kar

 Binêre herwiha: kâr, Kar, -kar, û -kâr

Kurmancî

Bilêvkirin

• (Navdêr 1, Navdêr 2) IPA^(kilîd): /kʰɑːɾ/
  • Deng (Amed)^ⓘ
  • Deng (Bidlîs)^ⓘ
• (Navdêr 3)  IPA^(kilîd): /kʌːɾ/
  • Deng (Amed)^ⓘ
  • Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: kar

Navdêr 1

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	kar	kar
Îzafe	karê	karên
Çemandî	karî	karan
Nîşandera çemandî	wî karî	wan karan
Bangkirin	karo	karino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	karek	karin
Îzafe	karekî	karine
Çemandî	karekî	karinan

kar nêr k-ya req

1. Tiştê mirov dike.

   Hevmane: xebat, ked, şol, şuxl, îş, çalakî, erk, vatinî.

   • Ma remeyte îz remeyte" goşîdar
     Destê wî destê Xuda der kar û bar — (Mela Hesenê Bateyî, Mewlûda Kurdî, ~1720)
2. amadekarî, amadehî, hazirî

   Me xwe bo çûnê kar kiriye.

3. sûde, kelk, feyde, qazanc, qezenc, kêr, mifa, berjewendî.
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: كار‎

Herwiha

• karûkisb

Jê

 

• bikar
• bikartî
• bikarî
• bikarîtî
• bêkar
• bêkartî
• bêkarî
• bêkarîtî
• -kar
• kardar
• kardartî
• kardarî
• kardarîtî
• karder
• kardertî
• karderî
• karderîtî
• kardêr
• kardêrtî
• kardêrî
• kardêrîtî
• kargir
• kargirtî
• kargirî
• kargirîtî
• kargêr
• kargêrî
• karker
• karkertî
• karkerî
• karkerîtî
• -karî
• karî
• karîgêr
• karîgêrtî
• karîgêrî
• karîgêrîtî

Bide ber

 

• ker
• kir
• kor
• kêr
• kîr
• kûr

Binêre herwiha

 

• ar
• bar
• car
• dar
• gar
• har
• jar
• lar
• mar
• nar
• par
• qar
• sar
• war
• xar
• zar
• çar
• şar

Etîmolojî

Têkilî kirin, -ker.

• proto-hindûewropî *kʷer- (“kirin”)

  proto-îranî *kar- (“kirin”)

farisî کار‎ (kâr, “kar”)

kurmancî kar

soranî کار‎ (kar, “kar”)

hewramî kar (“kar”)

zazakî kar (“kar”)

sanskrîtî कर्मन् (karma, “bizav, hereket, kar”)

Çavkanî:

• Cheung, Johnny, Etymological Dictionary of the Iranian Verb, Leiden, 2007, r. 237
• Watkins, Calvert, The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots [arşîv], Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2em, r. 45

Werger

• Afrîkansî: werk → af, arbeid → af
• Aghwanî: 𐔰𐕐 (aš)
• Albanî: punë → sq m
• Almaniya navendî ya rojhilat: Arbitt m, Arb m
• Almanî: Arbeit → de m
• Amharî: ሥራ (śəra)
• Andî: гьалтӏи
• Aragonî: treball, treballo → an n
• Aramiya nû ya asûrî: ܦܘܼܠܚܵܢܵܐ‎ n (pulḳana), ܫܘܼܠܵܐ‎ n (šula)
• Asamî: কাম (kam)
• Astûrî: trabayu n
• Atayalî: mtzaw
• Avarî: хӏалтӏи (ḥalṭi)
• Azerî: əmək → az, iş → az, zəhmət
• Baskî: lan
• Başkîrî: эш (eš)
• Belarusî: пра́ца m (práca), рабо́та m (rabóta)
• Bengalî: কাজ → bn (kaj), চাকরি → bn (cakri)
• Bulgarî: ра́бота m (rábota), труд → bg n (trud)
• Burmayî: လုပ်အား → my (lup-a:), အလုပ် → my (a.lup)
• Cia-ciayî: 까라자아
• Çeçenî: болх (bolχ)
• Çekî: práce → cs m, zaměstnání → cs nt
• Çîçewayî: ntchito
• Çînî:

  Kantonî: 工作 (gung¹ zok³)

  Dunganî: гунзуә (gunzuə)

  Mandarînî: 工作 → zh (gōngzuò), 勞動 → zh (láodòng), 職業 → zh (zhíyè)

  Minnanî: 工作 → zh-min-nan (kang-chok / kong-chok)

  Wuyî: 工作

• Danmarkî: arbejde → da nt, job → da nt
• Endonezyayî: kerjaan → id, pekerjaan → id
• Erebî: عَمَل‎ → ar n (ʿamal), شُغْل‎ n (šuḡl), خِدْمَة‎ m (ḵidma), وَظِيفَة‎ m (waẓīfa)

  Erebiya misrî: شغل‎ n (šuḡl)

  Erebiya hîcazî: شغل‎ n (šuḡul)

  Erebiya fasî: خدمة‎ m (ḵedma), وظيفة‎ m (waḍīfa)

• Ermenî: աշխատանք → hy (ašxatankʻ), գործ → hy (gorc)
• Esperantoyî: laboro → eo
• Estonî: töö → et
• Eweyî: dɔwɔwɔ
• Extremaduranî: trebahu
• Farisî: کار‎ → fa (kâr), شغل‎ → fa (šoğl)
• Fînî: työ → fi
• Friyolî: vore m
• Frîsî: wurk nt
• Gaelîka skotî: cosnadh n, obair → gd m, dreuchd m
• Galîsî: traballo → gl n, choio → gl n
• Gotî: 𐌰𐍂𐌱𐌰𐌹𐌸𐍃 m (arbaiþs)
• Gurcî: მუშაობა (mušaoba)
• Haîtî: travay
• Hawsayî: aiki → ha
• Hindî: काम → hi n (kām), श्रम → hi n (śram), उद्योग → hi n (udyog), वृत्ति → hi m (vŕtti), कार्य → hi n (kārya), कार → hi n (kār), कर्म → hi n (karma), अमल → hi (amal), वजीफा → hi m (vajīphā)
• Holendî: werk → nl nt, job → nl m, arbeid → nl n
• Îbranî: עֲבוֹדָה‎ m (avodá), מְלָאכָה‎ m (melakhá), עָמָל‎ n (amál)
• Îngilîziya kevn: weorc nt, earfoþe nt
• Îngilîzî: work → en
• Îngriyî: töö, raae
• Îngûşî: болх (bolχ)
• Îrlendî: obair m, saothar n
• Îstriyotî: lavur
• Îtalî: lavoro → it n, impiego → it n, occupazione → it m
• Îzlendî: vinna → is m
• Japonî: 仕事 → ja (しごと, shigoto), 労働 → ja (ろうどう, rōdō), 職業 → ja (しょくぎょう, shokugyō), ワーク → ja (wāku)
• Kalalîsûtî: suliaq
• Kambayî: wia
• Katalanî: treball → ca n, feina → ca
• Kayingangî: rãnhrãj
• Kirgizî: жумуш → ky (cumuş), иш → ky (iş), эмгек → ky (emgek), кызмат → ky (kızmat)
• Kîkûyûyî: wira
• Kîngalî: වැඩ (wæḍa)
• Komî-permyakî: удж (udž)
• Koreyî: 일 → ko (il), 노동 → ko (nodong), 로동 → ko (rodong), 직업 → ko (jigeop)
• Ladînoyî: ovra, lavoro
• Latgalî: dorbs
• Latînî: labor → la n
• Latviyayî: darbs → lv n
• Lawsî: ງານ (ngān), ນັກງານ (nak ngān)
• Livvî: ruado
• Lîgûrî: travàggio, lou
• Lîtwanî: darbas → lt n
• Lombardî: lavor, laur
• Luhyayî: ekasi
• Luksembûrgî: Aarbecht → lb m
• Mòçenoyî: òrbet m
• Makedonî: работа → mk m (rabota)
• Malayalamî: ജോലി → ml (jōli), പണി → ml (paṇi)
• Malezî: kerja → ms
• Maltayî: xogħol n
• Mayayiya yukatekî: meyaj
• Mecarî: munka → hu, dolog → hu, feladat → hu
• Mînangkabawî: karajo
• Mongolî:

  Kirîlî: ажил → mn (ažil)

• Mwanî: kazi
• Napolîtanî: lavoro n
• Navajoyî: naashnish
• Normandî: travas n
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: arbeid → no nt, jobb → no n, verk → no nt

  Norweciya nînorskî: arbeid → nn nt, jobb → nn n, verk → nn nt

• Oksîtanî: trabalh → oc n
• Oriyayî: କାମ → or (kamô)
• Oromoyî: hojii
• Osetî: куыст (k°yst)
• Oygurî: خىزمەت‎ (xizmet), ئىش‎ (ish)
• Ozbekî: ishlash → uz, mehnat → uz, ish → uz, xizmat → uz
• Papyamentoyî: trabou
• Peştûyî: کار‎ → ps n (kār)
• Piedmontîsî: travaj n
• Pijînî: waka
• Pîpîlî: tekit
• Plodîşî: Oabeit m, Woakj nt
• Polonî: praca → pl m, robota → pl m
• Portugalî: trabalho → pt n, emprego → pt n
• Puncabî: ਕੰਮ n (kamm)
• Qazaxî: еңбек (eñbek), жұмыс → kk (jūmys), іс (ıs), қызмет (qyzmet), шаруа (şarua)
• Romancî: lavur m, lavour m
• Romanî: butǐ m
• Romanyayî: muncă → ro m, serviciu → ro nt, ocupație → ro m, îndeletnicire → ro m
• Rusî: рабо́та m (rabóta), труд → ru n (trud)
• Rusînî: пра́ца m (práca), робо́та m (robóta)
• Samiya bakurî: bargu
• Samoayî: galus
• Sanskrîtî: कर्मन् → sa nt (karman), कार्य → sa (kārya)
• Sardînî: trabadhu, traballu
• Sicîlî: lavuru → scn n, travagghiu → scn n
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: по̀сао n, ра̑д n

  Latînî: pòsao → sh n, rȃd → sh n

• Sîlhetî: ꠇꠣꠝ (xam)
• Skotî: wark
• Slaviya kevn:

  Kirîlî: работа m (rabota), троудъ n (trudŭ)

  Glagolîtîk: ⱃⰰⰱⱁⱅⰰ m (rabota), ⱅⱃⱆⰴⱏ n (trudŭ)

• Slaviya rojavayî ya kevn: робота m (robota), трудъ n (trudŭ)
• Slovakî: práca → sk m
• Slovenî: delo → sl nt
• Somalî: shaqo → so
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: źěło nt

• Sotoyiya başûr: mosebetsi → st
• Spanî: trabajo → es n, curro → es n, laburo → es n
• Swahîlî: kazi → sw
• Swêdî: arbete → sv nt, jobb → sv nt
• Şorî: иш
• Tacikî: кор → tg (kor), шуғл (šuġl)
• Tagalogî: isi, trabaho → tl
• Tamîlî: வேலை → ta (vēlai)
• Tayî: การงาน, งาน → th (ngaan), แรงงาน → th
• Telûgûyî: కూలీపని (kūlīpani), ఉద్యోగము → te (udyōgamu), వృత్తి → te (vr̥tti)
• Teterî: эш → tt (eş), хезмәт → tt (xezmät)
• Tetûmî: serbisu
• Tigrînî: ስራሕ (səraḥ)
• Tirkî: iş → tr, meslek → tr, emek → tr
• Tirkmenî: iş, zähmet → tk
• Tîbetî: ལས་ཀ (las ka)
• Tongî: ngāue
• Tumbukayî: nchito
• Udî: аш (aš), аьш (äš)
• Udmurtî: уж (už)
• Urdûyî: کام‎ n (kām)
• Ûkraynî: робо́та m (robóta), пра́ця m (prácja)
• Venîsî: laoro → vec n, laóro n
• Viyetnamî: việc làm → vi, công việc → vi
• Votî: töö
• Walonî: ovraedje → wa n an m, boutaedje → wa n, djob → wa n
• Weylsî: gwaith → cy n
• Ximêrî: ការងារ → km (kaangiə)
• Yidîşî: אַרבעט‎ m (arbet)
• Yorubayî: iṣẹ́
• Yûnanî: έργο → el nt (érgo), εργασία → el m (ergasía), δουλειά → el m (douleiá)

  Kevn: ἔργον nt (érgon)

• Zhuangî: gunghcoz
• ǃXóõ: ǀgáã

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Navdêr 2

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	kar	kar
Îzafe	kara	karên
Çemandî	karê	karan
Nîşandera çemandî	wê karê	wan karan
Bangkirin	karê	karino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	karek	karin
Îzafe	kareke	karine
Çemandî	karekê	karinan

kar mê k-ya req

1. Nêçîra ajelan (bi taybetî firindeyan) li zivistanê yan dema ku berf bariye û ajel qerimîne
   (nêçîrvan tomikî diavêtin ber wan û ajel nêzîk dibin û nêçîrvan wan digire yan dikuje)
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Etîmolojî

Ji zimanên îranî, hevreha farisî شکار‎ (şikar). Bo ketina şi- ji destpêka peyvê, bidin ber nasîn, bi farisî û zazakî şinas-.

Navdêr 3

kar mê k-ya nerm

1. Binêre: karik
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Etîmolojî

  Etîmolojiya vê peyvê nehatiye nivîsîn. Eger tu bi rastî bizanî, kerem bike bişkoka "biguhêre" ya di ser van gotinan re bitikîne û etîmolojiya vê peyvê binivîse. Çavkaniyên ku te ew etîmolojî jê girtiye jî binivîse.

Hewramî

Navdêr

kar

1. kar
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
2. lêker
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Ngarrindjerî

Cînav

kar

1. ew (pirjimar), wan
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Rendilleyî

Navdêr

kar

1. (heywan) kûçik, se
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

K'içe'

Navdêr

kar

1. (heywan) masî
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Afrîkansî

Navdêr

kar

1. (navgîn) tirimpêl, otomobîl, erebe, seyare, maşîn
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên tirimpêl hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Azerî

Rengdêr

kar

1. ker (kerr, nebihîz, guhgiran)
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên ker hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Tirkî

Bilêvkirin

• Deng^ⓘ

Navdêr

kar

1. Berf, befr.
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)