }}</ref>
| region25         = {{پرچم|دانمارک}}
| pop25            = ۷۰۰
| ref25            =<ref>{{cite news |last1=Fenger-Grøndahl |first1=Af Malene |title=Assyrer: At vi har vores eget sted, styrker min følelse af at høre til i Danmark |url=https://www.kristeligt-dagblad.dk/kirke-tro/vi-har-vores-eget-sted-styrker-min-tro-og-min-foelelse-af-hoere-til-i-danmark |access-date=31 March 2019 |work=Kristeligt Dagblad |date=1 May 2017 |language=da}}</ref>
| region26         = {{پرچم|قزاقستان}}
| pop26            = ۳۵۰
| ref26            =<ref>{{cite web|url=http://www.astanatimes.com/2014/12/assyrian-community-kazakhstan-survived-dark-times-now-focuses-education/|title=Assyrian Community in Kazakhstan Survived Dark Times, Now Focuses on Education|work=The Astana Times|access-date=18 February 2015|date=2014-12-19}}</ref>
| languages        = [[زبان سریانی|زبان‌های سریانی]]{{سخ}}([[زبان‌های آرامی نو|آرامی نو]]، [[آرامی نو آشوری|کلدانی]] و [[گویش طوریه|طوریه]])
| religions        = عموما [[مسیحیت سریانی]] و اقلیتی [[یهودیت]] و [[اسلام]]
| region27         = {{پرچم|فنلاند}}
| pop27            = ۳۰۰
| ref27            =<ref>{{cite web|url=http://www.aina.org/news/20071018142453.htm|title=Assyrian Association Founded in Finland|publisher=aina.org|access-date=18 February 2015}}</ref>
| related    = [[مردم عرب]],{{sfn|Kalpakian|2011|p=30}} [[یهودیان]],{{sfn|Kalpakian|2011|p=30}} [[مندائیان]]
|image=Assyrians1.jpg}}
[[پرونده:FlagofAssyria.svg|بندانگشتی|280px|[[پرچم آشوریان|پرچم آشوری‌ها]]، که از نشان ایزد [[آشور (ایزد)|آشور]] و [[شمش (ایزد)|شمش]] تشکیل شده است.<ref>{{cite web |url=http://www.crwflags.com/fotw/flags/assyria.html |title=آشور |publisher=Crwflags.com |date= |accessdate=۲۰۰۸–۱۱–۱۶ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081012054550/http://www.crwflags.com/fotw/Flags/assyria.html |archivedate=۱۲ اکتبر ۲۰۰۸ |dead-url=yes}}</ref>]]

'''آشوری‌ها'''{{efn|آشوری‌ها، با نام‌های آسوری‌ها، کلدانی‌ها، آرامی‌ها و سُریانی‌ها نیز شناخته می‌شوند.}}، مردمی هستند که ریشه آن‌ها به [[سامی (قوم)|مردم سامی]] در [[بین‌النهرین]] باستان می‌رسد.  آن‌ها علاوه بر زبان محل سکونت خود، به زبان [[آرامی نو آشوری]] (زبانی از خانواده [[زبان‌های سامی]]) سخن می‌گویند و بیشتر آن‌ها پیرو [[مسیحیت سریانی]] هستند.{{sfn|Laing-Marshall|2005|p=149}} [[آشور (سرزمین)|سرزمین آشوری‌ها]] اکنون در شمال کشور [[عراق]] (استان‌های [[استان دهوک|دهوک]] و [[استان نینوا|نینوا]])، جنوب شرقی [[ترکیه]] (در منطقه‌ی [[حکاری (منطقه)|حکاری]] و [[طور عبدین]])، شمال شرقی [[سوریه]] ([[استان حسکه]]) قرار دارد.{{sfn|Laing-Marshall|2005|p=149-150}} 

در طول قرن گذشته میلادی بسیاری از آشوری‌ها به نقاط دیگر دنیا از جمله [[قفقاز]]، [[آمریکای شمالی]]، [[اروپا]] و [[استرالیا]] مهاجرت کردند. حوادثی چون [[کشتارهای دیاربکر]]، [[نسل‌کشی آشوری‌ها]] (همراه با [[نسل‌کشی یونانیان|نسل‌کشی یونانی‌ها]] و [[نسل‌کشی ارمنی‌ها]]) توسط [[امپراتوری عثمانی]] در طول [[جنگ جهانی اول]]، [[کشتار سمیل]] در ۱۹۳۳ در عراق، سیاست‌های [[ملی‌گرایی عربی]]، [[حزب عربی سوسیالیستی بعث|حزب بعث عراق]] و [[انقلاب ۱۳۵۷|انقلاب ۱۳۵۷ ایران]]، حمله [[داعش]] و اشغال مناطقی از عراق و سوریه، از عوامل [[برون‌کوچی]] آشوری‌ها بوده‌اند.<ref>{{Cite web|url=http://www.aina.org/news/20160721201009.htm|title=Falling for ISIS Propaganda About Christians|website=www.aina.org}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.aina.org/articles/dtcitaic.htm|title=Documenting The Crisis In The Assyrian Iranian Community|author=Eden Naby}}</ref>

تخمین زده می‌شود که تعداد آشوری‌های جهان ۵ میلیون نفر باشد. تعداد [[آشوریان ایران|آشوری‌های ایران]] تا پیش از انقلاب ۱۳۵۷ حدود ۷۰ تا ۹۰ هزار نفر بود. بیشتر جمعیت آشوری‌ها در شهرهای [[ارومیه|اروميه]]، [[تهران]]، [[شاهین‌شهر|شاهين شهر]]، [[سلماس]]، [[تبریز|تبريز]]، [[اهواز]]، [[همدان]]، [[کرمانشاه|كرمانشاه]]، [[شیراز|شيراز]]، [[مشهد]]، [[بندرعباس]]، [[بندر ماهشهر|ماهشهر]]، [[بابلسر]]، [[بندر انزلی]]، [[فردیس|فرديس]] و [[قزوین|قزوين]] واقع شده‌است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=مرکز تحقیقات، مطالعات و مقالات آشور|نشانی=http://www.ashour.ir/ContentDetails.aspx?ContentId=2104|وبگاه=وبگاه آشور|بازبینی=2023-08-23}}</ref> 

بیشتر آشوری‌ها، [[مسیحیت سریانی]] و عموما پیرو [[کلیسای کاتولیک کلدانی]]، [[کلیسای آشوری مشرق]] و [[کلیسای باستانی مشرق]] و عده‌ای دیگر پیرو [[کلیسای کاتولیک سریانی]] یا [[کلیسای ارتدکس سریانی]] هستند.<ref name="9780313321092 p206">{{cite book|title=Encyclopedia of the Stateless Nations: A-C|url=https://archive.org/details/encyclopediaofst0001mina|first=James|last=Minahan|year=2002|isbn=9780313321092|page=[https://archive.org/details/encyclopediaofst0001mina/page/206 206]|publisher=Greenwood Publishing Group|quote=The Assyrians, although closely assiociated with their Christian religion, are divided among a number of Christian sects. The largest denominations are the Chaldean Catholic Church with about 45% of the Assyrian population, the Syriac Orthodox with 26%, the Assyrian Church of the East with 19%, the free Orthodox Church of Antioch or Syriac Catholic Church with 4%, and various Protestant sects with a combined 6%.}}</ref><ref>For Assyrians as a Christian people, see

* [http://www.zindamagazine.com/html/archives/2000/zn112700.htm#TheLighthouse Joel J. Elias, The Genetics of Modern Assyrians and their Relationship to Other People of the Middle East ]</ref> آشوری‌های جهان بازماندهٔ قوم آشور نوه [[نوح]] پیامبر می‌باشند که در کتاب [[عهد عتیق]] بخش آفرینش به آن اشاره شده‌است.

آشوری‌ها در قرون اول اسلامی با ترجمهٔ علوم و معارف دنیای باستان به [[زبان عربی]] خدمت بزرگی به توسعهٔ دانش در میان مسلمانان و نگهداری آثار علمی دوران باستان کردند.{{مدرک}} بعضی از بزرگ‌ترین دانشمندان و مترجمان [[خلافت|خلافت اسلامی]] از این مردم بودند. آشوری‌ها بعد از [[قرون وسطی]] مورد توجه [[کلیسای کاتولیک]] و پس از آن [[پروتستانتیسم|کلیسای پروتستان]] قرار گرفتند. در جریان حوادث ناشی از جنگ جهانی اول و حضور ارتش‌های [[امپراتوری روسیه|روسیه]] و عثمانی در آذربایجان و جنگ‌های قومی و مذهبی که پس از کشتن [[مارشیمون بنیامین]]، رهبر آشوری‌ها، آسیب‌های فراوان دیدند و بسیاری از آن‌‌ها ناگزیر به نقاط دیگر مهاجرت کردند.

== نام ==
آشوری‌های شمال [[عراق]] و [[سوریه]] که خود را آرامی می‌نامیدند، پس از گرویدن به [[مسیحیت]] خود را سریانی یا سوریایا نامیدند، تا از هم نژادان غیر مسیحی خود که آن‌ها را آرامایا می‌نامیدند، متمایز باشند.<ref name="مقایسه‌ای میان کلیساهای ارمنیان و آشوریان در استان آذربایجان غربی">{{یادکرد وب|نشانی=http://www.paymanonline.com/article.aspx?id=58EFFD4E-E1D6-4162-B788-211A3AD0DB08|عنوان=مقایسه‌ای میان کلیساهای ارمنیان و آشوریان در استان آذربایجان غربی|ناشر=فصلنامه فرهنگی پیمان|تاریخ=تابستان 1387|نویسنده=نادره شجاع دل|accessdate=۲۲ دسامبر ۲۰۰۵ archiveurl=https://web.archive.org/web/20141222072009/http://www.paymanonline.com/article.aspx?id=58EFFD4E-E1D6-4162-B788-211A3AD0DB08|archivedate=۲۲ دسامبر ۲۰۱۴|dead-url=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20141222072009/http://www.paymanonline.com/article.aspx?id=58EFFD4E-E1D6-4162-B788-211A3AD0DB08}}</ref>

== تاریخ ==
{{اصلی|تاریخ آشور}}
'''تاریخ امپراتوری آشور''' [[اقوام سامی]] از دیرباز در جستجوی آب و علفزار از جنوب [[شبه‌جزیره عربستان|شبه جزیره عربستان]] به سوی شمال این شبه جزیره حرکت می‌کردند و در شمال سکنی می‌گزیدند. البته تاریخ دقیق این حرکت و نیز مدت زمان آن مشخص نیست، امّا آثار و شواهدی در دست است که نشان می‌دهند این توده‌های متراکم در اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد به [[میانرودان]] رسیدند و دنباله آنان همچنان به صورت سیلی از جنوب به طرف شمال در حرکت بودند. آشوری‌ها به‌سرعت شروع به ساخت شهرهای جدید کردند و به‌تدریج بر پیشرفت آنان در تمام زمینه‌های فرهنگی و نظامی افزوده شد.

== جمعیت‌شناسی ==
[[پرونده:Assyrian world population.png|thumb|جمعیت جهانی آشوریان
{{legend|#440055|بیش از ۵۰۰٬۰۰۰}}
{{legend|#aa00d4|۱۰۰٬۰۰۰ - ۵۰۰٬۰۰۰}}
{{legend|#dd55ff|۵۰٬۰۰۰ - ۱۰۰٬۰۰۰}}
{{legend|#eeaaff|۱۰٬۰۰۰ - ۵۰٬۰۰۰}}
{{legend|#F9D6FE|کمتر از ۱۰٬۰۰۰}}]]

=== سرزمین ===
=== آزار و اذیت ===
* [[کشتارهای بدرخان]] در دهه ۴۰ سده ۱۹ میلادی
* [[کشتارهای دیاربکر]] بین سال‌های ۱۸۹۴–۱۸۹۶
* [[قتل‌عام آدانا]] در سال ۱۴ آوریل ۱۹۰۹ میلادی
* [[نسل‌کشی آشوری‌ها]] میان سالهای ۱۹۱۴ تا ۱۹۱۸
* [[کشتار سمیل]] در ۷ اوت ۱۹۳۳ میلادی
* [[عملیات انفال]] در سال ۱۹۸۸ تا ۱۹۸۹
* [[آزار آشوریان به‌دست داعش]] در اواسط سال ۲۰۱۴

=== دیاسپورا به معنای زندگی در دور از وطن مادری می‌باشد. ===
آشوریان پس از [[نسل‌کشی]] بزرگ برای زندگی آسوده و امن به کشورهای غربی رفتند.

== زبان و فرهنگ آشوری ==
زبان و فرهنگ آشوری از جمله گویش‌های نوین [[آرامی]] و در شمار زبان‌های [[سامی]] شرقی- شمالی است و با زبان آشوری باستانی تفاوت دارد. آشوریان به گویش‌های گوناگون آشوری سخن می‌گویند و می‌نویسند. ازجمله این گویش‌ها می‌توان اورمژیانا (گویش ارومیه‌ای) و صلمسنایا (گویش سلماسی) را نام برد. گویش اورمژیانا تنها گویش آسوری است که دست‌کم از حدود سال ۱۸۴۸ به این سو ادبیات مکتوب ویژه خود را پدیدآورده است. نخستین فراورده‌های مکتوب آشوریان، متون مذهبی بوده‌است. در پی آن اشعار و داستان‌هایی به این زبان پدید آمد. برگردان آثار ادبی از زبان‌های دیگر به شکل‌گیری ادبیات آشوری سرعت بخشید. [[مارتوما او دو]] مشهورترین شاعر آشوری است. از برجسته‌ترین نویسندگان آسوری می‌توان [[شموپیل بیت کولیا دگوپتایا]] و [[پیره سرمس]] (نویسنده تاریخ ادبیات آسوری به زبان آسوری) را نام برد.

«[[انجمن ادبی جوانان آشوری]]» در تهران مهم‌ترین مرکز ادبی آشوریان در ایران است. چاپ و انتشار مجلات گاه‌گاهی به زبان آسوری از [[محمدرضا پهلوی|دوره پهلوی دوم]] به این سو رونق داشته‌است. در ایران آشوریان اقلیتی رسمی به‌شمار می‌روند و نمایندگانی نیز در مجلس دارند.

== دین ==
آشوری‌ها نخستین قومی بودند که یکجا همه با هم مسیحی شدند. یکی از [[حواریون]] مسیح تمام آنان را در دریاچه ارومیه [[غسل تعمید]] داد.<ref name=" انجمن آشوری‌ها و کلدانی‌های ایران ">{{یادکرد وب |تاریخ بازبینی=۲۶ ژانویه ۲۰۱۴ |عنوان=انجمن آشوری‌ها و کلدانی‌های ایران |ناشر=کتاب اول |نشانی=http://www.avval.ir/articles/مراکز-مذهبی-اقلیت-ها/انجمن-آشوری-ها-و-کلدانی-های-ایران |پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20131207091343/http://www.avval.ir/articles/مراکز-مذهبی-اقلیت-ها/انجمن-آشوری-ها-و-کلدانی-های-ایران |تاریخ بایگانی=۷ دسامبر ۲۰۱۳ |dead-url=yes}}</ref> نسطوریت یا [[نستوری]] ریشه عمیقی در فرهنگ مردم آشوری دارد. با این حال عده ای نیز یعقوبی، کاتولیک کلدانی، مارونی و قلیلی نیز [[ارتدکس]] یونانی و پروتستان هستند. تسرت.<ref>[http://lib.eshia.ir/23022/1/211 آسوریان-دانشنامه بزرگ اسلامی]</ref> محلّمیان نیز از آشوریان محسوب می‌شوند.<ref>[[:en:Mhallami|ویکی انگلیسی]]</ref>

== ایرانیان آشوری ==
[[پرونده:Persiansyriansa.JPG|بندانگشتی|چپ|انگشتدان|280px|عکسی قدیمی از آشوریان سنندج.]]
{{اصلی|ایرانیان آشوری|فهرست ایرانیان آشوری}}
جمعیت آشوریان ایران در میانهٔ قرن نوزدهم میلادی به ۱۳۸۰۰۰ نفر می‌رسید<ref name="IBTRa">{{یادکرد|کتاب= '''ایران بین دو انقلاب'''|نویسنده = [[ارواند آبراهامیان]]|ترجمه= احمد گل‌محمّدی، محمّدابراهیم فتّاحی|ناشر =نشر نی|فصل=بخش یکم؛ پیشینهٔ تاریخی|صفحه=ص ۱۶|سال=۱۳۷۷|شابک= 964-312-363-4}}</ref> که عمدتاً در آذربایجان غربی ساکن بودند و به دو گروه عمدهٔ مذهبی [[نستوری]] و [[کاتولیک]] تقسیم می‌شوند.<ref name="IBTRb">{{یادکرد|کتاب= '''ایران بین دو انقلاب'''|نویسنده = [[ارواند آبراهامیان]]|ترجمه= احمد گل‌محمّدی، محمّدابراهیم فتّاحی|ناشر =نشر نی|فصل=بخش یکم؛ پیشینهٔ تاریخی|صفحه=ص ۲۱|سال=۱۳۷۷|شابک= 964-312-363-4}}</ref> جمعیت آشوریان ایران در میانهٔ قرن بیستم میلادی به ۲۰٬۰۰۰ نفر کاهش پیدا کرد.<ref name="IBTRa"/>

== جستارهای وابسته ==
{{درگاه|مسیحیت}}
* [[آزار آشوریان به‌دست داعش]]
* [[زبان آرامی باستان]]
* [[زبان سریانی]]
* [[الفبای آرامی]]
* [[امپراتوری آشور]]
* [[آشورشناسی]]
* [[ادیان میانرودان باستان#دین در امپراتوری نو آشوری|آیین باستانی آشوری‌ها]]
* [[نسل‌کشی آشوری‌ها]]
* [[جنگ استقلال آشوریان|جنگ استقلال آشوری‌ها]]
* [[اتحادیه جهانی آشوری‌ها]]
* [[کلیسای آشوری مشرق]]
== یادداشت ==
{{Notelist}}
== پانویس ==
{{پانویس|۲}}
== منابع ==
* [[دانشنامه دانش‌گستر]]، مؤسسه علمی- فرهنگی دانش‌گستر، ۱۳۸۹. ص ۲۸۱.

== برای مطالعهٔ بیشتر ==
* {{cite book |last=Gevargiz |first=Hannibal |date= |title=Famous Assyrian Women |url= https://books.google.com/books?id=C5l5CgAAQBAJ&pg=PT100&lpg=PT100&dq=نینای+مقدس&source=bl&ots=goOHucU4h0&sig=5MLMpWIPie2HtRsgdxMLJXnAKZY&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiXteTM9NrWAhULwlQKHdwCCxIQ6AEIRDAI#v=onepage&q=نینای%20مقدس&f=false|location= |publisher= |page= |isbn= |access-date=}}
* {{Cite book|last=Wigram|first=William Ainger|author-link=William Ainger Wigram|title=The Assyrians and Their Neighbours|year=1929|location=London|publisher=G. Bell & Sons|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.282998}}
* {{Cite book|last=Winkler|first=Dietmar W.|chapter=The Syriac Church Denominations: An Overview|title=The Syriac World|year=2019|location=London|publisher=Routledge|pages=|isbn=978-1-138-89901-8|chapter-url=https://books.google.com/books?id=E48JswEACAAJ}}
* {{Cite book|last=Wolk|first=Daniel P.|chapter=Assyrian Americans|title=Encyclopedia of Race, Ethnicity, and Society|year=2008|volume=1|location=Los Angeles|publisher=SAGE Publications|pages=|isbn=978-1-4129-2694-2|chapter-url=https://books.google.com/books?id=YMUola6pDnkC&pg=PA107}}
* {{Cite book|last=Yacoub|first=Joseph|author-link=Joseph Yacoub|title=Year of the Sword: The Assyrian Christian Genocide: A History|year=2016|location=New York|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-063346-2|url=https://books.google.com/books?id=t34jDgAAQBAJ}}
* {{Cite book|last=Yana|first=George V.|title=Ancient and Modern Assyrians: A Scientific Analysis|year=2008|location=Philadelphia|publisher=Xlibris Corporation|isbn=978-1-4653-1629-5|url=https://books.google.com/books?id=32HS_jUi4NEC}}

== پیوند به بیرون ==
* [http://www.ankawa.com/ وبگاه عنکاوا]
* [http://www.ashour.ir مرکز تحقیقات، مطالعات و مقالات آشور]
{{مردمان ایرانی‌تبار}}
{{پاصفحه مسیحیت سریانی}}
{{اقوام قفقاز}}
{{آسیایی‌های خارج از کشور}}
{{UNPO}}
{{مسیحیان ارتدکس شرقی و ارتدوکسی مشرقی}}

[[رده:آشوریان و سریانی‌ها]]
[[رده:آشوریان]]
[[رده:ارتدوکسی مشرقی در عراق]]
[[رده:افراد ایرانی آشوری‌تبار]]
[[رده:اقوام خاورمیانه]]
[[رده:اقوام در اتحادیه عرب]]
[[رده:اقوام در ارمنستان]]
[[رده:اقوام در ایران]]
[[رده:اقوام در ترکیه]]
[[رده:اقوام در سوریه]]
[[رده:اقوام در عراق]]
[[رده:اقوام در لبنان]]
[[رده:بومیان غرب آسیا]]
[[رده:تاریخ آشور]]
[[رده:مردم سامی]]
[[رده:مردمان باستانی]]
[[رده:هلال حاصل‌خیز]]
[[رده:ارتدوکسی مشرقی در ایران]]