ga

Kurmancî

Bilêvkirin

Navdêr

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	ga	ga
Îzafe	gayê	gayên
Çemandî	gayî	gayan
Nîşandera çemandî	wî gayî	wan gayan
Bangkirin	gayo	gayino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	gayek	gayin
Îzafe	gayekî	gayine
Çemandî	gayekî	gayinan

Gayek

Cotek ga li gundekî Kurdistanê.

ga nêr

Çêlên nêr, mangayên nêr, nêrên çêlekan.
- Nêrgiza nazik u reʿna we gula taze ye geş
  X̣aliba ehl-i zeman-i ma Mela ademî yin
  Venumayin ji kerê me yʾ reş u gayê te yî beş — (Melayê Cizîrî, Dîwan, 1640)

Herwiha

Bi alfabeyên din

kurdî-erebî: گا‎

Jê

Têkildar

golik

Bide ber

ba
ca
ça
da
ha
ka
la
ma
na
pa
ra
sa
şa
ta
va
wa

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *gʷṓws, proto-îranî *gawş-, hevrehên kurmancî golik, gamêş, garan, manga, gasin... hevreha avestayî gawş-, farisiya kevn gav-, farisî گاو‎ (gav), osetî гъог (g'og), sanskrîtî गो (go), albanî gak, ermenî կով (kov), rusî говядо (govyado), toxarî ko, îngilîzî cow, almanî Kuh, swêdî ko, yûnaniya kevn βοῦς (boûs), latînî bōs, fransî bœuf (> îngilîzî beef), îrî bó...

proto-hindûewropî: *gʷṓws ("ga")
proto-îranî:

avestayî: gāv- ("ga")

pehlewî: gō ("ga"), gāvmēš ("gamêş")

farisî: gāv- ("ga")

belûçî: gōk ("ga") ... ^{alfabeya arî}

kurmancî: ga ("ga")

soranî: ga ("ga")

zazakî: 'ga ("ga")

sanskrîtî: gāv- ("ga")

ermenî: kov ("ga")

yûnanî: bous- ("ga")

latînî: bos ("ga")

îngilîzî: bull ("çêl, çêlek, manga")

Çavkanî: Watkins p.35, Horn p.198

Hevreh: manga

Werger

Akadî: 𒋗𒌑𒊒 n (šūru)
Akanî: nantwinini n
Almanî: Bulle → de n, Stier → de n
Amharî: በሬ n (bäre)
Aramî: תורא‎ n (tawrā’)
Arçî: анс
Asamî: ষাঁড় (xãr)
Astûrî: güe → ast n, bue → ast n
Avarî: оц (oc)
Azerî: öküz → az, buğa → az
Baskî: zezen → eu
Başkîrî: үгеҙ (ügeð)
Belarusî: бык n (byk)
Bengalî: ষণ্ড → bn (śônḍ)
Boleyî: bijimi
Bretonî: tarv → br n
Bulgarî: бик → bg n (bik)
Burmayî: နွားထီး → my (nwa:hti:)
Çekî: býk → cs n
Çînî:
Mandarînî: 公牛 → zh (gōngniú), 特 → zh (tè)
Çuvaşî: вӑкӑр (văkăr)
Danmarkî: tyr → da n, okse → da g
Eblaiteyî: 𒄞𒌉 (šulum)
Endonezyayî: sapi → id n, banteng → id
Erebî: ثَوْر‎ → ar n (ṯawr)
Erebiya misrî: تور‎ n (tōr)

Erebiya hîcazî: ثور‎ n (tōr, ṯōr)
Ermenî: ցուլ → hy (cʿul)
Esperantoyî: virbovo, taŭro
Estonî: sõnn → et
Etiyopiya klasîk: ሶር (sor)
Eweyî: nyitsu
Farisî: گاو نر‎ → fa (gâv-e nar)
Fenîkî: 𐤀𐤋𐤐‎ (ʾlp)
Ferî: tarvur n
Fînî: sonni → fi
Fransî: taureau → fr n
Frîsiya bakur: Bol, Stiir
Frîsî: bolle n
Gaelîka skotî: tarbh n
Galîsî: touro → gl n, almallo → gl n, boi → gl n
Gurcî: ხარი → ka (xari)
Haryanvî: बळध (baḷdh)
Hawsayî: sa → ha
Hindî: सांड → hi n (sāṇḍ), बैल → hi n (bail), ऋषभ → hi n (ŕṣabh)
Holendî: bul → nl n, stier → nl n
Îbranî: שור‎ → he n (šor), פר‎ → he n (par)
Îdoyî: bovulo → io, tauro → io
Îngilîziya kevn: fearr n
Îngilîzî: bull → en, ox → en
Înterlîngua: tauro
Îrlendî: tarbh → ga n
Îrlendiya kevn: tarb n
Îtalî: toro → it n
Îzlendî: naut → is nt
Japonî: 雄牛 → ja (おうし, oushi), 牡牛 → ja (おうし, oushi)
Kannadayî: ಗೂಳಿ → kn (gūḷi), ಬಸವ → kn (basava)
Kaşûbî: byk
Katalanî: toro → ca n
Kayingangî: monh
Keşmîrî: دانٛد‎ → ks (dānd)
Komorî: kondzo 5 an 6
Konkanî: बय्ल n an nt (baïl)
Koreyî: 황소 → ko (hwangso)
Kornî: tarow n
Latînî: taurus → la n, bōs → la n
Latviyayî: bullis → lv n
Lezgînî: йац (jac), бугъа (buġa)
Lîtwanî: jautis → lt n
Lombardî: tòr n
Luksembûrgî: Stéier → lb n
Lusîtanî: taurom
Makedonî: бик n (bik)
Malezî: lembu jantan
Maltayî: gendus n, barri n
Manksî: tarroo n
Maorî: pūru
Maratî: बैल n (bail)
Mecarî: bika → hu
Mîkmakî: latto'law anim, natto'law anim, matto'law anim
Mongolî: бух → mn (buh)
Napolîtanî: toro n
Navajoyî: dóola
Nedersaksî:
Almaniya jêrîn a almanî: Bull n
Norwecî:
Norweciya bokmålî: okse → no n

Norweciya nînorskî: okse n
Oksîtanî: taur → oc n
Osetî: богъ (boǧ)
Osmanî: بوغا‎ (boğa)
Oygurî: بۇقا‎ → ug (buqa)
Ozbekî: buqa → uz
Plodîşî: Boll n
Polonî: byk → pl n
Portugalî: touro → pt n, toiro → pt n
Puncabî: ਦਾਂਦ n (dānd)
Qazaxî: бұқа (būqa)
Romanî: guruv n
Romanyayî: taur → ro n
Rusî: бык → ru n (byk)
Sangisarî: نرگو (nargow)
Sanskrîtî: ऋषभ → sa n (ṛṣabha), उक्षन् → sa n (ukṣan)
Sardînî: trau n
Sêriyî: tooro, ziix cooha ctam
Sicîlî: tàuru → scn n, tàvuru → scn n
Sirananî: bulu
Sirboxirwatî:
Kirîlî: би̏к n

Latînî: bȉk → sh n
Sîlhetî: ꠛꠤꠌꠣꠟ (bisal)
Slaviya kevn: бꙑкъ n (bykŭ), тоуръ n (turŭ)
Slovakî: býk → sk n
Slovenî: bik → sl n
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: byk n
Spanî: toro → es n
Svanî: ჴა̈ნ (qän)
Swahîlî: fahali → sw 5 an 6
Swêdî: tjur → sv g
Şîngazîcayî: mɓe-ɗume 9 an 10
Tagalogî: toro → tl
Talişî: неҝо (neqo)
Taosî: tùlu’úna
Tarifitî: afunas n
Tayî: พฤษภ → th
Tigreyî: ሶር (sor)
Tigrînî: ሶር (sor)
Tirkî: boğa → tr
Tîbetî: གླང (glang)
Tokpisinî: bulmakau man, bulmakau
Toxarî B: kauᵤrṣe
Tswanayî: poo 9 an 10
Ugarîtî: 𐎘𐎗 (ṯr)
Umbriyî: 𐌁𐌖𐌌 (bum)
Urdûyî: سانڈ‎ n (sāṇḍ), بیل‎ n (bail)
Ûkraynî: бик → uk n (byk), буга́й → uk n (buháj)
Venîsî: toro n
Viyetnamî: bò đực → vi
Volapûkî: tor → vo, hibub → vo, xoil
Walonî: gayet → wa n, torea → wa n
Weylsî: tarw → cy n
Wolofî: yëkk wi → wo
Ximêrî: គោបា (koo baa)
Yakutî: оҕус (oğus)
Yidîşî: ביק‎ n (bik), בוהײַ‎ n (buhay)