Pompeii

Sana Warisan Donya UNESCO
Laladan Arkéologi Pompeii, Herculaneum dan Torre Annunziata
Janeng ing Pratélan Warisan Donya
Jinis	Budaya
Wewaton	iii, iv, v
Rujukan	829
Tlatah UNESCO	Amérika Utara dan Éropah
Sujarah prasasti
Prasasti	1997 (Sési ke-21)

Pompeii punika kutha jaman Romawi kuna ingkang sapunika sampun dados puing caket kutha Napoli. Sapunika Pompeii wonten ing wewengkon Campania, Italia. Kutha Pompeii rusak amargi jeblugan Gunung Vesuvius nalika 79 Masehi ^[1]. Awu fulkanik saking letusanipun gunung punika njalari kutha punika ical antawisipun 1.600 taun sadèrèngipun kapanggih malih kanthi boten sengaja. Sapunika kitha Pompeii kalebet salah satunggaling Situs Warisan Dunia UNESCO.

Lokasi

Pompeii lan Campania Romawi.

Pompeii punika mapan wonten ing koordinat 40°45′00″N 14°29′10″E / 40.75000°N 14.48611°E / 40.75000; 14.48611, wonten ing sisih Kidul wétan kutha Napoli caket kaliyan kutha modern Pompeii sapunika. Kutha punika wonten ing papan ingkang dumadi saking aliran lava saking sisih lor hilir Lèpèn Sarno (jaman rumiyin anama "Sarnus").

Nalika abad kapisan masèhi, Pompeii namung satunggaling saking kutha-kutha ingkang mapan wonten ing kaki Gunung Vesuvius. Papan punika kathah pendudukipun ingkang dados makmur amargi laladan pertanian. Wonten kempalan kutha alit ing sakiwa tengené Pompeii kados herculaneum ingkang rusak ugi awit saking jeblugan Vesuvius ^[2].

Sajarah wiwitan

Kutha Pompeii punika jumeneng kirang langkung abad kaping 6 SM déning tiyang Osci utawi Oscan ^[1], inggih punika sawijining kelompok masarakat ing Italia tengah. Kala punika, kutha punika sampun kaginakaken kanggé pelabuhan ingkang aman déning para pelaut Yunani lan Fenisia. Nalika tiyang Etruska ngancam badhé nyerang, kutha Pompeii damel sekuthu kaliyan tiyang Yunani ingkang lajeng nguwasani Lempongan Napoli. Ing abad kaping 5 SM, tiyang Samnium lenggah ing mriku kaliyan sadaya kutha ing Campania. para panguwasa énggal mau meksa para arsitèktur kanggé miyaraken wewengkon kutha. DIpunyakini ugi bilih nalika pendudukan tiyan Samnium, Roma naté ngrebut malih Pompeii kanggé sawatawis, nanging téyori punika dèrèng kebukti.

Pompeii ndhèrèk mendhet peran ing perdagangan kawiwitan déning kutha-kutha Campania nglawan Roma, nanging ing taun 89 SM, kutha punika dipunkepung déning Sulla. Tentara Liga Sosial kapimpin déning Lucius Cluentius ndhèrèk paring pambiyantu anggènipun nglawan Rona, nanging taun 80 SM Pompeii dipunpeksa nyerah sasampunipun Nola takluk. Lajeng Pompeii dados koloni Roma kanthi nama Colonia Cornelia veneria Pompeianorum. Kutha punika dados jalur wigati kanggé barang-barang ing dugi liwat arus lan kedah dipunkintun dhateng Roma utawi Italia kidul ingkang mapan ing sepanjang Via Appia ingkang boten tebih saking mriku.

Wonten ing taun 62 SM, wonten lindhu ingkang ngrisak Pompeii sareng kutha sanèsipun ing Campania. Ing masa antawisipun taun 62 Sm dumugi jeblugan ageng Gunung Vesuvius taun 79 SM kutha punika dipunyasa malih ^[1].

Vesuvius ngubur kutha Pompeii

Para penduduk Pompeii, kados ingkang gesang wonten ing laladan mau sapunika sampun biyasa kaliyan getaran-getaran alit. Nanging nalika 5 Fèbruari 62 [3] Archived 2011-10-05 at the Wayback Machine. kadadosan lindhu ageng ingkang damel rusak ing kiwa-tengené lempongan mliginipun ing Pompeii. Sapérangan saking krusakan punika taksih dèrèng saged dipundandani nalika gunung mau njedhot [4] Archived 2012-01-21 at the Wayback Machine.. Nanging punika mungkin kalebet lindhu tektonik tinimbang lindhu awit saking magma ingkang wonten ing gunung geni.

Cathetan suku

↑ ^a ^b ^c [1] Archived 2012-12-25 at the Wayback Machine., 10 Kota besar yang lenyap dari peradaban (dipun-akses tanggal 27 Dhésèmber 2012).
↑ [2] Archived 2013-03-24 at the Wayback Machine., (id) http://www.anneahira.com Peradaban donya (dipun-akses tanggal 27 Dhésèmber 2012).

Pranala njawi

[pompeii1-1] [1] Archived 2012-12-25 at the Wayback Machine., 10 Kota besar yang lenyap dari peradaban (dipun-akses tanggal 27 Dhésèmber 2012).

[pompeii2-2] [2] Archived 2013-03-24 at the Wayback Machine., (id) http://www.anneahira.com Peradaban donya (dipun-akses tanggal 27 Dhésèmber 2012).

[1]

[2]