1918
1918 (MCMXVIII) waor e gewoen jaor wat begós op 'nen dinsdag op de Gregoriaanse kalender.
Gebäörtenisse
[bewirk | brón bewèrke]- 8 jannewarie - President Woodrow Wilson van de Verenigde Sjtate presenteert in 't congres zien 14-puntjeprogramma veur de vrede.
- 10 jannewarie - De Duutsje vleegtuugconsjtructeur Hugo Junkers vreug patent aan veur zien leëgdèkker-vleegtuug.
- 16 fibberwarie - In Vilnius wirt de republiek Litouwe oetgerope. De nationaliste make hiebiej gebruuk van de verwarring in Ruslandj nao de Bolsjewistische revolutie.
- 23 fibberwarie - Leon Trotski rich 't Roaj Leger op.
- 3 miert - In 't fort van Brest-Litovsk sjlete de Centrale Mogendheje de vrede mèt Sovjet-Ruslandj.
- 21 miert - Begin van 't Duutsje offensief Kaiserschlacht.
- 22 april en 23 april - Ein geallieerde zeëmach verrinneweert de have van Zeëbrugge, die door de Duutsjers woort gebruuk es basis veur U-boate.
- 15 mei - In Finlandj eindig de burgeraorlog.
- 3 juli - In Nederlandj waere parlemèntsverkezinge gehawwe. Veur 't eësj met ein algemein keesrech veur mansluuj. De Roams-Katholieke lies wirt veur 't eësj de groatste fractie, en häöre leijer Mgr. Nolens maog 't veurtouw numme biej de kabinètsformatie.
- 16 juli - De Russische Tsaar Nicolaas II en zien gezin waere, nao anherhauf jaor verbanning, op las van de nuje plaatsjelike Sovjetleijers gefusilleerd in Jekaterinenburg.
- 17 juli - Volges óngerzeuk van de Italiaanse arts Lo Monaco is tuberculose te genaeze door injecties mèt sacharose.
- 8 augustus - Biej eine sjtörmaanval door de Entente stort 't Duutsje wesfront inein.
- 9 september - Beëdiging van 't eësjte kabinèt-Ruys de Beerenbrouck.
- 13 september - Biej Weesp óntsjpaort eine trein. 41 luuj kómme óm, 42 rake gewóndj.
- 15 september - Vanoet hun brögkehoof in Thessaloniki zètte Franse, Britse en Servische troepe ein offensief in op Oasteriekse posities in Macedonië. Daomèt wirt 't eindj ingeloejd van de Eësjte Waereldaorlog.
- 20 september - Sjtichting van de Keuninklike Nederlandsche Hoagaoves en Sjtaalfebrieke N.V. (Hoagaoves) in IJmuide.
- 11 november - 't Duits leger gief d'n Ierste Wereldoorlog op en teikent in 't bos vaan Compiegne, in 'nen treinwagon, de Waopestèlstand.
Nobelprieze
[bewirk | brón bewèrke]- Natuurkunde: Max Planck "veur de deenste die heer verliende aon de voortgaank vaan de natuurkunde door de oontdèkking vaan energiekwantums".
- Sjemie: Fritz Haber "veur de syntheze vaan ammonium oet zien eleminte".
- Geneeskunde: neet touwgekind
- Literatuur: neet touwgekind
- Vrei: neet touwgekind
Gebore
[bewirk | brón bewèrke]- 1 jannewarie - Willy den Ouden, Nederlandse zjwömster (gesjtorve 1997)
- 12 jannewarie - Maharishi Mahesh Yogi, Indiase goeroe (gesjtorve 2008)
- 26 jannewarie - Nicolae Ceaușescu, Roemeense sjtaatsman (gesjtorve 1989)
- 2 fibberwarie - Hella Haasse, Nederlandse sjriefster (gesjtorve 2011)
- 21 april - Eddy Christiani, Nederlandse gitarist en zenger (gesjtorve 2016)
- 26 april - Fanny Blankers-Koen, Nederlandse atlete en olympisch kampioene (gesjtorve 2004)
- 25 juni - Philip Bloemendal, Nederlandse nuujslaezer (gesjtorve 1999)
- 14 juli - Ingmar Bergman, Zjweedse filmregisseur (gesjtorve 2007)
- 18 juli - Nelson Mandela, Zuid-Afrikaanse dissident en president van Zuid-Afrika (gesjtorve 2013)
- 7 augustus - Kees Buddingh', Nederlandse dichter (gesjtorve 1985)
- 25 augustus - Leonard Bernstein, Amerikaanse componis en dirizjènt (gestorve 1990)
- 27 augustus - Jelle Zijlstra, Nederlandse minister-president (gesjtorve 2001)
- 21 december - Kurt Waldheim, Oasteriekse diplomaat en politicus (secretaris-generaal van de Verenigde Naties en bóndjspresident) (gesjtorve 2007)
- 23 december - Helmut Schmidt, bóndjskanseleer van Duutsjlandj (gesjtorve 2015)
Gesjtorve
[bewirk | brón bewèrke]- 6 fibberwarie - Gustav Klimt (55), Oosteriekse sjèlder
- 13 miert - César Cui (83), Russische componist en muziekcriticus
- 25 miert - Claude Debussy (55), Franse impressionistische componist
- 2 april - Willem de Beaufort (73), Nederlandse liberale sjtaatsman
- 16 april - Richard Kandt (50), Duutsje óntdèkkingsreiziger
- 16 juli - Tsaar Nicolaas II (50), de lètste tsaar van Ruslandj en de lètste heërsjer van de Romanov dynastie
- 21 september - David Hendrik Havelaar (65), Nederlandse ingenieur en politicus