Papers by Muhammed Hakan Çakmak
Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2024
Objective: The ecosystem services (ES) term is defined as all of the products, services, and bene... more Objective: The ecosystem services (ES) term is defined as all of the products, services, and benefits provided by ecosystems on earth to human beings and other living entities. In order to determine the ES capacity and integrating such data into management plans is a key element for nature conservation and sustainable land-use planning. Hence, a study was conducted, and the objective of this study was to determine the ES capacity of Mamak district (Ankara, Turkey) with an evaluation approach based on expert opinions using EUNIS habitat data.
Material and Methods: Besides raw scores obtained from experts with the evaluation approach based on expert opinions, the areal ES capacity (AESC) indices for each EUNIS habitat type were calculated, and maps were developed accordingly.
Results: The results obtained from this study showed that; (1) with raw scores, ES capacities of habitat types are very diverse for each ES type, (2) with AESC indices, almost all ES capacity class are same for each habitat type.
Conclusion: As a conclusion, it can be stated that the use of EUNIS habitat maps is applicable to assess ES capacities in such studies if and when the presence of such habitat data.
Türkiye için endemik ve dar yayılışlı türler olan Onosma beyazoglui Kandemir & Türkmen ve Psephel... more Türkiye için endemik ve dar yayılışlı türler olan Onosma beyazoglui Kandemir & Türkmen ve Psephellus erzincani Wagenitz & Kandemir, Erzincan ili İliç ve Kemah ilçelerindeki jipsli alanlarda yetişmektedir. Bu araştırmada, bu iki türe ait IUCN tehlike kategorilerinin güncellenmesi ve türlerin korunması için izleme planlarının oluşturulması amaçlanmıştır. Bu kapsamda, 2020-2021 yılları arasında vejetasyon dönemlerinde yapılan arazi çalışmalarında, türlerin birey sayımları yapılmış, koordinatları alınmış, türlere yönelik tehditler belirlenmiştir. Ayrıca, coğrafi bilgi sistemleri uygulamaları yardımıyla türlerin çevresel değişkenlerle olan ilişkilerinin analizi yapılmış, GeoCAT uygulaması aracılığıyla da türlerin yaşam ve yayılış alanlarının büyüklükleri hesaplanmıştır. Sonuç olarak, IUCN tehlike kategorisi O. beyazoglui için “CR (kritik)”, P. erzincani için “EN (tehlikede)” önerilmiştir. Ayrıca çalışma kapsamında, (1) O. beyazoglui’nin 1100-1300 m yükselti aralığı ile pozitif bir ilişki içinde olduğu, P. erzincani’nin ise 950-1000 m arasında ağırlıklı olarak yayılış gösterdiği, (2) O. beyazoglui ve P. erzincani türlerinin sırasıyla 0-30° ve 10-40° eğim aralıklarında yayılış gösterdiği, (3) her iki türün özellikle güneydoğu bakıyı ağırlıklı olarak tercih ettiği tespit edilmiştir. Bunun yanında, her iki tür için ayrı ayrı 5’er yıllık detaylı izleme planı hazırlanmıştır. Bu araştırma, hem bu iki türün korunması için altlık veriler sağlamakta, hem de tehlike altındaki diğer türler özelinde yapılacak çalışmalar için önemli bir model niteliğindedir.
EUNIS Habitat Sınıflandırması, uyumlaştırılmış açıklamalar ve Avrupa genelinde veri koleksiyonuna... more EUNIS Habitat Sınıflandırması, uyumlaştırılmış açıklamalar ve Avrupa genelinde veri koleksiyonuna olanak tanıyan, doğaldan yapaya, karasaldan tatlı ve tuzlu sulara tüm habitat tiplerini içeren, kapsamlı bir habitat sınıflandırma sistemidir. Bu derlemede, 2011-2020 yılları arasında EUNIS ile ilgili Türkiye’de yapılmış olan literatürdeki çalışmalar taranmıştır. Yapılan literatür taraması sonucunda, 3. seviyede toplam 140 EUNIS habitat tipi tespit edilmiştir. Ayrıca bu çalışmalarda, herhangi bir seviye kısıtlaması olmaksızın EUNIS’te tanımlı olmayan 26 yeni habitat tipinin olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak bu derleme, Türkiye genelinde EUNIS habitatlarının genel durumunu ortaya koymuş ve bu kapsamda genel bir değerlendirme imkânı sunmuştur. Bunun yanında bu çalışma, bu alanda araştırma yapacaklar için önemli bir altlık olacaktır.
Dünya nüfusunun yarısından fazlası kentsel alanlarda yaşamakta ve her geçen gün bu oran da kırsal... more Dünya nüfusunun yarısından fazlası kentsel alanlarda yaşamakta ve her geçen gün bu oran da kırsaldan kente göçün artması ile birlikte hızlı bir şekilde artmaya devam etmektedir. Kentsel alanlarda bulunan yeşil dokudan sağlanan ekosistem hizmetlerinin kentlerin sürdürülebilirliğindeki rolü oldukça büyüktür. Bu çalışmada, Ankara ili Mamak ilçesi sınırları içerisinde bulunan ağaçların taç örtüsünden sağlanan hava kalitesinin iyileştirilmesine yönelik düzenleyici ekosistem hizmetlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla hava kirliliğine neden olan atmosferik gazlar ve parçacık maddeler ile atmosferik karbonun yakalanması ve depolanmasına yönelik analizlerin yapılmasına imkân tanıyan; basit, kullanışlı ve hızlı sonuç veren bir model olan I-tree canopy kullanılmıştır. Çalışma kapsamında yapılan analiz sonuçları, %7,11’i taç örtüsüyle kaplı olan ilçede ağaçların yıllık 27370 ton CO2 tuttuğunu ve yaşam süreleri boyunca 687460 ton CO2 depoladığını göstermiştir. Ayrıca, yine taç örtüsünce bir yılda atmosferden 2,47 ton karbon monoksit (CO), 13,45 ton nitrojen dioksit (NO2), 133,91 ton ozon (O3), 8,47 ton kükürt dioksit (SO2), 6,51 ton PM2,5 ve 44,85 ton PM10 parçacık madde uzaklaştırıldığı hesaplanmıştır. Özetle ilçede, bir yılda toplam 27579,66 ton zararlı kirleticilerin atmosferden uzaklaştırıldığı (yaklaşık ekonomik karşılığı 1482800$) ve ağaçların yaşam süreleri boyunca 687460 ton CO2 depoladığı (yaklaşık ekonomik karşılığı 35246007$) ortaya konulmuştur. Sonuç olarak bu çalışma, Mamak ilçesi yeşil alan verilerini kullanarak taç örtüsü sayesinde sağlanan ekosistem hizmetlerini belirlemiş ve kentsel alanlardaki ekosistem hizmetleri çalışmalarının hem ekolojik hem de ekonomik bağlamda önemini vurgulamıştır.
In this paper, habitat diversity was studied for Mamak district, which is one of the extremely ac... more In this paper, habitat diversity was studied for Mamak district, which is one of the extremely active districts of Ankara in terms of a constantly growing urbanization rate. Within the scope of the research, the habitat types of the studied area were determined and mapped in accordance with EUNIS Habitat Classification by using several GIS data (CORINE Land Cover data, forest stand maps, hydrology data, land presence data, open street map data, satellite images), and many field surveys were also conducted. In the study, a total of 43 habitat types were identified. While 29 of those habitats were determined at level 3, 14 of them were at level 4. Besides, it was determined whether those 43 habitats were on the EU Habitat Directive Annex 1 and/or Bern Convention Decision No 4 lists. This research presents the importance of determination of habitat type studies for cities. Besides, it is emphasized in the paper that the necessity of having such studies should become widespread across the country.
In this research, the urban flora of Mamak district in Ankara was studied and the negative conseq... more In this research, the urban flora of Mamak district in Ankara was studied and the negative consequences of unplanned urbanization ignoring ecological conditions were analysed in the context of urban ecology. For inventorying the species, primarily, plant specimens were collected from green areas such as parks, gardens, etc. within the district in vegetation periods. Then, the specimens were preserved in GAZI Herbarium. In this study, totally 233 plant taxa were determined; 118 of them were indigenous and 115 taxa were exotic and cultivated. Besides, archaeophyte and neophyte, endemic, urbanophile-urbanoneutral-urbanophobe taxa, and hemeroby scale of the study area were mentioned. In addition, the precautions to be taken against the negative consequences of unplanned urbanization were also emphasized in this paper. Finally, the importance of urban ecological and floristic studies for Mamak district in Ankara were presented with this study.
Thesis' by Muhammed Hakan Çakmak
Bu çalışmada ülkemizdeki korunan alanlardan birisi olan Soğuksu Milli Parkı’ndaki habitat çeşitli... more Bu çalışmada ülkemizdeki korunan alanlardan birisi olan Soğuksu Milli Parkı’ndaki habitat çeşitliliği araştırılmıştır. Araştırma kapsamında mevcut CBS verileri (1:25.000 ölçekli topoğrafik haritalar, orman meşçere haritaları, CORINE arazi örtüsü verileri, hidrojeoloji verileri, uydu görüntüleri), alanla ilgili çeşitli tezler ve bilimsel çalışmalar, alana ait uzun devreli gelişim planı ve çeşitli dokümanlar kullanılarak alanın habitat tipleri EUNIS Habitat Sınıflandırması’na uygun bir biçimde çıkarılmış ve haritalanmıştır. Bunun dışında; literatürdeki biyolojik çeşitlilik, habitat, koruma vb. kavramlar açıklanmıştır. EUNIS Habitat Sınıflandırması ile ilgili genel bilgiler verilmiş, Türkiye’de şimdiye dek yapılan çalışmalar irdelenmiştir. Ayrıca çalışma alanı olan Soğuksu Milli Parkı ile ilgili olarak bölgenin ekolojik yapısı, iklimi, ekonomik yapısı, tarihsel gelişimi, nüfus, turizm potansiyeli, çevre sorunları vb. konular araştırılarak verileri ortaya konmuştur. Çalışma neticesinde 11’i EUNIS Habitat Sınıflandırması’nda mevcut bulunan ve 3’ü de henüz EUNIS’te tanımlanmamış olan toplam 14 adet habitat tipi tespit edilmiştir. Tespit edilmiş olan habitatların 9’u 3. seviye, 4’ü 4. seviye ve 1 tanesi de 5. seviyedir. Ayrıca bu 14 habitatın AB Habitat Direktifi Ek 1 ve Bern Sözleşmesi Karar No:4 listelerinde olup olmadığı da ortaya konulmuştur. Bunun dışında, ARCGIS Patch Analyst ve SPSS programları yardımıyla habitatların alansal istatistik analizleri yapılmıştır. İlave olarak bu çalışma, özellikle Soğuksu Milli Parkı bölgesi için habitat tiplerinin belirlenmesi çalışmalarının önemini ortaya koymuş ve bu tip çalışmaların ülke çapında yaygınlaştırılmasının gerekliliğini vurgulamıştır.
Mamak (Ankara) İlçesinin Kentsel Ekolojik Özellikleri, 2016
Bu çalışmada Ankara’nın çok hareketli ve yüksek derecede kentleşmenin sürdürüldüğü Mamak ilçesind... more Bu çalışmada Ankara’nın çok hareketli ve yüksek derecede kentleşmenin sürdürüldüğü Mamak ilçesinde, plansız şehirleşme ve sanayileşmenin sonuçları ile sorunlara karşı tedbirler araştırılmıştır. Ayrıca Mamak ilçesi dâhilinde bulunan kentsel habitat çeşitliliği belirlenmiş, bu habitatlarda yaşayan yerli ve yabancı bitki türlerinin bir envanteri çıkarılmıştır. İlçenin bitki tür envanteri çıkarılırken, öncelikle vejetasyon döneminde ilçede bulunan bütün park ve bahçe gibi yeşil alanlar gezilerek bitki örnekleri toplanmış, toplanan örnekler herbaryum tekniklerine uygun biçimde kurutulmuş ve teşhisleri yapılmıştır. Bunun dışında, literatürdeki ekoloji ve ekosistem tanımları, kent ve kent ekolojisi tanım ve kapsamları, kentsel planlama tanımları açıklanmıştır. Ayrıca ilçe ile ilgili olarak bölgenin ekolojik yapısı, iklimi, ekonomik yapısı, tarihsel gelişimi, nüfus, turizm ve sanayi potansiyeli, çevre sorunları vb. konular araştırılarak verileri ortaya konmuştur. Çalışmada Mamak ilçesinde toplam 223 tür ve tür altı takson tespit edilmiştir. Bunun 108’i doğal, 67’si plantasyon, 47’si egzotik ve 10’u kültivardır. Plantasyon ve kültivarların 9’u hem plantasyon hem de kültivardır. İlave olarak bu çalışma, özellikle Mamak bölgesi ve Ankara için kentsel ekoloji çalışmalarının önemini ortaya koymuş, öncelikle Ankara’da daha sonra da bütün kentlerde kentsel ekoloji çalışmalarının yaygınlaştırılmasının gerekliliğini vurgulamıştır.
Ormancılık örgütünde mobbing çalışmasının amacı kişiler üzerindeki baskıyı, tehdidi, aşağılamayı ... more Ormancılık örgütünde mobbing çalışmasının amacı kişiler üzerindeki baskıyı, tehdidi, aşağılamayı vb. durumları yok etmeyi planlayacak veya minimuma indirecek yolları tespit ederek, rahat ve huzurlu bir çalışma ortamı sağlayabilmektir. Çalışmada mobbingin nedenleri, örgütteki durumu, mobbing kurbanlarının kişilikleri ve diğer çalışanlara yaklaşımı ifade edilmiştir. Bunun için kişilere mobbing hakkında anketler yapmak, mobbing durumlarını çalışanlara bildirmek gereklidir. Ayrıca örgütteki üst düzey yöneticilerin çalışanlara seminer vererek bilgilenmelerini ve neticesinde uygun bir ortam hazırlanmasına yardımcı olmaları gerekmektedir. Tüm bunların neticesinde mobbing tüm örgütler ve çalışanlar için çok önemli bir kavramdır.
Technical Reports by Muhammed Hakan Çakmak
Baraj Göl Aynası Altında Kalacak Bitki Türlerinin Tespiti Projesi Sonuçları 2013-2015, 2019
Conference Presentations by Muhammed Hakan Çakmak
AGBIOL, 2022
Species action plans, which are an important element of the strategies used to protect endangered... more Species action plans, which are an important element of the strategies used to protect endangered species, are among the methods / conservation tools frequently used in conservation studies both inTürkiye and in the world. Species action plans are strategic plans that describe actions needed to minimize or eliminate threats to the species, improve the quality of the habitats, and organize conservation activities. Very few of the action plans prepared in Türkiye have been successful, many of them failed to reach the set targets, and some failed to protect species and biodiversity. With the Species Action Plan Preparation Guide, which was prepared in this study within the scope of the EU-IPA Project, all the plans to be prepared and implemented from now on should be prepared following the standardized methodology presented in this guide. This study has been prepared to share the Species Action Plan Preparation Guide, which has been prepared within the scope of a new methodology, and the methods it contains with scientists working in related fields. As a general rule, the Species Action Plan consists of different phases: namely, the threat analysis, stakeholder analysis, problem tree, determination of conservation targets and activities, monitoring and evaluation, respectively. The threat analysis has been adapted for Türkiye by utilizing the threat analysis methods developed by the International Union for Conservation of Nature (IUCN). Threat analysis offers two semi-quantitative assessment methods that allow calculating the impact of threats affecting the species: rating and ranking methods. Afterwards, a stakeholder analysis is carried out to determine all stakeholders associated with the species and their impact on species. After these stages have been developed, conservation actions are defined. At this stage, the goals for conservation are defined and the activities required to achieve these goals are planned. The methods used at this stage are situation analysis, strategic analysis, result chain approach, definition of activities, preparation of action plans and creation of action plan charts, respectively. The last stage, monitoring and evaluation, is the evaluation carried out to understand the progress and achievement of the goals of a plan in progress, and to determine the status of reaching the goals of the plan, the effectiveness level of planning and implementation, and the effect of its results on the target species. The methods used at this stage are the monitoring plan and the activity priority index. In addition to presenting new methodologies, the Guide for Preparation of Species Action Plans also presents new terminology produced specifically for species action plans for the first time for Türkiye.
Uploads
Papers by Muhammed Hakan Çakmak
Material and Methods: Besides raw scores obtained from experts with the evaluation approach based on expert opinions, the areal ES capacity (AESC) indices for each EUNIS habitat type were calculated, and maps were developed accordingly.
Results: The results obtained from this study showed that; (1) with raw scores, ES capacities of habitat types are very diverse for each ES type, (2) with AESC indices, almost all ES capacity class are same for each habitat type.
Conclusion: As a conclusion, it can be stated that the use of EUNIS habitat maps is applicable to assess ES capacities in such studies if and when the presence of such habitat data.
Thesis' by Muhammed Hakan Çakmak
Technical Reports by Muhammed Hakan Çakmak
Conference Presentations by Muhammed Hakan Çakmak
Material and Methods: Besides raw scores obtained from experts with the evaluation approach based on expert opinions, the areal ES capacity (AESC) indices for each EUNIS habitat type were calculated, and maps were developed accordingly.
Results: The results obtained from this study showed that; (1) with raw scores, ES capacities of habitat types are very diverse for each ES type, (2) with AESC indices, almost all ES capacity class are same for each habitat type.
Conclusion: As a conclusion, it can be stated that the use of EUNIS habitat maps is applicable to assess ES capacities in such studies if and when the presence of such habitat data.