Soberano (política)

Xustiniano I representado nun mosaico de San Vital en Rávena.

O soberano é, nun Estado, o suxeito que ostenta a soberanía, entendido segundo Jean Bodin como ese poder absoluto e perpetuo que lle corresponde ao Estado.

Actualmente o termo é un substantivo ou adxectivo referido a dous conceptos:

• Remite a aquel o aquela persoa que exerce a autoridade suprema, ou o pobo como colectivo soberano nos países democráticos.
• Refírese a que non está subordinado ou sometido a ninguén, que é independente

En sentido figurado significa "Moi grande" (Déronlle unha malleira soberana). O termo utilízase para designar, con valor xenérico, o xefe de Estado monárquico e, polo tanto, como sinónimo de monarca, mesmo cando non tiñan a soberanía na práctica, ben por estar limitada por nobres (como na Carta Magna británica) ou por haber cortes democráticas (desde Afonso VIII de León e Galiza aos reis de monarquías parlamentarias nas democracias actuais).

Concepcións do pasado

Até o século XIX dicíase que a soberanía pódese atribuír a unha persoa (o monarca), a unha asemblea que reúne a unha parte do pobo ou a unha asemblea que reúne a todo o pobo (entendido como grupo de cidadáns), dando lugar a así ás tres formas clásicas de goberno xa identificadas por Aristóteles: monarquía, aristocracia e democracia.

A finais do século XVIII, coa Revolución Francesa, abríronse camiño os conceptos de soberanía popular e soberanía nacional. Segundo a primeira concepción, elaborada por Jean-Jacques Rousseau e apoiada polos revolucionarios máis radicais, cada cidadán ostenta unha parte da soberanía: dedúcese que o exercicio da mesma só pode realizarse con formas de democracia directa ou, se esta non é posible, a través de representantes elixidos por sufraxio universal e sometidos a un mandato imperativo. O segundo concepto, pola súa banda, defendido por Emmanuel Joseph Sieyès e apoiado polos revolucionarios máis moderados, atribúe a soberanía á nación, formada polos cidadáns actuais (o pobo) pero tamén polos pasados e futuros; dado que tal entidade non pode exercer directamente poderes soberanos, deléganse en representantes que, precisamente por actuar en interese da nación e non só do pobo, non están suxeitos a un mandato imperativo e poden ser elixidos tamén por unha parte só dos cidadáns.

Concepción actual

A partir do século XIX afírmase unha elaboración teórica da doutrina alemá, segundo a cal o titular da soberanía é unha persoa xurídica, o Estado, da que exercen efectivamente os poderes soberanos (como o xefe de Estado, o parlamento, o goberno e o propio órgano electoral ) son só órganos . Esta idea acaba integrándose coa de que a soberanía é do pobo, proclamada, por exemplo, polo art. 1 da Constitución italiana, no sentido de que o Estado, titular da soberanía, deriva o mesmo do pobo que o creou coa súa vontade. Por outra banda, no estado de dereito moderno, a soberanía divídese en varias funcións públicas atribuídas a diferentes organismos, segundo o principio de separación de poderes.

Segundo a concepción actual, polo tanto, soberano no sentido propio é o Estado-nación; o termo, porén, aínda se utiliza para designar o xefe de Estado monárquico, aínda que na gran maioría das monarquías actuais, a diferenza das monarquías absolutas, xa non ostenta a totalidade dos poderes soberanos e, pola contra, asumiu un carácter puramente cerimonial.

Véxase tamén

Outros artigos

• Monarca
• Soberanía
• Suzeranía

---

Este artigo sobre política é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

---