Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 2019
Poetika, sairlerin siirlerini olustururken bagli bulunduklari siir gelenegi veya ekolunun kuralla... more Poetika, sairlerin siirlerini olustururken bagli bulunduklari siir gelenegi veya ekolunun kurallarini ihtiva eden bir terimdir. Her sairin, bagli bulundugu siir gelenegini irdeleyerek siir anlayisina yonelik calismalarin yapilmasi, sairlerin ayni zamanda zihin dunyalarini ortaya cikarmak adina onem arz etmektedir. Divân siirine bakildiginda poetika konusu; tezkireler, divân dibâceleri, bazi mesnevilerin ilgili bolumleri, kasidelerin fahriye bolumleri, gazellerin mahlas beyitleri ile bazi poetik unsur barindiran beyitler uzerinden incelenebilmektedir. Şairler, divânlarinda siirlerinin guzelligini ve etkileyiciligini vurgulamak icin turlu sanatlar ile oldukca fazla sayida mazmuna basvurmuslar, boylece siir ve saire dâir goruslerini eserlerine yansitmislardir. Osmanli sairinin dunyaya bakisini ve dolayisiyla da siirine hâkim olan tasavvufi bakis acisini ortaya koyan eserler, ayni zamanda Osmanli toplumunun zihniyet dunyasini yansitmaktadir. Mutasavvif sairler, her seyden once siirde mânânin olmasi gerektigini belirtmisler ve bu eksende hareket ederek eserlerini olusturmuslardir. Şairler, siirlerinin lafza bakilarak anlasilamayacagini, mânâ gozuyle siire bakan âriflerin siiri anlayacaklarini dile getirmislerdir. Bu meyanda her bir sufi sairin siir ve saire bakisi incelenmeli ve ozelden genele giden bu yolda Osmanli tasavvuf siirinin poetikasi bir butun hâlinde ortaya konulmalidir. Bu calismada, mutasavvif bir sair ve ayni zamanda Bayrami-Melâmiliginin Aksaray’daki temsilcisi konumunda olan Yusuf Hakiki Baba’nin sair ve siir anlayisina yonelik mulâhazalari ortaya konulmaya calisilmistir. Bu vesile ile sairin divâni, kasidelerinin fahriye bolumleri, gazellerinin makta beyitleri ile poetik nitelikli diger beyit ya da bentleri bakimindan taranmis, tespit edilen ornekler calismamiza isik tutmustur. Yusuf Hakiki Baba’nin sair ve siir anlayisinin tespitine yonelik olan bu calisma, Bayrami-Melâmiliginin mumessili olan bir sairin gozuyle siir ve sairin nasil tanimlandigini ortaya koymayi amaclamaktadir.
Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 2019
Poetika, sairlerin siirlerini olustururken bagli bulunduklari siir gelenegi veya ekolunun kuralla... more Poetika, sairlerin siirlerini olustururken bagli bulunduklari siir gelenegi veya ekolunun kurallarini ihtiva eden bir terimdir. Her sairin, bagli bulundugu siir gelenegini irdeleyerek siir anlayisina yonelik calismalarin yapilmasi, sairlerin ayni zamanda zihin dunyalarini ortaya cikarmak adina onem arz etmektedir. Divân siirine bakildiginda poetika konusu; tezkireler, divân dibâceleri, bazi mesnevilerin ilgili bolumleri, kasidelerin fahriye bolumleri, gazellerin mahlas beyitleri ile bazi poetik unsur barindiran beyitler uzerinden incelenebilmektedir. Şairler, divânlarinda siirlerinin guzelligini ve etkileyiciligini vurgulamak icin turlu sanatlar ile oldukca fazla sayida mazmuna basvurmuslar, boylece siir ve saire dâir goruslerini eserlerine yansitmislardir. Osmanli sairinin dunyaya bakisini ve dolayisiyla da siirine hâkim olan tasavvufi bakis acisini ortaya koyan eserler, ayni zamanda Osmanli toplumunun zihniyet dunyasini yansitmaktadir. Mutasavvif sairler, her seyden once siirde mânânin olmasi gerektigini belirtmisler ve bu eksende hareket ederek eserlerini olusturmuslardir. Şairler, siirlerinin lafza bakilarak anlasilamayacagini, mânâ gozuyle siire bakan âriflerin siiri anlayacaklarini dile getirmislerdir. Bu meyanda her bir sufi sairin siir ve saire bakisi incelenmeli ve ozelden genele giden bu yolda Osmanli tasavvuf siirinin poetikasi bir butun hâlinde ortaya konulmalidir. Bu calismada, mutasavvif bir sair ve ayni zamanda Bayrami-Melâmiliginin Aksaray’daki temsilcisi konumunda olan Yusuf Hakiki Baba’nin sair ve siir anlayisina yonelik mulâhazalari ortaya konulmaya calisilmistir. Bu vesile ile sairin divâni, kasidelerinin fahriye bolumleri, gazellerinin makta beyitleri ile poetik nitelikli diger beyit ya da bentleri bakimindan taranmis, tespit edilen ornekler calismamiza isik tutmustur. Yusuf Hakiki Baba’nin sair ve siir anlayisinin tespitine yonelik olan bu calisma, Bayrami-Melâmiliginin mumessili olan bir sairin gozuyle siir ve sairin nasil tanimlandigini ortaya koymayi amaclamaktadir.
Uploads