Tarihsel surecte perdeler, yazili gelenekte tasvir edilirken bir yandan da gelenegin ilettigi tar... more Tarihsel surecte perdeler, yazili gelenekte tasvir edilirken bir yandan da gelenegin ilettigi tarihi sazlar uzerinden gunumuze erismislerdir. Perdeli ya da perdesiz sazlardan bu manada istifade etmek mumkundur. Burada, sazlarin uzerindeki perde yerlerinden ya da sazlarin yapim sekillerinden elde edilen bilgilerin esasen birer model oldugu unutulmamalidir. Ney sazi uzerinden de boyle modeller cikarilabilir. Cunku perdeler, ney sazinin uzerindeki acki kodlari ile gunumuze erismistir. Neyler ayrica perde modelleri ile birlikte perdelerin dizilimi ile ilgili matematiksel bir tabloyu da uzerinde barindirir. Neylerin sagladigi modellerde perdelerin temayul ettigi yonler (pest-tiz) arastirmaci acisindan onemli birer veridir. Buradan hareketle bildirinin birinci bolumunde 18. 19. yuzyila tarihlendirilen neylerin perde dizilimine, ozellikle segâh ve cargâh perdelerine, deginilecektir. Bildirinin ikinci bolumunde ise Turk Musikisindeki ana dizi meselesi ele alinacaktir. Bilindigi uzere ana di...
Ney, which is a traditional wind instrument of Turkish Classical Music has been made with differe... more Ney, which is a traditional wind instrument of Turkish Classical Music has been made with different opening systems for the past. These systems are called as Müstakil Açkı. The makers have used a basic opening system, which is called Klasik Açkı to see holes on the Ney. But this system was percepted as classic opening and the best opening system of the Ney, in the opening discussion, in the second half of the 20th century. While some maker was thinking this way, others wanted to improve the new system to eliminate playing difficulties of particular intervals. One of the new systems was improved Neyzen Niyazi Sayın. The issues of this article is discussions of tradition, improvement and degeneration on the Ney opening systems, Opening Systems on the historical Neys and Neyzen Niyazi Sayın’s opening system.
Katmanli bir yapiya sahip olan kavramlarin cogalarak kavramsal bir yigin haline gelmeleri, yeni u... more Katmanli bir yapiya sahip olan kavramlarin cogalarak kavramsal bir yigin haline gelmeleri, yeni uretilen kavramlarin gelenekle olan ilgi duzeylerinin “sorgulanmamasiyla” dogrudan ilgilidir. Cunku “oz” bazen kavramin isaret ettigi alanin tam merkezinde, bazen yakininda bazen de cok uzaginda kalabilir. Eger bu mesafeler goz ardi edilir ise yeni kavram uretmenin onunde hicbir kisit kalmayacak, ayni zemine bakan farkli zaviyelerden farkli kavramlar tureyecek, arastirmaci da bu yiginlari kaleminin ucunda tasimak zorunda kalacaktir. Gelenekle olan iliski incelenirken de “geleneksel”, “icat edilen gelenek” ve “gelenekcilik” kavramlarinin ifade alanina bir goz atmak gerekir. Cunku bu dairede, yiginlarin olusum sebeplerini gormek mumkundur. Kavramlarin arasinda olusan makaslar da yeni kavramlarin olusmasina zemin hazirlar. Cunku sanatci ve sanatkâr orneginde oldugu gibi kavramlar arasindaki makas gunden gune acilmaktadir. Bu gibi sebeplerle olusan kavram daglari neticesinde gelinen noktada ...
Musikimizin nadide makamlarindan biri olan cârgâh, tarihsel surecte onceleri tamam perdelerden ol... more Musikimizin nadide makamlarindan biri olan cârgâh, tarihsel surecte onceleri tamam perdelerden olusur. Bu makalede tespit edildigi gibi 15.yy itibariyle sabâli tarifleri gorulen cârgâh makaminin gunumuz repertuari, gelenekteki nazariyesi kadar zengin degildir. Fakat musikimizin temel dizisi olarak kabul gormustur. Temel dizi olarak kabul gorurken farkli kullanimlari goz ardi edilmis; sabâli sekli sadece bir gecki olarak gorulmus, ifade gucu elinden alinmis, sinirlari daraltilmistir. Bu makalede ozellikle cârgâh makaminin gozden kacan kullanimlarindan biri olan nikrizli cârgâh uzerinde durulacaktir. Bu cârgâh cesidi mevcut sistemde bir gecki olarak bile anilmamistir. Makalede nikrizli cârgâhin makam olarak terkip edilmesi, ornekleriyle ve ozellikleriyle ortaya konulmasi hedeflenmistir.
Türk Mûsikîsi'nin üflemeli bir sazı olan Neyin yapısı dokuz boğumludur. Boğumlar yukarıdan aş... more Türk Mûsikîsi'nin üflemeli bir sazı olan Neyin yapısı dokuz boğumludur. Boğumlar yukarıdan aşağıya doğru daralan bir yapıdadır. Buradaki denge açkı açısından oldukça önemlidir. Çünkü boğumlar arasındaki dengesiz uzamalar ve kısalmalar perdelerin boğumla olan ilişkisini olumsuz etkilemektedir. Boğumların düzenli olması kadar ney üzerindeki perdeleri dokuz parçalı yapıda karşılaması da önemlidir. Tarihi neyler üzerinde bu dokuzlu yapının korunduğu rahatlıkla görülebilir. Fakat günümüzde artan talep, kamış malzemesine ulaşmanın zorluğu gibi sebeplerle malzemenin azalması ve kıymetlenmesi neticesinde bazı neylerin alt kısmında "artık boğumlar" görülebiliyor. Bu kısım parazvanenin altında kaldığı için genellikle ilk bakışta fark edilmese de bu ilave boğumla bu nevi neyler 10 boğumludur. Bildiride artık boğumlu neylerin açılma sebeplerine değinildikten sonra artık boğumlu bir ney üzerinden ilave boğumun icraya yansımaları incelenecektir. Bunun için Ney yapımcısı Egecan Aydın...
Turk Musikisi’nin uflemeli bir sazi olan Neyin yapisi dokuz bogumludur. Bogumlar yukaridan asagiy... more Turk Musikisi’nin uflemeli bir sazi olan Neyin yapisi dokuz bogumludur. Bogumlar yukaridan asagiya dogru daralan bir yapidadir. Buradaki denge acki acisindan oldukca onemlidir. Cunku bogumlar arasindaki dengesiz uzamalar ve kisalmalar perdelerin bogumla olan iliskisini olumsuz etkilemektedir. Bogumlarin duzenli olmasi kadar ney uzerindeki perdeleri dokuz parcali yapida karsilamasi da onemlidir. Tarihi neyler uzerinde bu dokuzlu yapinin korundugu rahatlikla gorulebilir. Fakat gunumuzde artan talep, kamis malzemesine ulasmanin zorlugu gibi sebeplerle malzemenin azalmasi ve kiymetlenmesi neticesinde bazi neylerin alt kisminda “artik bogumlar” gorulebiliyor. Bu kisim parazvanenin altinda kaldigi icin genellikle ilk bakista fark edilmese de bu ilave bogumla bu nevi neyler 10 bogumludur. Bildiride artik bogumlu neylerin acilma sebeplerine deginildikten sonra artik bogumlu bir ney uzerinden ilave bogumun icraya yansimalari incelenecektir. Bunun icin Ney yapimcisi Egecan Aydin’in atolyesind...
Ney, which is a traditional wind instrument of Turkish Classical Music has been made with differe... more Ney, which is a traditional wind instrument of Turkish Classical Music has been made with different opening systems for the past. These systems are called as Müstakil Açkı. The makers have used a basic opening system, which is called Klasik Açkı to see holes on the Ney. But this system was percepted as classic opening and the best opening system of the Ney, in the opening discussion, in the second half of the 20th century. While some maker was thinking this way, others wanted to improve the new system to eliminate playing difficulties of particular intervals. One of the new systems was improved Neyzen Niyazi Sayın. The issues of this article is discussions of tradition, improvement and degeneration on the Ney opening systems, Opening Systems on the historical Neys and Neyzen Niyazi Sayın’s opening system.
ÖZET B r z k r şekl olan sema, Mevlev l k'de mukabele şekl nde cra ed l r. Mevlev ler, sağ eller ... more ÖZET B r z k r şekl olan sema, Mevlev l k'de mukabele şekl nde cra ed l r. Mevlev ler, sağ eller n yukarıda, sol eller n aşağıda tutmak suret yle sağdan sola doğru kend eksenler nde ve gen ş perspekt fte meydanın etrafında sema ederlerken; mutrıb1, d n musikinin ayin formundaki eserlerini icra eder. Mutrıbın ses verd ğ Mevlev Ay nler dört selamdan oluşur. Bu selamlardak r tm değ şmeler , geçk ler; z kr n ahenkl b r şek lde devam etmes ne yardımcı olur. Tar h, b rçok ay n-şer fe tanık olmuştur. Bunların bazıları yüksek sanat değer neden yle rağbet görmüş ve nes llerarası naklolunmuş; bazıları se sanat zevk ne h tap etmed kler nden cra dahî ed lmem şt r. Yüksek sanat zevk ne h tap ederek günümüze kadar geleb len ay nlerden b r Itrî'n n segâh makamında besteled ğ ay n-şer ft r. Itrî'nin segâh ayin tesp t ed leb len, (k s 1900-1950, kalanı se 1950-2012 tar hler arasında kaleme alınmış) altı farklı nota nüshasıyla günümüze ulaşab lm şt r. Bu çalışmada ay n n eldek tüm nota nüshaları 17.-18. yüzyılların segâh makamı algısı üzer nden değerlend rmeye tab tutulacaktır. Böylece 80 yıllık sürede notalarda ne g b farklılıkların olduğu tesp t ed lecekt r.
Yedi perdesi ve dokuz boğumuyla ney sazı geleneğin perde temâyüllerini (perde kaydırmaların... more Yedi perdesi ve dokuz boğumuyla ney sazı geleneğin perde temâyüllerini (perde kaydırmalarını) günümüze taşır. Perdenin tizleşmesi ya da pestleşmesi için yapılan bu kaydırmalar, icrada karşılaşılan güçlüklerin izâlesi için önemlidirler. Bir perdenin bir bölgeye taşınması ve bu hareketin icraya yansıması temâyülün pratiğe dönüşmesi sürecini oluşturmaktadır. Bu nedenle makalede perdelerin matematiksel konumlarıyla icrada oluşturdukları farklılıkların analiz edilmesi hedeflenmiştir. Bunun için seçilen 10 adet tarihi ney, plastik ve kamış malzemede yeniden modellenmiş; elde edilen sonuçlar ile perde hareketlerinin perde aralıklarına nasıl etki ettiği incelenmiştir. Bu inceleme neticesinde perdelerin birbirine olan mesafelerinin kısalması ya da genişlemesi durumunda icrada ne gibi farklılıklar oluştuğu hakkında veri sağlanmıştır. Makalede bu veriler ışığında perdelerin matematiksel uzaklıklarıyla, melodik uzaklıkları arasındaki ilişki incelenecektir.
PESA International Journal Of Social Studies, 2018
Türk Mûsikîsi’nin üflemeli bir sazı olan Neyin yapısı dokuz boğumludur. Boğumlar yukarıdan ... more Türk Mûsikîsi’nin üflemeli bir sazı olan Neyin yapısı dokuz boğumludur. Boğumlar yukarıdan aşağıya doğru daralan bir yapıdadır. Buradaki denge açkı açısından oldukça önemlidir. Çünkü boğumlar arasındaki dengesiz uzamalar ve kısalmalar perdelerin boğumla olan ilişkisini olumsuz etkilemektedir. Boğumların düzenli olması kadar ney üzerindeki perdeleri dokuz parçalı yapıda karşılaması da önemlidir. Tarihi neyler üzerinde bu dokuzlu yapının korunduğu rahatlıkla görülebilir. Fakat günümüzde artan talep, kamış malzemesine ulaşmanın zorluğu gibi sebeplerle malzemenin azalması ve kıymetlenmesi neticesinde bazı neylerin alt kısmında “artık boğumlar” görülebiliyor. Bu kısım parazvanenin altında kaldığı için genellikle ilk bakışta fark edilmese de bu ilave boğumla bu nevi neyler 10 boğumludur. Bildiride artık boğumlu neylerin açılma sebeplerine değinildikten sonra artık boğumlu bir ney üzerinden ilave boğumun icraya yansımaları incelenecektir. Bunun için Ney yapımcısı Egecan Aydın’ın atölyesinde yapılan artık boğumlu kız neyinde perde yerlerinin sunduğu aralıklar ile bu boğumun tek bir boğumla değiştirilmesi sonucu aynı neyde ortaya çıkan aralıklar karşılaştırmalı olarak incelenecektir.
Katmanlı bir yapıya sahip olan kavramların çoğalarak kavramsal bir yığın haline gelmeleri, yen... more Katmanlı bir yapıya sahip olan kavramların çoğalarak kavramsal bir yığın haline gelmeleri, yeni üretilen kavramların gelenekle olan ilgi düzeylerinin “sorgulanmamasıyla” doğrudan ilgilidir. Çünkü “öz” bazen kavramın işaret ettiği alanın tam merkezinde, bazen yakınında bazen de çok uzağında kalabilir. Eğer bu mesafeler göz ardı edilir ise yeni kavram üretmenin önünde hiçbir kısıt kalmayacak, aynı zemine bakan farklı zaviyelerden farklı kavramlar türeyecek, araştırmacı da bu yığınları kaleminin ucunda taşımak zorunda kalacaktır. Gelenekle olan ilişki incelenirken de “geleneksel”, “icat edilen gelenek” ve “gelenekçilik” kavramlarının ifade alanına bir göz atmak gerekir. Çünkü bu dairede, yığınların oluşum sebeplerini görmek mümkündür. Kavramların arasında oluşan makaslar da yeni kavramların oluşmasına zemin hazırlar. Çünkü sanatçı ve sanatkâr örneğinde olduğu gibi kavramlar arasındaki makas günden güne açılmaktadır. Bu gibi sebeplerle oluşan kavram dağları neticesinde gelinen noktada kuramsal alanda bir tıkanıklık söz konusudur. Buradaki tıkanıklığın izâlesi için de yine kavramların gelenekle olan ilişkisine ve “geleneğin” mûsikîyle olan ilişkisine bakmak gerekir. Bu noktada kavramların tartışılarak ve geleneğe/gelenekli olana bağlanarak yoluna devam etmesi önem kazanır. Aksi takdirde mûsikîde nota versiyonlarında olduğu gibi çeşitlilikten doğan bir yığınlaşma, yıgınlaşmadan kaynaklı bir soylem bunalımı kaçınılmaz hale gelir. Makalede çeşitli örnekler üzerinden gelenek ve mûsikî arasındaki ilişki değerlendirilecek; söylem bunalımına ve kuramsal tıkanıklığa sebep olan zemin üzerinden bir okuma sunulacaktır.
Tarihsel surecte perdeler, yazili gelenekte tasvir edilirken bir yandan da gelenegin ilettigi tar... more Tarihsel surecte perdeler, yazili gelenekte tasvir edilirken bir yandan da gelenegin ilettigi tarihi sazlar uzerinden gunumuze erismislerdir. Perdeli ya da perdesiz sazlardan bu manada istifade etmek mumkundur. Burada, sazlarin uzerindeki perde yerlerinden ya da sazlarin yapim sekillerinden elde edilen bilgilerin esasen birer model oldugu unutulmamalidir. Ney sazi uzerinden de boyle modeller cikarilabilir. Cunku perdeler, ney sazinin uzerindeki acki kodlari ile gunumuze erismistir. Neyler ayrica perde modelleri ile birlikte perdelerin dizilimi ile ilgili matematiksel bir tabloyu da uzerinde barindirir. Neylerin sagladigi modellerde perdelerin temayul ettigi yonler (pest-tiz) arastirmaci acisindan onemli birer veridir. Buradan hareketle bildirinin birinci bolumunde 18. 19. yuzyila tarihlendirilen neylerin perde dizilimine, ozellikle segâh ve cargâh perdelerine, deginilecektir. Bildirinin ikinci bolumunde ise Turk Musikisindeki ana dizi meselesi ele alinacaktir. Bilindigi uzere ana di...
Ney, which is a traditional wind instrument of Turkish Classical Music has been made with differe... more Ney, which is a traditional wind instrument of Turkish Classical Music has been made with different opening systems for the past. These systems are called as Müstakil Açkı. The makers have used a basic opening system, which is called Klasik Açkı to see holes on the Ney. But this system was percepted as classic opening and the best opening system of the Ney, in the opening discussion, in the second half of the 20th century. While some maker was thinking this way, others wanted to improve the new system to eliminate playing difficulties of particular intervals. One of the new systems was improved Neyzen Niyazi Sayın. The issues of this article is discussions of tradition, improvement and degeneration on the Ney opening systems, Opening Systems on the historical Neys and Neyzen Niyazi Sayın’s opening system.
Katmanli bir yapiya sahip olan kavramlarin cogalarak kavramsal bir yigin haline gelmeleri, yeni u... more Katmanli bir yapiya sahip olan kavramlarin cogalarak kavramsal bir yigin haline gelmeleri, yeni uretilen kavramlarin gelenekle olan ilgi duzeylerinin “sorgulanmamasiyla” dogrudan ilgilidir. Cunku “oz” bazen kavramin isaret ettigi alanin tam merkezinde, bazen yakininda bazen de cok uzaginda kalabilir. Eger bu mesafeler goz ardi edilir ise yeni kavram uretmenin onunde hicbir kisit kalmayacak, ayni zemine bakan farkli zaviyelerden farkli kavramlar tureyecek, arastirmaci da bu yiginlari kaleminin ucunda tasimak zorunda kalacaktir. Gelenekle olan iliski incelenirken de “geleneksel”, “icat edilen gelenek” ve “gelenekcilik” kavramlarinin ifade alanina bir goz atmak gerekir. Cunku bu dairede, yiginlarin olusum sebeplerini gormek mumkundur. Kavramlarin arasinda olusan makaslar da yeni kavramlarin olusmasina zemin hazirlar. Cunku sanatci ve sanatkâr orneginde oldugu gibi kavramlar arasindaki makas gunden gune acilmaktadir. Bu gibi sebeplerle olusan kavram daglari neticesinde gelinen noktada ...
Musikimizin nadide makamlarindan biri olan cârgâh, tarihsel surecte onceleri tamam perdelerden ol... more Musikimizin nadide makamlarindan biri olan cârgâh, tarihsel surecte onceleri tamam perdelerden olusur. Bu makalede tespit edildigi gibi 15.yy itibariyle sabâli tarifleri gorulen cârgâh makaminin gunumuz repertuari, gelenekteki nazariyesi kadar zengin degildir. Fakat musikimizin temel dizisi olarak kabul gormustur. Temel dizi olarak kabul gorurken farkli kullanimlari goz ardi edilmis; sabâli sekli sadece bir gecki olarak gorulmus, ifade gucu elinden alinmis, sinirlari daraltilmistir. Bu makalede ozellikle cârgâh makaminin gozden kacan kullanimlarindan biri olan nikrizli cârgâh uzerinde durulacaktir. Bu cârgâh cesidi mevcut sistemde bir gecki olarak bile anilmamistir. Makalede nikrizli cârgâhin makam olarak terkip edilmesi, ornekleriyle ve ozellikleriyle ortaya konulmasi hedeflenmistir.
Türk Mûsikîsi'nin üflemeli bir sazı olan Neyin yapısı dokuz boğumludur. Boğumlar yukarıdan aş... more Türk Mûsikîsi'nin üflemeli bir sazı olan Neyin yapısı dokuz boğumludur. Boğumlar yukarıdan aşağıya doğru daralan bir yapıdadır. Buradaki denge açkı açısından oldukça önemlidir. Çünkü boğumlar arasındaki dengesiz uzamalar ve kısalmalar perdelerin boğumla olan ilişkisini olumsuz etkilemektedir. Boğumların düzenli olması kadar ney üzerindeki perdeleri dokuz parçalı yapıda karşılaması da önemlidir. Tarihi neyler üzerinde bu dokuzlu yapının korunduğu rahatlıkla görülebilir. Fakat günümüzde artan talep, kamış malzemesine ulaşmanın zorluğu gibi sebeplerle malzemenin azalması ve kıymetlenmesi neticesinde bazı neylerin alt kısmında "artık boğumlar" görülebiliyor. Bu kısım parazvanenin altında kaldığı için genellikle ilk bakışta fark edilmese de bu ilave boğumla bu nevi neyler 10 boğumludur. Bildiride artık boğumlu neylerin açılma sebeplerine değinildikten sonra artık boğumlu bir ney üzerinden ilave boğumun icraya yansımaları incelenecektir. Bunun için Ney yapımcısı Egecan Aydın...
Turk Musikisi’nin uflemeli bir sazi olan Neyin yapisi dokuz bogumludur. Bogumlar yukaridan asagiy... more Turk Musikisi’nin uflemeli bir sazi olan Neyin yapisi dokuz bogumludur. Bogumlar yukaridan asagiya dogru daralan bir yapidadir. Buradaki denge acki acisindan oldukca onemlidir. Cunku bogumlar arasindaki dengesiz uzamalar ve kisalmalar perdelerin bogumla olan iliskisini olumsuz etkilemektedir. Bogumlarin duzenli olmasi kadar ney uzerindeki perdeleri dokuz parcali yapida karsilamasi da onemlidir. Tarihi neyler uzerinde bu dokuzlu yapinin korundugu rahatlikla gorulebilir. Fakat gunumuzde artan talep, kamis malzemesine ulasmanin zorlugu gibi sebeplerle malzemenin azalmasi ve kiymetlenmesi neticesinde bazi neylerin alt kisminda “artik bogumlar” gorulebiliyor. Bu kisim parazvanenin altinda kaldigi icin genellikle ilk bakista fark edilmese de bu ilave bogumla bu nevi neyler 10 bogumludur. Bildiride artik bogumlu neylerin acilma sebeplerine deginildikten sonra artik bogumlu bir ney uzerinden ilave bogumun icraya yansimalari incelenecektir. Bunun icin Ney yapimcisi Egecan Aydin’in atolyesind...
Ney, which is a traditional wind instrument of Turkish Classical Music has been made with differe... more Ney, which is a traditional wind instrument of Turkish Classical Music has been made with different opening systems for the past. These systems are called as Müstakil Açkı. The makers have used a basic opening system, which is called Klasik Açkı to see holes on the Ney. But this system was percepted as classic opening and the best opening system of the Ney, in the opening discussion, in the second half of the 20th century. While some maker was thinking this way, others wanted to improve the new system to eliminate playing difficulties of particular intervals. One of the new systems was improved Neyzen Niyazi Sayın. The issues of this article is discussions of tradition, improvement and degeneration on the Ney opening systems, Opening Systems on the historical Neys and Neyzen Niyazi Sayın’s opening system.
ÖZET B r z k r şekl olan sema, Mevlev l k'de mukabele şekl nde cra ed l r. Mevlev ler, sağ eller ... more ÖZET B r z k r şekl olan sema, Mevlev l k'de mukabele şekl nde cra ed l r. Mevlev ler, sağ eller n yukarıda, sol eller n aşağıda tutmak suret yle sağdan sola doğru kend eksenler nde ve gen ş perspekt fte meydanın etrafında sema ederlerken; mutrıb1, d n musikinin ayin formundaki eserlerini icra eder. Mutrıbın ses verd ğ Mevlev Ay nler dört selamdan oluşur. Bu selamlardak r tm değ şmeler , geçk ler; z kr n ahenkl b r şek lde devam etmes ne yardımcı olur. Tar h, b rçok ay n-şer fe tanık olmuştur. Bunların bazıları yüksek sanat değer neden yle rağbet görmüş ve nes llerarası naklolunmuş; bazıları se sanat zevk ne h tap etmed kler nden cra dahî ed lmem şt r. Yüksek sanat zevk ne h tap ederek günümüze kadar geleb len ay nlerden b r Itrî'n n segâh makamında besteled ğ ay n-şer ft r. Itrî'nin segâh ayin tesp t ed leb len, (k s 1900-1950, kalanı se 1950-2012 tar hler arasında kaleme alınmış) altı farklı nota nüshasıyla günümüze ulaşab lm şt r. Bu çalışmada ay n n eldek tüm nota nüshaları 17.-18. yüzyılların segâh makamı algısı üzer nden değerlend rmeye tab tutulacaktır. Böylece 80 yıllık sürede notalarda ne g b farklılıkların olduğu tesp t ed lecekt r.
Yedi perdesi ve dokuz boğumuyla ney sazı geleneğin perde temâyüllerini (perde kaydırmaların... more Yedi perdesi ve dokuz boğumuyla ney sazı geleneğin perde temâyüllerini (perde kaydırmalarını) günümüze taşır. Perdenin tizleşmesi ya da pestleşmesi için yapılan bu kaydırmalar, icrada karşılaşılan güçlüklerin izâlesi için önemlidirler. Bir perdenin bir bölgeye taşınması ve bu hareketin icraya yansıması temâyülün pratiğe dönüşmesi sürecini oluşturmaktadır. Bu nedenle makalede perdelerin matematiksel konumlarıyla icrada oluşturdukları farklılıkların analiz edilmesi hedeflenmiştir. Bunun için seçilen 10 adet tarihi ney, plastik ve kamış malzemede yeniden modellenmiş; elde edilen sonuçlar ile perde hareketlerinin perde aralıklarına nasıl etki ettiği incelenmiştir. Bu inceleme neticesinde perdelerin birbirine olan mesafelerinin kısalması ya da genişlemesi durumunda icrada ne gibi farklılıklar oluştuğu hakkında veri sağlanmıştır. Makalede bu veriler ışığında perdelerin matematiksel uzaklıklarıyla, melodik uzaklıkları arasındaki ilişki incelenecektir.
PESA International Journal Of Social Studies, 2018
Türk Mûsikîsi’nin üflemeli bir sazı olan Neyin yapısı dokuz boğumludur. Boğumlar yukarıdan ... more Türk Mûsikîsi’nin üflemeli bir sazı olan Neyin yapısı dokuz boğumludur. Boğumlar yukarıdan aşağıya doğru daralan bir yapıdadır. Buradaki denge açkı açısından oldukça önemlidir. Çünkü boğumlar arasındaki dengesiz uzamalar ve kısalmalar perdelerin boğumla olan ilişkisini olumsuz etkilemektedir. Boğumların düzenli olması kadar ney üzerindeki perdeleri dokuz parçalı yapıda karşılaması da önemlidir. Tarihi neyler üzerinde bu dokuzlu yapının korunduğu rahatlıkla görülebilir. Fakat günümüzde artan talep, kamış malzemesine ulaşmanın zorluğu gibi sebeplerle malzemenin azalması ve kıymetlenmesi neticesinde bazı neylerin alt kısmında “artık boğumlar” görülebiliyor. Bu kısım parazvanenin altında kaldığı için genellikle ilk bakışta fark edilmese de bu ilave boğumla bu nevi neyler 10 boğumludur. Bildiride artık boğumlu neylerin açılma sebeplerine değinildikten sonra artık boğumlu bir ney üzerinden ilave boğumun icraya yansımaları incelenecektir. Bunun için Ney yapımcısı Egecan Aydın’ın atölyesinde yapılan artık boğumlu kız neyinde perde yerlerinin sunduğu aralıklar ile bu boğumun tek bir boğumla değiştirilmesi sonucu aynı neyde ortaya çıkan aralıklar karşılaştırmalı olarak incelenecektir.
Katmanlı bir yapıya sahip olan kavramların çoğalarak kavramsal bir yığın haline gelmeleri, yen... more Katmanlı bir yapıya sahip olan kavramların çoğalarak kavramsal bir yığın haline gelmeleri, yeni üretilen kavramların gelenekle olan ilgi düzeylerinin “sorgulanmamasıyla” doğrudan ilgilidir. Çünkü “öz” bazen kavramın işaret ettiği alanın tam merkezinde, bazen yakınında bazen de çok uzağında kalabilir. Eğer bu mesafeler göz ardı edilir ise yeni kavram üretmenin önünde hiçbir kısıt kalmayacak, aynı zemine bakan farklı zaviyelerden farklı kavramlar türeyecek, araştırmacı da bu yığınları kaleminin ucunda taşımak zorunda kalacaktır. Gelenekle olan ilişki incelenirken de “geleneksel”, “icat edilen gelenek” ve “gelenekçilik” kavramlarının ifade alanına bir göz atmak gerekir. Çünkü bu dairede, yığınların oluşum sebeplerini görmek mümkündür. Kavramların arasında oluşan makaslar da yeni kavramların oluşmasına zemin hazırlar. Çünkü sanatçı ve sanatkâr örneğinde olduğu gibi kavramlar arasındaki makas günden güne açılmaktadır. Bu gibi sebeplerle oluşan kavram dağları neticesinde gelinen noktada kuramsal alanda bir tıkanıklık söz konusudur. Buradaki tıkanıklığın izâlesi için de yine kavramların gelenekle olan ilişkisine ve “geleneğin” mûsikîyle olan ilişkisine bakmak gerekir. Bu noktada kavramların tartışılarak ve geleneğe/gelenekli olana bağlanarak yoluna devam etmesi önem kazanır. Aksi takdirde mûsikîde nota versiyonlarında olduğu gibi çeşitlilikten doğan bir yığınlaşma, yıgınlaşmadan kaynaklı bir soylem bunalımı kaçınılmaz hale gelir. Makalede çeşitli örnekler üzerinden gelenek ve mûsikî arasındaki ilişki değerlendirilecek; söylem bunalımına ve kuramsal tıkanıklığa sebep olan zemin üzerinden bir okuma sunulacaktır.
Uploads
Papers by Ali Tan