Bizancio

Este artigo é sobre a cidade de Bizancio. No que atinxe ao imperio do que foi a capital, ver Imperio Bizantino.

Bizancio (do grego Βυζάντιον, Byzántion) foi unha cidade grega de Tracia, na beira do Bósforo, que ocupou un lugar moi importante na historia. Baixo o nome de Constantinopla, foi capital do Imperio Romano de Oriente, coñecido como Imperio Bizantino. Corresponde á actual cidade turca de Istambul.

Bizancio

Βυζάντιον (grc)
Epónimo	Bizas (pt)
Localización
41°00′48″N 28°59′01″L
Estado	Turquía
Provincia	provincia de Istambul
Distrito	Fatih
Datos históricos
Fundador	Dóricos
Creación	667 a. C.
Disolución	330
Sucedido por	Constantinopla
Evento clave 193 Siege of Byzantium (en) 313 Siege of Byzance (en) 324 Cerco de Bizâncio (pt) 72 a. C. Siege of Byzance (en) 251 a. C. Siege of Byzance (en) 278 a. C. Siege of Byzance (en) outubro de 340 a. C. Siege of Byzance (en) 408 a. C. Siege of Byzantium (en) 438 a. C. Siege of Byzance (en) 478 a. C. Siege of Byzantium (en) 510 a. C. Siege of Byzance (en)

Historia

Nos seus inicios foi unha colonia de Mégara fundada o -667, poucos anos despois da veciña Calcedonia. No lugar había unha cidade chamada Ligos. O -628 ampliouse a colonia con xente de Mégara dirixidos por Zeuxipo. A cidade tivo como deusa tutelar Hera, e crese que inicialmente fora rexida por reis que deron paso a un goberno aristocrático. Os habitantes orixinais, os bitinios, quedaron convertidos en escravos.

O xeneral persa Otanes, ao servizo de Ciro II o Grande, ocupouna o -546 e permaneceu baixo dominio de Persia.

O -499 uniuse á revolta de Xonia e, cando a frota fenicia do rei de Persia se presentou na cidade, os seus habitantes fuxiron para Mesambria ou Mesembria.

Pausanias recuperouna despois da batalla de Platea. Ao cabo de sete anos recuperouna Cimón para os atenienses.

O -440, os bizantinos e a xente de Samos rebeláronse contra Atenas, pero serían sometidos. O -416 uníronse aos calcedonios e fixeron unha devastadora expedición a Bitinia. O -412 someteuse a Esparta. O -408, o ateniense Alcibíades a cercou, pero non a puido ocupar e tivo que esperar para a render pola fame, e entón, ausente o comandante espartano Clearco, Cidón, xefe do partido ateniense, abriu as portas aos asediantes e volveu a quedar como tributaria e aliada de Atenas.

O -405, despois da batalla de Egospótamos, o espartano Lisandro recuperou Bizancio e estableceuse nela unha gornición dirixida por Stenalao.

Os dez mil de Xenofonte pasaron pola cidade e o repartimento do botín feito polo almirante Anaxibio provocou a revolta dos soldados, que se fixeron os amos da cidade e só grazas a Xenofonte se salvou do saqueo.

O -390, Trasíbulo cambiou o goberno da cidade a partir dunha oligarquía a unha democracia e vendeu as mercancías dos barcos ancorados na cidade.

O -363 foi visitada por Epaminondas e, coa frota ateniense, logrou que diversas cidades se declarasen ao seu favor. O -356, Bizancio, Rodas e Quíos uníronse á confederación de Cos e a Mausolo, rei de Caria, coa esperanza de poñer fin á hexemonía de Atenas, pero a batalla que se preparaba no mar foi impedida por unha tormenta.

O -340 foi asediada por Filipo II de Macedonia e Demóstenes enviou socorro aos asediados. A frota ateniense e dos aliados, dirixida por Caras, atopouse co almirante Amintas e os macedonios e foi derrotada; Caras foi substituído por Foción o ano seguinte, e Filipo tivo que erguer o asedio; dise que unha luz advertiu unha noite os bizantinos dun ataque sorpresa de Filipo e, en lembranza diso, levantouse un monumento; o símbolo da cidade desde ese momento é o media lúa que aparece nas súas moedas e que no século XV foi adoptado como emblema polos otománs, e probabelmente foi adoptado como lembranza do acontecemento; para pagar a axuda ateniense, os habitantes de Bizancio e Perinto concedéronlles o privilexio de precedencia nos xogos e ás cerimonias (excluídas as relixiosas) e construíronse diversas estatuas.

Nos seguintes anos, os bizantinos combateron os tracios, aos que non puideron dominar nin polas armas nin pagando imposto. O -279, Bizancio fíxose tributaria dos gálatas, aos cales pagou un imposto anual en moedas de ouro (3000 ao principio, despois 5000, e despois 10.000) que se foi incrementando e finalmente fixouse en 80 talentos. Para pagar a cantidade, Bizancio tivo que impoñer un dereito de paso polo Bósforo, cousa que provocou unha guerra con Rodas, guerra na cal Bizancio foi aliada de Pérgamo, mentres Bitinia o foi de Rodas; os bizantinos apoiaron a Tibetes, un tío de Prusias de Bitinia, que reclamou o trono; pero Prusias apoderouse das posesións de Bizancio na costa asiática, mentres os tracios continuaron apremando na parte europea; a paz fíxose o -219 coa mediación do rei gálata Cavarvos, e foi desfavorábel para Bizancio.

Na guerra de Roma con Macedonia, os romanos deron á cidade o título de confederada, pola súa axuda. Bizancio acudiu a Roma para solucionar disputas internas, e os romanos enviaron a Pisón, máis como conquistador que como aliado.

O emperador Claudio rebaixou temporalmente o imposto da cidade polas perdas desta na guerra cos tracios. Vespasiano incorporouna na provincia romana de Tracia.

Na guerra entre Septimio Severo e Pescenio Níxer, Bizancio apoiou ao último. Despois dunha guerra de tres anos, xa morto Níxer, a cidade foi ocupada o 196 e foi severamente castigada e as murallas derrubadas; a cidade deixou de ter un goberno local e foi entregada a Perinto, pero despois o mesmo Severo embeleceuna con termas, pórticos e outros edificios e deulle o nome de Augusta Antonina en honor de Antonino Basiano. Caracalla restaurou os dereitos da cidade e dos seus habitantes. En tempo de Galieno produciuse unha matanza de cidadáns e todas as familias antigas desapareceron, menos as que non estaban na cidade.

Baixo Claudio II os bizantinos loitaron contra os godos. Nas guerras civís que seguiron á abdicación de Diocleciano reforzáronse as fortificacións. Licinio retirouse alí despois da batalla de Adrianópolis e foi asediado por Constantino ata que a cidade se rendeu.

A fundación da primeira igrexa da cidade atribúese a Santo André, pero o cristianismo non se desenvolveu amplamente ata o tempo de Constantino o Grande.

Para a súa historia posterior, ver: Constantinopla.