Bjørnstjerne Bjørnson
Bjørnstjerne Bjørnson (Kvikne (Tynset, Hedmark), 8 desimber 1832 – Parys, 26 april 1910) wie in Noarske skriuwer, sjoernalist en politikus. Yn 1903 ûntfong Bjørnson de Nobelpriis foar de Literatuer. Hy is ek de auteur fan de tekst fan it Noarske folksliet Ja, vi elsker dette landet. Mei Henrik Ibsen, Jonas Lie en Alexander Kielland wurdt er rekkene ta de Grutte Fjouwer fan de Noarske letterkunde.
Yn 1857 publisearre Bjørnson Synnøve Solbakken, de earste fan syn boereromans. Yn 1858 waard dy folge troch Arne, yn 1860 troch En glad Gut ('In blide jonge'), en yn 1868 troch Fiskerjenten ('It fiskersfanke'). Dat binne de wichtichste fertsjintwurdigers fan syn boereferhalen, de bonde-fortellinger.[1]
Betiid wurk
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Bjørnson woe graach sêgen út it eachpunt fan boeren wei skriuwe, dy't de foarm fan nasjonale drama's krije moasten, saneamde folke-stykker. De earste dêrfan wie in ien-akter dy't him yn de 12e iuw ôfspile, Mellem Slagene (Tusken de slaggen), skreaun yn 1855 en útbrocht yn 1857. Hy waard foaral beynfloede troch de stúdzje fan Jens Immanuel Baggesen en Adam Gottlob Oehlenschläger by dit stik, skipe by in besite oan Kopenhagen. Mellem Slagene waard folge troch Halte-Hulda (Lamme Hulda) yn 1858, en Kong Sverre (Kening Sverre) yn 1861. Syn wichtichste wurk oant doe ta wie de politike trilogy Sigurd Slembe (Sigurd de Minne), útbrocht yn 1862
Bjørnson's hûshâlding
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Bjørnson wie de soan fan dûmny Peder Bjørnson en Inger Elise Nordraach. Hy boaske Karoline Reimers (1835-1934) yn 1858. Sy krigen seis bern, dêr't fiif fan folwoeksen waarden:
- Bjørn Bjørnson (1859–1942)
- Einar Bjørnson (1864–1942)
- Erling Bjørnson (1868–1959)
- Bergliot Bjørnson (1869–1953)
- Dagny Bjørnson (1871–1872)
- Dagny Bjørnson (1876–1974)
Wurk
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
- Mellem Slagene, ('Tusken de slaggen troch') sêge drama, 1857
- Synnøve Solbakken, boereferhaal, 1857
- Arne, 1859
- En glad Gut, ('In blide jonge) 1860
- Halte-Hulda, ('Lamme Hulda') 1858
- Kong Sverre, (Kening Sverre) 1861
- Sigurd Slembe, ('Sigurd de Minne') 1862
- Maria Stuart i Skotland, ('Mary Stuart yn Skotlân') 1863
- De Nygifte, ('De nij-trouden') 1865
- Fiskerjenten, 1868
- Arnljot Gelline, epyske rige 1870
- Digte og Sange, ('Gedichten en sangen') 1880
- Brudeslåtten, boereferhaal, 1872
- Sigurd Jorsalafar, sêge drama, 1872
- En fallit, ('De falliten ') drama, 1875
- Redaktøren, ('De redakteur') drama, 1875
- Kaptejn Mansana, (Kaptein Mansana) roman, 1875
- Kongen, ('De kening') 1877
- Magnhild, 1877
- Det ny system, ('It nije systeem') 1879
- Leonarda, 1879
- En hanske , 1883
- Støv, 1882
- Over ævne, første stykke, ('De minsklike macht te boppe - I') 1883
- Det flager i byen og på havnen, 1884
- På guds veje, ('Op God syn wize ') 1889
- Fred, oratoarium, 1891
- Over oevne, annet stykke, ('De minsklike macht te boppe - II') 1895
- Paul Lange og Tora Parsberg, 1898
- Daglannet, 1904
- Når den ny vin blomstrer, ('At de nije wyn bloeit') 1909
- Norges Vel, kantate, 1909
Keppeling om utens
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]| Boarnen, noaten en/as referinsjes: | ||
|
