Alexandre Bóveda

Alexandre Bóveda Iglesias, nado en Ourense o 4 de xuño de 1903 e fusilado no monte da Caeira, en Poio, o 17 de agosto de 1936, foi un dos intelectuais galeguistas máis relevantes da Segunda República Española en Galiza, chegando a ser o motor do Partido Galeguista segundo palabras do propio Castelao.

Alexandre Bóveda

Biografía
Nacemento	4 de xuño de 1903 Ourense, España
Morte	17 de agosto de 1936 (33 anos) A Caeira, España
Causa da morte	pena de morte, ferida por arma de fogo
Lugar de sepultura	Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra
País de nacionalidade	Galiza
Actividade
Ocupación	político, economista
Partido político	Partido Galeguista
Familia
Cónxuxe	Amalia Álvarez Gallego

Traxectoria

Dende moi neno adicouse ó estudo do francés e da contabilidade. Estudou peritaxe mercantil na Escola de Comercio da Coruña por libre, ó mesmo tempo que impartía clases ós máis novos nun colexio de Ourense. Asiduo lector da Revista Nós pronto comezou a escribir en La Zarpa de Basilio Álvarez. Foi nas follas deste xornal onde se deu a coñecer como un gran comunicador.

Seminario de Estudos Galegos. Alexandre Bóveda Iglesias foi nomeado socio aitivo o 20 de outono do 1928, Sant-Iago, 28 de outono de 1931.

Máis adiante, participou nunhas oposicións en Madrid a unha das dez prazas de xefe de Facenda do estado conseguindo o número un en 1924. Por este motivo José Calvo Sotelo ofrécelle un posto no seu Comité de Intervención de Cambios; porén Alexandre rexeitou a oferta e volveu a Galiza para traballar na delegación de facenda de Ourense. Tras aprobar outras oposicións marchou a Pontevedra a ocupar o posto de Xefe de Contabilidade con tan só 23 anos. Pronto tomou contacto co faladoiro que presidían Castelao e Antón Losada Diéguez no Café Méndez Núñez e viuse envolto nas actividades dos dous galeguistas. Ámbolos dous introducírono na política e noutros campos, como a Sociedad Coral Polifónica de Pontevedra, onde coñeceu a Amalia Álvarez Gallego (filla de Xerardo Álvarez Limeses), coa que casou o 20 de outubro de 1930 no Convento de San Xoán de Poio e coa que tivo cinco fillos.

En 1930 convértese no primeiro director da Caixa de Aforros Provincial de Pontevedra. En 1928 e 1929 recibira unha bolsa da Deputación de Pontevedra para viaxar a Barcelona e Guipúscoa para estudar o funcionamento das Caixas de Aforros.

En 1932 participou na asemblea pro-estatuto que se celebrou en Santiago de Compostela e resultou elixido membro da comisión redactora. Tivo un papel moi activo na redacción do estatuto e na Asemblea de municipios que se creou para debatelo. En 1933 foi elixido membro do Comité da Autonomía presidido por Bibiano Fernández Osorio-Tafall. O 20 de outubro de 1934 publicouse unha orde ministerial impoñéndolle un destino administrativo forzoso na delegación de facenda de Cádiz. Retornou no outubro do ano 1935 a Galiza ó obter unha praza na delegación de facenda de Vigo.

En 1936 participou na campaña electoral, á que acode como candidato da Fronte Popular pola provincia de Ourense mentres tomaba posesión dun cargo na delegación de facenda de Pontevedra. Tralo golpe de estado foi detido o 20 de xullo de 1936 acusado de traizón e condenado a morte nun xuízo celebrado o 13 de agosto dese mesmo ano. A sentenza executouse o 17 de agosto na Caeira (Poio). Na madrugada antes do seu fusilamento escribiu varias cartas, a derradeira delas dicía así:

Monumento a Bóveda na Caeira (Poio).

Madrugada do 1.936

Querido Vitín:
Non sei si fixen ben ou mal en procurar que me axudases con proveito. En calquera caso foi con desexo do teu ben.
Eu morro tranquío; confío en que serei recibido donde todos queremos xuntarnos e fagoo con ledicia e confiando en Deus iste sacrificio. Quixen facer ben, traballei por Pontevedra, por Galicia e pola República e o trabucado xuicio dos homes (que eu perdoo e todos debedes perdoar) condéname.
Sé agora máis home que endexamais porque é cando máis o precisas, polos nosos vellos e polos nenos, de quen, sin que puidéramos esperalo, vas ser un pouco pai.
Confórtaos a todos e procura ser sempre bon. Non te arrepintas de canto ben teñas feito e podas ainda facer.
Vitinciño: Aos papás, a Vera, a Carlos, a Cesar, a todos, as miñas apertas.
Pra ti, irmanciño bon, a máis grande que poidas recibir de Alexandre.

P.S. / Rezai por min que eu lembrarei-vos sempre e (se podo, como espero) intercederei por vós. -ás 5 e 1/4.

No mencionado xuízo sumarísimo, Alexandre Bóveda verbalizou unhas palabras que o erixirían definitivamente como un emblema histórico do galeguismo:

Lápida no Cemiterio de Santo Amaro de Pontevedra.

A miña patria natural é Galiza. Ámoa ferventemente. Xamais a traizoaría, aínda que se me concedesen séculos para vivir. Adóroa até máis alá da miña morte. Se entende o Tribunal que por este amor entrañábel debe de me ser aplicada a pena de morte, recibireina como un sacrifício máis por ela. Fixen canto puiden por Galiza e máis faría se puidese. Se non podo, até gostaría de morrer pola miña patria. Baixo a súa bandeira desexo ser enterrado.

Xosé Sesto, tras a execución, colocou a bandeira baixo a chaqueta de Bóveda.

Está enterrado no camposanto de Santo Amaro.

Alexandre Bóveda é un dos mitos do galeguismo. Foi convertido en mártir pola defensa da liberdade e dos seus ideais. Na data da súa morte celébrase actualmente o Día da Galiza Mártir.

Querela arxentina contra os crimes do franquismo

En 2019 a súa familia incorporouse á Querela arxentina contra os crimes do franquismo.

Galería de imaxes

• 
  Nos anos de mozo de Amalia Álvarez Gallego.
• 
  Retrato en Vida Gallega, 1933.
• 
  Bóveda en Vigo en 1935.
• 
  …he resuelto que la ejecución del reo ALEJANDRO BOVEDA tenga lugar…
• 
  Derradeira carta de Alexandre Bóveda a Amalia Álvarez Gallego.
• 
  Busto en Pontevedra.
• 
  Estatua en Pontevedra.

Véxase tamén

Outros artigos

• Fundación Alexandre Bóveda

Bibliografía

• Álvarez Blázquez, Xosé María (1992). Alexandro Bóveda. Vigo: Ir Indo Edicións. ISBN 84-7680-075-4. 
• Álvarez Gallego, Xerardo (1972). Vida, paixón e morte de Alexandre Bóveda. Buenos Aires: Edicións Nós. 
• Carballo, Francisco (1999). Alexandre Bóveda. Vigo: Promocións Culturais Galegas / A Nosa Terra. ISBN 84-89976-69-4. 
• Cores, Baldomero (1986). Las polémicas de Bóveda en la gestación del estatuto de autonomía. Ediciós do Castro. ISBN 84-7492-310-7 (en castelán).
• Couceiro Freijomil, Antonio (1951-54). Diccionario bio-bibliográfico de escritores (en castelán) I. Bibliófilos Gallegos. p. 169. 
• Diéguez Cequiel, Uxío-Breogán (2010). Alexandre Bóveda nos seus documentos. Ourense: Difusora das Artes e as Letras. ISBN 978-84-92958-01-6. 
• Gutiérrez, Eduardo (2003). Alexandre Bóveda en A Nosa Terra. Santiago de Compostela: Edicións Laiovento. ISBN 84-8487-027-8. 
• Lamela García, V. Luís (1992). Inmolados gallegos: Alexandro Bóveda, Víctor Casas, Telmo Bernárdez, Adrio Barreiro… (en castelán). Ediciós do Castro. ISBN 84-7492-655-6. 
• Leira, Xan; Abalo, José Luis (2004). Alexandre Bóveda, unha crónica da Galiza mártir. Moaña: Acuarela Comunicación. ISBN 84-609-1957-9.  (con DVD)
• Muñoz López-Carmona, Rafael (2017). Alexandre Bóveda. Mártir do nacionalismo galego, funcionario de Facenda. CCG. 

Ligazóns externas

• A derradeira carta de Alexandre Bóveda, no programa Ben falado!