The paper aims to provide cultural and chronological analysis of the late La Tène period artefact... more The paper aims to provide cultural and chronological analysis of the late La Tène period artefacts discovered in the Prosna and Warta interfluve. The authors attempted to categorise them and assess their character, rank and significance. As a result, some categories of items, e. g. brooches, stripe-painted pottery, mirrors or knotenringe have been found to be imports originating from the south, i. e. from the areas of dense Celtic settlement, while coinage and blacksmithing products are believed to be of local provenance. Gold coinage based on the Boii system was well attested by the finds in the Janków II settlement, where individual components of a minting workshop and numerous coins being its final product were discovered. In turn, local Celtic blacksmithing is documented by the discovery of rich graves of blacksmiths and many elements of armament occurring in the discussed area, such as double-edged long swords and spearheads decorated with cut edges and acid-etched ornaments. Additionally, research demonstrates the existence of armed warriors whose remains were discovered in the cemeteries in Wesółki and Ciecierzyn. All the above must lead to the conclusion that in the LT D2 phase, equivalent to the A3 phase of the Prosna and Warta interfluve (as evidenced by the dispersion of materials), there existed a thriving centre of power of a local Celtic rix, or successive rixes, protected by groups of armed warriors. We believe that their power and prosperity expressed in gold coinage may have stemmed from their control over a significant section of the amber route which generated sufficiently high profits. Treścią opracowania jest kulturowo-chronologiczna analiza materiałów o charakterze późno lateńskim odkrytych w międzyrzeczu Prosny i Warty. Zastosowana przez autorów metoda polegała na ich skategoryzowaniu, a następnie na ocenie posiadanego przez nie charakteru, rangi i znaczenia. W rezultacie niektóre kategorie przedmiotów, m.in. fibule, malowana w pasy ceramika, lusterka czy brodawkowate pierścienie można było uznać za tzw. importy wywodzące się z południa, tj. z terenów zwartego osadnictwa celtyckiego, podczas gdy dla dwu dziedzin wytwórczości w postaci mennictwa i kowalstwa udało się udowodnić ukorzenienie i lokalną proweniencję. Oparte na bojskim systemie złote mennictwo znalazło bowiem dobre poświadczenie w znaleziskach na osadzie w Jankowie II, gdzie odkryto poszczególne składniki menniczego warsztatu oraz liczne monety jako jego produkt finalny. Z kolei lokalne celtyckie kowalstwo dokumentują odkrycia bogatych grobów kowali i dość licznie występujące na omawianym obszarze elementy uzbrojenia jak dwusieczne długie miecze i groty broni drzewcowej zdobione wycinaniem krawędzi i wytrawianą ornamentyką. Do tego należy dodać wykazane badaniami istnienie zbrojnych drużyn wojowników, których szczątki spoczęły na cmentarzyskach w Wesółkach i w Ciecierzynie. Wnioski jakie z powyższego wynikają sprowadzają się do konkluzji, że w fazie LT D2 równoznacznej z fazą A3 m. o. p. w międzyrzeczu Prosny i Warty (mówi o tym dyspersja materiałów) znajdowało się dobrze prosperujące centrum władzy lokalnego celtyckiego rixa, bądź następujących po sobie rixów, którego lub których ochraniały drużyny zbrojnych wojowników. Ich władza i wyrażony złotym mennictwem dobrobyt brały się stąd, jak sądzimy, że w gestii wymienionych pozostawała kontrola nad liczącym się odcinkiem bursztynowego szlaku generująca odpowiednio wysokie zyski.
The fibulas found at the cemetery in Wólka Domaniowska make a large and highly diversified collec... more The fibulas found at the cemetery in Wólka Domaniowska make a large and highly diversified collection. It consists of 29 specimens (together with the ones preserved in fragments) belonging to 15 different types. The fibulas type M according to J. Kostrzewski are the most numerous and the oldest in the set. 11 specimens of these fibulas were found in 10 graves (Tabl. 1-4, 6-12). As it was revealed during the latest research by T. Dąbrowska, these forms should be dated back from the phase A2/A3 to A3 of the Younger pre-Roman period. The interesting fibula Írom the grave 57 (Tabl. I, 13) dates back to the transitory period from the Early pre-Roman to the Younger Roman period (the phase Aj/B,). The fibula can be classified as the type 0 according to Kostrzewski and it probably comes from the Marcomanic Bohemia. The fibula type A.67 (Tabl. I, 14) uncovered in the grave 106 presumably comes from the same territory as the above-mentioned one. This type, numerously appearing in the Roman Da...
The article contains a presentation of the burial from Przeworsk-culture cemetery of Piaski near ... more The article contains a presentation of the burial from Przeworsk-culture cemetery of Piaski near Bełchatów, which is interesting due to its form. The burial in question was richly equipped with objects, which for their most part can be easily dated (Tabl. III, IV, V, VI). They were submitted to careful typological and chronological analysis the result of which was presented in Table I. The burial equipment was fully of the so called male- -sex indicator character while the analysis of bone material would rather point that a woman and a man were buried in it. Such a situation is know from other Przeworsk-culture cemeteries in which similar burials containing fragments of both men and women were discovered. Many scholars would account for it as a form of offering from the life of widows for their diseased husbands. In turn, burials containings remains of adults and children were supposed to testify to offerings of children for their parents. The author, analyzing extensive data source...
Over the last decade a marked progress was made in the studies on the presence and significance o... more Over the last decade a marked progress was made in the studies on the presence and significance of the Przeworsk culture in the Upper Tisza Basin. This was due both to the growth of the data base and to the publication of several studies synthetic in character. Despite this several questions have not been fully explained yet, e. g. the extent and context of the materials in question or the problems of chronology, which are here of paramount importance. In this article an attempt has been made to answer these key questions, though without claiming that final solutions have been achieved.
Treść artykułu stanowi historia i prahistoria nieistniejącej już wsi Kuców, znajdującej się dawni... more Treść artykułu stanowi historia i prahistoria nieistniejącej już wsi Kuców, znajdującej się dawniej w gminie Kleszczów, nieopodal miasta Bełchatowa. Właśnie to sąsiedztwo z wielką kopalnią odkrywkową węgla brunatnego „Bełchatów” przyniosło jej zagładę. Rozrastający się areał kopalniany doprowadził bowiem do tego, że jeszcze przed 1991 r. trzeba było wywłaszczyć i ewakuować tamtejszych mieszkańców, a w 1993 r. wszelkie ślady materialne ich egzystencji bezpowrotnie zniknęły. Tym niemniej opisywana wieś kucowska mogła się pochwalić bogatą, sięgającą średniowiecza historią, a także wydobytą przez łopaty archeologów, nie mniej imponującą prahistorią. Wszakże miejsce to, z pewnymi, dłuższymi i krótszymi przerwami, eksploatowano rolniczo już od epoki neolitu, kontynuując tę działalność przez epokę brązu i okres rzymski. Tak też było do lat 90. XX w. Przesłanki badawcze, które o powyższym zaświadczają są niżej przez obojga autorów skrupulatnie analizowane.
Zadanie pt. „Digitalizacja i udostępnienie w Cyfrowym Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego kolekcj... more Zadanie pt. „Digitalizacja i udostępnienie w Cyfrowym Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego kolekcji czasopism naukowych wydawanych przez Uniwersytet Łódzki” nr 885/P-DUN/2014 dofinansowane zostało ze środków MNiSW w ramach działalności upowszechniającej naukę
Postać Marboda ze wszystkich znanych nam władców swebskich jest najlepiej zarysowana przez histor... more Postać Marboda ze wszystkich znanych nam władców swebskich jest najlepiej zarysowana przez historiografię, jemu też poświęcono współcześnie największą liczbę opracowań. Za młodu Marbod przebywał w Rzymie, gdzie zaskarbił sobie łaski i protekcję samego Augusta. Około roku 8 p.n.e. Rzymianie pomogli mu objąć panowanie nad Markomanami i Kwadami i zapewne wtedy odgrywał on rolę władcy klientelnego względem Cesarstwa. Wkrótce jednak zaczął samodzielne rządy, podbił lub zhołdował większość plemion środkowoeuropejskich, np. Lugiów (Lugiorum nomen), Gotów (?), Longobardów i Semnonów, i z ich pomocą stworzył potężne imperium sięgające od środkowego Dunaju po ujście Łaby i wybrzeże Bałtyku. To doprowadziło do rychłego konfliktu z Rzymem. Punkt kulminacyjny stanowił rok 6 n.e., kiedy Rzymianie podjęli kroki w celu zniszczenia marbodowego władztwa. Uratowały Marboda niepowodzenia Rzymian na innych frontach: np. pannońsko-iliryjskim, a w szczególności klęska Warusa w Lesie Teutoburskim (rok 9). ...
The paper aims to provide cultural and chronological analysis of the late La Tène period artefact... more The paper aims to provide cultural and chronological analysis of the late La Tène period artefacts discovered in the Prosna and Warta interfluve. The authors attempted to categorise them and assess their character, rank and significance. As a result, some categories of items, e. g. brooches, stripe-painted pottery, mirrors or knotenringe have been found to be imports originating from the south, i. e. from the areas of dense Celtic settlement, while coinage and blacksmithing products are believed to be of local provenance. Gold coinage based on the Boii system was well attested by the finds in the Janków II settlement, where individual components of a minting workshop and numerous coins being its final product were discovered. In turn, local Celtic blacksmithing is documented by the discovery of rich graves of blacksmiths and many elements of armament occurring in the discussed area, such as double-edged long swords and spearheads decorated with cut edges and acid-etched ornaments. Additionally, research demonstrates the existence of armed warriors whose remains were discovered in the cemeteries in Wesółki and Ciecierzyn. All the above must lead to the conclusion that in the LT D2 phase, equivalent to the A3 phase of the Prosna and Warta interfluve (as evidenced by the dispersion of materials), there existed a thriving centre of power of a local Celtic rix, or successive rixes, protected by groups of armed warriors. We believe that their power and prosperity expressed in gold coinage may have stemmed from their control over a significant section of the amber route which generated sufficiently high profits. Treścią opracowania jest kulturowo-chronologiczna analiza materiałów o charakterze późno lateńskim odkrytych w międzyrzeczu Prosny i Warty. Zastosowana przez autorów metoda polegała na ich skategoryzowaniu, a następnie na ocenie posiadanego przez nie charakteru, rangi i znaczenia. W rezultacie niektóre kategorie przedmiotów, m.in. fibule, malowana w pasy ceramika, lusterka czy brodawkowate pierścienie można było uznać za tzw. importy wywodzące się z południa, tj. z terenów zwartego osadnictwa celtyckiego, podczas gdy dla dwu dziedzin wytwórczości w postaci mennictwa i kowalstwa udało się udowodnić ukorzenienie i lokalną proweniencję. Oparte na bojskim systemie złote mennictwo znalazło bowiem dobre poświadczenie w znaleziskach na osadzie w Jankowie II, gdzie odkryto poszczególne składniki menniczego warsztatu oraz liczne monety jako jego produkt finalny. Z kolei lokalne celtyckie kowalstwo dokumentują odkrycia bogatych grobów kowali i dość licznie występujące na omawianym obszarze elementy uzbrojenia jak dwusieczne długie miecze i groty broni drzewcowej zdobione wycinaniem krawędzi i wytrawianą ornamentyką. Do tego należy dodać wykazane badaniami istnienie zbrojnych drużyn wojowników, których szczątki spoczęły na cmentarzyskach w Wesółkach i w Ciecierzynie. Wnioski jakie z powyższego wynikają sprowadzają się do konkluzji, że w fazie LT D2 równoznacznej z fazą A3 m. o. p. w międzyrzeczu Prosny i Warty (mówi o tym dyspersja materiałów) znajdowało się dobrze prosperujące centrum władzy lokalnego celtyckiego rixa, bądź następujących po sobie rixów, którego lub których ochraniały drużyny zbrojnych wojowników. Ich władza i wyrażony złotym mennictwem dobrobyt brały się stąd, jak sądzimy, że w gestii wymienionych pozostawała kontrola nad liczącym się odcinkiem bursztynowego szlaku generująca odpowiednio wysokie zyski.
The fibulas found at the cemetery in Wólka Domaniowska make a large and highly diversified collec... more The fibulas found at the cemetery in Wólka Domaniowska make a large and highly diversified collection. It consists of 29 specimens (together with the ones preserved in fragments) belonging to 15 different types. The fibulas type M according to J. Kostrzewski are the most numerous and the oldest in the set. 11 specimens of these fibulas were found in 10 graves (Tabl. 1-4, 6-12). As it was revealed during the latest research by T. Dąbrowska, these forms should be dated back from the phase A2/A3 to A3 of the Younger pre-Roman period. The interesting fibula Írom the grave 57 (Tabl. I, 13) dates back to the transitory period from the Early pre-Roman to the Younger Roman period (the phase Aj/B,). The fibula can be classified as the type 0 according to Kostrzewski and it probably comes from the Marcomanic Bohemia. The fibula type A.67 (Tabl. I, 14) uncovered in the grave 106 presumably comes from the same territory as the above-mentioned one. This type, numerously appearing in the Roman Da...
The article contains a presentation of the burial from Przeworsk-culture cemetery of Piaski near ... more The article contains a presentation of the burial from Przeworsk-culture cemetery of Piaski near Bełchatów, which is interesting due to its form. The burial in question was richly equipped with objects, which for their most part can be easily dated (Tabl. III, IV, V, VI). They were submitted to careful typological and chronological analysis the result of which was presented in Table I. The burial equipment was fully of the so called male- -sex indicator character while the analysis of bone material would rather point that a woman and a man were buried in it. Such a situation is know from other Przeworsk-culture cemeteries in which similar burials containing fragments of both men and women were discovered. Many scholars would account for it as a form of offering from the life of widows for their diseased husbands. In turn, burials containings remains of adults and children were supposed to testify to offerings of children for their parents. The author, analyzing extensive data source...
Over the last decade a marked progress was made in the studies on the presence and significance o... more Over the last decade a marked progress was made in the studies on the presence and significance of the Przeworsk culture in the Upper Tisza Basin. This was due both to the growth of the data base and to the publication of several studies synthetic in character. Despite this several questions have not been fully explained yet, e. g. the extent and context of the materials in question or the problems of chronology, which are here of paramount importance. In this article an attempt has been made to answer these key questions, though without claiming that final solutions have been achieved.
Treść artykułu stanowi historia i prahistoria nieistniejącej już wsi Kuców, znajdującej się dawni... more Treść artykułu stanowi historia i prahistoria nieistniejącej już wsi Kuców, znajdującej się dawniej w gminie Kleszczów, nieopodal miasta Bełchatowa. Właśnie to sąsiedztwo z wielką kopalnią odkrywkową węgla brunatnego „Bełchatów” przyniosło jej zagładę. Rozrastający się areał kopalniany doprowadził bowiem do tego, że jeszcze przed 1991 r. trzeba było wywłaszczyć i ewakuować tamtejszych mieszkańców, a w 1993 r. wszelkie ślady materialne ich egzystencji bezpowrotnie zniknęły. Tym niemniej opisywana wieś kucowska mogła się pochwalić bogatą, sięgającą średniowiecza historią, a także wydobytą przez łopaty archeologów, nie mniej imponującą prahistorią. Wszakże miejsce to, z pewnymi, dłuższymi i krótszymi przerwami, eksploatowano rolniczo już od epoki neolitu, kontynuując tę działalność przez epokę brązu i okres rzymski. Tak też było do lat 90. XX w. Przesłanki badawcze, które o powyższym zaświadczają są niżej przez obojga autorów skrupulatnie analizowane.
Zadanie pt. „Digitalizacja i udostępnienie w Cyfrowym Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego kolekcj... more Zadanie pt. „Digitalizacja i udostępnienie w Cyfrowym Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego kolekcji czasopism naukowych wydawanych przez Uniwersytet Łódzki” nr 885/P-DUN/2014 dofinansowane zostało ze środków MNiSW w ramach działalności upowszechniającej naukę
Postać Marboda ze wszystkich znanych nam władców swebskich jest najlepiej zarysowana przez histor... more Postać Marboda ze wszystkich znanych nam władców swebskich jest najlepiej zarysowana przez historiografię, jemu też poświęcono współcześnie największą liczbę opracowań. Za młodu Marbod przebywał w Rzymie, gdzie zaskarbił sobie łaski i protekcję samego Augusta. Około roku 8 p.n.e. Rzymianie pomogli mu objąć panowanie nad Markomanami i Kwadami i zapewne wtedy odgrywał on rolę władcy klientelnego względem Cesarstwa. Wkrótce jednak zaczął samodzielne rządy, podbił lub zhołdował większość plemion środkowoeuropejskich, np. Lugiów (Lugiorum nomen), Gotów (?), Longobardów i Semnonów, i z ich pomocą stworzył potężne imperium sięgające od środkowego Dunaju po ujście Łaby i wybrzeże Bałtyku. To doprowadziło do rychłego konfliktu z Rzymem. Punkt kulminacyjny stanowił rok 6 n.e., kiedy Rzymianie podjęli kroki w celu zniszczenia marbodowego władztwa. Uratowały Marboda niepowodzenia Rzymian na innych frontach: np. pannońsko-iliryjskim, a w szczególności klęska Warusa w Lesie Teutoburskim (rok 9). ...
Uploads
Papers by Marek Olędzki