Trêno

ZE	Quésta pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize A Grafîa adeuviâ a l'é quélla de l'Académia Ligùstica do Brénno

A prìmma grànde ferovîa in Germània, incixón do 1887

O trêno o l'é 'na série de veìcoli conéssi fra de lô che viâgian lóngo 'na colìssa feroviària e che traspòrtan persónn-e ò mèrçe. Pò-u sòlito, 'n trêno o l'é tiòu ò sponciòu da locomotîve, scibén che gh'é de convòlli che se méscian da lê, cómme e unitæ mùltiple ò e outo-motrîxe. I pasagê e-e mèrçe són trasportæ con di vagoìn, conosciûi cómme câri ò caròsse feroviàrie segóndo ò tîpo de càrego. I trêni són progetæ pe 'na larghéssa precîza, dîta scartaménto, ch'a dêv'êse pægia a quélla tra e colìsse. A ciù pàrte di trêni a gh'à de rêue d'âsâ e a viâgia in sce colìsse de lóngo de sto materiâle chi, co-o bàsso atrîto coscì generòu ch'o-o fà vegnî ciù eficiénte de âtre fórme de traspòrto.

In trêno mèrçe de ferovîe tedésche DB

A paròlla "trêno" a vêgne da-o latìn trahere, tiâ; o s'é modificòu into ténpo tramite o françéize train. O trêno o l'è stæto o prìmmo vêo e pròpio veìcolo de traspòrto de màssa, e in tànti câxi o l'à raprezentòu 'n pónto de svòlta pe l'evoluçión industriâle de naçioìn de l'Eutoçénto, crovìndo dónca pe tànti ànni 'n ròllo centrâle inta strutûa politica, econòmica e sociâle de naçioìn, conquistàndo ascì in pòsto de prìmmo cian inte l'imaginârio de tùtti.

«A-i efètti da circolaçión in scê lìnie, o trêno o l'é 'n qualónque mézzo de traçión, con ò sénsa veìcoli ch'o dêve viâgiâ da 'na localitæ de servìçio a 'n'âtra, ò ch'o pàrte da 'na localitæ de servìçio pe dizinpegnâ 'n servìçio lóngo a lìnia e o fàsse ritórno inta mæxima localitæ.»

(da: Definiçión de trêno da-o Regolaménto Circolaçión Trêni)

Âtri progètti

Altri progetti

• Wikimedia Commons

• Wikimedia Commons a contêgne di files in sce Treno

Ligàmmi de fêua

• (EN) Train - Encyclopædia Britannica, in sce britannica.com. URL consultòu o 24 seténbre 2024.

Contròllo de outoritæ	LCCN (EN) sh85111077 · BNF (FR) cb11973386d (data)