IKEA

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

IKEA, officieel Inter IKEA Systems B.V., is e bedrief wat hoeshawweleke produkte maak en ze in zien eige winkele verkoup. 't Bedrief is wereldwied in 63 len actief en sinds jaor en daag merretleier op de meubelmerret. Um belastingreies is IKEA officieel in Nederland gevesteg, allewel tot 't oersprunkelek oet Zwede kump. 't Bedrief heet 'n herkinbaar winkelformuul en is geleef um zien gojekoupe, laank hèldbaar dinger.

Historie

IKEA woort in 1943 opgeriech door de Zweedse boerezoon Ingvar Kamprad. Heer neumde 't bedrief nao ziechzelf (zien eige initiaole), zienen awwerleke boerehoof (Elmtaryd) en zie geboortedörp (Agunnaryd in Småland). Oersprunkelek waor 't e postorderbedrief; sinds 1948 verkoch heer ouch meubele. D'n ierste winkel opende heer in 1958 in Älmhult, kortbij boe heer vaandan kaom. Deze winkel bleef tot in de jaore tien in bedrief; allewijl zit dao 't IKEA-museum in.^[1] Um koste te spaore maakde heer zien oontwerpe opdeilbaar in losse oonderdeile, die verpak woorte in karton en door de kouper zelf toes ineingezat kóste weure.

De formuul sloog al snel aon, en nao e paar jaor deeg heer aander filiaole ope. Al sinds 1963 waor heer ouch in 't boeteland actief (en wel in Noorwege). Vaanaof de jaore zeventeg góng 't bedrief ech internationaol. Zoe góng in 1978 't ierste filiaol in Nederland ope (in Sliedrecht)^[2] en in 1984 de ierste twie op 't Belsj (Zaventem en Ternat).^[3] Wat de Limbörge betröf gief 't allewijl IKEA's in Hasselt^[4] en Heerle.^[5]

Reclamecampagnes in deen tied waore geriech op de combinatie vaan (doelmaotege) kwaliteit en 'ne goje pries, en de winkel had veural de dinger die jong gezinne nujeg hadde. Jaorelaank verspreide IKEA ouch jaorleks 'ne pepèrre catalogus vaan deur tot deur, tot dao in 2022, door de touwgenome rol vaan 't internet, 'n ind aon woort gemaak.

Door de decennia heer heet IKEA zien operaties gestiedegaon oetgebreid. Bekaans eder jaor weurt wel e nui land aongedoon, en in len boe 't al actief is weure mèt regelmaot nui locaties opgedoon. In 2013 kaom 't bedrief mèt 'ne winkel in Egypte veur 't iers in Afrika, dewijl Chili in 2022 de primeur had veur Zuid-Amerika. 't Insegs land boe IKEA oets is weggegaange is Rusland. Dao woorte in 2022 de operaties stèlgezat oet protes tege de Russischen inval in de Oekraïne dat jaor.

Winkelformuul

De IKEA-winkele höbbe 'ne kinmerkenden opbouw die euver groete deile vaan de wereld 'tzelfde is en herkinbaar euverkump. Me perbeert doelmaotegheid te combinere mèt e geveul vaan hoeselekheid. Tegeliek weurt ouch de Zweedse identiteit vaan 't bedrief umermp.

Hoesstijl

De winkele zien euver 't algemein knalblauw en -geel, es verwiezing nao 't Zweeds veendel. Ouch binnenin vint me die kleure väöl. Tekste zien in e sumpel sjriefloes lèttertyp, al is 't logo dao neet in gesjreve.

De klant weurt alum mèt doe en diech aongesproke. Dees keus hingk same mèt wat me in 't Zweeds ’du-reformen’ neump: sinds de jaore 1970 weurt in die taol de beleefheidsvörm koelek nog gebruuk. Me heet dat ouch in ander len doorgezat, meh neet zoonder probleme: wie 't bedrief in 1973 nao Zwitserland góng, voonte väöl lui 't wel steurend um mèt du te weure aongesproke in plaots vaan 't formeel Sie.

Gebruuksaonwiezinge zien zoe väöl meugelek in woordeloes pictogramme, zoetot me kin spaore op vertaolinge. Wienie nujeg kin de klant nao de klanteservice belle.

Locatie

IKEA-winkele zitte es regel aon de rand vaan de stad, dèks op 'n industrieterrein of meubelboulevard. Ouch dit is e middel veur koste te spare, zoewie um de bereikbaarheid te vergroete. In Oos-Azië vint me wel IKEA's in de stad.

Opbouw

De IKEA-winkele höbbe, aofwiekende regionaol formules neet te nao gesproke, 'ne zelfden opbouw boe neet gaw vaan weurt aofgeweke. In de regel moot de klant iers door de showroom. In hoeskamerechtege constellaties weure de meubele vaan 't bedrief daan in opgebouwde vörm oetgestald, dèks bekleid mèt beveurbeeld de stoffe die 't bedrief ouch verkoup en behaange mèt ouch al koupbaar lampe. In de bokekaste stoon dèks Zweedse beuk (zuug bove). De bezeuker kin neet los door de showroom loupe; heer weurt geëncourageerd veur alles te zien, al gief 't dèks wel plaotse boe de route kin aofsnije.

Veurheer waor in de showroom dèks 'levende' reclaam te zien veur de kwaliteit vaan de artikele. Zoe stoont jaorelaank in ederen IKEA 'n plexiglazere vitrien boe-in 'n speciaol mesjien de zitbelasting vaan 'ne stool naodeeg. 'nen Tèller deneve heel bij wie dèks me drop kós zitte zoonder tot de stool of de stof kepot góng.

Nao de showroom kump me in 'ne conventionele winkel, boe klein en/of neet-demonteerbaar zakes wie klèdsjes, bèddegood, pleeboorstele, eetgerei, reproducties etc. weure verkoch.

Daonao kump me in 't magazijn, 'n industrieel aondoend oonderdeil boe de pakkètte mèt de meubele in stèllinge zien opgestapeld. In de winkel heet me kinne zien boe 't produk vaan de keuze moot ligke. Daonao rekent me alles aon de kassa aof.

Nao de kassa - soms ouch veur d'n ingaank - is ummer nog e restaurant boe me ziech get sumpels kin ete. Dees restaurants zien veural bekind gewore door de typisch Zweedse produkte die me serveert, wie gehakbelkes en vaan alles mèt vossebeze (lingon). Dèks kin me ziech die produkte in 'nen apaarte winkel deneve nog koupe.

E vas oonderdeil vaan de IKEA-winkele is ouch Småland (vreuger in Nederland 't Kinderparadijs geneump), e heukske boe me (jong) kinder veur d'n door vaan 't winkelbezeuk kin achterlaote. Småland (geneump nao de regio boe Kamprad en IKEA vaandan koume, meh es woordgrepke ouch lètterlek 'Kleinland' beteikenend) woort bekind um zie belkesbad, wat later door väöl aander kinderspäölplaotse is gekopieerd.

Es regel laojt me nao aonkoup 't pakkèt in zienen oto. Me kin ouch deveur keze um 't, tege extra betaoling, toes te late bezörge. Bij dinger wie sofa's, die ziech neet zoemer laote demontere, is dat de insegste optie.

Oontwerpe

De meubele vaan IKEA zien doelmaoteg, dèks zelfs extreem doelmaoteg en sumpel. Ze zien in 't gemein vaan hout, wat in Småland in euvervlood presint is. Plastic oontwerpe woorte in de jaore zeventeg, wie de oliecrisis dat deurder maakde es veurheer, drastisch verminderd. 'n Väöl gebruukde houtsoort is grene.

't Ineinzètte vaan 'n IKEA-oontwerp geit dèks mèt 'nen inbussleutel. Umtot neet edereine dee in hoes heet, weurt 'r dèks in e pakkèt mètgegeve. Allewel tot soms ouch conventioneel sjreuve of zelfs negel weure gebruuk, is d'n inbussleutel e symbool veur IKEA gewore.

IKEA-produkte höbbe ummer 'nen oetspreekbare naom, in de regel 'ne persoensnaom of plaotsnaom. Kamprad deeg dat umtot heer dyslectisch waor; 't oetereinhawwe vaan typenommers die oet 'n combinatie vaan losse ciefers en lètters bestoonte waor häöm 'n te groete opgaaf. Dit heet geholpe de oontwerpe iconisch of entans bekind te make. Klassieke oontwerpe zien oonder mie de bokekas Billy en de sofa Klippan. Bij verzamelere vaan elpees zien de ope kaste (vreuger Expedit, allewijl Kallax) hendeg geleef.

In tegestèlling tot de strakke en functioneel meubele zien de textielopdrökke dèks boont en opvallend. Klassiek woorte oonder mie stoffe mèt broccoli- of banaanopdrök. Veur de oontwerpe, die veural in Zweedse hoezer te vinde zien/waore, woort samegewèrk mèt de 10-gruppen.^[6]

Rifferenties

Extern links

[1] IKEA Museum - Find out about the museum

[2] IKEA.com - Tachtig jaar IKEA: hoe een Zweedse jongen huiskamers over de hele wereld bereikte

[3] IKEA.be - IKEA België sluit de deuren...

[4] [1]

[5] [2]

[6] IKEA Museum - Unique collection of 180 fabrics and patterns in new exhibition

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]